Không thể nói rằng ngồi ôn lại kỷ niệm đã làm tôi mạnh mẽ hơn lên. Nhưng luôn có một sự chuyển biến âm thầm nào đó từ chỗ tôi thiếu tự tin dưới màu áo đặc công đến cơ hội làm rõ nét hơn thái độ sống. Cũng như tôi từng khinh J.T không có một lòng tự trọng sâu sắc, bởi những câu khiếm nhã chỉ như đang cù nôn. Tôi buộc phải bật cười vì bị ngoáy vào nách. Và người có chung tầm nhìn với tôi phải là một người ít nói, biết nuôi dưỡng một đích đến đầy vinh quang. Không thể ngưỡng mộ một con người lẩn qua trực ban, nhảy rào chỉ để mua bánh rán chia cho cả những người đang tập trung ôn bài, làm những khuôn mặt ngiêm túc phải nhếch mép. Hắn làm mọi việc như để chả làm cái đếch gì cả.

Tiểu đội trưởng nói xấu J.T khi hắn đang ca gác, hắn cứ nhơn nhơn khi nhận lệnh và có kiểu nhả chữ thoạt nghe thì nghiêm túc nhưng đêm về suy nghĩ vẫn y nguyên cái vẻ nhơn nhơn đang mỉa mai. J.T rất được các sỹ quan tin cẩn.

Ấn tượng của tôi khi đã được gặp lại bạn cũ là một bức tranh lan man, như kiểu "cần phải tập trung bạn bè ở một quán xá nhậu nhẹt thì các mối quan hệ sau ngày ra trường sẽ triển vọng. Hay mình thích người con gái nọ mà nó không nhận lời thì dù nó lấy anh thằng bạn cấp 2 thì tương lai vẫn nhờ cậy được. Rồi phải chơi với thằng vất vưởng nào đó để khi bị chặn xe còn có nơi gọi cầu cứu, chứ trong lòng cũng chả mến gì cái thứ dặt dẹo đó.v.v". Tôi bắt đầu hoa cả mắt. Nó không êm đềm như tôi mơ tưởng, nó mang lại cảm giác lãng phí cuộc đời.

Thằng bạn khen tôi mạnh khỏe, hắn kịp đưa về trong đầu những xuất cơm bụi và trận nhậu sinh viên. Ngày xưa đi học, tôi là số kiếp bói cũng không thấy nét mãn nguyện trên khuôn mặt. Được nó bố thí đôi lời tâm sự nhẹ nhàng. Nó nghĩ tôi giờ đây cũng đáng thương hại, đã đứt gánh giữa đường. Hắn bắt đầu dỗ dành, góp ý để mang hy vọng đến cho cuộc đời tôi. Nhưng hắn tỏ ra ngượng ngùng khi bị tôi gạn hỏi　 về anh trai mình - năm lần bảy lượt ảnh trượt Đại học An ninh. Thời điểm ấy ảnh đã là phó Trưởng công an xã. Tôi không biết gì nhiều về anh cho đến một ngày anh chân xiêu chân nao ập vào bưu điện xã. Anh rộng lớn về hai phía những nẻo đường hòng hăm dọa chỉ vì tôi phản ánh cái tủ sách trống trơn; anh xoa ngay khi trích gia phả để tôi họ hàng xa với ả nhân viên bưu điện. Anh chết khi đang khà khật ở một huyện kết nghĩa cho vụ tai nạn. Anh ơi, sao lại phải làm những việc chỉ để hoang mang để rồi đoản mệnh.- Nhưng trong bộ dạng thiền, tôi không nói những lời ấy cho bạn. Thà cứ ngồi im cho hắn thương hại, khoe khoang về những gì đã học được ở trường đời. Tôi xin phép thắp một nén nhang.

Không mấy người trong số làm ruộng và thợ mộc, học sinh và đàn bà đọc cái gì đó ở bưu điện. Mục "Ý kiến nhân dân" đồng nghĩa với nhà văn hay ăn mày, công chức hay người có đồng thuế vừa bị tham nhũng, tất thảy đều có thể gửi ý kiến, đăng hay không là quyền ban biên tập. Công khai là sức mạnh của tinh thần xã hội, bất mãn có lối thoát. Có người cha uống ruợu là bất lực trào ra dưới dạng bi ai của cảm nhận những đứa trẻ. Liều chết trước quân thù rồi xa rời tinh thần cộng hòa - Mà "cộng" là giá trị của chung nhiều người, còn "hòa" nghĩa là tỏa đều đến tất cả- Cái xấu thì được tưởng tượng dệt thành ác thú, trấn áp tinh thần khi đơn cô. Trao thưởng cho người nào　 làm dòng suối cộng hòa đến được với người cha của mọi đứa trẻ trên thế gian.

Cô giáo cũ dạy Lý kể cho tôi nghe về tin đồn có người mở lớp dạy 3 môn cả Toán, Lý, Hóa. Đó là một sự vô lý vì dạy khối A rất tốn calo. Vật lý là môn nghiên cứu những tác động đến con người vì cuộc sống luôn phản ứng với nắng, thời tiết và nhiều thứ khác. Vật lý cần toán và môn Toán học ra đời. Pin mặt trời được phát minh vì nắng thiết yếu cho sự sống chứ không đơn giản là kiếm tiền khi than đá cạn kiệt. Cô khinh tôi vì đã làm những việc không có tương lai, có lẽ cô đã nhìn thấy cái trò gia sư của tôi rồi cũng chết yểu. Nhưng ở tương lai tỷ năm mặt trời chết, há chăng ngày nắng hôm nay là vô nghĩa?

Về đêm, mỏm đồi sau nhà hiền hòa như tri kỷ, tôi khóc cho niềm hạnh phúc đang chết theo lụi tàn những ngày lưu luyến kỷ niệm. Không bao giờ còn nữa da thịt đầy lên cho mùa hạ.

Một ngày, tôi xách áo quần ra đi. Từ đó không bao giờ còn trở về nữa.

Sau này. Một số chuyện, xin được kể lại như sau:

Vị kem ngon nhất đời

Tôi cược rằng ông lão sẽ không kịp chuyển cốc kem đang múc dở cho hành khách đều đang rất căng thẳng hướng cái nhìn về cái kem đã thanh toán tiền của mình, bánh xe khách đã lăn rời từ biệt điểm dừng chân giữa cái oi trưa mùa hè đang đổ lửa. Nhiều người đã đứng hẳn dậy, nhoài đầu ra cửa kính để bày tỏ thái độ không hài lòng với cái vẻ thản thiên lúc này lại rất phản cảm mà người bán kem đang diễn lại có vẻ điêu luyện. Bộ mặt ông khắc khổ vì nắng và vì mưu sinh, cũng có thể vì cả cái sự gắn bó với kem.

Tôi đinh ninh mình mất toi tờ 50.000 rồi vì đã chót mua cái kem chỉ có 2.000 đồng. Cái ông bán kem có bộ mặt khắc khổ và bủn xỉn này sẽ múc thật chậm và chậm chạp cho kem vào bánh để ô tô chuyển bánh và thế là hợp lý cái sự ông không đưa kịp kem và tiền thừa cho khách.

"Mẹ kiếp, nắng trên đầu tao chết mất, phải cảm thông với cái phận khốn khổ này chứ".

"Tuýt tuýt..." Tiếng còi xe inh ỏi, người cuối cùng đã lên xe. Kem chẳng được ăn thì làm sao mà lấy được lại tiền thừa.　

Nhưng kìa, vẫn cái vẻ khoan thai và chỉ bằng hai bước chân, con người khốn khổ kia thoắt đến ô cửa xa nhất trao những cốc kem cho ba thượng đế nhí. Ông đến bên tôi đầy tự trọng và bằng giọng trầm ấm nhất trần đời.

- Mời đồng chí- cùng lúc tôi nhận được cốc kem và tiền thừa khi vụt nhanh xe ca lao vào đỉnh điểm nắng trưa.

Cột tiêu

Sang đêm thứ ba thì tôi nằm nghe tiếng dế. Ngỡ ngàng phát hiện ra gió lặng.

Dàn đồng ca chỉ gồm vài giai điệu phối hợp rất nhuần nhuyễn.

Ban mai lạnh, những hạt sương đêm trên mái hiên đọng lại thành hàng dài dấu vết trên nền đất. Tôi uể oải bắc nước. Ngồi cho hơi ấm xua tan cái lạnh đêm qua quờ quạng kéo chăn trên nan giường gãy. Chầm chậm bắt đầu một ngày mới bằng việc nắn đọt tiêu cột lại.

Song có những đọt quặp xuống, được nắn lên lại gãy rụng. Tôi đưa chúng qua một bên rồi mới ép vào cọc, thêm không gian cho... "tù nhân" thì lập tức chúng ngoan ngoãn nghe lời.

Con đường đất không bóng người qua, những ngôi nhà xây không trát, nhấp nhô là từng rẫy cà phê vuông vức, vườn tiêu lô nhô cọc.

Khi uể oải tan thì　nắng đã đánh thức một ngày lao động bên hàng tiêu nhiều ngọn rơi gãy. Tôi dựng chúng dậy cho rễ bám vào cọc; hướng ngọn lên để xanh tốt. Đọt được cột sẽ không gẫy khi mưa đá rơi.

Như giấc chiêm bao

Tôi nhận ra đã lâu mình không cười. Nụ cười cố giấu mà khuôn mặt lại rạng ngời.

Nhưng phải nhìn vào làn môi trong đêm đầy lên trên gương mặt ấy bừng nở nét rạng rỡ, thì tôi mới soi thấu được niềm hân hoan trong lòng mình.

Đoàn tàu lặng lẽ tiến vào màn đêm trên tuyến đường được lập trình sẵn. Đèn bật sáng khi tàu dừng bánh ở một nhà ga để mọi người biết mình đang về gần hơn bến đỗ bình yên.

Nó nhìn người đàn bà đến ngồi bên tôi khi làn môi đã thăn lại, đôi mắt nhìn qua cửa sổ. Nơi ánh đèn thuyền câu tựa muôn vì sao đã lùi xa vào chiêm bao.

Trong cơn mộng mị tôi tình cờ chạm nhẹ một bàn chân nhỏ, khẽ vang lên lời tự sự của người con gái. Câu chuyện kể rằng mình đã lớn!

Không thấy mặt trời

Sau bữa tối tôi quăng bước chân vào ánh đèn đường. Hít bầu không khí thoáng đãng nơi con hẻm xa lạ.

Ánh điện hắt ra từ gian bếp ấm cúng chào đóntôi bằng câu xã giao của người đàn bà lẳng lơ. Mà vốn nếu không có gã người làm mới để ả liếc mắt đưa tình thì ánh điện ấm áp này đã là của riêng tôi và ả.

Tôi thừa nhận với gã về sự chậm chạp của mình. Gã được bà chủ lựa chọn là người đưa hàng. Ả người làm rất hài lòng về chàng trai trẻ.

Ả khó chịu với mùi hôi nách của tôi. Chuyện tắm gội những ngày qua làm phiền ả lau chùi bếp núc.

Một buổi tối, tôi lang thang qua quán nhậu, trốn chạy khỏi không gian tình tứ ở gian bếp nhỏ là nơi ước mơ từng ngủ qua những ngày đầu êm đềm. Giờ đây chỉ còn tôi cùng nỗi bất an.

Khi tôi lê bước qua tia sáng khe cửa thì gian bếp đã vắng bóng hồng, ánh đèn nê ông hắt lên khuôn mặt bất ngờ trắng đẹp của gã thanh niên với làn môi tím đỏ, hương thơm và son phấn của nàng rơi rớt trên tấm chăn nệm .

Tôi cứ nằm cho trời sáng để được thấy nét khởi sắc nơi người đàn bà.

Ngày gió nổi

Con ngõ chung lối nhỏ, nằm mê man bên buổi chiều thênh thang gió. Nhơ nhớp một màu mặn mòi, phảng phất rêu phong. Những dấu chân qua im lìm, tô thêm nhợt nhạt từng màu ngói, con đường.

Người cha của những đứa con bỏ mạng ngoài biển cả hất vào người lạ bức tự họa của ngư nghiệp: " Làm ruộng thì có chè, chứ nghề đi biển  lấy đâu ra tiền mua chè uống".

Khi nhá nhem nhường chỗ cho điện đèn, những bước chân đã thảnh thơi qua ngày chợ búa. Phó thác cho no đủ còn mong manh, bàn tay gầy nâng niu những lọn tóc.

Lồng ngực thôi đương đầu với biển, tan hoang trong khói thuốc và ánh đèn mờ. Đã thôi không còn ám ảnh bời cái chết. Có hay cơn hoang dại của những ngón tay xinh của người đàn bà an phận bên lồng ngực đã bớt hoang tàn.

Hơi thở mới bỡ ngỡ, bỏ lỡ làn môi mềm. Vợ của thợ đóng tàu chẳng thể thành góa bụa. Người đàn bà vẫn hạnh phuc cùng chồng để đôi chân không còn đi hoang dại. Say nắng có quật ngã một hơi thở mới chưa kịp tìm đến gió biển, đã ngẩn ngơ, nặng nề lê bước qua những ngày gió nổi.

Mưa phùn ở lò gạch

Lạnh lẽo tung manh áo, bước đến nhà xưởng đã ấm áp ùa về. Những tay đốt lò không biết đến đêm đông. Nếu khoác áo ấm qua nền sân mưa buốt, kéo được gạch xếp goòng đã nhớp nháp mồ hôi.

Lão già nhìn nước lạnh xối vào da thịt khi nặng nhọc đã lặn vào ban chiều. Củi nhiều từ mành nát, nhóm bếp lửa bên làn gió ngày tàn. Sao không hâm nước cho giọt mồ hôi bớt lạnh (?). Nước mắt dỗi hờn của quở trách - có nồi nước nóng cho quần Jean máy ủi và giám đốc khó tính - không hề tỏ ra phiền lòng.

Những đứa con đã lớn, lão già chờ đợi vầng hào quang không cưu mang giọt mồ hôi. Để không bị bỏ lại với tuổi đời dù kiêu hãnh khi bảo vệ là công việc nhàn hạ. Lão nghĩ gì khi bữa cơm đặt giọt mồ hôi cạnh môi hồng. Rồi dưới làn chăn ấm, lão đẩy ghen tỵ vào manh áo mỏng về tấm phản trơ trọi canh thâu.

Ánh điện ấm áp, cơ thể khoác áo dày. Chối từ điếu thuốc của đốt lò, ánh mắt kế toán chờ một tình cờ. Những câu bông đùa đàn bà, ái tình ở đâu khi những giọt mồ hôi rơi.