依 山 ; ?-1213
Thiền sư Việt Nam, thuộc phái Tì-ni-đa Lưu-chi đời thứ 19. Sư nối pháp Quốc sư Viên Thông.
Sư họ Nguyễn, quê ở làng Cẩm, tỉnh Nghệ An. Thuở nhỏ Sư đã tinh thông sách sử, cả kinh sách của nhà Phật. Năm 30 tuổi, Sư xuất gia với một vị Trưởng lão trong làng và sau đó đến kinh đô tham học với Thiền sư Viên Thông. Nhân một câu nói của Viên Thông mà Sư ngộ được yếu chỉ.
Về sau, Sư chu du tùy duyên hoằng hóa và thường khuyên đồ chúng: »Mến danh thích lợi, đều như bọt nước mặt ghềnh. Cấy phúc gieo duyên, trọn là trong lòng hoài bão.«
Sắp tịch, Sư gọi chúng đến bảo: »Ta chẳng trở lại cõi này nữa.« Ngày 18 tháng 3 năm Bính Tí, năm thứ ba niên hiệu Kiến Gia, Sư an nhiên thị tịch.
Sau đây là bài kệ Hóa vận - 化 運 của Sư:
真身成萬象。萬象成真身
月殿榮丹桂。丹桂在一輪
Chân thân thành vạn tượng
Vạn tương thành chân thân
Nguyệt điện vinh đan quế
Ðan quế tại nhất luân.
*Một thật thân thành nghìn tướng sắc
Dẫu muôn nghìn cũng tức chân thân
Khác nào quế tốt muôn phần
Nghìn thu vẫn ở giữa vầng trăng trong.
(Phạm Tú Châu dịch)