1. Trăm năm trong cõi người
ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo
là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể
dâu,
Những điều trông thấy
mà đau đớn lòng.
5. Lạ gì bỉ sắc tư
phong,
Trời xanh quen thói má
hồng đánh ghen.
Cảo thơm lần giở trước
đèn,
Phong tình có lục còn
truyền sử xanh.
Rằng năm Gia Tĩnh triều
Minh,
10. Bốn phương phẳng
lặng, hai kinh vững vàng.
Có nhà viên ngoại họ
Vương,
Gia tư nghĩ cũng thường
thường bực trung.
Một trai con thứ rốt
lòng,
Vương Quan là chữ, nối
dòng nho gia.
15. Đầu lòng hai ả tố
nga,
Thúy Kiều là chị, em
là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết
tinh thần,
Một người một vẻ,
mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác
vời,
20. Khuôn trăng đầy đặn,
nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt
đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết
nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo,
mặn mà,
So bề tài, sắc, lại
là phần hơn.
25. Làn thu thủy, nét
xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu
hờn kém xanh.
Một, hai nghiêng nước
nghiêng thành,
Sắc đành đòi một,
tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tư
trời,
30. Pha nghề thi họa,
đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc
ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt
Hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên
chương,
Một thiên bạc mệnh,
lại càng não nhân.
35. Phong lưu rất mực
hồng quần,
Xuân xanh sấp xỉ tới
tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ
màn che,
Tường đông ong bướm
đi về mặc ai.
Ngày xuân con én đưa
thoi,
40. Thiều quang chín chục
đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân
trời,
Cành lê trắng điểm
một vài bông hoa.
Thanh minh trong tiết tháng
ba,
Lễ là tảo mộ, hội
là đạp Thanh.
45. Gần xa nô nức yến
anh,
Chị em sắm sửa bộ
hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử, giai
nhân,
Ngựa xe như nước áo
quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống
kéo lên,
50. Thoi vàng vó rắc tro
tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về
tây,
Chị em thơ thẩn dan
tay ra về.
Bước dần theo ngọn
tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có
bề thanh thanh.
55. Nao nao dòng nước
uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối
ghềnh bắc ngang.
Sè sè nấm đất bên
đàng,
Dàu dàu ngọn cỏ nửa
vàng nửa xanh.
Rằng: Sao trong tiết
thanh minh,
60. Mà đây hương khói
vắng tanh thế mà?
Vương Quan mới dẫn
gần xa:
Đạm Tiên nàng ấy xưa
là ca nhi.
Nổi danh tài sắc một
thì,
Xôn xao ngoài cửa hiếm
gì yến anh.
65. Kiếp hồng nhan có
mong manh,
Nửa chừng xuân thoắt
gãy cành thiên hương.
Có người khách ở viễn
phương,
Xa nghe cũng nức tiếng
nàng tìm chơi.
Thuyền tình vừa ghé
tới nơi,
70. Thì đà trâm gẫy
bình rơi bao giờ.
Buồng không lạnh ngắt
như tờ,
Dấu xe ngựa đã rêu
lờ mờ xanh.
Khóc than khôn xiết sự
tình,
Khéo vô duyên ấy là
mình với ta.
75. Đã không duyên trước
chăng mà,
Thì chi chút ước gọi
là duyên sau.
Sắm xanh nếp tử xe
châu,
Vùi nông một nấm mặc
dầu cỏ hoa.
Trải bao thỏ lặn ác
tà,
80. ấy mồ vô chủ, ai
mà viếng thăm!
Lòng đâu sẵn mối thương
tâm,
Thoắt nghe Kiều đã
đầm đầm châu sa.
Đau đớn thay phận đàn
bà!
Lời rằng bạc mệnh
cũng là lời chung.
85. Phũ phàng chi bấy
hoá công,
Ngày xanh mòn mỏi má
hồng phôi pha.
Sống làm vợ khắp người
ta,
Khéo thay thác xuống
làm ma không chồng.
Nào người phượng chạ
loan chung,
90. Nào người tích lục
tham hồng là ai ?
đã không kẻ đoái người
hoài,
Sẵn đây ta kiếm một
vài nén hương.
Gọi là gặp gỡ giữa
đường,
Họa là người dưới
suối vàng biết cho.
95. Lầm rầm khấn khứa
nhỏ to,
Sụp ngồi vài gật trước
mồ bước ra.
Một vùng cỏ áy bóng
tà,
Gió hiu hiu thổi một
vài bông lau.
Rút trâm sẵn giắt mái
đầu,
100. Vạch da cây vịnh
bốn câu ba vần.
Lại càng mê mẩn tâm
thần
Lại càng đứng lặng
tần ngần chẳng ra.
Lại càng ủ dột nét
hoa,
Sầu tuôn đứt nối,
châu sa vắn dài
105. Vân rằng: Chị cũng
nực cười,
Khéo dư nước mắt khóc
người đời xưa.
Rằng: Hồng nhan tự
thuở xưa,
Cái điều bạc mệnh
có chừa ai đâu ?
Nỗi niềm tưởng đến
mà đau,
110. Thấy người nằm
đó biết sau thế nào ?
Quan rằng: Chị nói hay
sao,
Một lời là một vận
vào khó nghe.
ở đây âm khí nặng
nề,
Bóng chiều đã ngả
dậm về còn xa.
115. Kiều rằng: Những
đấng tài hoa,
Thác là thể phách, còn
là tinh anh,
Dễ hay tình lại gặp
tình,
Chờ xem ắt thấy hiển
linh bây giờ.
Một lời nói chửa kịp
thưa,
120. Phút đâu trận gió
cuốn cờ đến ngay.
ào ào đổ lộc rung
cây,
ở trong dường có hương
bay ít nhiều.
Đè chừng ngọn gió
lần theo,
Dấu giày từng bước
in rêu rành rành.
125. Mắt nhìn ai nấy
đều kinh,
Nàng rằng: Này thực
tinh thành chẳng xa.
Hữu tình ta lại gặp
ta,
Chớ nề
u hiển mới là chị em.
Đã lòng hiển hiện
cho xem,.
130. Tạ lòng nàng lại
nối thêm vài lời.
Lòng thơ lai láng bồi
hồi,
Gốc cây lại vạch một
bài cổ thi.
Dùng dằng nửa ở nửa
về,
Nhạc vàng đâu đã tiếng
nghe gần gần.
135. Trông chừng thấy
một văn nhân,
Lỏng buông tay khấu
bước lần dặm băng.
đề huề lưng túi gió
trăng,
Sau chân theo một vài
thằng con con.
Tuyết in sắc ngựa câu
giòn,
140. Cỏ pha màu áo nhuộm
non da trời.
Nẻo xa mới tỏ mặt
người,
Khách đà xuống ngựa
tới nơi tự tình.
Hài văn lần bước dặm
xanh,
Một vùng như thể cây
quỳnh cành dao.
145. Chàng Vương quen mặt
ra chào,
Hai Kiều e lệ nép vào
dưới hoa.
Nguyên người quanh quất
đâu xa,
Họ Kim tên Trọng vốn
nhà trâm anh.
Nền phú hậu, bậc tài
danh,
150. Văn chương nết đất,
thông minh tính trời.
Phong tư tài mạo tót
vời,
Vào trong phong nhã, ra
ngoài hào hoa.
Chung quanh vẫn đất
nước nhà,
Với Vương Quan trước
vẫn là đồng thân.
155. Vẫn nghe thơm nức
hương lân,
Một nền đồng Tước
khoá xuân hai Kiều.
Nước non cách mấy buồng
thêu,
Những là trộm nhớ
thầm yêu chốc mòng.
May thay giải cấu tương
phùng,
160. Gặp tuần đố lá
thoả lòng tìm hoa.
Bóng hồng nhác thấy
nẻo xa,
Xuân lan thu cúc mặn
mà cả hai.
Người quốc sắc, kẻ
thiên tài,
Tình trong như đã, mặt
ngoài còn e.
165. Chập chờn cơn tỉnh
cơn mê.
Rốn ngồi chẳng tiện,
dứt về chỉn khôn.
Bóng tà như giục cơn
buồn,
Khách đà lên ngựa,
người còn nghé theo.
Dưới cầu nước chảy
trong veo,
170. Bên cầu tơ liễu
bóng chiều thướt tha.
Kiều từ trở gót trướng
hoa,
Mặt trời gác núi chiêng
đà thu không.
Mảnh trăng chênh chếch
dòm song,
Vàng gieo ngấn nước,
cây lồng bóng sân.
175. Hải đường lả
ngọn đông lân,
Giọt sương gieo nặng
cành xuân la đà.
Một mình lặng ngắm
bóng nga,
Rộn đường gần với
nỗi xa bời bời:
Người mà đến thế
thì thôi,
180. Đời phồn hoa cũng
là đời bỏ đi!
Người đâu gặp gỡ
làm chi,
Trăm năm biết có duyên
gì hay không?
Ngổn ngang trăm mối
bên lòng,
Nên câu tuyệt diệu
ngụ trong tính tình.
185. Chênh chênh bóng nguyệt
xế mành,
Tựa nương bên triện
một mình thiu thiu.
Thoắt đâu thấy một
tiểu kiều,
Có chiều thanh vận,
có chiều thanh tân.
Sương in mặt, tuyết
pha thân,
190. Sen vàng lãng đãng
như gần như xa.
Chào mừng đón hỏi
dò la:
Đào nguyên lạc lối
đâu mà đến đây ?
Thưa rằng: Thanh khí
xưa nay,
Mới cùng nhau lúc ban
ngày đã quên.
195. Hàn gia ở mé tây
thiên,
Dưới dòng nước chảy
bên trên có cầu.
Mấy lòng hạ cố đến
nhau,
Mấy lời hạ tứ ném
châu gieo vàng.
Vâng trình hội chủ
xem tường,
200. Mà sao trong sổ đoạn
trường có tên.
Âu đành quả kiếp nhân
duyên,
Cùng người một hội,
một thuyền đâu xa!
Này mười bài mới mới
ra,
Câu thần lại mượn
bút hoa vẽ vời.
205. Kiều vâng lĩnh ý
đề bài,
Tay tiên một vẫy đủ
mười khúc ngâm.
Xem thơ nức nở khen
thầm:
Giá đành tú khẩu cẩm
tâm khác thường
Ví đem vào tập đoạn
Trường
210. Thì treo giải nhất
chi nhường cho ai.
Thềm hoa khách đã trở
hài,
Nàng còn cầm lại một
hai tự tình.
Gió đâu xịch bức mành
mành,
Tỉnh ra mới biết rằng
mình chiêm bao.
215. Trông theo nào thấy
đâu nào
Hương thừa dường hãy
ra vào đâu đây.
Một mình lưỡng lự
canh chầy,
Đường xa nghĩ nỗi
sau này mà kinh.
Hoa trôi bèo dạt đã
đành,
220. Biết duyên mình,
biết phận mình thế thôi!
Nỗi riêng lớp lớp
sóng dồi,
Nghĩ đòi cơn lại sụt
sùi đòi cơn.
Giọng Kiều rền rĩ
trướng loan,
Nhà Huyên chợt tỉnh
hỏi: Cơn cớ gì ?
225. Cớ sao trằn trọc
canh khuya,
Màu hoa lê hãy dầm dề
giọt mưa ?
Thưa rằng: Chút phận
ngây thơ,
Dưỡng sinh đôi nợ
tóc tơ chưa đền.
Buổi ngày chơi mả
Đạm Tiên,
230. Nhắp đi thoắt thấy
ứng liền chiêm bao.
đoạn trường là số
thế nào,
Bài ra thế ấy, vịnh
vào thế kia.
Cứ trong mộng triệu
mà suy,
Phận con thôi có ra gì
mai sau !
235. Dạy rằng: Mộng
triệu cớ đâu,
Bỗng không mua não chuốc
sầu nghĩ nao.
Vâng lời khuyên giải
thấp cao,
Chưa xong điều nghĩ
đã dào mạch Tương.
Ngoài song thỏ thẻ oanh
vàng,
240. Nách tường bông
liễu bay ngang trước mành.
Hiên tà gác bóng chênh
chênh,
Nỗi riêng, riêng trạnh
tấc riêng một mình.
Cho hay là thói hữu tình,
Đố ai gỡ mối tơ mành
cho xong.
245. Chàng Kim từ lại
thư song,
Nỗi nàng canh cánh bên
lòng biếng khuây.
Sầu đong càng lắc càng
đầy,
Ba thu dồn lại một
ngày dài ghê.
Mây Tần khóa kín song
the,
250. Bụi hồng lẽo đẽo
đi về chiêm bao.
Tuần trăng khuyết, đĩa
dầu hao,
Mặt mơ tưởng mặt,
lòng ngao ngán lòng.
Buồng văn hơi giá như
đồng,
Trúc se ngọn thỏ, tơ
chùng phím loan.
255. Mành Tương phất
phất gió đàn,
Hương gây mùi nhớ,
trà khan giọng tình.
Vì chăng duyên nợ ba
sinh,
Thì chi đem thói khuynh
thành trêu ngươi.
Bâng khuâng nhớ cảnh,
nhớ người,
260. Nhớ nơi kỳ ngộ
vội dời chân đi.
Một vùng cỏ mọc xanh
rì,
Nước ngâm trong vắt,
thấy gì nữa đâu !
Gió chiều như gợi cơn
sầu,
Vi lô hiu hắt như màu
khảy trêu.
265. Nghề riêng nhớ ít
tưởng nhiều,
Xăm xăm đè nẻo Lam
Kiều lần sang.
Thâm nghiêm kín cổng
cao tường,
Cạn dòng lá thắm dứt
đường chim xanh.
Lơ thơ tơ liễu buông
mành,
270. Con oanh học nói trên
cành mỉa mai.
Mấy lần cửa đóng
then cài,
đầy thềm hoa rụng,
biết người ở đâu ?
Tần ngần đứng suốt
giờ lâu,
Dạo quanh chợt thấy
mái sau có nhà.
275. Là nhà Ngô Việt
thương gia,
Buồng không để đó
người xa chưa về.
Lấy điều du học hỏi
thuê,
Túi đàn cặp sách đề
huề dọn sang.
Có cây, có đá sẵn
sàng,
280. Có hiên Lãm thúy,
nét vàng chưa phai.
Mừng thầm chốn ấy
chữ bài,
Ba sinh âu hẳn duyên
trời chi đây.
Song hồ nửa khép cánh
mây,
Tường đông ghé mắt
ngày ngày hằng trông
285. Tấc gang đồng
tỏa nguyên phong,
Tuyệt mù nào thấy bóng
hồng vào ra.
Nhẫn từ quán khách
lân la,
Tuần trăng thấm thoắt
nay đà thèm hai.
Cách tường phải buổi
êm trời,
290. Dưới đào dường
có bóng người thướt tha.
Buông cầm xốc áo vội
ra,
Hương còn thơm nức,
người đà vắng tanh.
Lần theo tường gấm
dạo quanh,
Trên đào nhác thấy
một cành kim thoa.
295. Giơ tay với lấy
về nhà:
Này trong khuê các đâu
mà đến đây ?
Ngẫm âu người ấy
báu này,
Chẳng duyên chưa dễ
vào tay ai cầm !
Liền tay ngắm nghía
biếng nằm,
300. Hãy còn thoang thoảng
hương trầm chưa phai.
Tan sương đã thấy bóng
người,
Quanh tường ra ý tìm
tòi ngẩn ngơ.
Sinh đà có ý đợi chờ,
Cách tường lên tiếng
xa đưa ướm lòng:
310. Mà lòng trọng nghĩa
khinh tài xiết bao!
Sinh rằng: Lân lý ra
vào,
Gần đây nào phải người
nào xa xôi.
Được rày nhờ chút
thơm rơi,
Kể đà thiểu não lòng
người bấy nay!
315. Bấy lâu mới được
một ngày,
Dừng chân gạn chút
niềm tây gọi là.
Vội về thêm lấy của
nhà,
Xuyến vàng đôi chiếc
khăn là một vuông.
Bậc mây rón bước ngọn
tường,
320. Phải người hôm
nọ rõ ràng chẳng nhe?
Sượng sùng giữ ý rụt
rè,
Kẻ nhìn rõ mặt người
e cúi đầu.
Rằng: Từ ngẫu nhĩ
gặp nhau
Thầm trông trộm nghĩ
bấy lâu đã chồn.
325. Sương mai tính đã
rũ mòn,
Lần lừa ai biết hãy
còn hôm nay!
Tháng tròn như gởi cung
mây,
Trần trần một phận
ấp cây đã liều!
Tiện đây xin một hai
điều,
330. Đài gương soi đến
dấu bèo cho chăng?
Ngần ngừ nàng mới
thưa rằng:
Thói nhà băng tuyết
chất hằng phỉ phong,
Dù khi lá thắm chỉ
hồng,
Nên chăng thì cũng tại
lòng mẹ cha.
335. Nặng lò xót liễu
vì hoa,
Trẻ thơ đã biết đâu
mà dám thưa!
Sinh rằng: Rày gió mai
mưa,
Ngày xuân đã dễ tình
cờ mấy khi!
Dù chăng xét tấm tình
si,
340. Thiệt đây mà có
ích gì đến ai?
Chút chi gắn bó một
hai,
Cho đành rồi sẽ liệu
bài mối manh.
Khuôn thiêng dù phụ
tấc thành,
Cũng liều bỏ quá xuân
xanh một đời.
345. Lượng xuân dù quyết
hẹp hòi,
Công đeo đuổi chẳng
thiệt thòi lắm ru!
Lặng nghe lời nói như
ru,
Chiều xuân dễ khiến
nét thu ngại ngùng.
Rằng: Trong buổi mới
lạ lùng,
350. Nể lòng có lẽ cầm
lòng cho đang!
Đã lòng quân tử đa
mang,
Một lời vàng tạc đá
vàng thủy chung.
Được lời như cởi
tấm lòng,
Giờ kim hoàn với khăn
hồng trao tay.
355. Rằng: Trăm năm cũng
từ đây,
Của tin gọi một chút
này làm ghi.
Sẵn tay khăn gâm quạt
quỳ,
Với cành thoa ấy tức
thì đổi trao.
Một lời vừa gắn tất
giao,
360. Mái sau dường có
xôn xao tiếng người.
Vội vàng lá rụng hoa
rơi,
Chàng về viện sách
nàng dời lầu trang.
Từ phen đá biết tuổi
vàng,
Tình càng thấm thía
dạ càng ngẩn ngơ.
365. Sông Tương một dải
nông sờ,
Bên trông đầu nọ bên
chờ suối kia.
Một tường tuyết trở
sương che.
Tin xuân đâu dễ đi
về cho năng.
Lần lần ngày gió đêm
trăng,
370. Thưa hồng rậm lục
đã chừng xuân qua.
Ngày vừa sinh nhật ngoại
gia,
Trên hai đường dưới
nữa là hai em.
Tưng bừng sắm sửa
áo xiêm,
Biện dâng một lễ xa
đem tấc thành.
375. Nhà lan thanh vắng
một mình,
Ngẫm cơ hội ngộ đã
dành hôm nay.
Thời trân thức thức
sẵn bày,
Gót sen thoăn thoắt dạo
ngay mái tường.
Cách hoa sẽ dặng tiếng
vàng,
380. Dưới hoa đã thấy
có chàng đứng trông:
Trách lòng hờ hững
với lòng,
Lửa hương chốc để
lạnh lùng bấy lâu.
Những là đắp nhớ
đổi sầu,
Tuyết sương nhuốm nửa
mái đầu hoa râm.
385. Nàng rằng: Gió bắt
mưa cầm,
Đã cam tệ với tri âm
bấy chầy.
Vắng nhà được buổi
hôm nay,
Lấy lòng gọi chút ra
đây tạ lòng!
Lần theo núi giả đi
vòng,
390. Cuối tường dường
có nẻo thông mới rào.
Xắn tay mở khóa động
đào,
Rẽ mây trông tỏ lối
vào Thiên-thai.
Mặt nhìn mặt càng thêm
tươi,
Bên lời vạn phúc bên
lời hàn huyên.
395. Sánh vai về chốn
thư hiên,
Góp lời phong nguyệt
nặng nguyền non sông.
Trên yên bút giá thi
đồng,
Đạm thanh một bức
tranh tùng treo trên.
Phong sương được vẻ
thiên nhiên,
400. Mặt khen nét bút
càng nhìn càng tươi.
Sinh rằng: Phác họa
vừa rồi,
Phẩm đề xin một vài
lời thêm hoa.
Tay tiên gió táp mưa
sa,
Khoảng trên dừng bút
thảo và bốn câu.
405. Khen: Tài nhả ngọc
phun châu,
Nàng Ban ả Tạ cũng
đâu thế này !
Kiếp tu xưa ví chưa
dày,
Phúc nào nhắc được
giá này cho ngang !
Nàng rằng: Trộm liếc
dung quang,
410. Chẳng sân bội
ngọc cũng phường kim môn .
Nghĩ mình phận mỏng
cánh chuồn,
Khuôn xanh biết có vuông
tròn mà hay ?
Nhớ từ năm hãy thơ
ngây,
Có người tướng sĩ
đoán ngay một lời:
415. Anh hoa phát tiết
ra ngoài,
Nghìn thu bạc mệnh một
đời tài hoa .
Trông người lại ngẫm
đến ta,
Một dầy một mỏng
biết là có nên ?'
Sinh rằng: Giải cấu
là duyên
420. Xưa nay nhân định
thắng nhiên cũng nhiều .
Ví dù giải kết đến
điều,
Thì đem vàng đá mà
liều với thân !
đủ điều trung khúc
ân cần,
Lòng xuân phơi phới
chén xuân tàng tàng.
425. Ngày vui ngắn chẳng
đầy gang,
Trông ra ác đã ngậm
gương non đoài .
Vắng nhà chẳng tiện
ngồi dai,
Giã chàng nàng mới kíp
dời song sa .
đến nhà vừa thấy
tin nhà,
430. Hai thân còn dở tiệc
hoa chưa về.
Cửa ngoài vội rủ rèm
the,
Xăm xăm băng lối vườn
khuya một mình.
Nhặt thưa gương giọi
đầu cành,
Ngọn đèn trông lọt
trướng huỳnh hắt hiu .
435. Sinh vừa tựa án
thiu thiu,
Dở chiều như tỉnh
dở chiều như mê .
Tiếng sen sẽ động
giấc hòe,
Bóng trăng đã xế hoa
lê lại gần.
Bâng khuâng đỉnh Giáp
non Thần,
440. Còn ngờ giấc mộng
đêm xuân mơ màng.
Nàng rằng: Khoảng vắng
đêm trường,
Vì hoa nên phải đánh
đường tìm hoa .
Bây giờ rõ mặt đôi
ta,
Biết đâu rồi nữa
chẳng là chiêm bao ?
445. Vội mừng làm lễ
rước vào,
đài sen nối sáp song
đào thêm hương .
Tiên thề cùng thảo
một chương,
Tóc mây một món dao
vàng chia đôi .
Vầng trăng vằng vặc
giữa trời,
450. đinh ninh hai mặt
một lời song song .
Tóc tơ căn vặn tấc
lòng,
Trăm năm tạc một chữ
đồng đến xương .
Chén hà sánh giọng quỳnh
tương,
Dải là hương lộn bình
gương bóng lồng.
455. Sinh rằng: Gió mát
trăng trong,
Bấy lâu nay một chút
lòng chưa cam .
Chày sương chưa nện
cầu Lam,
Sợ lần khân quá ra
sàm sỡ chăng ?
Nàng rằng: Hồng diệp
xích thằng,
460. Một lời cũng đã
tiếng rằng tương tri .
đừng điều nguyệt
nọ hoa kia .
Ngoài ra ai lại tiếc
gì với ai .
Rằng: Nghe nổi tiếng
cầm đài,
Nước non luống những
lắng tai Chung Kỳ.
465. Thưa rằng: Tiện
kỹ sá chi,
đã lòng dạy đến dạy
thì phải vâng .
Hiên sau treo sẵn cầm
trăng,
Vội vàng Sinh đã tay
nâng ngang mày.
Nàng rằng: Nghề mọn
riêng tay,
470. Làm chi cho bận lòng
này lắm thân !
So dần dây vũ dây văn,
Bốn dây to nhỏ theo
vần cung thương .
Khúc đâu Hán Sở chiến
trường,
Nghe ra tiếng sắt tiếng
vàng chen nhau .
475. Khúc đâu Tư mã Phượng
cầu,
Nghe ra như oán như sầu
phải chăng !
Kê Khang này khúc Quảng
lăng,
Một rằng lưu thủy
hai rằng hành vân .
Qua quan này khúc Chiêu
Quân,
480. Nửa phần luyến
chúa nửa phần tư gia .
Trong như tiếng hạc
bay qua,
đục như tiếng suối
mới sa nửa vời .
Tiếng khoan như gió thoảng
ngoài,
Tiếng mau sầm sập như
trời đổ mưa .
485. Ngọn đèn khi tỏ
khi mờ,
Khiến người ngồi đó
cũng ngơ ngẩn sầu .
Khi tựa gối khi cúi
đầu,
Khi vò chín khúc khi chau
đôi mày .
Rằng: Hay thì thật là
hay,
490. Nghe ra ngậm đắng
nuốt cay thế nào !
Lựa chi những bậc tiêu
tao,
Dột lòng mình cũng nao
nao lòng người ?
Rằng: Quen mất nết
đi rồi,
Tẻ vui thôi cũng tính
trời biết sao !
495. Lời vàng âm lĩnh
ý cao,
Họa dần dần bớt chút
nào được không .
Hoa hương càng tỏ thức
hồng,
đầu mày cuối mắt
càng nồng tấm yêu .
Sóng tình dường đã
xiêu xiêu,
500. Xem trong âu yếm có
chiều lả lơi .
Thưa rằng: đừng lấy
làm chơi,
Dẽ cho thưa hết một
lời đã nao !
Vẻ chi một đóa yêu
đào,
Vườn hồng chi dám ngăn
rào chim xanh .
505. đã cho vào bậc bố
kinh,
đạo tòng phu lấy chữ
trinh làm đầụ
Ra tuồng trên Bộc trong
dâu,
Thì con người ấy ai
cầu làm chi !
Phải điều ăn xổi
ở thì,
510. Tiết trăm năm nỡ
bỏ đi một ngày !
Ngẫm duyên kỳ ngộ
xưa nay,
Lứa đôi ai đẹp lại
tày Thôi Trương .
Mây mưa đánh đổ đá
vàng,
Quá chiều nên đã chán
chường yến anh .
505. Trong khi chắp cánh
liền cành,
Mà lòng rẻ rúng đã
dành một bên .
Mái tây để lạnh hương
nguyền,
Cho duyên đằm thắm
ra duyên bẽ bàng.
Gieo thoi trước chẳng
giữ giàng,
520. để sau nên thẹn
cùng chàng bởi ai ?
Vội chi liễu ép hoa
nài,
Còn thân ắt lại đền
bồi có khi !
Thấy lời đoan chính
dễ nghe,
Chàng càng thêm nể thêm
vì mười phân .
525. Bóng tàu vừa lạt
vẻ ngân,
Tin đâu đã thấy cửa
ngăn gọi vào .
Nàng thì vội trở buồng
thêu,
Sinh thì dạo gót sân
đào bước ra .
Cửa sài vừa ngỏ then
hoa,
530. Gia đồng vào gởi
thư nhà mới sang.
đem tin thúc phụ từ
đường,
Bơ vơ lữ thấn tha hương
đề huề.
Liêu dương cách trở
sơn khê,
Xuân đường kíp gọi
sinh về hộ tang.
535. Mảng tin xiết nỗi
kinh hoàng,
Băng mình lẻn trước
đài trang tự tình.
Gót đầu mọi nỗi đinh
ninh,
Nỗi nhà tang tóc nỗi
mình xa xôi:
Sự đâu chưa kịp đôi
hồi,
540. Duyên đâu chưa kịp
một lời trao tơ,
Trăng thề còn đó trơ
trơ,
Dám xa xôi mặt mà thưa
thớt lòng.
Ngoài nghìn dặm chốc
ba đông,
Mối sầu khi gỡ cho
xong còn chầy !
545. Gìn vàng giữ ngọc
cho hay,
Cho đành lòng kẻ chân
mây cuối trời .
Tai nghe ruột rối bời
bời,
Ngập ngừng nàng mới
giãi lời trước sau:
ông tơ ghét bỏ chi nhau,
550. Chưa vui sum họp đã
sầu chia phôi !
Cùng nhau trót đã nặng
lời,
Dẫu thay mái tóc dám
dời lòng tơ !
Quản bao tháng đợi
năm chờ,
Nghĩ người ăn gió nằm
mưa xót thầm.
555. đã nguyền hai chữ
đồng tâm,
Trăm năm thề chẳng
ôm cầm thuyền ai .
Còn non còn nước còn
dài,
Còn về còn nhớ đến
người hôm nay !
Dùng dằng chưa nỡ rời
tay,
560. Vầng đông trông
đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước
một xa,
Một lời trân trọng
châu sa mấy hàng.
Buộc yên quảy gánh
vội vàng,
Mối sầu xẻ nửa bước
đường chia hai .
565. Buồn trông phong cảnh
quê người,
đầu cành quyên nhặt
cuối trời nhạn thưa .
Não người cữ gió tuần
mưa,
Một ngày nặng gánh
tương tư một ngày .
Nàng còn đứng tựa
hiên tây,
570. Chín hồi vấn vít
như vầy mối tơ.
Trông chừng khói ngất
song thưa,
Hoa trôi trác thắm, liễu
xơ xác vàng.
Tần ngần dạo gót lầu
trang,
Một đoàn mừng thọ
ngoại hương mới về,
575. Hàn huyên chưa kịp
giãi dề,
Sai nha bỗng thấy bốn
bề xôn xao.
Người nách thước,
kẻ tay đao;
Đầu trâu mặt ngựa
ào ào như sôi.
Già giang một lão một
trai,
580. Một dây vô lại
buộc hai thâm tình.
Đầy nhà vang tiếng
ruồi xanh,
Rụng rời khung dệt,
tan tành gói may.
Đồ tế nhuyễn, của
riêng tây,
Sạch sành sanh vét cho
đầy túi tham.
585. Điều đâu bay buộc
ai làm ?
Này ai dan dậm, giật
giàm bỗng dưng ?
Hỏi ra sau mới biết
rằng:
Phải tên xưng xuất
là thằng bán tơ.
Một nhà hoảng hốt
ngẩn ngơ,
590. Tiếng oan dậy đất,
án ngờ lòa mây.
Hạ từ van lạy suốt
ngày,
Điếc tai lân tuất,
phũ tay tồi tàn.
Rường cao rút ngược
dây oan,
Dẫu là đá cũng nát
gan, lọ người.
595. Mặt trông đau đớn
rụng rời,
Oan này còn một kêu
trời, nhưng xa.
Một ngày lạ thói sai
nha,
Làm cho khốc hại chẳng
qua vì tiền.
Sao cho cốt nhục vẹn
tuyền,
600. Trong khi ngộ biến
tòng quyền biết sao ?
Duyên hội ngộ, đức
cù lao,
Bên tình bên hiếu, bên
nào nặng hơn ?
Để lời thệ hải minh
sơn,
Làm con trước phải
đền ơn sinh thành.
605. Quyết tình nàng mới
hạ tình:
Dẽ cho để thiếp bán
mình chuộc cha !
Họ Chung có kẻ lại
già,
Cũng trong nha dịch lại
là từ tâm.
Thấy nàng hiếu trọng
tình thâm,
610. Vì nàng nghĩ cũng
thương thầm xót vay.
Tính bài lót đó luồn
đây,
Có ba trăm lạng việc
này mới xuôi.
Hãy về tạm phó giam
ngoài,
Dặn nàng qui liệu trong
đôi ba ngày.
615. Thương tình con trẻ
thơ ngây,
Gặp cơn vạ gió tai
bay bất kỳ!
Đau lòng tử biệt sinh
ly,
Thân còn chẳng tiếc,
tiếc gì đến duyên !
Hạt mưa sá nghĩ phận
hèn,
620. Liều đem tấc cỏ
quyết đền ba xuân.
Sự lòng ngỏ với băng
nhân,
Tin sương đồn đại
xa gần xôn xao.
Gần miền có một mụ
nào,
Đưa người viễn khách
tìm vào vấn danh.
625. Hỏi tên rằng: Mã
Giám sinh.
Hỏi quê, rằng: Huyện
Lâm Thanh cũng gần.
Quá niên trạc ngoại
tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi,
áo quần bảnh bao.
Trước thầy sau tớ
lao xao
630. Nhà băng đưa mối
rước vào lầu trang.
Ghế trên ngồi tót sỗ
sàng,
Buồng trong mối đã
giục nàng kíp ra.
Nỗi mình thêm tức nỗi
nhà,
Thềm hoa một bước,
lệ hoa mấy hàng !
635. Ngại ngùng giợn
gió e sương,
Nhìn hoa bóng thẹn, trông
gương mặt dày.
Mối càng vén tóc bắt
tay,
Nét buồn như cúc, điệu
gầy như mai.
Đắn đo cân sắc cân
tài,
640. ép cung cầm nguyệt,
thử bài quạt thơ.
Mặn nồng một vẻ một
ưa,
Bằng lòng khách mới
tùy cơ dặt dìu.
Rằng: Mua ngọc đến
Lam Kiều,
Sính nghi xin dạy bao
nhiêu cho tường ?
645. Mối rằng: đáng
giá nghìn vàng,
Gấp nhà nhờ lượng
người thương dám nài.
Cò kè bớt một thêm
hai,
Giờ lâu ngã giá vàng
ngoài bốn trăm.
Một lời thuyền đã
êm dằm
650. Hãy đưa canh thiếp
trước cầm làm ghi.
Định ngày nạp thái
vu qui,
Tiền lưng đã sẵn việc
gì chẳng xong !
Một lời cậy với Chung
công,
Khất từ tạm lĩnh Vương
ông về nhà.
655. Thương tình con trẻ
cha già,
Nhìn nàng ông những
máu sa ruột dàu:
Nuôi con những ước
về sau,
Trao tơ phải lứa, gieo
cầu đáng nơi.
Trời làm chi cực bấy
trời,
660. Này ai vu thác cho
người hợp tan !
Búa rìu bao quản thân
tàn,
Nỡ đầy đọa trẻ,
càng oan khốc già.
Một lần sau trước
cũng là,
Thôi thì mặt khuất
chẳng thà lòng đau !
665. Theo lời càng chảy
dòng châu,
Liều mình ông rắp gieo
đầu tường vôi.
Vội vàng kẻ giữ người
coi,
Nhỏ to nàng lại tìm
lời khuyên can:
Vẻ chi một mảnh hồng
nhan,
670. Tóc tơ chưa chút
đền ơn sinh thành.
Dâng thư đã thẹn nàng
Oanh,
Lại thua ả Lý bán mình
hay sao ?
Cỗi xuân tuổi hạc
càng cao,
Một cây gánh vác biết
bao nhiêu cành.
675. Lòng tơ dù chẳng
dứt tình,
Gió mưa âu hẳn tan tành
nưóc non.
Thà rằng liều một
thân con,
Hoa dù rã cánh, lá còn
xanh cây.
Phận sao đành vậy cũng
vầy,
680. Cầm như chẳng đậu
những ngày còn xanh.
Cũng đừng tính quẩn
lo quanh,
Tan nhà là một thiệt
mình là hai.
Phải lời ông cũng êm
tai,
Nhìn nhau giọt vắn giọt
dài ngổn ngang.
685. Mái ngoài họ Mã
vừa sang,
Tờ hoa đã ký, cân vàng
mới trao.
Trăng già độc địa
làm sao ?
Cầm dây chẳng lựa
buộc vào tự nhiên.
Trong tay đã sẵn đồng
tiền,
690. Dầu lòng đổi trắng
thay đen khó gì !
Họ Chung ra sức giúp
vì,
Lễ tâm đã đặt, tụng
kỳ cũng xong.
Việc nhà đã tạm thong
dong,
Tinh kỳ giục giã đã
mong độ về.
695. Một mình nàng ngọn
đèn khuya,
áo dầm giọt lệ, tóc
xe mối sầu.
Phận dầu, dầu vậy
cũng dầu,
Xót lòng đeo đẳng bấy
lâu một lời!
Công trình kể biết
mấy mươi.
700. Vì ta khăng khít,
cho người dở dang.
Thề hoa chưa ráo chén
vàng,
Lỗi thề thôi đã phụ
phàng với hoa.
Trời Liêu non nước
bao xa.
Nghĩ đâu rẽ cửa chia
nhà tự tôi.
705. Biết bao duyên nợ
thề bồi.
Kiếp này thôi thế thì
thôi còn gì.
Tái sinh chưa dứt hương
thề.
Làm thân trâu ngựa đền
nghì trúc mai.
Nợ tình chưa trả cho
ai,
710. Khối tình mang xuống
tuyền đài chưa tan.
Nỗi riêng riêng những
bàng hoàng,
Dầu chong trắng đĩa
lệ tràn thấm khăn.
Thúy Vân chợt tỉnh
giấc xuân,
Dưới đèn ghé đến
ân cần hỏi han:
715. Cơ trời dâu bể
đa đoan,
Một nhà để chị riêng
oan một mình,
Cớ chi ngồi nhẫn tàn
canh ?
Nỗi riêng còn mắc mối
tình chi đây?
Rằng: Lòng đương thổn
thức đầy,
720. Tơ duyên còn vướng
mối này chưa xong.
Hở môi ra cũng thẹn
thùng,
Để lòng thì phụ tấm
lòng với ai.
Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy
rồi sẽ thưa.
725. Giữa đường đứt
gánh tương tư,
Loan giao chắp mối tơ
thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng
Kim,
Khi ngày quạt ước,
khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất
kỳ,
730. Hiếu tình khôn lẽ
hai bề vẹn hai !
Ngày xuân em hãy còn
dài,
Xót tình máu mủ, thay
lời nước non.
Chị dù thịt nát xương
mòn,
Ngậm cười chín suối
hãy còn thơm lây.
735. Chiếc thoa với bức
tờ mây,
Duyên này thì giữ vật
này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc,
ắt lòng chẳng quên.
Mất người còn chút
của tin,
740. Phím đàn với mảnh
hương nguyền ngày xưa.
Mai sao dầu có bao giờ.
Đốt lò hương ấy,
so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ lá
cây,
Thấy hiu hiu gió thì
hay chị về.
745. Hồn còn mang nặng
lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền
nghì trúc mai;
Dạ đài cách mặt khuất
lời,
Rẩy xin chén nước cho
người thác oan.
Bây giờ trâm gẫy bình
tan,
750. Kể làm sao xiết
muôn vàn ái ân.
Trăm nghìn gửi lại
tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi
có ngần ấy thôi.
Phận sao phận bạc như
vôi,
Đã đành nước chẩy
hoa trôi lỡ làng.
755. ôi Kim lang! Hỡi Kim
lang!
Thôi thôi thiếp đã
phụ chàng từ đây!
Cạn lời hồn ngất
máu say,
Một hơi lặng ngắt
đôi tay giá đồng.
Xuân Huyên chợt tỉnh
giất nồng,
760. Một nhà tấp nập,
kẻ trong người ngoài.
Kẻ thang người thuốc
bời bời,
Mới dằn cơn vựng,
chưa phai giọt hồng.
Hỏi: Sao ra sự lạ lùng?
Kiều càng nức nở mở
không ra lời.
765. Nỗi nàng Vân mới
rỉ tai,
Chiếc thoa này với tờ
bồi ở đây...
Này cha làm lỗi duyên
mày,
Thôi thì nỗi ấy sau
này đã em.
Vì ai rụng cải rơi
kim,
770. Để con bèo nổi
mây chìm vì ai.
Lời con dặn lại một
hai,
Dẫu mòn bia đá, dám
sai tấc vàng.
Lậy thôi, nàng lại
thưa chiềng,
Nhờ cha trả được
nghĩa chàng cho xuôi.
775. Sá chi thân phận
tôi đòi,
Dẫu rằng xương trắng
quê người quản đâu.
Xiết bao kể nỗi thảm
sầu !
Khắc canh đã giục nam
lâu mấy hồi .
Kiệu hoa đâu đã đến
ngoài,
780. Quản huyền đâu
đã giục người sinh ly .
Đau lòng kẻ ở người
đi,
Lệ rơi thấm đá tơ
chia rũ tằm.
Trời hôm mây kéo tối
rầm,
Rầu rầu ngọn cỏ đầm
đầm cành sương.
785. Rước nàng về đến
trú phường,
Bốn bề xuân khóa một
nàng ở trong.
Ngập ngừng thẹn lục
e hồng,
Nghĩ lòng lại xót xa
lòng đòi phen.
Phẩm tiên rơi đến
tay hèn,
790. Hoài công nắng giữ
mưa gìn với ai:
Biết thân đến bước
lạc loài,
Nhị đào thà bẻ cho
người tình chung.
Vì ai ngăn đón gió đông,
Thiệt lòng khi ở đau
lòng khi đi .
795. Trùng phùng dầu họa
có khi,
Thân này thôi có còn
gì mà mong.
Đã sinh ra số long đong,
Còn mang lấy kiếp má
hồng được sao ?
Trên yên sẵn có con
dao,
800. Giấu cầm nàng đã
gói vào chéo khăn:
Phòng khi nước đã đến
chân,
Dao này thì liệu với
thân sau này .
Đêm thu một khắc một
chầy,
Bâng khuâng như tỉnh
như say một mình
805. Chẳng ngờ gã Mã
Giám Sinh,
Vẫn là một đứa phong
tình đã quen.
Quá chơi lại gặp hồi
đen,
Quen mùi lại kiếm ăn
miền nguyệt hoa .
Lầu xanh có mụ Tú Bà,
810. Làng chơi đã trở
về già hết duyên.
Tình cờ chẳng hẹn
mà nên,
Mạt cưa mướp đắng
đôi bên một phường.
Chung lưng mở một ngôi
hàng,
Quanh năm buôn phấn bán
hương đã lề.
815. Dạo tìm khắp chợ
thì quê,
Giả danh hầu hạ dạy
nghề ăn chơi .
Rủi may âu cũng tại
trời,
Đoạn trường lại chọn
mặt người vô duyên.
Xót nàng chút phận thuyền
quyên,
820. Cành hoa đem bán vào
thuyền lái buôn.
Mẹo lừa đã mắc vào
khuôn,
Sính nghi rẻ giá nghênh
hôn sẵn ngày .
Mừng thầm: Cờ đã
đến tay !
Càng nhìn vẻ ngọc càng
say khúc vàng.
825. Đã nên quốc sắc
thiên hương,
Một cười này hẳn
nghìn vàng chẳng ngoa .
Về đây nước trước
bẻ hoa,
Vương tôn quý khách
ắt là đua nhau .
Hẳn ba trăm lạng kém
đâu,
830. Cũng đà vừa vốn
còn sau thì lời,
Miếng ngon kề dến tận
nơi,
Vốn nhà cũng tiếc của
trời cũng tham.
đào tiên đã bén tay
phàm,
Thì vin cành quít cho
cam sự đời !
835. Dưới trần mấy
mặt làng chơi,
Chơi hoa đã dễ mấy
người biết hoa .
Nước vỏ lựu máu mào
gà,
Mượn màu chiêu tập
lại là còn nguyên.
Mập mờ đánh lận con
đen,
840. Bao nhiêu cũng bấy
nhiêu tiền mất chi ?
Mụ già hoặc có điều
gì,
Liều công mất một
buổi quỳ mà thôi .
Vả đây đường xá
xa xôi,
Mà ta bất động nữa
người sinh nghi .
845. Tiếc thay một đóa
trà mi,
Con ong đã tỏ đường
đi lối về.
Một cơn mưa gió nặng
nề,
Thương gì đến ngọc
tiếc gì đến hương.
Đêm xuân một giấc
mơ màng,
850. Đuốc hoa để đó,
mặc nàng nằm trơ .
Giọt riêng tầm tã tuôn
mưa,
Phần căm nỗi khách
phần dơ nỗi mình:
Tuồng chi là giống hôi
tanh,
Thân nghìn vàng để
ô danh má hồng.
855. Thôi còn chi nữa
mà mong?
Đời người thôi thế
là xong một đời .
Giận duyên tủi phận
bời bời,
Cầm dao nàng đã toan
bài quyên sinh.
Nghĩ đi nghĩ lại một
mình:
860. Một mình thì chớ
hai tình thì sao ?
Sao dầu sinh sự thế
nào,
Truy nguyên chẳng kẻo
lụy vào song thân.
Nỗi mình âu cũng giãn
dần,
Kíp chầy thôi cũng một
lần mà thôi .
865. Những là đo đắn
ngược xuôi,
Tiếng gà nghe đã gáy
sôi mái tường.
Lầu mai vừa rúc còi
sương,
Mã Sinh giục giã vội
vàng ra đi .
Đoạn trường thay lúc
phân kỳ !
870. Vó câu khấp khểnh
bóng xe gập ghềnh.
Bề ngoài mười dặm
trường đình,
Vương ông mở tiệc
tiễn hành đưa theo .
Ngoài thì chủ khách
dập dìu,
Một nhà huyên với một
Kiều ở trong.
875. Nhìn càng lã chã
giọt hồng,
Rỉ tai nàng mới giãi
lòng thấp cao:
Hổ sinh ra phận thơ
đào,
Công cha nghĩa mẹ kiếp
nào trả xong?
Lỡ làng nước đục
bụi trong,
880. Trăm năm để một
tấm lòng từ đây .
Xem gương trong bấy nhiêu
ngày,
Thân con chẳng kẻo mắc
tay bợm già !
Khi về bỏ vắng trong
nhà,
Khi vào dùng dắng khi
ra vội vàng.
885. Khi ăn khi nói lỡ
làng,
Khi thầy khi tớ xem thường
xem khinh.
Khác màu kẻ quý người
thanh,
Ngẫm ra cho kỹ như hình
con buôn.
Thôi con còn nói chi con?
890. Sống nhờ đất khách
thác chôn quê người !
Vương bà nghe bấy nhiêu
lời,
Tiếng oan đã muốn vạch
trời kêu lên.
Vài tuần chưa cạn chén
khuyên.
Mái ngoài nghỉ đã giục
liền ruổi xe .
895. Xót con lòng nặng
trì trì,
Trước yên ông đã nằn
nì thấp cao:
Chút thân yếu liễu
tơ đào,
Rớp nhà đến nỗi giấn
vào tôi ngươi .
Từ đây góc bể bên
trời,
900. Nắng mưa thui thủi
quê người một thân.
Nghìn tầm nhờ bóng
tùng quân,
Tuyết sương che chở
cho thân cát đằng.
Cạn lời khách mới
thưa rằng:
Buộc chân thôi cũng
xích thằng nhiệm trao .
905. Mai sau dầu dến thế
nào,
Kìa gương nhật nguyệt
nọ dao quỉ thần !
Đùng dùng gió giục
mây vần,
Một xe trong cõi hồng
trần như bay .
Trông vời gạt lệ chia
tay,
910. Góc trời thăm thẳm
đêm ngày đăm đăm.
Nàng thì dặm khách xa
xăm,
Bạc phau cầu giá đen
rầm ngàn mây .
Vi lô san sát hơi may,
Một trời thu để riêng
ai một người .
915. Dặm khuya ngất tạnh
mù khơi,
Thấy trăng mà thẹn
những lời non sông.
Rừng thu từng biếc
xen hồng,
Nghe chim như nhắc tấm
lòng thần hôn.
Những là lạ nước
lạ non,
920. Lâm Truy vừa một
tháng tròn tới nơi .
Xe châu dừng bánh cửa
ngoài,
Rèm trong đã thấy một
người bước ra .
Thoắt trông nhờn nhợt
màu da,
ăn gì cao lớn đẫy
đà làm sao !
925. Trước xe lơi lả
han chào,
Vâng lời nàng mới bước
vào tận nơi .
Bên thì mấy ả mày
ngài,
Bên thì ngồi bốn năm
người làng chơi .
Giữa thì hương án hẳn
hoi,
930. Trên treo một tượng
trắng đôi lông mày .
Lầu xanh quen lối xưa
nay,
Nghề này thì lấy ông
này tiên sư,
Hương hôm hoa sớm phụng
thờ.
Cô nào xấu vía có thưa
mối hàng,
935. Cởi xiêm lột áo
sỗ sàng,
Trước thần sẽ nguyện
mảnh hương lầm rầm.
Đổi hoa lót xuống chiếu
nằm,
Bướm hoa bay lại ầm
ầm tứ vi !
Kiều còn ngơ ngẩn biết
gì,
940. Cứ lời lạy xuống
mụ thì khấn ngay:
Cửa hàng buôn bán cho
may,
Đêm đêm Hàn thực ngày
ngày Nguyên tiêu .
Muôn nghìn người thấy
cũng yêu,
Xôn xao oanh yến rập
rìu trúc mai .
945. Tin nhạn vẩn lá
thư bài,
Đưa người cửa trước
rước người cửa sau .
Lạ tai nghe chửa biết
đâu,
Xem tình ra cũng những
màu dở dang.
Lễ xong hương hỏa gia
đường,
950. Tú Bà vắt nóc lên
giường ngồi ngay.
Dạy rằng: Con lạy mẹ
đây,
Lạy rồi sang lạy cậu
mày bên kia.
Nàng rằng: Phải bước
lưu ly,
Phận hèn vâng đã cam
bề tiểu tinh.
955. Điều đâu lấy yến
làm oanh,
Ngây thơ chẳng biết
là danh phận gì?
Đủ điều nạp thái
vu qui,
Đã khi chung chạ lại
khi đứng ngồi.
Giờ ra thay mặt đổi
ngôi,
960. Dám xin gửi lại
một lời cho minh.
Mụ nghe nàng nói hay
tình,
Bấy giờ mới nổi tam
bành mụ lên:
Này này sự đã quả
nhiên,
Thôi đà cướp sống
chồng min đi rồi.
965. Bảo rằng đi dạo
lấy người,
Đem về rước khách
kiếm lời mà ăn.
Tuồng vô nghĩa ở bất
nhân,
Buồn mình trước đã
tần mần thử chơi.
Màu hồ đã mất đi
rồi,
970. Thôi thôi vốn liếng
đi đời nhà ma!
Con kia đã bán cho ta,
Nhập ra phải cứ phép
nhà tao đây.
Lão kia có giở bài bây,
Chẳng văng vào mặt
mà mày lại nghe.
975. Cớ sao chịu tốt
một bề,
Gái tơ mà đã ngứa
nghề sớm sao?
Phải làm cho biết phép
tao!
Chập bì tiên rắp sấn
vào ra tay.
Nàng rằng: Trời thẳm
đất dày!
980. Thân này đã bỏ
những ngày ra đi.
Thôi thì thôi có tiếc
gì!
Sẵn dao tay áo tức thì
giở ra.
Sợ gan nát ngọc liều
hoa!
Mụ còn trông mặt nàng
đà quá tay.
985. Thương ôi tài sắc
bậc này,
Một dao oan nghiệt đứt
dây phong trần.
Nỗi oan vỡ lở xa gần,
Trong nhà người chật
một lần như nêm.
Nàng thì bằn bặt giấc
tiên,
990. Mụ thì cầm cập
mặt nhìn hồn bay.
Vực nàng vào chốn hiên
tây,
Cắt người coi sóc chạy
thầy thuốc thang.
Nào hay chưa hết trần
duyên,
Trong mê dường đã đứng
bên một nàng.
995. Rỉ rằng: Nhân quả
dở dang,
Đã toan trốn nợ đoạn
trường được sao?
Số còn nặng nợ má
đào,
Người dầu muốn quyết
trời nào đã cho.
Hãy xin hết kiếp liễu
bồ,
1000. Sông Tiền đường
sẽ hẹn hò về sau.
Thuốc thang suốt một
ngày thâu,
Giấc mê nghe đã dàu
dàu vừa tan.
Tú bà chực sẵn bên
màn,
Lựa lời khuyên giải
mơn man gỡ dần:
1005. Một người dễ
có mấy thân!
Hoa xuân đương nhụy,
ngày xuân còn dài.
Cũng là lỡ một lầm
hai,
Đá vàng sao nỡ ép nài
mưa mây!
Lỡ chưn trót đã vào
đây,
1010. Khóa buồng xuân
để đợi ngày đào non.
Người còn thì của
hãy còn,
Tìm nơi xứng đáng là
con cái nhà.
Làm chi tội báo oán
gia,
Thiệt mình mà hại đến
ta hay gì\?
1015. Kề tai mấy mỗi
nằn nì,
Nàng nghe dường cũng
thị phi rạch ròi.
Vả suy thần mộng mấy
lời,
Túc nhân âu cũng có
trời ở trong.
Kiếp này nợ trả chưa
xong,
1020. Làm chi thêm một
nợ chồng kiếp sau!
Lặng nghe, thấm thía
gót đầu,
Thưa rằng: Ai có muốn
đâu thế này?
được như lời, thế
là may,
Hẳn rằng mai có như
rày cho chăng!
1025. Sợ khi ong bướm
đãi đằng,
Đến điều sống đục,
sao bằng thác trong!
Mụ rằng: Con hãy thong
dong,
Phải điều lòng lại
dối lòng mà chơi!
Mai sau ở chẳng như
lời,
1030. Trên đầu có bóng
mặt trời rạng soi.
Thấy lời quyết đoán
hẳn hoi,
Đành lòng, nàng cũng
sẽ nguôi nguôi dần.
Trước lầu Ngưng bích
khóa xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng
gần, ở chung.
1035. Bốn bề bát ngát
xa trông,
Cát vàng cồn nọ, bụi
hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn
khuya,
Nửa tình, nửa cảnh
như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới
nguyệt chén đồng,
1040. Tin sương luống
những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ
vơ,
Tấm son gột rửa bao
giờ cho phai.
Xót người tựa cửa
hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh,
những ai đó giờ ?
1045. Sân Lai cách mấy
nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa
người ôm?
Buồn trông cửa bể
chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng
cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước
mới sa,
1050. Hoa trôi man mác,
biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ
dàu dàu,
Chân mây mặt đất một
màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn
mặt ghềnh
ầm ầm tiếng sóng kêu
quanh ghế ngồi.