e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất Xứ: Shin
Kokin-shuu (Tân Cổ
Kim Tập), thơ thu phần hạ, bài
483.
Tác Giả:
Sangi (quan Tham Nghị) Fujiwara no Masatsune (Đằng
Nguyên, Nhã Kinh, 1170 – 1221) là
một trong những người biên soạn
Shin Kokin-shuu.
Làm quan trải ba đời thiên
hoàng, đến chức tham nghị, tùng
tam phẩm.Theo học Shunzei (bài 83) và
làm việc ở Viện Thi Ca (Wakadokoro).
Ông là tổ tiên của dòng
họ Asukai (Phi Điểu Tỉnh), nổi
tiếng về thơ waka,
thư đạo và đá cầu.
Lời thuyết minh của Shin
Kokin-shuu cho biết bài này vịnh
đề tài Đảo Y (Đập Áo),
một đề tài cổ điển
trong thơ chữ Hán. Tiếng chày
gỗ (kizuki) đập áo (hay vải)
trên bệ đá (kinuta) để nó
mượt mà hơn là hình ảnh
của mùa thu hàn đới.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Tiếng chày đập áo trên
vùng cố đô khi trời vào
thu.
Trong thơ Đường có
nhiều thơ nói về cảnh mùa
thu, người ta lấy chày đập
áo. Nổi tiếng hơn cả có:
Trường An nhất phiến
nguyệt, 長 安 一 片 月 Vạn
hộ đảo y
thanh. 万 戸 搗 衣 声 Thu
phong xuy bất tận, 秋 風 吹 不 尽 Tổng
thị Ngọc Quan tình... 総 是 玉 関 情
(Lý Bạch)
Hàn y xứ xứ thôi
đao xích, 寒 衣 処 処 催 刀 尺 Bạch
Đế thành cao cấp
mộ châm. 白 帝 城 高 急 暮 砧
(Đỗ Phủ)
Do đó, “đập áo”
là hình ảnh của “tình
hoài hương”.
Tiếng chày đập áo
lúc khoan lúc nhặt trong vùng núi
sâu Yoshino gợi lên một không
khí cô tịch. Từ Mi đặt
trước Yoshino là một chữ tu sức
với nghĩa đẹp đẽ, thiêng
liêng. Người Nhật khi nói đến
Yoshino, ngoài việc liên tưởng
đến vẻ đẹp thiên nhiên
(tuyết, anh đào) còn nghĩ đến
một nơi nay bị bỏ hoang, rơi vào
quên lãng. Yoshino được xem là
cái nôi, chốn cố hương
(furusato) của dân tộc Nhật vì
những triều đại đầu tiên
(như các Thiên Hoàng đời
thứ 15 Ôjin, 21 Yuuryaku và 40 Tenji) đều
có ly cung ở đấy.
Hai câu 4 và 5 còn có
thể đọc như sau:
Furusato samuku Samuku
koromo utsu nari
Nghĩa là từ samuku được
hiểu 2 lần. Có sự tiếp nối
giữa “hàn thôn” và “hàn
y”.
Kỹ thuật sử dụng ở
đây là honkadori vì bài
này lấy một bài thơ vịnh
tuyết mùa đông đã có
trong Kokin-shuu của Sakanoue no Korenori (bài
31) làm bài thơ gốc (honka) và
chuyển sang thơ nói về mùa thu.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Cát Dã Thu
Phong. 吉 野 秋 風
Cát Dã sơn hạ
khởi thu phong, 吉 野 山 下 起 秋 風
Thâm dạ phong xuy lãnh
nhược băng. 深 夜 風 吹 冷 若 氷
Cố lý hàn thôn
tiểu viện lý, 故 里 寒 村 小 院 里
Thì văn thôn nữ
đảo y thanh. 時 聞 村 女 擣 衣 声
|
|
Anh dịch:
Now autumn gusts sweep
Down Mi-yoshino ‘s steep,
And far into the night so drear
The sound of beating of the cloth,
Borne to me on the night-wind forth,
From my lonely village home, I hear.
(Dickins)
From Mount Yoshino
Blows a chill, autumnal wind,
In the deepening night.
Cold the ancient hamlet is;--
Sounds of beating cloth I hear.
(Mac Cauley)
|
|
Yoshino trở lạnh
Bashô có thơ vịnh cảnh buổi
tối mùa thu lạnh lẽo trên đường
lữ thứ ghé qua Yoshino như sau:
Kinuta uchite Ware ni kikaseyo ya Shukubô ga
tsuma
(Hỡi bà hàng trọ kia ơi,
Tiếng chày đập vải cho tôi
nghe cùng).
|