Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ]
Sóng
từ trÆ°á»ng
Vùng
tuyệt mù
|
Cái đó, cái mà cho đến hôm nay,
chÆ°a má»™t vị thiện-trÃ-thức, chÆ°a má»™t vị bồ-tát nà o mô
tả được hình tướng, xác định được thể chất, cái
đó có thể giản dị như mưa và nắng, hiện hữu rất tự
nhiên -mặt trá»i lại má»c lúc đêm tà n- nhÆ°ng cÅ©ng lại có
thể vô cùng phức tạp, ẩn hiện vô lÆ°á»ng...(1)
Cái đó của VÅ© Khắc Khoan thÆ°á»ng hay hiện vá» trong tôi nhÆ° má»™t hiển linh, má»™t hiện diện. NhÆ°ng cà ng hiện diện bao nhiêu, "nó" lại cà ng "tuyệt mù" chừng ấy. Có lẽ trong văn chÆ°Æ¡ng ta, trừ VÅ© Khắc Khoan, Ãt ngÆ°á»i chú ý đến "cái đó". Phải váºy mà ta Ãt khi có văn chÆ°Æ¡ng Ä‘Ãch thá»±c chăng? Tôi đã từng Ä‘á»c truyện của Thanh Bình, trong truyện của Thanh Bình tôi chÆ°a bắt gặp cái đó. Hôm nay, được Ä‘á»c thÆ¡ của Thanh Bình (2). Tôi thÃch. DÆ°á»ng nhÆ° trong thÆ¡, Thanh Bình Ä‘ang Ä‘i tìm cái đó. Ãêm rủ nhau nằm bên sÆ°Æ¡ng cá»Có và Không cùng má»™t lúc. Há»i đấy. Ãáp đấy. Phủ định. Xác định. Ãá»u có cả. NhÆ°ng cả hai Ä‘á»u mÆ¡ hồ, Ä‘á»u vắng mặt nhÆ° nhau: Tình là gió? Gió là tình? Ãầy? VÆ¡i? VÆ¡i? Ãầy? Thổi? Tắt? Ai Ä‘i đâu? - Ãêm. Ai rủ nhau nằm? - Ãêm. Ãêm nằm trên Ãất: hình ảnh đẹp, lạ và bà máºt. Ở Thanh Bình có sá»± hẹn hò, hoan lạc giữa đêm và đất. Ở Thanh Bình dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘ang chá»›m nở ý hÆ°á»›ng khám phá những bà máºt của thiên nhiên và thá»i gian, muốn thiên nhiên hóa, váºt chất hóa con ngÆ°á»i: Em nhá» nhoi nhÆ° má»™t hạt bụivà ngÆ°á»i thÆ¡ không ná» hà , mặc cả trái tim: Bán cho em trái tim của anhDÆ°á»ng nhÆ° ngÆ°á»i thÆ¡ còn muốn xé thá»i gian và không gian: Muốn lấp những khoảng cách, để tìm đến má»™t thá»±c tại đầy, không trống, không chia. NhÆ°ng chÃnh "cái đó" cÅ©ng lại là không tưởng: Hãy khép cá»a chia niá»m quá khứThÆ¡ Thanh Bình mang ná»—i Ä‘au vá» những cõi không biết của con ngÆ°á»i; cõi ấy mênh mông, vô táºn, và cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng của nghệ thuáºt: con Ä‘Æ°á»ng tìm tòi, nhÆ°ng không biết thá»±c hiện nhÆ° thế nà o? Bản chất nó là gì? Vẽ thế nà o? Viết thế nà o? Thế nà o là thÆ¡? Là không thÆ¡? Là há»™i há»a? Là dòng sông? Là con ngÆ°á»i? Là cuá»™c tình? Em biết vẽ thế nà o vá» má»™t dòng sông ngồi khócCÅ©ng có khi Thanh Bình tìm cách giải thÃch những câu há»i vá» tình yêu, tình ngÆ°á»i, cuá»™c sống, nhÆ°ng rồi sá»± trả lá»i hiện đến chỉ là đêm tối. Ãêm là cứu cánh, là tình yêu, là vÅ© trụ của Thanh Bình: Phải không anh rồi em cÅ©ng yêu đêmVáºt chất hóa những ý niện trừu tượng nhÆ° "đêm", nhÆ° "quá khứ" có phải là má»™t cách nhìn vô vá»ng vá» thá»±c tại "sá» mó" được được của ngÆ°á»i (yêu) hoặc ngÆ°á»i (không yêu)? Chối bá» thá»±c tại hiện thá»±c, để tìm đến thá»±c tại trừu tượng, thá»±c tại vô hình, phải chăng là đi tìm lối thoát cho sáng tác? Và sáng tác là gì? Nếu không chỉ
chẳng-là -gì-cả. Ở đây, chúng ta gặp lại Vũ Khắc Khoan:
Lá»i giá»›i thiệu táºp thÆ¡
Chú thÃch
Trốn Và o Giấc MÆ¡ Em, Paris, cuối thu 1996 (1) Ãá»c Kinh của VÅ© Khắc Khoan, An Tiêm, 1990, trang 14 (2) Trốn Và o Giấc MÆ¡ Em, thÆ¡ Nguyá»…n Thị Thanh Bình, Thanh Văn xuất bản, Los Angeles, California 1997 (3) Ãá»c Kinh của VÅ© Khắc Khoan, An Tiêm, 1990, trang 15 © 1991-1998 Thụy Khuê |
[ Trở VỠ] |