Chim Việt Cành Nam             [  Trở Vá»   ]

Thụy Khuê

Sóng từ trÆ°á»ng
___

 Vùng tuyệt mù
Nguyễn Thị Thanh Bình


 
     Cái đó, cái mà cho đến hôm nay, chÆ°a má»™t vị thiện-trí-thức, chÆ°a má»™t vị bồ-tát nào mô tả được hình tÆ°á»›ng, xác định được thể chất, cái đó có thể giản dị nhÆ° mÆ°a và nắng, hiện hữu rất tá»± nhiên -mặt trá»i lại má»c lúc đêm tàn- nhÆ°ng cÅ©ng lại có thể vô cùng phức tạp, ẩn hiện vô lÆ°á»ng...(1)

     Cái đó của VÅ© Khắc Khoan thÆ°á»ng hay hiện vá» trong tôi nhÆ° má»™t hiển linh, má»™t hiện diện. NhÆ°ng càng hiện diện bao nhiêu, "nó" lại càng "tuyệt mù" chừng ấy. Có lẽ trong văn chÆ°Æ¡ng ta, trừ VÅ© Khắc Khoan, ít ngÆ°á»i chú ý đến "cái đó". Phải vậy mà ta ít khi có văn chÆ°Æ¡ng đích thá»±c chăng?

     Tôi đã từng Ä‘á»c truyện của Thanh Bình, trong truyện của Thanh Bình tôi chÆ°a bắt gặp cái đó. Hôm nay, được Ä‘á»c thÆ¡ của Thanh Bình (2). Tôi thích. DÆ°á»ng nhÆ° trong thÆ¡, Thanh Bình Ä‘ang Ä‘i tìm cái đó.

  Ãêm rủ nhau nằm bên sÆ°Æ¡ng cá»
  Trái đất thÆ¡m da thịt Æ°á»›t má»m
  Có phải tình nào cÅ©ng nhÆ° gió
  Càng thổi cho đầy dập tắt thêm
     Có và Không cùng má»™t lúc. Há»i đấy. Ãáp đấy. Phủ định. Xác định. Ãá»u có cả. NhÆ°ng cả hai Ä‘á»u mÆ¡ hồ, Ä‘á»u vắng mặt nhÆ° nhau: Tình là gió? Gió là tình? Ãầy? VÆ¡i? VÆ¡i? Ãầy? Thổi? Tắt? Ai Ä‘i đâu? - Ãêm. Ai rủ nhau nằm? - Ãêm. Ãêm nằm trên Ãất: hình ảnh đẹp, lạ và bí mật. Ở Thanh Bình có sá»± hẹn hò, hoan lạc giữa đêm và đất. Ở Thanh Bình dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘ang chá»›m nở ý hÆ°á»›ng khám phá những bí mật của thiên nhiên và thá»i gian, muốn thiên nhiên hóa, vật chất hóa con ngÆ°á»i:
  Em nhá» nhoi nhÆ° má»™t hạt bụi
  Anh không thể cắn em ra nữa
                                      (Gió)
và ngÆ°á»i thÆ¡ không ná» hà, mặc cả trái tim:
  Bán cho em trái tim của anh
  Dù nhịp Ä‘iệu bất thÆ°á»ng tan nát
  Anh cứ giao hàng rồi phiêu bạt
                                      (Mặc cả)
     DÆ°á»ng nhÆ° ngÆ°á»i thÆ¡ còn muốn xé thá»i gian và không gian: Muốn lấp những khoảng cách, để tìm đến má»™t thá»±c tại đầy, không trống, không chia. NhÆ°ng chính "cái đó" cÅ©ng lại là không tưởng:
  Hãy khép cá»­a chia niá»m quá khứ
  Miếng thá»i gian huyên náo ngoài kia
                                          (Ãi qua)
     ThÆ¡ Thanh Bình mang ná»—i Ä‘au vá» những cõi không biết của con ngÆ°á»i; cõi ấy mênh mông, vô tận, và cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng của nghệ thuật: con Ä‘Æ°á»ng tìm tòi, nhÆ°ng không biết thá»±c hiện nhÆ° thế nào? Bản chất nó là gì? Vẽ thế nào? Viết thế nào? Thế nào là thÆ¡? Là không thÆ¡? Là há»™i há»a? Là dòng sông? Là con ngÆ°á»i? Là cuá»™c tình?
 Em biết vẽ thế nào vá» má»™t dòng sông ngồi khóc
 Những giá»t nÆ°á»›c mắt sám hối
 Ãắn Ä‘o mặc cả từng niá»m Ä‘au đá cuá»™i
Vâng em biết tô màu thế nào cho hài hòa với hạnh phúc bèo trôi
 Khi những hạnh ngá»™ rồi cÅ©ng trăm nhánh chia phôi
Khi những điên mê rồi cũng trở thành con nước cạn
Khi anh là những đám rêu rong dật dỠtrong mùa tình hạn hán
                                                    (Vô ảnh)
     CÅ©ng có khi Thanh Bình tìm cách giải thích những câu há»i vá» tình yêu, tình ngÆ°á»i, cuá»™c sống, nhÆ°ng rồi sá»± trả lá»i hiện đến chỉ là đêm tối. Ãêm là cứu cánh, là tình yêu, là vÅ© trụ của Thanh Bình:
  Phải không anh rồi em cÅ©ng yêu đêm
  Em khát đêm nhÆ° môi hôn bóng tối
  ....
  Ãêm càng sâu em càng không thể sá» chạm nắm vá»›i
                                                (Ngụ ngôn)
     Vật chất hóa những ý niện trừu tượng nhÆ° "đêm", nhÆ° "quá khứ" có phải là má»™t cách nhìn vô vá»ng vá» thá»±c tại "sá» mó" được được của ngÆ°á»i (yêu) hoặc ngÆ°á»i (không yêu)? Chối bá» thá»±c tại hiện thá»±c, để tìm đến thá»±c tại trừu tượng, thá»±c tại vô hình, phải chăng là Ä‘i tìm lối thoát cho sáng tác?

     Và sáng tác là gì? Nếu không chỉ chẳng-là-gì-cả. Ở đây, chúng ta gặp lại VÅ© Khắc Khoan:
 "Cái đó -chính nó- đôi khi vẫn thấp thoáng trong tôi, hóa trang thành những lá»i tra vấn trá»› trêu, những tại sao ray rứt, lãng đãng quanh tôi, tưởng nhÆ° dá»… dàng nắm bắt, bá»—ng lại xa vá»i, nhòa dần, biến hẳn, tuyệt mù"(3)
     Sáng và sống chẳng qua cÅ©ng chỉ mịt mùng hai chữ tuyệt mù. Và dÆ°á»ng nhÆ° Thanh Bình Ä‘ang tìm đến vùng tuyệt mù đó.
     Chúc Thanh Bình thượng lá»™ bình an.

Lá»i giá»›i thiệu tập thÆ¡
Trốn Vào Giấc Mơ Em, Paris, cuối thu 1996
Chú thích
(1) Ãá»c Kinh của VÅ© Khắc Khoan, An Tiêm, 1990, trang 14
(2) Trốn Vào Giấc Mơ Em, thơ Nguyễn Thị Thanh Bình, Thanh Văn xuất bản, Los Angeles, California 1997
(3) Ãá»c Kinh của VÅ© Khắc Khoan, An Tiêm, 1990, trang 15
 

© 1991-1998 Thụy Khuê



Trở Vá»   ]