Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ]
Sóng
từ trưá»ng II
Marie Sến, Phạm Thị Hoà i |
Phải thưa ngay vá»›i bạn Ä‘á»c lạc
quan hải ngoại rằng: Nếu ai bắt được Marie Sến, chớ vội
hồ hỡi, chà o mừng rằng đây "Ä‘Ãch thá»±c" là "văn chương
hải ngoại", là tác phẩm chống cá»™ng, "lá»™t trần" Ä‘á»i sống
xã hội cộng sản không thương tiếc, còn "chúng ta" (tại
ngoại) vô can.
Và đối vá»›i bạn Ä‘á»c bi quan trong nước, chưa có dịp Ä‘á»c Marie Sến, mặc dù sách đã do Thanh Văn xuất bản tại Mỹ từ năm 1996, cÅ©ng không nên buồn, rồi các bạn sẽ được Ä‘á»c và biết đâu các bạn sẽ chẳng hết mình lên án Marie Sến "bôi nhá» tổ tiên", "phỉ báng thánh hiá»n", "mạ lỵ dân tá»™c". Xin mách rằng: Marie Sến tráºt rầy
quốc cá»™ng, Marie Sến chừng như cÅ©ng "không có tham vá»ng"
nói xấu lèm bèm vụng vỠthô thiển bất cứ ai, bất cứ
cá nhân hay thà nh phần xã hội nà o. Sến chỉ quên không viết
mà o đầu: Nếu có giống má»™t "mẫu hình thá»i đại" nà o đó
là "ngoà i ý muốn cá»§a tác giả" như ngưá»i ta vẫn có lệ
ghi như váºy ở trang đầu những tiểu thuyết thá»i danh.
* Sến là "phăng-tát" dân tộc (nói một
cách bác há»c, Sến mang tÃnh ảo đăng) không phân biệt tả
khuynh, hữu khuynh, má»›i cÅ©, hiện đại hay truyá»n thống. Sến
là Sến tú cua.
* Marie Sến có một nhan sắc tròn trĩnh
Thúy Vân. Ãặc Ä‘iểm: Sến ăn hết mình, Sến chẳng sợ béo,
Sến không sĩ diện hão. Sến có tâm hồn khêu gợi kiểu Emmanuelle
(hay Linda mặt ngang?), được giải phóng tình dục sau cơn cách
mạng toà n cầu me-xoát-xăng-tuýt (Mai 68). Sến có sự chất
phác rất Thị Nở và má»™t tÃnh ngưá»i rất Ngá»™ Không.
Cả ngần ấy thứ "váºn" và o Nguyá»…n Thị Sến, me (tây, ta)
thá»i mở cá»a, rất mốt, má»™t thá»±c thể yêu tá»± do, thÃch
ái tình cải lương mùi mẫn, và o ra xuất quá»· nháºp thần,
đằng vân giá vũ như khỉ đá.
Thế hệ già : Một viện sĩ trà thức,
cách mạng Việt Bắc, rồi Nhân Văn, ba mươi năm Ä‘á»a đầy.
Cáºu ấm thứ hai là thằng Ãá»§. Thằng Ãá»§, tÃp Răm Bô bản xứ, con đẻ cá»§a các cuá»™c luân dân Ä‘iên rồ đẩy hà ng trăm ngà n ngưá»i Hà Ná»™i Ä‘i nông thôn, miá»n núi, và cho dân miá»n núi, nông thôn vá» chiếm há»™ khẩu Hà Ná»™i. Thằng Ãá»§, con cá»§a me ta Tứ Kỳ vá»›i Sở Khanh Hà Ná»™i, lá»›n vụt, ngoại khổ, du côn, háºu Thánh Gióng, là khối thịnh ná»™ lừng lững nhất nước Nam. Bao nhiêu uất ức nó quất lên đầu thằng bố Sở Khanh: "Tao cưỡi lên đầu chúng mà y, quân thà nh thị lưu manh, quân thà nh thị ton hót, quân thà nh thị hèn ươn thây, lưá»i thối thịt. Ãứa nà o đà o ngÅ©? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o trốn việc? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o và o là ng ăn trá»™m gà ? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o là m hại Ä‘á»i con gái nhà ngưá»i ta rồi gút bai? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o mua thá»§ trưởng? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o bán lá»±u đạn? Thằng Hà Ná»™i! Ãứa nà o say rượu, triết lý thối cả đêm? Thằng Hà Ná»™i!" (trang 31)Ãấy chỉ má»›i là "chân dung" hai nhân váºt Ä‘iển hình cho thế giá»›i trẻ "tương lai cá»§a đất nước", và đây là thế giá»›i thượng lưu trà thức có nhiệm vụ lãnh đạo Ä‘á»i sống tinh thần cá»§a dân tá»™c: "Ông viện trưởng có thể tiếp khách trong quần pyjama phÃa dưới, áo len phÃa trên, mà không thấy gì bất tiện. Ông là má»™t ngưá»i Việt Ä‘iển hình, nhặt nhạnh khắp nÆ¡i trên thế giá»›i và sống chen chúc vá»›i những váºt dụng tùy tiện cá»§a mình, nhà ông giống má»™t cá»a tiệm bán đồ lưu niệm đông tây kim cổ. (trang 41) "Trà thức chúng ta không Ä‘i ra ngoà i để mang vá» những kiến thức trước sau cÅ©ng trở thà nh vô dụng" (trang 47) * Marie Sến là cuá»™c phiêu lưu tìm
sá»± tháºt trong lòng ngôn ngữ Việt. Má»™t cuá»™c phiêu lưu
bà máºt. Sến là má»™t nhân váºt ảo, không thể sá» mó được.
Sến, như lá»i tác giả, là má»™t câu đố, giải được Ä‘oạn
nà y thì đoạn kia cà ng bà hiểm hơn.
Sến còn là Tác Phẩm mà bạn cầm trên tay, viết bằng thứ ngôn ngữ Sến, cá»§a má»™t dân tá»™c Sến, trong má»™t nhà nước Sến. Ai dám bảo Sến dở? Ai dám chê Sến quê mùa? Sến là "tiến trình đổi má»›i xuyên qua các thá»i đại từ Hán thuá»™c đến ngà y nay". Sến lai căng. Sến chÃnh là cái tÃnh dân tá»™c mà Phạm Thị Hoà i muốn khám phá, muốn khai quáºt. Sến là sá»± tháºt. Và kẻ nà o mon men đến gần sá»± tháºt, muốn là m tình vá»›i sá»± tháºt, tất phải hóa kiếp, đổi há»™ khẩu xuống âm ty. * Marie Sến tung tăng Ä‘i lại trong môi
trưá»ng viện sÄ© chung cư há»™p diêm méo mó, bốn há»™ chung nhau
một cầu thang, cùng câu cơm ở một viện và cùng yêu một
ngưá»i: Marie Sến. Sá»± chung đụng bắn tung ra tất cả
mùi vị cá nhân, và mỗi cá nhân lại gánh cái mùi chung của
thế hệ.
"Tôi xin mạo muá»™i nhắc bạn Ä‘á»c rằng trong giá»›i hà n lâm, thỉnh thoảng lại dáºy lên má»™t phong trà o dùng từ má»›i (...) Chẳng hạn tÃnh nữ, khi tai chúng ta đã Ä‘iếc dở vì nghe ù ù cạc cạc toà n những tÃnh đảng, tÃnh dân tá»™c, tÃnh thá»i đại, tÃnh chiến đấu, tÃnh công khai, tÃnh khách quan, tÃnh giai cấp, tÃnh phê bình, tÃnh cảnh giác, tÃnh nhân loại, tÃnh xã há»™i, tÃnh nhân dân, tÃnh táºp thể, tÃnh ká»· luáºt, tÃnh khái quát, tÃnh phê phán... thì má»™t từ thưá»ng như tÃnh nữ bá»—ng vang lên như má»™t cuá»™c cách mạng nhung, nó mở cá»a ra má»™t con đưá»ng chưa ai Ä‘i, nó gợi ra má»™t cái gì cá nhân, riêng tư, thuá»™c vá» con ngưá»i, mưá»i năm trước ngưá»i ta gá»i chung đấy là tiểu tư sản. Bạn Ä‘á»c có thể chắc chắn rằng há»c giả đầu tiên cá»§a chúng ta dám dùng tÃnh nữ đã tá»± coi mình là má»™t đại diện đáng kể cá»§a giá»›i dissident. Ông ta có quyá»n khoe rằng thư tÃn cá»§a mình bị kiểm tra và dÄ© nhiên vụ tổ chức cá»§a cÆ¡ quan sẽ phong tá»a má»i lá»i má»i ông Ä‘i nước ngoà i dá»± há»™i nghị." (trang 29)Và đây là thằng Ãá»§, Răm bô bản xứ, háºu Thánh Gióng, con lai Hà Ná»™i Tứ Kỳ, diá»…n thuyết dáºy Ä‘á»i ở chợ ngưá»i, đầu đưá»ng Giảng Võ: "Các ngưá»i phải nà m việc nghiêm túc, nhưng má»™t khi quân Hà Ná»™i giở thói mất dáºy, bóc ná»™t ngưá»i nhà quê chất phác, thì đái và o nồi nước phở, tương mùn cưa và o vữa xây tưá»ng, tung hê xÃch nô, bóp vú bá»n con đĩ thị thà nh mắt xanh má» Ä‘á», cứ nhằm những con Ãá» Rim Giấc Má»™ng Mê Ny mà chém, nếu cần thì cho tuốt má»™t mồi ná»a nà xong. Tá»™i vạ đâu thằng Ãá»§ nà y chịu hết." (trang 33)Và đây là trưá»ng hợp há»c chữ cá»§a thằng Tân, con nhà trà thức kinh niên phản kháng: "Thằng Tân đẩy em (tức Marie Sến) và o thế giá»›i đà n ông cao siêu mà nó khinh bỉ. Nó ngá»i ra mùi thất bại cá»§a cái thế giá»›i đó từ chăn tã nhà nó, trước khi biết tởm mùi phân ngưá»i. Ngồi nghịch dép dưới gầm bà n, nó thuá»™c những từ đỠmô cá» ra xi, li bẹc tê và cuyn tuya trước khi phải đánh vần a a a quả na, Æ¡ huyá»n á» lá cỠở trưá»ng, sau nà y há»… nghe ai tha thiết phát âm mấy từ sang trá»ng đó, nó chỉ nhếch cưá»i nhá»› bạn bố nó tan cuá»™c bà n luáºn chÃnh trị xã há»™i đứng lên dép ông dép tôi loạn xạ rồi thể nà o cÅ©ng có má»™t ông láºt Ä‘áºt trở lại xin lá»—i không phải dép tôi à cái bà i báo hôm nỠông nhá»› đòi vá», đúng thế, sau nà y nó bảo, vâng, các cụ tà i giá»i tháºt, má»—i tá»™i xá» nhầm dép." (trang 54)Giữa tất cả những há»—n độn bầy nhầy ấy, Marie Sến là cầu nối, là phương tiện giao thông giữa các quần hùng cá nhân sâu xa cách biệt, giữa những thằng Tân, thằng Ãá»§ mất dáºy và má»™t ông trà thức uyên bác, chuyên môn "đặt tên má»›i cho những ná»™i dung cÅ© mèn" (trang 110) cả Ä‘á»i bị chÃnh thống hắt há»§i nhưng suốt Ä‘á»i khao khát chÃnh thống (trang 111) chỉ cần gặp không chÃnh thứcvá»›i lãnh đạo lá»›n cá»§a quốc gia là toà n bá»™ những năm tháng Ä‘au thương kể như được phục hồi (trang 111). Quả tháºt cuá»™c phản kháng cá»§a thế hệ ông Thân như thể khúc cung oán cá»§a những nà ng cung nữ chết khô trong cuá»™c Ä‘á»i hạn hán dằng dặc má»i mắt chá» trông má»™t tráºn mưa tinh trùng cá»§a mình rồng [...] Nà ng nà o ngá»§ được vá»›i vua thì gút bai cung oán vá»›i lại phản kháng (trang 138) và thÃch nghi chắc chắn là đặc sản Việt góp cho nhân loại . (trang 133) Là má»™t thá»±c thể phi lịch sá», phi chÃnh trị; trải bao Ä‘á»i các cụ Khổng, cụ Lão, cụ Hồ, cụ Mác, cụ Lê, các chá»§ nghÄ©a, hệ thống, đổi má»›i, phản kháng... Sến là cÆ¡ chế Việt, đặc sản Việt, Sến là háºu duệ cá»§a Xuân tóc Ä‘á», vá»›i má»™t tinh thần vá»ng ngoại sâu sắc, má»™t dân tá»™c tÃnh phi thá»i gian. Sến đã vượt qua hết cả các thá»i kỳ Hán thuá»™c, Pháºt hóa, Khổng hóa, Lão hóa đến thá»i Pháp thuá»™c cá»§a Xuân tóc Ä‘á», quá độ sang thá»i cách mạng mùa thu cá»§a cụ Hồ thuá»™c Mao, thuá»™c Mác, rồi thá»i ngụy thuá»™c Mẽo bước sang độc láºp thống nhất thuá»™c kinh tế thị trưá»ng. "Mở cá»a" trở vá» thuá»™c Pháp, yêu hồng mao Huê Kỳ: Chúng ta rất yêu những kẻ thù bại tráºn. Chữ thuá»™c là tÃnh dân tá»™c, tÃnh Sến, tÃnh sáo, tÃnh cóp, tÃnh ăn mót, là m giả hà ng ngoại. * Vừa đánh trống vừa ăn cướp, Marie
Sến chÃnh là ngôn ngữ. Con ngưá»i khai sinh ngôn ngữ, nhưng
ngôn ngữ xác định con ngưá»i. Ngôn ngữ cá»§a chúng ta lai
căng, vay mượn. Chúng ta nháºp cảnh những Phá»-Rá»›t, Mác Ãô
Nan, Mác Xá», Răm Bô, Ãá» Rim cá»§a các cưá»ng quốc, xuyên
tạc chúng Ä‘i để là m vốn cho mình và chÃnh các siêu Sến
mà chúng ta vay mượn và cưỡng hiếp ấy lại là m nên bản
chất của chúng ta.
Tháng 4/1998
© 1995-2001 Thụy KhuêThụy Khuê |
[ Trở VỠ]