|
e) Tác
giả và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Shin Kokin-shuu
(Tân Cổ Kim Tập), thơ luyến ái
phần thứ nhất, bài 1071.
Tác giả:
Sone no Yoshitada (Tăng
Nĩ Hảo (Hiếu) Trung, người thuộc
hậu bán thế kỷ thứ 10. Ông
lãnh chức Jo (Duyện) lo việc trị
an, pháp luật, ở Tango (Đan
Hậu,
phía bắc Kyôto bây giờ) nên
còn được gọi là Sotan
(Tăng Đan) hay Sotango (Tăng Đan Hậu).
Cách xưng hô này không phải
hàm ý kính trọng mà là
coi thường. Có nhiều giai thoại
về tính hẹp hòi và tự
tôn. Nói chung có cá tính,
không hợp với ai nên suốt đời
phải chịu ở địa vị thấp.
Tuy nhiên, phải nhìn nhận ông
là một nhà thơ có trình
độ cao, đã có công thổi
một luồng gió mới vào thơ
waka.
Sone
no Yoshitada
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Tình yêu giống như con thuyền
bơi trên dòng nước ngược,
không biết sẽ dạt về đâu.
Tình yêu cũng như con
thuyền đã bị mất mái, để
mặc cho cơn sóng dữ cuốn đi.
Yura no to là một địa danh
thông dụng nhưng đây chỉ cửa
sông Yuragawa, nay ở thành phố Ốtsu
gần Kyôto. To (cửa) có nghĩa
là minato (thủy môn). Xưa kia
đấy là một cửa biển hẹp,
luồng nước rất mạnh.
Cả câu đầu lẫn
câu thứ hai (Yura no to wo, Wataru funabito, Kaji
wo tae) tạo nên một Jo-kotoba (cụm
từ mào đầu) để chỉ
cảnh mất hết lèo lái, “không
còn làm chủ được tình
hình”, “để mặc cho hoàn
cảnh dẫn dắt”. Các chữ to
(cửa), michi (đường đi),
wataru (vượt qua), funabito (người
đi thuyền), kaji (mái chèo,
còn chỉ chung dụng cụ định
hướng thuyền), iku e (đi về
hướng) đều là những engo
(chữ liên hệ).
Để
ý đến chữ Yura, tuy là danh từ
riêng nhưng có hiệu quả âm
thanh làm liên tưởng đến
thành ngữ kokoro no yuragi
có nghĩa là con tim dao động.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Do Lương hải
giáp. 由 良 海 峡
Do Lương hải giáp
phong lãng sinh, 由 良 海 峡 風 浪 生
Chu nhân thất lỗ
bất năng hành. 舟 人 不 櫓 不 能 行
Bất tri ứng vãng
hà xứ khứ, 不 知 応 往 何 処 去
Tình trường mê
đồ dữ thử đồng. 情 場 迷 途 与 此 同
|
|
Anh dịch:
The fisher’s barque in safety glide
O’er th’board expanse of Yura bay,
Their rudder lot o’ter Yura’s tide
In vague uncertain path they stray:
The course of love doth, too,
A like uncertain path persue.
(Dickins)
Like a mariner
Sailing over Yura's strait
With his rudder gone,--
Whither, o'er the deep of love,
Lies the goal, I do not know.
(Mac Cauley)
|
|
Nhà thơ cận đại Hagiwara
Sakutarô (1886-1942) cho rằng bài này
thanh điệu và ý tứ đều
mới mẻ, đọc lên có cảm
tưởng mình đang trôi nổi,
chơi vơi trên mặt sóng..
|
|