e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Shin Kokin-shuu
(Kim Cổ Kim Tập), tạp thi phần hạ,
bài 1843.
Tác Giả:
Fujiwara no Kiyosuke ( Đằng Nguyên Thanh Phụ,
1104-1177), con của Akisuke (Hiển Phụ, tác
giả bài 79). Ông là một nhà
lý luận lỗi lạc về ca học,
trọng trấn thi đàn đương
thời, ngang ngửa với Shunzei. Là
người soạn Shoku
Shika-shuu (Tục Từ
Hoa Tập). Tác phẩm lý luận thơ
có Fukuro-zôshi
(Túi Ghi Chép), Ôgishô
(Ghi Về Ý Nghĩa Thâm Sâu).
Đây là một bài
thơ thuật hoài, không rõ thâm
ý của tác giả. Chỉ biết
tác giả là người hay xung khắc
với Akisuke, cha mình, và sống cảnh
bất ngộ suốt thời thanh xuân.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Nhìn giòng đời lưu chuyển,
nghĩ đến thân thế mình.
Trong bài thơ, 3 giai đoạn,
quá khứ, hiện tại và tương
lai nối kết với nhau. Tác giả
dựa vào những kinh nghiệm trong quá
khứ để suy luận rằng dòng
thời gian bất tận như liều thuốc
linh thiêng có thể an ủi, xóa
được những khổ đau của
mình và biến nó thành những
kỷ niệm có khi đáng yêu
nữa.
Nagaraeba dùng
thể giả định, ý nói, “nếu
mình cứ tiếp tục sống”.
Các trợ từ ya...mu
đi song đôi để
lập thành một câu hỏi có
tính ước lượng “cái
gì sẽ xảy ra đây”. Tác
giả sử dụng kỹ thuật ngắt
câu ở cuối câu thứ 3
(sanku-gire).
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Thử Thân Khổ Trường
Tại. 此 身 苦 長 在
Đản đắc thử
sinh thân trường tại, 但 得 此 生 身 長 在
Kim sinh lai thế vong bất
thành. 今 生 来 世 忘 不 成
Tích tuy thân kinh hứa
đa khổ, 昔 雖 身 経 許 多 苦
Kim tổng tâm hoài
vô hạn tình. 今 総 心 懐 無 限 情
|
|
Anh dịch:
Were I to linger more in life
What seemed of old a grievous strife.
Would seem to be a burden slight,
To be borne almost with delight.
(Dickins)
If I long should live,
Then, perchance, the present days
May be dear to me;--
Just as past time fraught with grief
Now comes fondly back in thought.
(Mac Cauley)
|
|
Đây là bài thơ
có tính thuật hoài thương
cho mình sinh ra không gặp thời.
“Nhân sinh bất như ý”. Tác
giả làm bài này lúc đã
trên 61 tuổi. Nhà nghiên cứu
quốc học Keichuu (Khế Trùng,
1640-1701) đã dẫn ra bài thơ gốc
từ Bạch Thị Văn Tập:
Lão sắc nhật thượng
diện, 老 色 日 上 面
Hoan tình nhật khứ
tâm. 歓 情 日 去 心
Kim ký bất như
tích, 今 既 不 如 昔
Hậu đương bất
như kim. 後 当 不 如 今
|