Có cầu hồn "thi tiên" lên, nhân thể nên hỏi luôn nghĩa của "cách song ngữ". Vì cũng tuyển trên dịch là "nghe tiếng nói ngoài song", trong khi Nguyễn Quảng Tuân trong một tuyển thơ Đường khác lại dịch là "(cô gái) rủ rỉ như nói chuyện với quạ"!⁽²⁾

Dĩ nhiên đôi nét lờ mờ chẳng ảnh hưởng gì đến giá trị bức tranh "quạ kêu gái khóc" Lý Bạch vẽ cách đây mười mấy thế kỷ...

Nguyên văn

Ô dạ đề

Hoàng vân thành biên ô dục thê
Qui phi á á chi thượng đề
Cơ trung chức cẩm Tần Xuyên nữ
Bích sa như yên cách song ngữ
Đình thoa trướng nhiên tư viễn nhân
Độc túc cô phòng lệ như vũ.

Dịch nghĩa

Quạ kêu đêm

Bụi mù như mây vàng bên thành, quạ tìm chỗ đậu
Bay về kêu "quạ quạ" trên cành
Trong khung cửi cô gái Tần Xuyên ngồi dệt gấm
Sau cửa sổ có rèm sa xanh biếc như khói, cô như nói chuyện với quạ
Ngừng thoi, bùi ngùi nhớ người xa
Nghĩ mình phòng không gối chiếc, nước mắt trào rơi như mưa.

Dịch ra thơ lục bát

Tản Đà:

Mây vàng tiếng quạ bên thành,
Nó bay tìm ngủ trên cành nó kêu.
Tần Xuyên cô gái buồng thêu,
Song sa khói tỏa như khêu chuyện ngoài.
Dừng thoi buồn bã nhớ ai,
Phòng không gối chiếc giọt dài tuôn mưa.

Thu Tứ:

Bụi vàng dì gió tung mây
Trời chiều cái quạ lây quây tìm cành
Nhà ai biếc khói tơ mành
Gái trong khung cửi buồn tình nói mơ
Tưởng người, thoi để ngẩn ngơ
Chạnh mình bóng lẻ, như mưa lệ tràn...⁽³⁾
_____________

(1) Thơ Đường, bộ 2 tập, nxb. Văn Học, Hà Nội, 1987.

(2) Thơ Đường - Tản Đà dịch, Nguyễn Quảng Tuân biên soạn, nxb. Trẻ, TP HCM, 1989.

(3) Bài hát nói Hỏi Gió của Tản Đà mở đầu bằng mấy câu: "Cát đâu ai bốc tung trời? Sóng sông ai vỗ, cây đồi ai rung? Phải rằng dì gió hay không?".