Từ Vũ biên khảo |
Cuộc đời của Rousseau được chúng ta biết nhờ vào những tác phẩm tự thuật phong phú của ông để lại trong đó tác phẩm nổi tiếng nhất vẫn là Les Confessions - những lời thú nhận . Khởi sự viết từ năm 1664, tác phẩm này có chủ đích mang lại cho người đọc những hình ảnh thực sự về tác giả và cũng để phản ứng lại với nhũng lời cáo buộc của những người đối kháng ông. Rousseau nghĩ và rảo bước đi, để tư tưởng của ông tự nẩy sinh theo cảnh trí bên đường, những suy nghĩ của ông kết cấu, phối hợp để trực diện với xã hội mà ông đang trốn chạy, đang kiếm tìm miên viễn, một ngơi nghĩ không thể có được trong ông ; Tâm thần ông nhạy cảm, bốc lửa , đam mê, nghiêm khắc và thượng võ, ông chỉ có thể đề nghị với thế giới này không gì khác hơn là một đọan tuyệt toàn diện, Jean-Jacques Rousseau đã bị từ khước và bị đuổi dồn về với chính cái tôi (le moi),với nước mắt và với đức tính khắc khổ của ông.
Tại Genève, một nước cộng hoà độc lập của những người công dân khắc khổ, theo chủ nghĩa calvin, hãnh diện với những đặc quyền mà họ được hưởng Jean-Jacques Rousseau ra chào đời ngày 28 tháng 6 năm 1712 trong thanh âm của những tiếng nhạc, những nhịp điệu bởi người cha, Isaac, một thợ đồng hồ, nhạc sĩ vĩ cầm, giáo sư dạy nhẩy và dưới sự nhạy cảm nhưng bi thương từ người mẹ, Suzanne, qua đời chỉ mấy ngày (7-7-1712) sau vì đã sinh ra ông. Cậu bé Jean-Jacques khôi ngô đó giúp cập cha cậu trong việc thờ phụng người mẹ đã mất ; Cũng với cha, cậu tập đọc hầu hết bằng những quyển tiểu thuyết của người cha cho đến một ngày Isaac, cha cậu buộc lòng phải trốn khỏi Genève đến ẩn lánh tại Nyon sau một trận đấu kiếm làm cho đối thủ bị thương mà cũng không thể dẫn con trai theo được.
NHỮNG TRỐN CHẠY VÀ NHỮNG HÀNH TRÌNH
Năm
10 tuổi J.J Rousseau được ủy thác cho người em rể cuả cha
cậu , Gabriel Bernard . Jean-Jacques và người em họ, Abraham Bernard,
trạc lứa tuổi, đã được gởi trọ học tại nhà muc sư
Jean-Jacques Lambercier tại Bossey,. một làng nhỏ gần Genève,
vị mục sư Lambercier với sự bất công sau đó cậu trở về
Genève và được gởi đến học việc tại nhà một ông mõ
toà nhưng cũng chẳng không bao lâu (1725) J.J.Rousseau được
gởi đến học việc tại nhà một người thợ khắc cục
cằn, bất công tên là Abel Ducommun ;. Ngày đó , chủ nhật
14-3-1728, sau một buổi mải dạo chơi vớí những người bạn
đồng lứa nên lúc trở về nhà người thợ khắc thì cổng
thành đã đóng.Sợ bị trừng phạt như mọi lầnloay hoay,
lang thang và mấy ngày sau đó đến Confignon tìm gập một vị
linh mục tại đây, Benoît de Pontverre tạm trú, vị linh mục
này đã thuyết giảng về những lợi ích của đạo thiên
chúa với Rousseau và cho cậu địa chỉ một người đàn bà
nhân từ cư ngụ tại tỉnh Annecy kèm theo lá thư gởi gấm.
Bà De Warens tên thật là Françoise Louise de la Tour, lấy chồng vào năm 14 tuổi vào năm 1726 hai người đã bỏ nhau. Sau khi cải đạo thiên chúa bà đã được vua Sardaigne, Victor Amédée trợ cấp . Theo lời khuyên của người đàn bà trẻ này, Jean Jacques Rousseau rời Annecy ngày 24 -3 đi bộ đến Turin, một thành phố tại Ý, ngày 12- 4 -1728 trình diện tại nhà trú Spirito Santo dành cho những người học kinh để được làm lễ rửa tội, tại đây cậu bé Rousseau vội vã học, chỉ 11 ngày sau cậu đã được rửa tội vào đạo vào ngày 23-4-1728 (một thời gian kỷ lục). Ngay khi rửa tội xong J.Jacques đã phải đi tìm việc làm, cậu nhận một chân làm người giúp việc tại nhà bà De Vercellis nhưng chỉ ít lâu sau bà De Vercellis mất; Sau mấy tuần lễ lang thang tìm việc, J.Jacques vào làm cho công tước De Gouvon ,nhưng cũng vài tháng sau J.J.Rousseau quyết định trở về Annecy cùng với một người bạn khi học khắc ở Genève.
JEAN JACQUES ROUSSEAU GẬP LẠI BÀ DE WARENS
Trở lại Annecy và được bà De Warens nồng nhiệt tiếp đón cho lưu ngụ trong nhà bà. "Petit" em bé , tên bà De Warens gọi Jean Jacques và J.Jacques gọi người đàn bà trẻ này là "maman" Thời gian sống bên cạnh bà De Warens đã là một giai đoạn hạnh phúc thật sự của Jean Jacques với những buổi đi dạo giữa phong cảnh thiên nhiên, những giấc mơ, một vài thú ăn chơi của thượng lưu xã hội. Jean Jacques được tập tành những phong cách ăn nói, cử chỉ của giới trưởng giả này trong những buổi ăn tối. Jean Jacques cũng thử vào một chủng viện với ý định sẽ đi tu nhưng được hai tháng sau cậu từ bỏ để ghi tên theo học âm nhạc ở giáo đường Annecy.
XÚC ĐỘNG ĐẦU TIÊN TRONG TÌNH YÊU
Năm
18 tuổi, Jean Jacques sực thức tỉnh trước những quyến rũ
của phái nữ và khởi sự việc ''giáo dục tình cảm '' của
cậu. Suốt mùa hè năm 1730, mối diễm tình với những trái
anh đào của cậu và 2 ngươì con gái con nhà giầu nghỉ hè
học cải đạo như cậu, cô Galley và cô De Graffenried gọi
hỏi cậu trong lúc Jean Jacques đang một mình đi thả bộ, các
cô cũng đang trong một ngày nghỉ cô đơn tại Manoir de la Tour
trong địa phận Thônes.
Cậu
trai trẻ Jean Jacques giúp họ vượt sông và cả ba vui chơi
trong một ngày thật đẹp trời đó : họ vui đùa thật nhiều
khi hái những trái anh đào đỏ rực sau buổi ăn trưa trên
bãi cỏ. Từ trên cao của cây anh đào, Jean Jacques đùa dỡn
liệng xuống những nhánh anh đào trĩu trái vào ngực áo người
cậu thích nhất, hãy đọc những giòng chữ đã được J.J.
Rousseau viết trong Les Confessions - những lời thú tội - " Tôi
leo lên cây để ném xuống hai cô đó những nhánh trái cây
và họ cũng ném tôi qua những nhánh cây bằng những hột trái
anh đào. Có một lần cô Galley đưa tấm tạp dề về đàng
trước, niểng đầu lại phía sau và tôi nhắm đúng đến
độ tôi đã ném một chùm trái cây trúng ngay vú cô để cười
phá lên.Tôi tự nhủ : Phải chăng những trái anh đào không
là đôi môi tôi! cũng như tôi đã ném gởi thật nồng nhiệt
", sau này Jean Jacques yêu cô Galley nhưng tình yêu đã không
thành. Bà De Warens đang ở Paris, Merceret, cô bồi phòng của
bà yêu Jean Jacques, nàng đề nghị với chàng trai trẻ cùng
về thăm cha mẹ nàng tại Fribourg, 2 người đi bộ, trên đường
Fribourg, cả hai ngừng chân ghé Nyon vào thăm ông Isaac, cha cậu
Jean Jacques. Người cha đã lấy vợ khác, Jeanne François, bà
ta không lấy gì hài lòng khi Jean Jacques ghé thăm, phần nữa,
cha cậu ta cũng không ưng thuận về chuyện cậu con thay đổi
tôn giáo và lang thang giang hồ. Rời khỏi Fribourg, Jean Jacques
khởi sự du hành theo hứng thú của cậu bằng cách dạy kèm
âm nhạc để mưu sinh. Cậu đến Vevey - Lausanne, nơi chôn nhau
cắt rốn của bà De Warens, đến Neuchâtel, Boudry, Berne, Soleure,
năm 1731 tại Soleure, Jean Jacques được sự giới thiệu đi
Paris với hy vọng sẽ được làm một chân ''aide de camp'' cho
một người cháu trai của đại tá thụy sĩ Gaudard nhưng Jean
Jacques đã hoàn toàn thất vọng bởi người ta chỉ xem cậu
như một kẻ hầu hạ. Được tin bà De Warens đến Lyon, cậu
thanh niên trẻ tự do này đã cấp thời đi bộ qua Auxerre đến
Lyon nơi đây cậu đến nhà tu Chazeaux gập cô Châtelet, một
người bạn của bà De Warens hỏi thăm tin tức nhưng không
được, cậu đành phải ngủ ngoài trời bên cạnh giòng sông.
Saône. Trong " Les Confessions " Jean Jacques Rousseau đã kể lại
thú vị khi cậu được thở hít không khí trong mát, ngắm
mặt trời lặn và nghe tiếng chim hót.
ĐƯỢC BÀ DE WARENS THA THỨ...
Cuối cùng bà De Warens cũng cho chàng trai trẻ Jean Jacques biết tin tức cùng sự tha thứ về chuyện cậu bỏ trốn, bà gởi tiền lộ phí để cậu đến với bà. Jean Jacques lại đi bộ vượt núi đến Chambéry nơi bà De Warens đang cư trú vào mùa thu năm 1731, năm này cậu cũng đã được 19 tuổi. Tại Chambéry, Jean Jacques ở tại nhà bà De Warens , bà cũng vận động cho cậu làm việc tại sở địa bạ nhưng nghề này cũng chẳng thích hợp với cậu nên tháng 7-1732 cậu đã thôi việc để đi dạy âm nhạc lấy tiền thù lao. Chàng trai trẻ Jean Jacques ước ao được hoàn chỉnh nghệ thuật âm nhạc của cậu và được sự hỗ trợ của " maman " , kết quả Jean Jacques được đến Besançon để học nhạc với cha Blanchard. Trở lại Chambéry, Jean Jacques được coi như là một thầy dạy nhạc giỏi ở thành phố này, rất nhiều học trò đến theo học, hiển nhiên trong đó có những cô gái dạy thì xinh xắn, một trong những cô đó, Péronne Lard, con gái của một người bán thực phẩm khô, để ý đến người thầy trẻ tuổi tài cao này .Cho đến nay, Bà De Warens vẫn chỉ trong vị trí là "một bà mẹ tốt" và "rất mềm mỏng" của Jean Jacques đã nẩy ra ý nghĩ... đối xử với cậu như một người đàn ông...Thế là mùa thu năm 1733 trong vườn hoa Faubourg nơi một quán rượu ngoài trời, Jean Jacques đã trở thành...người tình của bà De Warens.
RÈN LUYỆN TÌNH CẢM CỦA JEAN JACQUES
Người đàn bà xinh đẹp 34 tuổi này muốn bổ xung giáo dục cho cậu trai trẻ đam mê , nhạy cảm và lãng mạng 21 tuổi này nhưng bà De Warens lại có một ông '' bồ '' cũng là một người làm việc trong nhà bà, Claude Adnet 40 tuổi. Tuy nhiên chuyện yêu đương tay ba này cũng diễn ra thật êm thấm trong căn nhà tại Chambéry cho đến tháng 3-1734 khi Claude Adnet chết đột ngột vì bệnh viêm màng phổi , từ đó Jean Jacques phải đảm trách nhiệm vụ quản gia cho " một bà De Warens khó tính ", cậu phải đi đó đi đây nhưng bà De Warens cũng cho phép cậu được học và giới thiệu cho cậu hội nhập giới có học thức nhờ vậy cậu cải tiến được môn triết học với M.de Conzié và những môn học khác như la tanh, âm nhạc, vật lý, hình học, thực vật học.
'' LES CHARMETTES '' NIỀM HẠNH PHÚC CỦA JEAN JACQUES
Hè 1736, lần đầu tiên dọn đến ở tại thung lũng Charmettes, trong một ngôi nhà nhỏ sau đó được trao đổi để lấy một cơ ngôi đối diện và trở thành nổi tiếng với tên ''Les Charmettes'', ngày tháng ở đây Jean-Jacques Rousseau đã biết được thế nào là hạnh phúc " nơi đây khởi đầu một hạnh phúc ngắn ngủi của cuộc đời tôi, nơi đây những thanh bình đến rồi cũng thoáng trôi qua nhanh nhưng nó cũng cho phép tôi được quyền nói rằng tôi đã được sống ". Trong ngoại cảnh quyến rũ đó, Jean Jacques khởi sự khám phá thiên nhiên, thực hành âm nhạc, đọc sách và sưu tập cây cỏ bao quanh bởi những vị khách uyên bác ngoài ra còn những buổi thả bộ và những giây phút chia xẻ với bà De Warens, tất cả phủ tràn hạnh phúc. Jean Jacques muốn thời gian ngừng lại " maman,maman " tôi nói với bà ta bằng tất cả nỗi đam mê, " ngày này là ngày đã hưá hẹn với tôi từ rất lâu và tôi không còn ao ước gì hơn nữa ". Hạnh phúc của tôi nhờ bà mà có, chỉ xin rằng nó sẽ không bị suy tàn từ nay trở về sau .
Mùa đông đến, hai người bịn rịn tạm biệt '' Chamettes '' để trở về Chambéry .
TỪ VŨ
( ĐỌC TIẾP PHẦN HAI )