Chim
Việt Cành Nam
[ Trở Về
] [ Trang
Chủ ]
[ Tác giả ]
Abe
Kobo
Tác
gia Hiện đại Nhật Bản
Phạm
Vũ Thịnh
|
|
Trước Murakami Haruki
trên 20 năm, Abe Kobo đã được biết đến như một tác gia
Nhật Bản nổi tiếng quốc tế về các tác phẩm vượt khỏi
mỹ quan truyền thống Nhật Bản, sáng tạo mới mẻ, dùng
nhiều ẩn dụ, ngụ ngôn, nhiều hình tượng cụ thể hay siêu
thực để diễn tả nội tâm và tiềm thức của con người
bị tha hoá, vong ngã trong xã hội đô thị càng ngày càng tiện
lợi và máy móc. Trong nước Nhật, ông thuộc lớp nhà văn
tiền vệ, được đánh giá là có tư tưởng và thủ pháp
đi trước thời đại. Ngoài nước Nhật, nhà văn, nhà soạn
kịch Abe Kobo được ví với Samuel Beckett và Eugène Ionesco.
Abe Kobo tên thật là
Abe Kimifusa (Kobo là âm Hán-Nhật của chữ Kimifusa),
sinh năm 1924 ở Tokyo nhưng theo cha là một y sĩ sang Mukden, lãnh
thổ Mãn Châu lúc đó đang bị Nhật chiếm đóng. Từ nhỏ,
Abe thích Toán và sưu tập côn trùng. Năm 1941, 17 tuổi, ông
trở về Nhật và hai năm sau vào học Y khoa tại Đại học
Đế quốc Tokyo. Ông tốt nghiệp năm 1948, nhưng không hành
nghề y sĩ mà bắt đầu nghề văn, gia nhập nhóm văn học
do Hamada Kiyoteru lãnh đạo, nhắm đến việc dung hợp những
thủ pháp văn học thuộc trường phái Siêu thực với ý thức
hệ Mác-xít.
Ông bắt đầu sáng tác
từ 1943, nhưng đến 1947 mới tự xuất tiền túi xuất bản
tập thơ đầu tay là "Mumei Shishu" (Tập thơ vô danh) .
Năm sau đó, ông bắt đầu được biết tiếng nhờ tác phẩm
"Owarishi michi no shirube ni" (Trên cột mốc ở đường cùng).
Ông chịu ảnh hưởng của Samuel Beckett, Fyodor Dostoyevsky và
nhất là Franz Kafka.
Những tác phẩm có tính
cách tiền vệ của ông dần dần được giới độc giả trẻ
ưa chuộng: "Dendrocacalia" (Cây dendrocacalia, 1949), "Akai
mayu" (Cái kén đỏ, 1950), "Maho no choku" (Viên phấn
phù thủy, 1950) đều lấy đề tài "hoá thân", biến
hình của con người theo kiểu Kafka. Ảnh hưởng Kafka càng
rõ rệt trong tác phẩm "Kabe-Esu Karuma shi no hanzai" (Bức tường
- Tội của S. Karma, 1951) được Giải Akutagawa, giải thưởng
văn học cao quý nhất ở Nhật, kể chuyện một người phát
hiện ra rằng tấm danh thiếp của anh ta hoá thành nhân cách
và giả dạng anh ta mà phạm tội khiến anh bị lôi ra toà
án.
Tiểu thuyết "Suna no
onna" (Người đàn bà nơi cồn cát, Woman in the Dunes) xuất
bản năm 1962, được giải thưởng văn học Yomiuri, giúp ông
xác lập chỗ đứng đặc biệt trên văn đàn Nhật Bản, sau
này được dịch ra nhiều thứ tiếng, được giải thưởng
Văn học Nước ngoài của Pháp, và quay thành phim được giải
thưởng ở Đại hội Phim ảnh Cannes 1963 giúp Abe Kobo được
chú ý và hâm mộ trên khắp thế giới. (Khán giả xem phim
"Suna no onna" cho biết có cảm tưởng ngứa ngáy như có cát
trên người họ, cát chảy ra từ tay áo họ, hay cảm thấy
có vị cát lúc ăn ngô bung,...). Tác phẩm này kể chuyện một
nhà giáo trong chuyến đi xa tìm bắt côn trùng, tình cờ trở
thành tù nhân ở một làng hẻo lánh, được một người đàn
bà sống đơn độc cho trú ngụ trong nhà, nhưng căn nhà ấy
và cả làng bị cồn cát tràn xuống chôn vùi. Anh ta phải
hợp sức cùng xúc bỏ cát không ngừng tràn đến hầu như
trong tuyệt vọng, nhưng lúc có được cơ hội để trốn thoát,
đã quyết định không bỏ trốn. Abe Kobo đã cho nhân vật
của ông trải qua đủ thứ tình cảm, từ lòng tự hào, sợ
hãi cho đến dục vọng và thất vọng, để thấm thía sự
phi lý của thân phận con người.
Abe Kobo không chỉ là
tiểu thuyết gia mà còn là nhà soạn kịch thành công. Thập
niên 1960, ông hợp tác cùng Đạo diễn Teshigahara Hiroshi quay
thành phim các tác phẩm văn học của ông, như "Otoshi ana" (The
Pitfall, Lỗ hổng, 1962), "Suna no onna" (Woman in the Dunes,
Người
đàn bà nơi cồn cát, 1962), "Tanin no kao" (The Face of Another,
Khuôn
mặt kẻ khác, 1966),... Năm 1973, ông sáng lập trường dạy
diễn xuất ở Tokyo để dạy các phương pháp trình diễn độc
sáng của ông đồng thời là chỗ để ông đạo diễn kịch.
Ban kịch do ông thành lập, Abe Kobo Studio đã sang Mỹ lưu diễn
năm 1979. Và ông đã được đề cử vào Viện Hàn lâm Khoa
học và Nghệ thuật Mỹ năm 1977.
Tính cách tiền vệ là
đặc trưng mà cũng là dụng tâm của Abe Kobo. Ngay từ thời
gia nhập nhóm văn học "Yoru no kai" (Hội ban đêm) của
Hamada Kiyoteru chủ trương thúc tiến nghệ thuật tiền vệ,
ông không ngừng nỗ lực khai phát những ý tưởng và phong
cách mũi nhọn.
Nguyên tắc thực tiễn
của ông là cố gắng lật ngược các quan niệm đã trở thành
giáo điều hay thành kiến. Trong thời đại mà con người tiếp
tục được xem là trung tâm của vũ trụ, linh trường số
một, được đặt trên bệ cao cách biệt hẳn với mọi loài
động vật khác, hay thực vật, khoáng vật, tác phẩm của
ông lại tỏ rõ chủ trương đồng đẳng giữa các loài, và
không những cùng đẳng cấp, mà còn có thể biến đổi, "hoá
thân" từ loài này sang loài khác: con người biến thành động
vật khác, thực vật hay đồ vật, và ngược lại, các loài
khác hoá thành nhân cách như con người. Trong lúc ý thức được
đề cao, thì ông lại chủ trương nhục thể chi phối tinh
thần, hoàn cảnh xã hội quy định ý thức. Đối nghịch với
các chủ nghĩa hiện thực, ông cho rằng hiện thực chỉ có
ý nghĩa hay giá trị khi đối chiếu với viễn ảnh tương
lai là sản phẩm đáng đề cao của trí tưởng tượng, nhất
là trong trường hợp các hoạt động trí tuệ, như văn học
nghệ thuật. Và tự do chỉ có thật khi cá thể thoát ra khỏi
mọi tập thể như quốc gia hay cộng đồng.
Abe Kobo chuộng lối văn
khô khan nhưng hàm súc và khoa học, đối lập với lối văn
ướt át, thấm đẫm tình cảm và chủ quan vẫn tiếp tục
được ưa chuộng thời bấy giờ. Ông không ngừng thử nghiệm
những thủ pháp và tư tưởng mới lạ, kể cả khoa học viễn
tưởng, chủ nghĩa hiện sinh, hiện thực huyền ảo.
Đề tài của Abe Kobo
là sự cô lập, tha hoá của con người, áp lực của xã hội
khiến con người vong thân, đánh mất căn cước bản ngã,
cảm thấy khó khăn gần như bất khả trong việc truyền đạt
tâm tình, suy nghĩ, với người khác, khiến cho toàn bộ xã
hội trở thành thế giới quái gở, kỳ dị đối với cá
nhân. Phản ứng với tình cảnh như thế, chủ quan của con
người lại trở thành một vũ khí tự vệ tồi tệ, ngược
lại giam hãm con người vào hộp kín, dựng lên những
bức
tường ngăn trở việc nhận thức sự thật bên ngoài.
Nội tâm cách ly với ngoại giới, ý thức của con người
lạc vào mê cung, sự việc gì xảy ra cũng có đối-ảnh vừa
đồng nhất vừa đối nghịch, như hình phản chiếu trong tấm
gương, khó mà phân định được đâu là thật đâu là hư,
người nào là kẻ chạy trốn, người nào là kẻ lùng bắt
(trong truyện ngắn "Yuwakusha - Gã cò mồi"), người tìm
bắt trở thành tòng phạm của kẻ chạy trốn (trong truyện
ngắn "Yume no heishi - Người lính trong mơ"), người Hoả
tinh có hình dáng in hệt người (Địa cầu), hay chỉ là người
(Địa cầu) giả dạng người Hoả tinh (trong truyện ngắn
"Shisha - Sứ giả"), càng cố tránh ra xa lại càng làm
cho mình dính chặt thêm vào sự kiện (trong truyện ngắn "Mukankei
na shi - Một cái chết vô can"),...... Để tìm cho ra sự
thật, con người phải gắng nhìn qua bức tường ngăn
chặn ý thức ấy (không khác gì những cao tăng diện bích),
hay đục lỗ trên hộp kín giam hãm mình mà gắng nhìn
ra ngoại giới. Trên bức tường ngăn trở ấy, tác phẩm
của Abe Kobo là những nét vẽ nguệch ngoạc có phần tinh quái
cố gắng trình bày những sự việc xảy ra phía bên kia, bằng
"viên phấn phù thủy", ai biết đâu là ranh giới giữa
tưởng tượng và hiện thực?
Tiểu thuyết và kịch
bản của Abe Kobo được xây dựng trên những quan sát tinh
tế đặc trưng của một y sĩ giải phẫu, chữ nghĩa uyên
bác của một nhà khoa học, và biểu hiện độc đáo. Mặt
khác, có người phê bình văn phong của ông là khô cứng, khó
khăn, phản ánh khuynh hướng đặt trọng tâm ở tư tưởng
hơn là phong cách biểu hiện. Là một y sĩ, Abe Kobo giải thích
những vấn đề tâm sinh lý, ý thức và tiềm thức, bằng
cả những ẩn dụ, ngụ ngôn, cả những dạng chuyển hoá
(hay "hoá thân", hay "biến hình") có thể xem là
hình thức ẩn dụ hay ngụ ngôn cao nhất, để cố gắng truyền
đạt đến độc giả một cách cụ thể những hiện tượng
có thực ở vùng sâu kín trong hay dưới tầng ý thức. Ông
chú trọng đến ảnh hưởng của tiềm thức và vô thức trên
hành vi của con người: "Nói gì đi nữa, những quảng cáo
kích thích vào tiềm thức người ta thì có tác dụng mạnh
nhất. Để được như thế, sáng kiến quảng cáo cũng phải
nảy sinh từ vô thức mới có được sức thuyết phục"
(trong truyện ngắn "Kake - Đánh cuộc").
Abe Kobo mất năm 1993
vì bệnh tim, để lại một sự nghiệp văn học xuất chúng
trải dài 40 năm.
Ngoài "Suna no onna" (Người
đàn bà nơi cồn cát), Abe Kobo còn được biết đến qua
các tác phẩm tiêu biểu như:
"Daiyon kampyoki" (Inter
Ice Age 4, Thời kỳ băng hà thứ tư), đăng thành nhiều
kỳ trên tạp chí Sekai (Thế giới) từ 1958 đến 1959,
có bối cảnh nước Nhật bị đe doạ chìm ngập dưới nước
tan chảy từ băng sơn Bắc cực, nhân vật chính khai phát một
chương trình máy tính dự đoán việc chế tạo những đứa
trẻ có cơ thể được thiết kế hay thay đổi cho thích ứng
với đời sống trong nước biển. Ông chống đối việc này
nhưng đứa con sắp sinh của ông lại bị chọn vào kế hoạch
thay đổi cấu tạo ấy. Truyện đặt vấn đề đạo đức
trong nghiên cứu khoa học, và khái niệm ý chí tự do của
con người.
"Hako otoko" (1974, The Box
Man,
Người đàn ông trong hộp giấy): nhân vật chính
rời sinh hoạt thường ngày đầy âu lo của ông, bắt đầu
quan sát thế giới quái kỳ ở Tokyo qua lỗ dòm cắt trên hộp
giấy mà ông ta đội lên đầu.
Trong kịch bản "Tomodachi"
(1967, Friends, Bạn bè, tác phẩm được giải Tanizaki
Jun-ichiro), phòng trọ của một tư chức bị một gia đình
không quen biết chiếm đóng, sinh hoạt của anh ta bị họ chi
phối và chính anh cuối cùng bị một cô con gái của gia đình
ấy giết chết. Họ rêu rao dân chủ, tự xưng là những người
cống hiến cuộc đời cho việc thiện, giúp ích cho xã hội,
nhưng thực tế chỉ thi hành toàn là những hành vi bóc lột,
phá hoại tàn nhẫn. Vở kịch này được trình diễn vào thời
cao điểm của chiến tranh Việt Nam, nên có nhà bình luận
cho là ngụ ngôn về sự can thiệp hay xâm nhập của Mỹ.
"Tanin no kao" (1964, The
Face of Another, Khuôn mặt kẻ khác) là chuyện một người
đàn ông bị tai nạn trong phòng thí nghiệm phá nát gương
mặt mình, đã bí mật nhờ phẫu thuật sửa lại theo khuôn
mẫu mà vợ ông ta vẫn hằng cho là khuôn mặt đàn ông lý
tưởng, mà không cho vợ biết, rồi thử quyến dụ vợ ông
bằng gương mặt mới xem sao. Một chuyện ngụ ngôn tân thời
về ước vọng của đàn ông muốn kiếm cho mình một căn
cước khác.
"Kangaruu no-to" (1991, Kangaroo
Notebook, Sổ tay Kangaroo) kể chuyện một tư chức đột
nhiên thấy có mầm cây mọc ra từ chân mình, vào bệnh viện
lại được chiếc giường bệnh biết suy nghĩ và tự ý quyết
định đưa ông ta qua nhiều nơi chốn siêu thực, như mê cung
của xã hội khắc nghiệt trong đó con người bị cô lập
và đánh mất bản ngã. (Tương truyền rằng với tác phẩm
"Kangaruu no-to", Abe Kobo là tác gia Nhật Bản đầu tiên viết
văn trên máy tính).
Các tác phẩm sau đây
đã được dịch ra tiếng Anh (người dịch):
* Inter Ice Age 4, "Daiyon
kampyo?ki" (Thời kỳ băng hà thứ tư) 1959 (E. Dale Saunders)
* Woman in the Dunes,
"Suna
no onna" (Người đàn bà nơi cồn cát) 1962 (E. Dale Saunders)
* The Face of Another, "Tanin
no kao" (Khuôn mặt kẻ khác) 1964 (E. Dale Saunders)
* The Ruined Map, "Moetsukita
chizu" (Bản đồ bị thiêu rụi) 1967 (E. Dale Saunders)
* The Box Man, "Hako otoko"
(Người đàn ông trong hộp giấy) 1973 (E. Dale Saunders)
* Kangaroo Notebook, "Kangaruu
no-to" (Sổ tay Kangaroo) 1973-1977 (Maryellen Toman Mori)
* Secret Rendezvous, "Mikkai"
(Hò hẹn bí mật) 1977 (Juliet Winters Carpenter)
* The Ark Sakura, "Hakobune
Sakura-maru" (Thuyền cứu thế Sakura) 1984 (Juliet Winters
Carpenter)
* Beyond the Curve (Qua
khỏi khúc ngoặt, tập truyện) 1990 (Juliet Winters Carpenter)
* Three Plays by Kobo Abe,
(Ba vở kịch của Abe Kobo, kịch bản) 1993 (Donald Keene)
* Friends, "Tomodachi" (Bạn
bè, kịch bản) 1967 (Donald Keene).
Ở Việt Nam, các tác
phẩm của Abe Kobo như "KabeEsu Karuma shi no hanzai" (Bức tường
- Tội của S. Karma), "Akai mayu" (Cái kén đỏ) gồm
4 truyện ngắn "Cái kén đỏ", "Viên phấn phù thủy",
"Lụt lội"
và "Sự nghiệp"),... đã được Dịch
giả Lê Ngọc Thảo chuyển ngữ trực tiếp từ nguyên tác
tiếng Nhật năm 2004.
Abe Kobo đã đi trước
thời đại với những tư tưởng và phong cách cho đến nay
vẫn còn có tính cách tiền vệ. Nhiều nhà phê bình trên thế
giới cho rằng ông là một trong số ít tác gia Nhật Bản xứng
đáng được xem là tác gia tiêu biểu của thế kỷ 20.
Tham khảo
:
[1] Abe Kobo
: http://www.ibiblio.org/abekobo/
[2] Abe Kobo
: http://www.washburn.edu/reference/bridge24/Abe.html
[3] Kobo Abe
(1924-1993) : http://www.kirjasto.sci.fi/koboabe.htm
[4] Kobo Abe
: Modernity and Isolation in a Changing Japan, by Susan Llorens : http://www.insite-tokyo.com/column/susan/index.html
[5] Japanese
Culture: Kobo Abe, by Michael Russell : http://www.chinatownconnection.com/kobo-abe.htm
[6] Watanabe
Hiroshi : bài Giải thuyết cho tập truyện "R62-go no hatsumei -
Namari no tamago" ("Phát minh người máy R62 - Quả trứng bằng
chì").
[7] Shimizu
Toru : bài Giải thuyết cho tập truyện "Mukankei na shi - Toki
no gake" ("Một cái chết vô can - Vách thời gian").
|
Sứ
Giả
Được giao phó sứ
mệnh bí mật
mà không có cách nào chứng minh được,
bọn 32 người sứ
giả vừa bị chế nhạo vừa bị đuổi dồn
về phía nghĩa địa lạnh lẽo điên cuồng.
- Bài ca của họ -
|
Trong căn phòng giáo chức
thoang thoảng mùi nhà vệ sinh, từ lúc nào lâu lắm rồi, giảng
sư Nara Junpei vừa đợi đến phiên mình vừa thở nhẹ đều
đều như đang ngủ, thân trên rướn thẳng, từ hông trở
xuống lọt thỏm như chôn vào chiếc ghế dài đã gãy mất
lò xo. Nói vậy chứ, tất nhiên có phải là ông đang ngủ
thật đâu. Đó chỉ là tư thế cố gắng chứng tỏ tinh thần
hợp-lý-hoá rất hiện đại của ông rằng: hãy cố gắng
dùng thời gian bị lãng phí như thế này ít ra vào chuyện
ngơi nghỉ thì vẫn hơn. Chứ trong bụng ông thì hoàn toàn
khác, ông đang cố chịu đựng nỗi nôn nao bứt rứt đến
phải nghiến răng mà kiềm chế.
Hôm nay thật là xui xẻo.
Cuốn phim dự định trình chiếu ngay trước bài nói chuyện
của ông đã trễ mất đến 20 phút mới bắt đầu được,
thêm vào đó, trục trặc máy móc làm kéo dài thêm 25 phút
nữa, tổng cộng 45 phút đã bị lãng phí đi mất. Như thế
này thì đáng lẽ đã chẳng phải cố sức dàn xếp để đổi
ngược bài nói chuyện ra sau phần chiếu phim làm gì. Thấy
cái tên của đoàn thể văn hoá đứng ra tổ chức buổi giảng
diễn này là "Hy vọng", và trông họ rõ là mới vào
nghề, nên ông nghĩ là để dạy cho họ biết mà áp dụng
về sau, và cũng để cho họ thấm thía cái bảng hiệu "ý
thức văn minh" của ông nghiêm túc như thế nào, ngay lúc
vào đầu, ông đã bảo ngay cho họ biết thù lao cho buổi nói
chuyện của ông là bao nhiêu, rồi trong lúc họ còn bối rối,
lại bồi ngay một câu cật vấn rằng cái đinh của buổi
giảng diễn này là bài nói chuyện hay lại là cuốn phim ấy,
thì họ đáp tất nhiên bài giảng của ông là chính, nên ông
bảo họ vậy thì hãy đổi chương trình lại, để phần chính
là bài giảng của ông vào cuối cùng, bởi sắp xếp phần
nhẹ ký ra trước chẳng phải là thường thức của người
tổ chức hay sao, thực chất là ông đã trách mắng đối tác
một trận thật là nghiêm khắc. Có thể có người cho đó
là chuyện sao cũng được, nhưng ông nghĩ rằng nếu muốn
tạo ấn tượng với người khác, thì không thể tiếc công
cố gắng ở mức này được. Lại nghe nói rằng người đến
nghe phần lớn là sinh viên học sinh, ông bảo vậy thì ông
sẽ gửi bản thảo lời giới thiệu giảng sư thích hợp cho
họ, bởi chính ông biết rõ về mình hơn ai hết, nên sẽ
gửi bằng bưu điện trước, nếu có câu hỏi gì thêm thì
cứ gọi điện thoại hỏi ông, khỏi cần phải cảm ơn làm
gì. Ông đã in ra sẵn 5 loại bản thảo giới thiệu thích
hợp cho từng thành phần người nghe.
Thế nhưng, cho dù phía
ông có phát huy tinh thần văn minh đến thế nào đi nữa, mà
phía đối tác lại kém văn minh đến mức thế này, thì rốt
cuộc cũng chẳng đi đến đâu. Đáng lẽ trong trường hợp
này, họ phải sốt sắng đáp lời lại rằng vậy thì họ
sẽ tăng thù lao thêm một khoản tương đương với 45 phút
giảng nữa,... là chuyện đương nhiên phải chu toàn như thế
chứ. Giá mà chỉ cần họ nói ra một lời như thế, thì tất
nhiên ông đã từ tạ rằng chỉ cốt là cần tinh thần thôi
chứ chẳng phải vật chất, vân vân... và được thế thì
cả hai bên đều đã hài lòng và cảm thông được với nhau
rồi; vậy mà họ cứ ngần ngừ, mặt mày căng thẳng mãi,
cái thái độ khó coi ấy là thế nào chứ? ƯØ, những lời
lẽ thương cảm một cách nhàm chán kiểu: "lòng thành của
ban tổ chức", vân vân... thì mình phải đề phòng để
khỏi bị lung lạc thêm một lần nữa.
Thế nhưng chuyện lãng
phí 45 phút này có lẽ chẳng phải chỉ có thế thôi đâu.
Bởi trục trặc này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nội
dung của bản in lời giới thiệu giảng sư đã nói lúc nãy.
Ông vốn đã chẳng thích gì bọn sinh viên học sinh. Học trò
thời bây giờ bỏ quên mất lòng tôn kính đối với trí thức,
chuyện gì người nào rồi cũng muốn nối kết ngay với chính
trị thôi. Cứ bò lết bụng trên mặt đất như loài cóc,
chẳng chịu chấp nhận sự nhảy vọt trong tư tưởng. Đối
phó với bọn này thì cần phải dùng những ý hài hước thật
cay độc mà tẩm vào đầu chúng mới được. Thế nên văn
chương trong bản in ra cũng đã được ông trau chuốt kỹ càng
rồi. Theo kiểu: "Nếu chẳng phải là sinh viên học sinh
thuộc ban Thể thao thì 70% thế nào cũng đã nghe tiếng Giáo
sư Nara Junpei, người có bài viết thường xuyên trên nhật
báo S, và là nhân vật hàng đầu trong giới nghiên cứu phê
bình về văn minh của nước ta".
Thật ra, bản in này
so với bản dành cho phụ nữ hoặc cho các hội tư chức, thì
đã không hẳn là được ưa chuộng lắm, nên có lần ông
đã nghĩ hay là viết lại bản mới, nhưng rồi ngần ngừ
mãi không biết có nên nuông chiều bọn sinh viên học sinh
đến mức đó hay không, cuối cùng đã cứ để nguyên như
thế. Lần này cũng thế, chỉ có phần giáo đầu lúc trước
để trống thì nay ông viết thêm: "Đề tài của buổi giảng
diễn hôm nay là Triển vọng của Thời đại Vũ trụ, xin hân
hạnh giới thiệu người đã có những luận cứ sắc bén
và sôi nổi về vấn đề này, gây chú ý khắp trong giới
báo chí, và được các nhà khoa học chuyên môn thán phục:
Giáo sư Nara Junpei", ngoài ra nhất thiết không sửa đổi
gì khác, cứ để nguyên vậy mà gửi cho họ. Bọn sinh viên
học sinh mà thấy loại văn chương như thế này thì chắc
chắn sẽ lộ vẻ mặt lúng túng xấu hổ. Ông muốn bảo cho
chúng biết chính cái mặc cảm tự tôn ấy là đã không trong
trắng rồi. Chứ nếu cứ giao cả cho ban tổ chức thì hẳn
là họ chỉ giới thiệu qua loa, khô khan như cỏ bông phơi
khô, làm khách đến nghe phải thất vọng mà thôi. Cho dù nội
dung món hàng vẫn là một đi nữa, cũng chẳng có lý do gì
lại dán nhãn thô vụng lên mà đem đi bán.
Điều làm ông ghét nhất
là cái gọi là tinh thần thoả hiệp hay tinh thần chín bỏ
làm mười gì đấy. Dù đúng hay sai, phán đoán nào cũng có
tính cách tương đối cả, và bên nào cũng sẽ làm theo ý
mình thôi, cho nên nếu không chấp nhận cho nhau như thế thì
sẽ chẳng thể nào có được chủ nghĩa dân chủ hay gì khác.
Phê phán quá nhiều thì chỉ tổ tạo ra chủ nghĩa hư vô cứ
trông chờ cho có anh hùng, chứ ích gì. Bởi ông đã định
như thế nên phía kia họ suy nghĩ như thế nào cũng chả sao
cả đối với ông, nhưng có điều, nhìn thấy tình cảnh bối
rối cùng cực của đám thanh niên ban tổ chức ấy thì ông
lại không thể bỏ mặc họ được. Bản in lời giới thiệu
lần này cần phải có tính cách thanh thoát thú vị, thêm với
một liều lượng thích hợp những ý hài hước thật trau
chuốt, thì mới phát huy được cơ năng của nó. Vả lại,
đối với một cử toạ đã khá bực bội vì chuyện trễ
đến 45 phút rồi lại phải gắng gượng ngồi nán lại cho
qua cuốn phim nhan đề "Thám hiểm Thế giới mới" thật
ra chỉ là thứ truyện tranh con nít có vẽ vời thêm thắt
đôi chút ấy, thì lại càng cần phải diễn xuất cho thật
ấn tượng mới được. Thế nhưng, cứ cái kiểu này thì
có vẻ sẽ càng rối loạn thêm, người hướng dẫn chương
trình vừa bước lên diễn đàn đã phạm lỗi vụng về làm
người nghe đứng dậy bỏ ra về, rồi trước cử toạ chỉ
còn lại một nửa mà lại khó tính gấp đôi, thì không chừng
lại cầm bản in đọc suông đuột từ trên xuống dưới mà
thầm van vái khán giả bỏ qua cho. Mà chắc chắn là chuyện
sẽ xảy ra như thế rồi chứ còn phỏng chừng gì nữa! Thế
thì những từ ngữ như "sinh viên học sinh không thuộc ban
Thể thao thì 70% thế nào cũng đã nghe tiếng..., người
có bài viết thường xuyên trên nhật báo S..., nhân vật hàng
đầu trong giới nghiên cứu phê bình về văn minh của nước
ta..., gây chú ý khắp trong giới báo chí..., những luận cứ
sắc bén và sôi nổi..." vân vân...... ôi, chỉ mới nghĩ
đến đã rùng mình rồi. Đúng là còn trơ trẽn hơn cả một
mụ đàn bà xấu xí mà còn trang điểm loè loẹt nữa. Thấy
rõ trước mắt là mọi đôi môi của khán giả sẽ nhất tề
nhếch lên chế diễu.
Không thể ngồi yên
được nữa, Nara Junpei quyết định dùng vài mươi phút dư
thừa này để giải thích thật rốt ráo về tinh thần căn
bản của bản in giới thiệu diễn giả dành cho giới sinh
viên học sinh này cho đám thanh niên trong ban tổ chức hiểu.
Mà đúng là rốt ráo thật. Ông đã giải thích cặn kẽ từng
li từng tí đến không còn có thể tỉ mỉ hơn, với sự kiên
nhẫn của người đang lột vỏ lụa của từng hạt đậu
phụng, mà hơn nữa, mỗi một lời ông nói ra còn chứa đựng
đầy nhiệt tình đến áp đảo người nghe. Lúc đầu, vì
nể trọng ông nên đám thanh niên ấy cố gắng thù tiếp,
nhưng dần dần họ đâm chán, bắt đầu có 1, 2 người lảng
đi, mười phút sau thì chẳng còn ai ở đấy để nghe ông
cả.
Sự tình là như thế,
nên bây giờ, Nara Junpei ngồi đây, thở đều theo nhịp điệu
của người say ngủ, gắng không lãng phí thời gian dù chỉ
một phút đi nữa.
Ông có cảm giác như
rất nhiều thời gian đã trôi qua rồi, nhưng nhìn lại đồng
hồ thì chỉ mới đâu chừng 4, 5 phút. Nghe có tiếng chân
người nào đấy trở lại, êm nhẹ ngập ngừng dừng trước
cửa phòng. Chỉ thế thôi, rồi lại im lìm như trước. Đến
lúc ông bắt đầu hết kiên nhẫn để tiếp tục nghe ngóng
thì nắm vặn cửa xoay chầm chậm, rồi một người đàn ông
bước vào phòng. Người ấy mặc bộ áo quần may sẵn màu
xám không có gì đặc biệt, khoảng trên dưới 30, lớn hơn
đám thanh niên ban tổ chức vài tuổi, nhưng hẳn cũng là đồng
bọn gì đấy thôi, nên ông cũng chẳng chú ý đến. Người
đàn ông cho tay ra sau đóng cửa lại, bước tới 2, 3 bước,
rồi rập hai chân lại cho ngay ngắn, và cúi chào ông thật
cung kính. Rồi nói với giọng gãy gọn kỳ dị:
-"Thưa, có thể hầu
chuyện tiên sinh một lúc được không ạ?"
Nghe thế, Nara Junpei hiểu
ra người này chẳng phải là đồng bọn của đám thanh niên
trong ban tổ chức, mà là một trong những kẻ mặt dày mày
dạn, buổi giảng diễn nào cũng thường có 1, 2 tên xuất
hiện, kiếm cách nói chuyện trực tiếp với ông, nên lập
tức ông từ chối với lời nói quyết liệt:
-"Không được. Tôi đang
phải suy nghĩ về nội dung bài giảng đây..."
Mắt người đàn ông
nhìn xuống, có vẻ biết lỗi. Hắn cúi người tới trước,
ngón tay cái bên trái vừa cạ cạ lên lòng bàn tay phải, vừa
nói:
-"Xin tiên sinh tha lỗi.
Nhưng tôi nghĩ có lẽ đây là dịp rất tốt. Cho đến nay,
tôi đã nhiều lần kiếm cơ hội để ra mắt tiên sinh nhưng
cứ ngần ngừ mãi mà không làm được. Thế nhưng, một nhân
vật như tiên sinh mà cũng đến giảng diễn ở chỗ không
bao nhiêu người đến nghe như thế này, nên tôi đã thay đổi
nhận thức mà nghĩ rằng hẳn tiên sinh phải là người dễ
tính lắm. Tất nhiên từ trước đến nay chẳng phải tôi
nghĩ tiên sinh không nhiệt thành về vấn đề của chúng tôi.
Tuy cũng không phải là không có chút nghi ngại rằng có thể
tiên sinh chỉ nương theo làn sóng của phong trào vũ trụ nhất
thời sôi nổi lên từ chuyện phóng vệ tinh nhân tạo đó
mà thôi".
-"Anh nói gì, tôi hoàn
toàn chẳng hiểu gì cả. Tôi chưa bao giờ suy nghĩ về vấn
đề gì của anh cả. Nào, đừng quấy nhiễu tôi nữa".
-"Xin tiên sinh tha lỗi.
Nhưng mà, hiện nay, phong trào vũ trụ đã xìu xuống rồi,
mà tiên sinh vẫn còn đến giảng ở một nơi đầy mùi nhà
vệ sinh như thế này thì..."
-"Anh lì lợm quá thế!
Có đến giảng ở đây hay không, thì là chuyện của tôi kia
mà!"
-"Xin tha lỗi cho. Tôi
đâu có định nói ý như thế... chỉ muốn nói là, dù thế
đi nữa, tiên sinh vẫn chân thành quan tâm đến chúng tôi..."
-"Này...". Nara Junpei nói,
hơi thở khò khè như đang lên cơn hen suyển. -"Không biết
anh là ai, nhưng anh không thấy việc độc chiếm giảng sư
cho riêng mình như thế này là vô lễ và thô bạo đến thế
nào sao? Ai cũng phải trả cùng một số tiền để đến nghe
đấy chứ. Định húp hết nước cốt một mình thì có khác
gì kẻ cắp đâu nào!".
Lối thở như thổi bể
lò rèn này của Giáo sư Nara Junpei nổi tiếng là hiệu nghiệm
xưa nay, thông thường thì chỉ cần có thế là đủ để làm
cho người ta khiếp sợ hết vía mà lảng đi rồi, thế mà
tên đàn ông kia vẫn chẳng lộ vẻ gì là kinh hoảng, vẫn
giữ bộ mặt ra vẻ biết lỗi ấy mà nói tiếp:
-"Tiên sinh dạy như thế
cũng phải. Đáng lý tôi phải tự giới thiệu trước, ngay
từ đầu. Thế nhưng, nếu nghe chuyện cho rõ ràng thì tiên
sinh hẳn sẽ hiểu cho rằng tình cảnh của tôi có chỗ khó
khăn. Cho dù tôi có đột ngột mà bày tỏ danh phận mình đi
nữa, chưa chắc tiên sinh đã thấu hiểu ngay cho... Không, chắc
là khó mà được như thế... Dù là tiên sinh, cũng không thể
hiểu ngay được đâu... Tuy nhiên, nếu với người khác thì
dù tôi có gắng sức giải thích bao nhiêu lần đi nữa, cũng
chẳng mong gì họ hiểu được, thế nhưng, với tiên sinh là
người thiên về chuyện vũ trụ, thì chỉ cần tôi giải thích
đầy đủ, có lẽ tiên sinh sẽ thấu hiểu giùm cho... Mà không,
tiên sinh không thấu hiểu giùm cho thì phiền lắm. Bởi bây
giờ thì chỉ còn có tiên sinh là tia sáng hy vọng duy nhất..."
Nara Junpei lo lắng liếc
nhìn ra phía cửa phòng. Bực thật, chẳng biết bọn thanh niên
ban tổ chức đi đâu mất cả rồi? Chuyện xảy ra như thế
này thì khó khăn rồi đây, có vẻ tệ hại hơn là mình tưởng,
có lẽ tên này bị chứng phân liệt thần kinh nhẹ rồi. Quả
thật, sắc mặt hắn có vẻ không mấy khoẻ mạnh, mà mắt
nhìn cũng tệ. Cổ hắn có phần dài quá, vai xuôi xuống, mà
trông có vẻ xương xẩu quá. Đúng là điển hình của loại
người bị chứng hỗn loạn thần kinh. Giá mà biết điều
này sớm hơn thì ngay từ đầu ông đã chẳng nói chuyện với
hắn làm gì... Cho dù ông có mắng vào mặt hắn đi nữa, cũng
đã làm phúc cho hắn rồi. Đáng lẽ ông cứ im lìm mà tống
hắn ra ngoài, hoặc mặc xác hắn, tự ông bước ra khỏi phòng
đợi này là xong. Gặp phải buổi giảng diễn xui xẻo, lại
còn bị quấy nhiễu tận phòng đợi đến mức tai quái như
thế này thì thật là quá quắc. Đúng là họa vô đơn chí,
như người ta nói đấy.
Sau khoảng im lặng ngắn,
người đàn ông dịu giọng nói:
-"Xin thứ lỗi... Có
vẻ tiên sinh đang nghi ngại... Vậy thì đằng nào cũng thế
thôi, xin nói thẳng ra cho rồi... Thật ra thì, tôi là người
Hoả tinh đây..."
Nara Junpei sửng sốt
nhìn người đàn ông. Thân thể ông như bị tách ra làm hai
phần: mặt trước phát buồn cười đến không chịu nổi,
phía sau lưng thì lại hoang mang run sợ. Thật là một cảm
giác kỳ dị. Kẻ đứng trước mặt ông tuy có thể nói là
có hơi khác với người bình thường, nhưng dù sao cũng mang
khuôn mặt y hệt của giống người Nhật Bản, vậy mà lại
bị ám ảnh rằng mình là người Hoả tinh gì đấy thì thật
là khôi hài đến không chịu được. Đồng thời, sự thực
rằng con người khôi hài ấy lại đặt tin tưởng vào ông,
khiến ông cảm thấy lo sợ như một điềm gở, thay vì chỉ
buồn cười. Một mặt, ông định ngồi yên không động đậy
gì cả, chỉ hết lòng cầu mong cho đám thanh niên dễ ghét
ấy quay lại hộ cho, nhưng mặt khác, lòng tự hào cố hữu
của một người chọn nghiệp văn bút khiến ông không khỏi
sôi sục ý chí đấu tranh tầm phào, rằng ta đâu phải là
hạng người dễ bị lung lạc bằng trò lừa gạt trẻ con
này; ta phải cho chúng bây thấy rõ rằng nếu xem nhẹ ta mà
giở trò như thế thì sẽ bị trừng trị nặng nề đến mức
nào!
Nara Junpei nhìn không
chớp mắt vào khoảng chân bàn phía trước, đầu mũi dồn
những nếp nhăn diễu cợt, miệng ông tuôn ra một loạt những
lời hùng hồn:
-"Hoả tinh? Hoả tinh
ấy à! Đừng nói chuyện điên khùng chứ! Khoa học đã chứng
nghiệm rõ ràng rằng trên Hoả tinh làm gì có động vật cao
đẳng như anh được. Anh cũng là động vật cao đẳng đấy
chứ gì? Thứ anh thì làm sao mà lại là người Hoả tinh được
chứ! Trò đùa kiểu đó thì xưa quá rồi. Có còn là thời
đại của Orson Welles nữa đâu nào! Hoả tinh là chỗ lạnh
kinh khủng đấy, đã không có nước, mà dưỡng khí cũng không
có, không khác gì mảnh đất hoang ở độ cao đến 20 ngàn
mét trên mặt biển kia. Sống được ở đó thì giỏi lắm
cũng chỉ có rêu hay mốc mà thôi..."
-"Quả đúng là như thế,
tiên sinh biết rành quá!"
-"Dẹp chuyện đùa bỡn
đó đi! Có xem thường người khác thì cũng đến chừng mực
nào đó thôi chứ!".
-"Vâng, tiên sinh nói
rất đúng. Trong ý nghĩa mà tiên sinh nói đó, thì tất nhiên
tôi không phải là người Hoả tinh. Thế nhưng, cũng giống
như người da trắng từ Âu châu đã vượt biển sang Mỹ mà
nay được gọi là người Mỹ đấy, thì quả thật tôi là
người Hoả tinh đây".
-"Ta hiểu rồi! Anh đã
mua đất trên ấy qua Hiệp hội Hoả tinh chứ gì? Thế nhưng,
thế đâu phải..."
-"Làm gì có chuyện đó!
Đằng nào thì đó cũng chỉ là chuyện người ta bông đùa
thôi, chẳng chấp nhất làm gì, nhưng chính phủ chúng tôi
làm sao mà chấp nhận những thứ như thế được chứ? Chính
phủ đã không chấp nhận, thì đương nhiên phải biết chuyện
đó là vô hiệu rồi..."
-"À, thế thì hoá ra
anh là người trong chính phủ Hoả tinh đấy?"
-"Không. Tuy không phải
là người trong chính phủ Hoả tinh nhưng tôi cũng là một
đội viên trong đội biệt phái trực thuộc chính phủ, được
giao cho toàn quyền trong việc giao thiệp với người Địa
cầu..."
-"Ha ha ha! Thế nghĩa
là với sự cho phép của anh, công ty mới sẽ được thành
lập để lại bắt đầu chia lô đất đai trên Hoả tinh mà
rao bán đấy chứ gì? Nhưng nếu thế thì anh đã gõ nhầm
cửa rồi..."
-"Tiên sinh hiểu lầm
rồi." Người kia thốt ra tiếng than có phần thống thiết
từ cổ họng, -"Tôi quả thật là người Hoả tinh đây. Thuộc
chủng loại từ thời đại xa xưa đã từ hành tinh khác di
trú đến mà sinh sống quen thuộc ở đấy rồi..."
-"Đừng nói điên thế!
Anh chỉ là người Nhật Bản thôi chứ gì nữa!".
-"Chỗ ấy đấy, tiên
sinh à. Vấn đề là ở chỗ ấy đấy". Đến lúc ấy, người
đàn ông kia mới đổi thế đứng cho thư thả hơn, những
ngón tay thon dài xoè ra áp lên mặt góc bàn. -"Người Hoả
tinh chúng tôi cũng đã khổ tâm rất nhiều về vấn đề này.
Từ trước, chỉ suy nghĩ dễ dãi rằng hình dáng bề ngoài
giống nhau đến như thế này hẳn sẽ giúp ích nhiều cho sự
thân thiện với nhau, nhưng đến lúc hiểu là có thể đi thăm
Địa cầu được, nghĩ kỹ lại thì mới để ý rằng chính
điểm giống nhau quá này lại có thể là chướng ngại chí
mệnh đấy. Chứ không phải sao? Có đến được Địa cầu
đi nữa, làm cách nào mà chứng minh được rằng chúng tôi
là người Hoả tinh kia chứ? Đúng như lúc này đây. Nếu không
chứng minh được tôi không phải là người Địa cầu, thì
cũng không làm sao để người ta hiểu được tôi là người
Hoả tinh đây..."
Nara Junpei cảm thấy
lòng hiếu kỳ quẫy động nhẹ ở đáy lòng mình. Tất nhiên,
chuyện này cũng chỉ là loại ngụy biện bỡn cợt đó thôi.
Nhưng có vẻ có thể dùng làm đề tài đủ để viết được
chừng ba bản thảo. Còn dùng vào việc diễn giảng thì thừa
sức dùng được cho ba lần số ấy, tức là hơn chín bài
giảng.
-"Hay lắm, về mặt lý
luận thì nghe hấp dẫn lắm đấy. Thế nhưng, nếu quả thật
anh là người Hoả tinh thì chắc chắn phải có đặc điểm
gì đấy có thể trưng ra được chứ. Ví dụ như phi thuyền
mà anh đã dùng để bay đến đây, hay đồ vật gì đặc sắc
mà trái đất này không đâu có..."
-"Đúng thế, điều ấy
thì chúng tôi cũng đã suy nghĩ nhiều rồi. Bởi thực tế
thì chẳng phải là không có đồ vật gì đặc sắc. Phong
cảnh, trang phục đều đặc sắc cả. Nhưng đặc biệt nhất
vẫn là tính đặc sắc độc đáo của loại phi thuyền chúng
tôi dùng... Mà không, thứ này lại quá độc đáo, nên có
thể nói là ngược lại, không thể dùng được cho việc giải
thích này. Bởi phi thuyền của chúng tôi thật ra không phải
là một vật thể, mà lại là một loại tác dụng... Nghĩa
là, chỉ giống như một trạng thái năng lượng mà thôi. Vâng...
Giải thích như thế nào nhỉ? Khoa học chẳng phải là chuyên
môn của tôi nên không diễn tả cho rành rọt được... nhưng
đấy, có vật chất có khả năng chuyển đổi thành năng lượng
chứ gì. Việc đó thì ngay cả kỹ thuật thời xưa cũng đã
làm được rồi. Nhưng ngược lại, chuyển đổi từ năng
lượng trở lại thành vật chất thì lại khó khăn vô cùng.
Nếu chỉ là loại hình thô thiển thì có vẻ quý vị ở Địa
cầu cũng đã thành công rồi đấy, nhưng kỹ thuật tái hiện
loại vật chất có cấu tạo phức tạp từ năng lượng thì
hẳn là quý vị chưa đạt đến. Thế nhưng chúng tôi thì
từ trước lâu lắm, đã làm được rồi. Chúng tôi gọi kỹ
thuật này là "Vật-lý-học về vị-tướng". Từ khi
lý thuyết này được phát hiện, việc chuyển đổi một vật
thể thành dạng năng lượng rồi tái hiện hay hoàn nguyên
từ năng lượng trở lại thành vật thể ở một nơi khác,
chỉ còn một bước nhỏ nữa là thành kỹ thuật ngay được.
Tùy theo cách sử dụng mà kỹ thuật này có thể trở thành
một võ khí khủng khiếp. Chỉ cần tưởng tượng việc cho
xuất hiện trong nháy mắt một vật thể ngay bên trong một
vật thể khác, cũng đủ hiểu được điều ấy. Chẳng hạn,
chúng tôi cho một mặt trăng của chúng tôi là Deimos hay Phobos
đột ngột tái hiện ngay trong lòng Địa cầu, thì chỉ trong
vòng không đến 5 giây, Địa cầu sẽ bùng nổ tan nát mất.
Ví dụ đùa bỡn thế thôi, chứ chúng tôi đâu có làm chuyện
điên khùng như thế. May mắn là Hoả tinh chúng tôi thì đã
không còn thứ gọi là quốc gia gì nữa cả..."
-"Chính phủ của toàn
thế giới đấy nhỉ?"
-"À, có lẽ là như thế.
Dù sao, cũng đã có lịch sử lâu dài hơn Địa cầu nhiều...".
Nara Junpei nghĩ: "À,
có lẽ là một tên điên thời những năm đầu thập niên
1950 đây", nhưng ông không thể kiềm chế được lòng hiếu
kỳ, nên hỏi tiếp:
-"Được đấy, rồi
sao nữa?"
-"Thế cho nên, nhờ kỹ
thuật ấy, các phương tiện giao thông của chúng tôi phát
triển nhanh chóng. Tất nhiên, lúc đầu thì chỉ áp dụng cho
vật vô cơ thôi. Chuyên dùng để chuyên chở hàng hoá đấy.
Nhưng sau đó không lâu thì chuyên chở được cả vật hữu
cơ nữa. Vật hữu cơ và vật vô cơ thì thời gian di động
có khác nhau, tuy không nhiều lắm. Do đó phải lập các trạm
khác nhau. Các trạm này làm thành mạng lưới trãi khắp ngõ
ngách trên toàn quốc. Du lịch thì dù xa đến đâu cũng thực
hiện được hầu như trong chớp mắt. Đến trạm dùng cho
khách du lịch thì có hàng dãy những hộp như hộp điện thoại
trên Địa cầu ấy. Cho biết nơi muốn đến, bước vào một
hộp được chỉ định, bấm nút, thì ngay lập tức, đã dời
đến nơi muốn đến rồi... Nghiên cứu càng tiến bộ thêm,
chúng tôi hiểu là phương pháp này còn có thể dùng được
để tìm đến các hành tinh khác nữa. Chỉ có trở ngại là:
phải xây dựng trước các trạm ở nơi muốn đến, để tránh
đụng chạm bất ngờ. Ví dụ, Địa cầu này thì mọi vị
trí trên bề mặt đều có thể tính toán ra được cả. Phần
lớn là có thể tránh được những thất bại như là đến
nơi thì bị chôn vùi từ đầu gối trở xuống dưới mặt
đất, dẫm nhằm địa lôi mà đổ máu đầm đìa, vân vân...
Thế nhưng, nếu tình cờ mà ở đó đúng lúc có con chó đi
ngang qua, thì sao? Tức khắc, sẽ có phản ứng dung hợp hạch
nhân ngay! Đến mức đó thì làm sao mà tính toán trước cho
được! Thế nên, chúng tôi phải chú ý kỹ mà nhắm đến
những chỗ, ví dụ như ngay giữa sân trường tiểu học vào
lúc nửa đêm, vân vân... Nhưng đối với người du lịch thì
vẫn là một cuộc mạo hiểm đánh đố cả sinh mệnh đấy.
Khủng khiếp thật đấy chứ. Đến lúc hoàn hồn mà nghĩ:
mình
suýt chết, may mà được cứu sống đấy, thì mồ hôi
đã tuôn ra ướt đẫm cả người y như vừa bị xối nước..."
-"À ra thế! Vậy thì
anh không thể cho thấy phi thuyền được đấy nhỉ? Nghĩ ra
lý do hay ho lắm đấy chứ! Thế, anh lại có thể lên được
phi thuyền ấy mà trở về chứ?".
-"Tất nhiên là được
chứ. Phi thuyền cứ đúng 400 ngày lại đến đúng vị trí
tôi đã đến đây để đón tôi đấy".
-"400 ngày kia à?"
-"Vâng, thành ra như thế
là do sự khác biệt giữa chuyển động của các hành tinh
và tự-chuyển của Địa cầu đấy".
-"Nhưng mà, ở đây đâu
có trạm nào? Muốn bấm nút cũng có nút đâu mà bấm?".
-"Không, điểm ấy thì
có thể tiên sinh lấy làm khó hiểu, nhưng trong trường hợp
vật hữu cơ, nếu là từ nơi chốn đã định sẵn thì dù
không có trạm cũng có thể di chuyển ngược trở lại được.
Vật vô cơ đơn giản hơn nên thường thường vẫn cho là
dễ làm hơn nhưng sự thực thì ngược lại, nếu không có
trạm sẵn ở đó thì không di chuyển ngược trở lại được
đã đành, mà ngay cả lúc dời đến, cũng bị lệch đi một
khoảng tỉ lệ với bình phương của cự ly nữa đấy. Chi
tiết thì tôi không được rõ, nhưng vật hữu cơ có hàm chứa
một loại năng lượng tác dụng đúng như là đường ray của
tàu điện ấy".
-"Do lý do như thế nên
vật vô cơ đặc sắc của Hoả tinh thì anh không mang đến
đây được chứ gì?"
-"Đúng thế đấy. Bởi
tôi không muốn mạo hiểm một cách vô ích".
-"Nhưng này,...". Nara
Junpei nhếch môi cười mai mỉa đến có thể làm thần kinh
của người bình thường phải vặn vẹo lên được. -"Thế
còn vật hữu cơ trên Hoả tinh là những thứ gì nào? Loài
chó của Hoả tinh? hay là chim chóc...?"
Người đàn ông giật
mình, mắt nhìn xuống, gật đầu nhẹ:
-"Thật khổ... Thế này
thì chuyện nghe có vẻ bịa đặt quá... Chẳng hiểu sao thực
tế lại có thể song suốt đến như bịa đặt thế này!...
Nói thật thì, không có!... trên Hoả tinh chẳng có chó hay
chim chóc gì cả... Bởi tổ tiên chúng tôi khi dời đến đấy
đã nhất thiết không mang theo loài động vật nào cả, ngoài
con người. Bởi đã có thể hợp-thành được một cách nhân
tạo các loại chất đạm rồi..."
-"Thế phim ảnh thì sao
nào? Chừng một vài tấm hình thì mang theo được chứ nhỉ?
Ảnh phong cảnh, nhà cửa, hay sinh hoạt gì đấy..."
-"Tất nhiên là có chứ.
Giấy in ảnh của chúng tôi tất cả đều được làm từ
sợi khoáng vật nên cũng là vật vô cơ đấy, nhưng là vật
nhẹ nên có thể chuyển lên cao một chút trên không, rồi
cho rơi tự do xuống cũng không có gì nguy hiểm. Thực tế
thì cũng đã chuyển đi vài chục tấm ảnh theo kiểu ấy rồi
đấy, nhưng bị gió thổi hay gì đấy mà lọt cả vào tay
người Địa cầu mất. Chẳng biết là đã theo đường lối
nào rồi, chỉ biết là từ lúc nào đấy đã lưu hành rộng
rãi trên Địa cầu thành thứ hình ảnh giả tưởng về đời
sống trên Hoả tinh, từ phong cảnh thiên nhiên cho đến thứ
gọi là đô thị có mái vòm cầu ấy. Vì thế, bây giờ mà
tôi còn mang theo thứ ảnh ấy thì chả ích lợi gì... Chỉ
tổ cho người ta cười là quý báu gì mấy tấm ảnh giả
tưởng của hãng phim Disney ấy!".
Ánh mắt bực bội của
Nara Junpei chiếu đăm đăm vào người đàn ông, nhưng giọng
nói của ông vẫn gắng nhu hoà:
-"Nhưng mà, thế nào
rồi cũng đến lúc anh trở về chứ nhỉ? Lúc nào thế? Lần
sắp tới sau 400 ngày ấy còn lâu lắm à?".
-"Không, sắp đến ngay
đây thôi". Trong mắt ngước lên của người đàn ông thoáng
vẻ cầu khẩn.
Nara Junpei bất giác bật
cười:
-"Nếu thế thì còn gì
phải lo nữa đâu. Quang cảnh ngày anh trở về ấy, cứ mời
ký giả báo chí đến cho họ xem. Lúc đó, tôi cũng sẽ rất
vui mà đến xin anh cho xem nữa. Đến giờ, ngay giữa sân trường
tiểu học, đột nhiên, anh biến mất... rồi có ngôi sao màu
đỏ chớp sáng trên trời xa... Nếu chuyện xảy ra tương tự
như thế thì chẳng còn ai nghi ngờ anh có đúng là người
Hoả tinh không nữa".
-"Không được đâu".
Người đàn ông như chúi người ra trước, nói thẳng: -"Sứ
mệnh chưa xong thì tôi chưa trở về được. Đáp xuống Địa
cầu là chuyện vô cùng nguy hiểm nên không thể đến rồi
đi một cách dễ dàng thế được. Người nào đang có mặt
trên Địa cầu thì phải làm cho xong sứ mệnh đã được
giao phó rồi mới trở về".
-"Cứ nói sứ mệnh,
sứ mệnh,... thế chứ sứ mệnh gì nào?"
-"Phải tìm cho ra người
Địa cầu nào có tính cách đại biểu mà công nhận tôi là
người Hoả tinh đấy".
-"Tìm ra xong thì làm
gì?"
-"Nhờ người ấy đứng
ra ủng hộ phong trào xây dựng các trạm trên Địa cầu để
thúc tiến mậu dịch với Địa cầu. Mời người ấy đến
viếng Hoả tinh một lần để thị sát thực tế rồi chuyển
báo cáo lên phía chính phủ, được thế thì mọi chuyện sẽ
tiến hành thuận lợi".
-"Trạm gì đấy xây
dựng thì tốn khoảng bao nhiêu?".
-"Xà, có lẽ đâu chừng
50 triệu Mỹ kim..."
Nara Junpei bất giác nghiêng
đầu. Có khi anh chàng này chẳng phải là người điên, mà
là muốn lừa gạt mình không chừng. Nếu thế thì đây là
một lối lừa gạt đầy ác ý. Sắp đặt tinh vi đến mức
này để gạt mình làm trò cười cho thiên hạ như thế này
thì hẳn phải là kẻ nào thù ghét mình ghê gớm lắm. Nhưng
mình đâu có làm gì đến nỗi bị người nào thù ghét đến
thế? Vậy thì, có phải hắn ta là người điên khùng gì đấy
chăng? Nếu là người điên thì anh chàng này là loại điên
mà giỏi suy nghĩ lắm. Mà khoan đã, nếu quả thật anh ta điên,
thì câu chuyện này, mình có thể dùng được lắm chứ. Dùng
được chuyện này thì ngày hôm nay tuy có trục trặc quái
gở thế này cũng chẳng phải là vô ích. Vậy thì, mình hãy
mượn câu chuyện này mà dùng ngay vào bài giảng hôm nay đi...
Ừ, cũng có chút diễu cợt thế thái nhân tình đấy, nghe
cũng không đến nỗi tệ... Ghi nhan đề là "Người Hoả
tinh giả hiệu"...... nghe dung tục quá chăng?... Thế "Luận
lý trong chiếc hộp"... thì sao nào? Không, nghe có vẻ cao
siêu quá. Phải tìm chữ ở khoảng trung gian mới được.
Người đàn ông lại
thì thầm với giọng khẩn khoản:
-"Xin tiên sinh vui lòng
đi với tôi..."
-"Này anh, nói thật đi.
Anh là ai thế?"
-"Thì tôi đã thưa với
tiên sinh rồi đấy. Tôi là người Hoả tinh đây mà. Xin tiên
sinh tin lời tôi. Tiên sinh là tất cả hy vọng của tôi đấy.
Tiên sinh tin là có người vũ trụ chứ gì? Thì tôi là người
vũ trụ đây này. Cầu xin tiên sinh vui lòng đi với tôi..."
-"Đi với anh, nghĩa là
sao?"
-"Không bao lâu nữa sẽ
có chuyến bay trở về Hoả tinh đấy. Chỉ còn khoảng 30 phút
nữa thôi. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, thì lại phải chờ 400
ngày nữa. Tôi cũng đã mệt mỏi quá rồi. Trọng lực của
Địa cầu lớn quá, tôi chỉ gắng đứng thẳng thôi mà cũng
đã mệt mỏi lắm rồi đấy. Xin tiên sinh vui lòng cùng đi
với tôi".
-"Này, đừng thô bạo
thế chứ!".
Người đàn ông định
nắm tay ông nhưng Nara Junpei gạt đi, rồi hốt hoảng đứng
dậy. Tim ông như đứng khựng lại, quên cả đập nhịp.
-"Xin lỗi tiên sinh. Chính
tôi cũng đâu có muốn ép buộc gì. Thế nhưng, xin đặt mình
vào cương vị của tôi mà xem. Là người Hoả tinh mà không
sao chứng minh được, nỗi khổ tâm này biết làm sao mà diễn
tả ra bây giờ? Ép buộc như thế này... vâng, cũng bởi tiên
sinh không chịu tin cho, nên bất đắc dĩ phải làm thế..."
-"Tránh ra! Đừng nói
điên thế chứ!"
-"Xin tiên sinh..."
-"Đã bảo là tránh ra
mà..."
-"Tôi hiểu rất rõ ép
buộc thế này thì nguy hiểm đến mức nào. Trước tôi, đã
có đúng 38 người Hoả tinh xuống viếng Địa cầu rồi. Trong
số đó, 7 người đáp xuống thất bại, nổ tan xác mất.
Đến sở chữa lửa thì thấy có sổ sách ghi rõ ràng là những
vụ nổ và cháy không rõ nguyên nhân đấy. Còn lại 31 người
cuối cùng cũng đã kiệt sức vì những cuộc tranh cãi đôi
co như thế này mà rốt cuộc phải ép buộc người nào đấy
đi theo, đến nỗi bị cảnh sát bắt mà cho vào bệnh viện
tâm thần. Chỉ còn mỗi mình tôi là người sứ giả sống
sót được thứ 32 đây. Các đàn anh của tôi đã dặn là
không được bỏ cuộc, hãy gắng chịu đựng gian khổ, đừng
có tức khí mà ép buộc người ta,... thế nhưng tôi đã đến
lúc không còn chịu đựng được nữa rồi. Đã chán nản
quá lắm. Nhưng mà, tiên sinh là người có trí tưởng tượng
phong phú thế kia, chẳng lẽ lại đành đoạn bỏ mặc tôi
hay sao?"
-"Này, anh buông tôi ra,
không thì khốn đấy!"
-"Không, tiên sinh đâu
có làm thế được. Tiên sinh đứng cùng phía với người
vũ trụ kia mà. Xin vui lòng giúp cho. Chẳng lẽ tôi lại phải
ép buộc tiên sinh đi theo hay sao? Chẳng lẽ tôi lại phải
làm tiên sinh ngất đi? Chẳng lẽ tiên sinh đang nghĩ đến
chuyện cho tôi vào nhà thương điên? Không, làm gì có chuyện
đó. Kết cuộc chỉ có bọn giòi bọ loi nhoi trên mặt đất
này mới làm thế thôi. 31 người đàn anh của tôi đã không
có mắt nhìn người nên mới trúng nhằm bọn giòi bọ như
thế. Chứ tôi thì khác. Tôi đã may mắn gặp được người
như tiên sinh đây. Có phải thế không nào?"
Người đàn ông vụng
về vươn hai tay ra, lưng uốn éo áp tới, tuồng như thật
tình đang bị kéo xuống bởi trọng lực trái đất mạnh gấp
đôi lượng ở quê nhà, khiến Nara Junpei phải dùng hết sức
gạt ra rồi vùng chạy ra hành lang.
-"Tiên sinh, chờ tôi
với!". Nghe tiếng người đàn ông hét lớn, tiếng chân đuổi
theo sau, Nara Junpei chạy toàn lực trên hành lang tăm tối nhắm
hướng bậc cấp bước lên khán đài. Đám sinh viên học sinh
đang đứng tựa lưng vào tường dòm xem chiếu phim, nghe tiếng
thét của Nara Junpei, đâu ngờ đấy là tiếng kêu cứu, họ
run bắn lên, lập tức vùng chạy tán loạn như đám nhện
con bị động, bỏ trốn mất. Đám sinh viên học sinh đúng
là thân thể nhanh, nhẹ hơn ông nhiều nên Nara Junpei chẳng
hiểu họ đã trốn đi đâu cả rồi. Ông chỉ biết cắm đầu
cắm cổ chạy như trong mộng lên hết bậc cấp ấy, rồi
đột nhiên, xuất hiện ngay trước màn chiếu phim. Đúng lúc
trong phim chiếu cảnh phi thuyền vũ trụ sắp sửa bay đi Hoả
tinh, đang quay tròn như con vụ mà tiến ra khỏi trạm không
gian. Bóng của phần thân trên của Nara Junpei đột nhiên nhô
lên che khuất hình ảnh phi thuyền vũ trụ ấy mất.
-"Tránh ra". Có tiếng
la ó từ khách đi xem vang lên. Đồng thời từ cánh gà bên
sân khấu có tiếng người Hoả tinh khẩn khoản: -"Xin Giáo
sư giúp cho đi mà!".
Nara Junpei hoảng hốt
nhảy bừa xuống hàng ghế khán giả. Thấy thế, có người
nào đấy nhảy đựng lên hét lớn trong bóng tối, rồi vọt
chạy thục mạng về phía sau hướng đến phía cửa ra. Có
vẻ là một sinh viên học sinh nào đấy tưởng lầm là ông
ta đuổi bắt mình nên vùng chạy trốn. Bắt đầu từ người
đó, khắp các nơi, các sinh viên học sinh khác cũng tưởng
lầm như thế nên hùa nhau chạy, tiếng chân cuống cuồng rầm
rập vang lên, hoà lẫn vào tiếng nhạc náo động trong phim
đến hồi kết thúc, khi chuyến bay định kỳ của phi thuyền
lên Hoả tinh âm thầm bay dần về phía vũ trụ tăm tối xa
vời.
Nara Junpei đá bật cánh
cửa, nhảy ra ngoài, chạy ngay vào văn phòng, chẳng nói chẳng
rằng với ai, chụp ngay điện thoại gọi cảnh sát:
-"Xin đến ngay cho! Có
thằng điên đang nổi cơn náo động ở đây..."
Khoảng mười phút sau,
đám cảnh sát đến, người tự xưng là người Hoả tinh ấy
chưa chịu bỏ cuộc, vẫn còn hớt hải tìm kiếm Nara Junpei,
cuối cùng đã bị cảnh sát ôm xốc hai bên, nhấc bổng lên
nhẹ nhàng như đùa giỡn với đứa con nít, rồi tống ngay
vào một chiếc xe hòm trông như cái chuồng màu trắng.
Từ cửa sổ nhỏ trong
văn phòng, len lén nhìn ra theo dõi tình hình ấy, Nara Junpei
chợt nghĩ:
-"Nhưng nếu quả thật
hắn ta là người Hoả tinh thì sao?"
Ông đột nhiên cảm
thấy ngột ngạt khó thở đến không chịu đựng được nữa,
hai mắt ông như tách rời xa nhau thêm, đầu ông như bị kéo
dãn ra đến cả ba thước.
Bài giảng của ông tối
hôm ấy lộn xộn đến nỗi chẳng một ai hiểu được là
gì cả. Thế mà vẻ mặt của ông lúc xong bài giảng thì lại
tương đối tươi sáng. Bởi trong lúc giảng giải, ông đã
bất giác nghĩ ra được nhan đề: "Điên vì vũ trụ",
nghe thật thú vị và không còn gì thích hợp hơn.