Từ Vũ biên khảo |
NHẠC CỦA ROUSSEAU ĐƯỢC QUẦN CHÚNG ƯA CHUỘNG
Sau
một chuyến du lịch dài dẫn Rousseau đến Sion, Nyon, Lyon, Rousseau
đến Paris vào ngày 10-10-1744. Sau một thời gian ngưng hoạt
động, Rousseau bắt tay vào công việc để hoàn tất " Les Muses
Galantes " mà ông đã cho ra mắt tại Pouplinière, sau đó
với công tước De Richelieu và sau cùng tại rạp Opéra. Năm
1745, Rousseau được Voltaire (1) ủy thác việc tu chỉnh lại
" La Princesse de Navarre " mà Rameau đã soạn phần âm nhạc để
sau đó trở thành " Les Fêtes de Ramire ". Rameau ghen tức ngầm
phá hoại cuộc biểu diễn trong sự buồn rầu của Rousseau.
ROUSSEAU ĐỊNH CƯ TẠI PARIS
Rousseau
tham dự một cách triệt để vào đời sống văn học nghệ
thuật của Paris và thường xuyên tham dự vào các cuộc biểu
diễn hoặc tại các quán cà phê nơi tập trung giới văn nghệ
sĩ. Rousseau tạm cư tại khách sạn St-Quentin. Nơi đây, ông
đã giao tiếp với cô Thérèse Lavasseur. Cô này, rất ân
cần chăm sóc cho Rousseau trong một dịp mà Rousseau bị lâm
bệnh.Thérèse đã cho chào đời một đứa bé vào mùa đông
năm 1746-47, đứa bé này sau đó đã bị giao cho viện mồ côi.
Ngay từ tháng 7 năm 1745, Rousseau và Thérèse dọn về ở chung
tại một căn hộ tại đường Saint Denis, rất gần nhà hát
Opéra. Rousseau thường xuyên gập gỡ Condillac, người đang
soạn " Essai sur l'Origine des Connaissance Humaines " - tiểu luận
về nguồn gốc những nhận thức của con người -.
MỘT VIỆC LÀM MỚI ĐẦY LÝ THÚ
Rousseau
nhận lời mời đảm nhận công việc làm thư ký riêng cho
bà Dupin. Ông viết rất nhiều theo lời đọc của bà Dupin
, đặc biệt trong một tác phẩm nói về đàn bà và một lập
luận bác bỏ tư tưởng luật lệ của Montesquieu. Rousseau thân
thiện với người con rể của bà Dupin và cùng với anh chàng
này, soạn thảo một cuốn sưu tập " Des Institutions Chimiques
". Rousseau thường làm việc tại lâu đài Chenonceaux, tài sản
của gia đình Dupin. Ông tạo ra vở hài kịch "L'engagement téméraire
", những triô cho giọng hát đàn ông và một phần bằng thơ
"L'allée de Sylvie ".
DIDEROT YÊU CẦU ROUSSEAU GIÚP SOẠN THẢO ENCYCLOPEDIE (BÁCH KHOA TOÀN THƯ)
Diderot
(2) và D'Alembert thực hiện xuất bản một bộ tự điển bách
khoa toàn thư về khoa học và nghệ thuật. Cả hai đã khẩn
khoản yêu cầu Rousseau soạn thảo phần âm nhạc. Jean Jacques
rất vui được tiếp tay với họ và tích cực soạn thảo
một loạt bài chuyên môn mà sau này Rousseau đã rút ra để
hoàn thành quyển " Dictionnaire sur la musique " - tự điển về
âm nhạc " của ông. Cũng trong thời gian này,Jean Jacques làm
quen với bà D'Epinay người sẽ trở nên một nữ ân nhân của
Rousseau về sau này tại Montmorency.
NỔI TIẾNG BẤT NGỜ
Rousseau
bỗng thình lình trở thành nổi tiếng vào năm 1750. Sau khi
đọc trong Mercure de France , Viện Hàn Lâm Dijon đề nghị, với
đề tài , một câu hỏi để hiểu được rằng sự khôi phục
của khoa học và nghệ thuật đã cống hiến vào sự thuần
khiết của phong tục. Với sự khích lệ của Diderot, Rousseau
đã gởi một khoá luận minh xác rằng con người, khởi nguyên
tốt, nhưng đã bị làm hư hỏng bởi xã hội. Viên đá nền
tảng của sự nghiệp Rousseau đã được đặt. Sau này, luận
cương này đã được khai triển để trở thành "Contrat Social
" , vai trò của xã hội và " Emile ", vai trò của giáo dục.
Bản khóa luận này đã làm cho người ta tranh cãi, bàn thảo
rất nhiều trong giới trí thức paris vào thời đó.
VUA VÀ HOÀNG HẬU PHÁP HÂM MỘ "LE DEVIN DU VILLAGE"
Ngay
sau những thành quả đầu tiên, Rousseau muốn lui ra ngoài những
trọng vọng của mọi người. Ông từ chối chức vụ đảm
trách ngân khố cho gia đình Dupin. " Quyết định được độc
lập cho dù nghèo nàn trong thời gian ngắn còn lại của tôi...từ
việc quản trị tiền bạc tôi trở thành người chép nhạc
". Rousseau làm việc rất vất vả để hoàn tất " Devin du Village
" . Vào 2 ngày 18 và 24 tháng 10 năm 1752, trước vua Louis XV và
hoàng hậu tại Fontainebleau, ông đã " chiến thắng " Sau đó
tại nhà hát lớn Opéra của Paris, tại Bellevue và tại Trianon.
Bà nữ hầu tước De Pompadour (3) đã thủ diễn vai Colette trong
vở kịch này.
"
Narcisse" không được sự hâm mộ của Comédie Française. Vào
thời kỳ này, Rousseau tham dự rất tích cực vào đời sống
của Paris, Opéra, Bouffons và Comédie Française. Ngày 1 tháng 7
năm 1753, ông xem " Zaïre " của Voltaire. Vào tháng 11 cùng năm,
" Bérénice " của Racine cùng với D'Alembert. Nhờ vào một người
bạn, kịch sĩ J.R.Sauvé de Lanoue, Rousseau đã được dịp chính
ông dựng lên vở kịch Narcisse tại Théâtre Français vào ngày
28-12 nhưng vở kịch không được thành công như ý ông mong
muốn.
" THƯ VIẾT VỀ ÂM NHẠC PHÁP "
Một
bài viết quan trọng xuất hiện vào tháng 11 năm 1753 và đã
cũng cố cho sự nổ tiếng của Rousseau, đó là " Lettre sur
la musique française " của ông, với sự dứt khoát của ông
trong vị trí bênh vực nền âm nhạc Ý đối chọi lại với
nền âm nhạc Pháp. Ông tuyên bố rằng " người Pháp chẳng
có một chút nào gọi là âm nhạcvà chẳng thể nào có được...".
Bài viết này, được sự ủng hộ cũa giới trí thức, đã
làm chia rẽ ý kiến của cả triều đình Pháp, Rousseau bị
chỉ trích bởi Vua nhưng lại được hoàng hậu chuẩn y. Thái
độ táo bạo và độc lập này của Rousseau đã làm cho họa
sĩ Mauric Quentin de la Tour rất vui thích và đã vẽ tặng một
bức chân dung của Rousseau, bức chân dung này đã được triển
lãm vào năm 1753 ( hình phía trên phần tựa đề bài viết
này ) .
Rousseau
lại bắt tay vào việc, lần này để trả lời cho câu hỏi
của Viện Hàn Lâm Dijon : " Đâu là nguồn gốc của sự bất
bình đẳng của con người ? ".
(1) VOLTAIRE -Marie-France-Arouet- (1694-1778): Triết Gia , Văn Sĩ Pháp, một nhà nhân bản lớn với chủ trương khoan dung
(2) DIDEROT Denis (1713-1784) : Triết Gia, Văn Sĩ Pháp,lên án chính thể chuyên chế, quân chủ tuyệt đối do trời đặt định, ông lớn tiếng tố cáo những vi phạm tự do làm việc và chiến tranh...
(3) De POMPADOUR (1721-1764) : Nữ Hầu tước, tình nhân cũa vua Louis XV .