Từ Vũ biên khảo |
NGÀY TRỞ VỀ VINH QUANG : GENÈVE CHÀO ĐÓN
Hè
1754, Rousseau muốn trở về thăm Genève, quê hương ông. Được
tháp tùng bởi Thérèse, người đàn bà đang chung sống và
ông Gouffecourt, họ lên đường từ Paris đến Lyon. Gouffecourt
bị bỏ lại tại Lyon vì ông này đã quấy quả Thérèse, Rousseau
và Thérèse dừng lại Chambéry để ghé thăm bà De Warens, nhưng
Rousseau đã gặp lại một bà De Warens trong tình trạng thảm
thương, bà đã bị Wintzenried bỏ rơi để đi lấy vợ và
hiện bà đang sống rất thiếu thốn về phương diện vật
chất.
Ngay
sau khi vừa đến Genève, với mục đích lấy lại quyền công
dân của ông tại đây, Rousseau đã được tiếp đón
với tất cả vinh dự mà những người hữu trách tại đây
đã dành cho ông. Ông đã được mời tham dự một buổi họp
của Hội Đồng đại diện Công Dân và Tư Sản Genève để
chuẩn y tuyên thệ trong vụ đàm phán với vua Sardaigne về
thỏa ước trao đổi lãnh thổ và cũng để chính thức công
nhận sự độc lập của nước Cộng Hoà Genève.
NHỮNG TÌNH BẠN MỚI
Rousseau
và Thérèse cư ngụ tại khu vực Eaux-Vives với Jean-François
De Luc. Jean Jacques đã kết thân với các vị bộ trưởng Vernes,
Pordian, Moultou, Giáo sư Jallabert, Jullin, Vernet.
Thành
phố Genève dưới mắt của Rousseau hình như đẹp đẽ hơn,
" những cư dân, những người khôn ngoan và sung sướng nhất
mà tôi được biết." J.Jacques cũng thấy là những người
đàn bà ở Genève " hay hay ", " khi mà những người đàn bà
Genève vẫn sẽ là những người đàn bà Genève, thì họ vẫn
sẽ là những người đàn bà dễ thương của Âu Châu...".
ROUSSEAU TRỞ LẠI THÀNH CÔNG DÂN CỦA GENÈVE
Sự
tiếp đón nồng hậu của những người Genève và sự trở
về nguồn là những yếu tố để Rousseau quyết định trở
lại thành" công dân của Genève " bằng cách từ bỏ việc
cải đạo thiên chúa mà ông đã làm tại Turin vào năm 1728.
Với sự tiếp tay rất khéo léo của mục sư địa phận Cologny,
Jacques Maystre ** , một ủy ban được chỉ định để nghiên
cứu sự phát thệ của Rousseau đã nghiên cứu, vào ngày 1
tháng 8 năm 1754, Rousseau đã được ủy ban chấp thuận để
trở lại thành công dân nước Cộng Hoà Genève.
**
Theo nguyên tắc về thủ tục xin trở lại đạo của Genève
lúc này thì người chối đạo bắt buộc phải trình diện
trước một hội đồng 200 người và qùy gối để ngỏ lời
xin được tha thứ với hội nghị các giáo chủ.
ROUSSEAU SOẠN THẢO BỘ BÁCH KHOA TOÀN THƯ
Rousseau tìm lại cái hồ của ông thời thơ ấu; Trên đường phố, những người cư dân giản dị của Genève đã nhận ra được ông, trọng vọng ông. Rousseau lại bắt tay vào công việc để soạn thảo bộ Bách Khoa Toàn Thư và ông đào sâu những chủ đề đã được phác thảo trong bài luận văn thứ hai của ông : Đề nghị một khuôn mẫu kinh tế, đặt căn bản phần lớn trên nông nghiệp và bác bỏ kỹ nghệ, thương mại.
MỘT VÒNG HỒ LEMAN TRONG 6 NGÀY
Jean Jacques nhận lời ngay khi người ta mời ông làm một vòng 6 ngày trên mặt hồ Leman, Genève. Khởi hành cùng với Thérèse, kỹ nghệ gia đồng hồ J.F.De Luc và 2 người con của ông này, Jean André, một nhà vật lý học và Guillaume Antoine, một nhà thiên nhiên học. Vòng hồ Leman trong 6 ngày này đã để lại nhiều ấn tượng cho Rousseau và trong toàn bộ tác phẩm " Nouvelle Héloïse " ông đã bộc lộ những cảm giác mạnh và diễn tả nét đẹp của cảnh trí dư âm của chuyến đi : đến Coudrée, đến Meillerie, rồi Vevey, Vouchy, Morges...trở lại Genève.
THƯ VIỆN GENÈVE MUA BỘ BÁCH KHOA TOÀN THƯ
Trờ
lại Genève, Rousseau được tin rằng Thư Viện Genève đã quyết
định mua bộ sách Bách Khoa Toàn Thư, theo lời đề nghị
của ông ngay trước ngày ông xuống thuyền làm một vòng hồ
Leman trong 6 ngày.
(
Thư viện và viện bào tàng J.J.Rousseau hiện nay nằm bên mé
tay trái của Viện Đại Học Genève - Bastions ) .
Nhà
văn của chúng ta cũng dự định ở lại Genève, nhưng ông
đã được tin là Voltaire cũng sẽ đến định cư tại đây
trong những ngày sắp tới nên ông quyết định trở về Paris
cùng với Thérèse vào ngày 10 tháng 10 năm 1754.
VOLTAIRE CHỈ TRÍCH ROUSSEAU
Bắt dầu từ năm 1755, Rousseau được nếm những khó khăn đầu tiên từ Voltaire. Ngay lúc Rousseau vừa cho xuất hiện bản luận văn viết về những bất công, Voltaire, một công dân mới của Genève, đã gời cho Rousseau một bức thư vào ngày 30 tháng 8 năm 1755 với những lời chỉ trích nghiêm khắc. " Thưa ông, tôi vừa nhận được một quyển sách mới chống đối nhân loại của ông " và Voltaire đã phác họa với những người đương thời một bức chân dung đen tối về Rousseau,coi Rousseau như một kẻ vô liêm sỉ và khinh người. Lẽ tất nhiên Rousseau phản ứng nhưng không quá "xúc động", trả lời Voltaire vào ngày 7 tháng 9 năm 1755... Để từ ngày đó, sự quan hệ giữa hai người ngày càng rời rạc.
TỪ VŨ
( ĐỌC TIẾP PHẦN THỨ 5 )