|
e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ: Kokin-shuu (Cổ kim
tập), phần Xuân, Thượng, bài
21.
Tác Giả: Thiên Hoàng Kôkô
(Quang Hiếu, 830-887) là con trai thứ ba của
Thiên Hoàng Ninmyô và là người
đã nối ngôi Thiên Hoàng
Yôzei, rể của chính mình.Ông
là người tính khí ôn hòa,
dung tư u nhàn, thông hiểu về
lịch sử. Suốt thời trị vì,
ông giữ niên hiệu Ninna (Nhân
Hòa) nên được gọi là
Ninna no Mikado.
Theo lời giải thích (gọi là
kotobagaki 詞書)
trong Kokin-shuu thì đây là bài
thơ Thiên Hoàng Kôkô đã
làm ra khi đi hái rau non để tặng
người ông yêu quí khi ông
hãy còn chưa tức vị. Người
này là trai hay gái thì không
thể xác quyết nhưng nhất định
phải là một người thân.
Biếu rau non là để chúc trường
thọ. Các bậc đế vương
thời cổ Nhật Bản có nhiều
người rành về dược thảo
và việc hái thuốc là một
trong những thú vui và hoạt động
của họ.
Thiên Hoàng Kôkô
Tuy nhiên, bà Shirasu Masako nói thêm
rằng việc hái rau đầu năm
cũng là một tập tục thấy
trong dân gian cho nên có thuyết bảo
việc Thiên Hoàng Kôkô vịnh
cảnh hái rau chứng tỏ ông là
người – như Thiên Hoàng
Tenji – biết thông cảm với cuộc
sống nhọc nhằn của người
dân. Ngoài ra, tập tùy
bút cổ điển Buồn
Buồn Phóng Bút
(Tsurezure-gusa) của tu sĩ Kenkô cho biết
hồi chưa lên ngôi, Thiên Hoàng
Kôkô phải đi chợ mua bán và
khi làm vua rồi vẫn còn quen thói
thích nấu nướng.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề Tài:
Bày tỏ tình cảm trìu mến
đối với người mình yêu
bằng cách không ngại giá lạnh
cuối đông đầu xuân ra ngoài
đồng hái những đọt rau non
để cầu cho người đó
được hạnh phúc.
Rau non (wakana) ở đây
gọi là thất thảo (nanakusa) tức
bảy loại rau có hoa tượng trưng
cho mùa xuân: hotokenoza,
seri, hakobe, suzuna, suzushiro, gogyô và
nazuna.
Chúng tương tự như các thứ
rau cần, rau cải của ta. Mùa thu cũng
có thất thảo nhưng lại là
những thứ rau khác. Các thứ rau
này bỏ vào cháo ăn được,
còn dùng để làm thuốc và
để đuổi tà khí. Theo cuốn
cổ sử 古事記
Kojiki thì
người ta còn hái rau non để
bói xem năm đó mùa màng
có trúng không. Ngày mồng 7
tháng giêng, thiên hạ ăn rau non
để mong được sống lâu.
Trong
bài thơ, tác giả đã để
cho màu xanh của rau non và màu
trắng của tuyết đối chọi với
nhau nói lên sự chịu khó lặn
lội giữa giá rét của người
đi hái rau và việc khí hậu
đang chuyển mùa từ những ngày
cuối đông để bước vào
tiết sơ xuân.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Tặng quân, 贈 君
Chỉ vị trì tặng
quân, 只 為 持 贈 君
Giao dã thái nộn
thái.[1] 郊 野 採 嫩 菜
Xuân tuyết phân phân
phiêu, 春 雪 紛 紛 飄
Lạc mãn y tụ
đái. 落 満 衣 袖 帯
[1]
Chữ thái đầu nghĩa là
hái, chữ sau nghĩa là rau.
|
|
Anh dịch:
Thy wishes, love, have I obeyed,
And’ mid the meadows have I strayed
In this spring-time, and sought with care
The wakana plaut that groweth there.
Lo on my sleeve
The falling snow its trace doth leave.
(Dickins)
It is for thy sake
That I seek the fields in spring,
Gathering green herbs,
While my garment's hanging sleeves
Are with falling snow beflecked.
(Mac Cauley)
|
|
|
|