e) Tác
giả và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Shuui-shuu (Thập
Di tập), phần tạp thi mùa thu, bài
1128.
Tác giả:
Teishinkô (Trinh Tín Công) tức là
thụy hiệu tặng cho 藤原忠平Fujiwara
no Tadahira (Đằng Nguyên Trung Bình,
880-949). Ông là con trai thứ tư của
chức Quan Bạch tên 藤原基経Fujiwara
no Mototsune (Đằng Nguyên Cơ Kinh).
Teishinkô đã góp công lớn
trong việc xây đắp nên thời
toàn thịnh của dòng họ mình.
Cùng với hai anh Tokihira (Thì Bình)
và Nakahira (Trọng Bình) đều
làm quan to, được đời gọi
là Tam Bình. Trãi ba đời thiên
hoàng, lần lượt giữ các
chức Nhiếp Chính, Quan Bạch rồi
Thái Chính Đại Thần cho đến
lúc chết. Thọ 70 tuổi.
Cảnh lá phong đổi màu
vào mùa thu ở núi Ogura vùng
Saga, ngoại thành Kyôto là đối
tượng các cuộc du lãm của
quí tộc thời Heian. Núi Ogura nằm
ở giữa Arashiyama và sông Ôi,
cho đến nay vẫn còn là một
thắng cảnh. Theo lời thuyết minh của
Shuui-shuu thì ngài Teiji no In (Đình
Tử Viện) tức Thái thượng
hoàng Uda khi ngự đến đây
ngắm cảnh đã xúc động
trước vẻ đẹp của nó
và muốn cho Thiên Hoàng Daigo tức
con trai ông cùng đến xem. Teishinkô
có lẽ đã bắt được
ý ấy và ghi lại trong thơ.
Tuy nhiên, theo Shirasu Masako thì
Teishin đã mô phỏng theo ý một
bài thơ của người ông mình
tên là Yoshifusa (Lương Phòng)
thấy chép trong Waka Rokujô nhưng
thơ của Teishinkô có vẻ đạt
hơn.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Ca tụng phong cảnh lá đỏ mùa
thu ở núi Ogura tuyệt đẹp như
mời mọc những cuộc ngự du.
Tác giả dùng phép
nhân cách hóa (gijinhô) kêu
gọi một cách thống thiết,
khuyên lá đỏ trên núi chớ
vội tàn như thể nói chuyện
với một người. みゆきMiyuki
có thể viết
chữ Hán là 行幸hành
hạnh tức là một cuộc tuần
du của nhà vua hay 御幸ngự
hạnh để chỉ cuộc nhàn du
của thái thượng hoàng hay hoàng
hậu. Ý trong bài muốn nói nay
nhân dịp tiếp đón thái
thượng hoàng, cũng mong muốn mau
có dịp đón tiếp người
đã kế vị của ông nữa.
Chữ nan
ở cuối bài thể hiện lòng
mong mỏi.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Tiểu Thương Sơn
Hồng Diệp. 小 倉 山 紅 葉
Tiểu Thương Sơn
thượng tú phong cao, 小 倉 山 上 秀 峰 高
Hồng diệp như hoa vô
hạn kiều. 紅 葉 如 花 無 限 嬌
Đa tình hồng diệp
như hữu ý, 多 情 紅 葉 如 有 意
Kỳ đãi ngự
hạnh vu lai triều. 其 待 御 幸 于 来 朝
|
|
Anh dịch:
If thou’rt as fair rumour thee
Doth paint’ O deign my but to grace
And may thy path as secret be
To human eye as is the trace
Of Sanekads’ra’med
Osaka-yama’s forests hid!
(Dickins)
If thy name be true,
Trailing vine of "Meeting Hill,"
Is there not some way
Whereby, without ken of men,
I can draw thee to my side?
(Mac Cauley)
|
|
Bài này có tính
thù tạc nhiều hơn là chất
thơ. Có người hỏi phải
chăng Teika chọn đăng là vì
nó nhắc đến tên ngọn núi
Ogura, nơi ông ở ?
|