Chim
Việt Cành Nam
[ Trở Về
] [ Trang
chủ ]
|
|
Bài
thơ đầu tiên của tôi được nhạc sĩ
Phạm Duy phổ nhạc, bài "Tình Như Biển Xanh Muôn Thuở". (
Bài này đã đăng trong giai phẩm xuân tuần san Dân Chúng của
thi sĩ Nguyên Sa, số mùa xuân Kỷ Tỵ 1989). Đây là bài thơ
tình viết về những cặp trai gái được cho tạm trú trên
bơong tàu bỏ neo ở ngoài khơi biển Thái Lan; họ sống thần
tiên với cảnh trời biển mênh mông trong 20 ngày. Nhạc sĩ
có sửa một đôi lời trong vài câu thơ cho hợp với nốt
nhạc; và cũng có thể nhạc sĩ sửa cho câu thơ đẹp hơn,
hoặc có thể do đọc lầm. Ví dụ chữ "lều" thành ra "lầu":
Khuya sáng trăng, vải lầu bay phất phới. Tuy đẹp, thấy
như từ ngoài khơi nhìn vào thành phố, nhưng lại không đúng
với quang cảnh lênh đênh ngoài biển của chúng tôi lúc đó:
Thuyền ra đi của chúng tôi xuất phát từ cửa sông Cái Bé
Rạch Giá ngày 20 tháng 4 năm 1981, ba ngày sau bị cháy máy,
may mắn giạt vào giàn khoan dầu của Mỹ tại hải phận Thái
Lan. Chúng tôi được vớt và cho tạm trú trên tàu hàng hải
Thái Lan đang có công tác dịch vụ cho giàn khoan dầu, thường
trực bỏ neo gần đó. Chúng tôi đã ở trên biển hơn nửa
tháng, vì chính phủ Thái Lan chưa cho phép nhập cảnh. Những
đêm sáng trăng, chúng tôi thấy vải lều tạm trú trên boong
tàu bay phất phới, không thể thấy vải lầu thành phố Thái
Lan còn cách xa hàng trăm hải lý. Chúng tôi đã phải chịu
đựng cái nóng hừng hực trên boong tàu trong 20 ngày, sợ nhất
khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 5 giờ chiều. Chúng
tôi tìm bóng mát phía sau chỗ có ống khói và có phòng chỉ
huy con tàu ở vị trí nhô lên cao trên boong. Đẹp nhất là
lúc rạng đông đến 9 giờ sáng, biển phẳng lặng êm ru vì
đang ở vào lúc cuối xuân mà thành-ngữ ta thường nói:
"Tháng
ba bà già đi biển". Thỉnh thoảng, không phải là hiếm
khi, những bầy cá heo hụp lặn đi ngang hoặc hướng về chân
trời, và sát bên tàu nước trong xanh có những con cá hồng
khá lớn lượn lờ ngoạn mục mà đôi khi cũng bị dính mồi
do thủy thủ Thái Lan câu được. Hạnh phúc thay, cứ đôi
ba ngày lại được tàu Hòa Lan cung cấp nước uống đến
từ Singapore do có hợp đồng với giàn khoan dầu Mỹ giữa
vịnhThái Lan, thường cũng dồi dào có thể tắm mát. Tàu
Hòa Lan một lần ngỏ ý muốn giới thiệu cho chúng tôi qua
định cư ở Hòa Lan, nếu Thái Lan từ chối tiếp nhận. Thời
gian ấy, nghe đâu phu nhân của đại sứ Hòa Lan ở Thái Lan
là một phụ nữ người Việt, chắc do đây mà tàu Hòa Lan
này rất tử tế với chúng tôi.Và ban đêm dĩ nhiên rất mát.
Chỉ bị ướt sũng những khi mưa trút nước lên những lều
vải trên boong, nhưng còn nhiều hạnh phúc hơn ban ngày lúc
giữa trưa. Những hạnh ngộ ấy: bầy cá heo đi về hướng
bao la; những đàn cá hồng di chuyển dưới đáy sâu; những
đêm trăng quá huyền ảo khiến mọi người quay quần đến
thật khuya; những đêm mưa không còn chỗ nào có thể trú
mưa; những khi tàu đem nước ngọt xuất hiện từ chân mây...
làm sao không có nhắc đến nơi bài thơ của một người trong
cuộc. Bốn gặp gỡ trên biển đã hiển hiện giữa dòng nhạc,
nhưng nhạc sĩ Phạm Duy bỏ sót sự kiện thứ năm là tàu
cung cấp nước ngọt mà đối với người trong cuộc lại
là điều đáng nhắc nhở hơn hết:
...
Những đêm boong tàu mền ướt gió mưa
...
Vẫn bầy cá heo ngụp lặn mịt mùng
...
Tàu nước ngọt dăm ba ngày một chuyến
Bản nhạc phổ thơ thứ hai với nhan đề "Một Khắc Bay Chơi" gồm ba bài thơ lục bát ngắn góp lại thành một bài dài vì ý thơ tương tự; cả ba bài thơ đó đã đăng trong tạp chí Văn, bộ cũ, ấn hành ở Nam California. Nguyên văn như sau: MÁI NHÀ LÀ NÚI MƯA Mấy
ngày bão rớt ngoài rèm
HÀNG CÂY Con
đường cây cọ thân cao
BAY QUANH HÈ Nghe
hoài những tiếng rụng khô
Nhạc sĩ Phạm Duy đã rút gọn đoạn đầu và đoạn cuối. Theo tôi, có hai câu nhạc sĩ đổi vài chữ thật đạt ý hơn thơ của mình: Hai câu thơ "Lá bay tù túng quanh nhà/ Lăn đâu rồi cũng góc hè giam thân" được đổi thành "Làm cho bay lá quanh nhà/ Dù lăn đâu nữa, lá ơi, cũng là giam thân". Hai chữ "lá ơi" thêm vào đã đồng hóa thân mật người và chiếc lá bay tù túng. Khi tôi viết "Đọc chơi Trang Tử" thì không được trang trọng như "Đọc người Trang Tử". Đọc chơi có nghĩa chỉ đồng cảm với vài ý tưởng viễn mơ thoát ly qua bốn chương có nhiều văn ảnh đậm đặc chất thơ, như các chương: Tiêu Dao Du, Tề Vật Luận, Dưỡng Sinh Chủ, Đức Sung Phù. Vậy đọc chơi, theo ý riêng của người làm thơ, không phải là đọc hết và thấm nhuần triết lý Trang Tử trong 33 chương của tác phẩm Nam Hoa Kinh. (Xin nghe bản nhạc phổ thơ "Một Khắc Bay Chơi" trong "Youtube Music"ở tiêu-đề "mot khac bay choi tran van nam"; cùng lúc với bài hát"Nhạc Và Truyện" (Nhạc Vĩnh Điện, Thơ Trần Văn Nam) cũng trên "Youtube Music" ở tiêu-đề "nhac va truyen tran van nam").
|
Để nghe :
- Bản "Nhạc Và Truyện", xin click vào LINK này: http://www.youtube.com/watch?v=lAE8rSKX0_k - Bản "Một Khắc Bay Chơi", xin click vào LINK này: http://www.youtube.com/watch?v=1Z42_IiHULw |
|