Chim Việt Cành Nam [ Trở Về ] [ Tác giả ]
Laiquangnam giới thiệu
Cao Bá Quát –
高伯适
Quá Dục Thúy sơn
天地有斯山
萬古有斯寺
風景已奇絕
而我亦來此
我欲登高岑
浩歌寄雲水
有約乃違斯
凡事大都爾
Phiên âm : Quá Dục Thuý sơnXin tạm dịch nghĩaThiên địa hữu tư sơn
Vạn cổ hữu tư tự
Phong cảnh dĩ kỳ tuyệt
Nhi ngã diệc lai thử
Ngã dục đăng cao sầm
Hạo ca ký vân thuỷ
Hữu ước nãi vi tư
Phàm sự đại đô nhĩ.Qua núi DỤC THÚYTrời đất có núi này
Muôn thuở có chùa này
Phong cảnh quá kỳ vĩ
Mà ta lại đến đâyTa muốn lên núi cao nhọn
Khúc Hát ký gửi vào mây nước
Ước thế mà chẳng được
Thường thường mọi sự đều như vậy.Chú :
Sầm là ngọn núi nhỏ nhưng cao .
Núi DỤC THÚY tức là núi Non nước tại tỉnh Ninh Bình .
Bản dịch Quá Dục Thúy sơn
01
Đất trời sẳn núi non
Ngàn năm Cổ tự còn
Sắc màu tô nét đẹp
Đến, thổi góp phần hồnTa muốn trèo tận đỉnh
Ném vào mây khúc hôn
Ước sao, mình cứ ước,
Lệ xưa nay... ý còn!.02
Quá Dục Thúy sơn
Đất trời đã sẳn núi này,
Vạn niên cổ tự sẳn đây chung niềm
Sắc màu cảnh vật cõi tiên
Đất ta đang đứng ngỡ miền chiêm baoMuốn leo lên đỉnh núi cao
Hát vang một khúc ném vào “nước mây”
Cao xanh có thấu lòng nầy ?
Ước mình cứ ước !... ... xưa nay lệ thường-o0o0o-
Cảm xúc riêng Nước mây, nước của ngàn mây mang hơi nước từ bốn phương trời về đây. Nay mây mang hơi nước chứa ngàn lời cầu nguyện của thi nhân cùng với nguyện ước cho tổ quốc sớm qua cơn nguy biến. Lời ước này mong được tan thành triệu triệu giọt mưa rưới khắp mọi miền đất nước, cùng mọi nơi trên thế giới đang chở che người Việt tha hương. Cụ Cao không dùng "trời mây" vì cố ý, mây thì hay bay lang thang, nước mây là nguồn sinh lực của cuộc sống ấm no, người xưa thật hữu ý.
Lời ước của Cụ chứa nội dung gì vậy?.
Vào thời Cụ, kể từ năm 1840 đến năm 1854, toàn quốc đã có trên dưới 50 cuộc nổi nghĩa của đám dân Viết nghèo khó, khốn cùng, tương lai vô cùng mù mịt , họa ngoại xâm nằm ngay trước cửa nhà mình. Nổi tuyệt vọng này biết ai người chia sẻ. Dân đen đang sống đời thú vật nai lưng làm cho bọn chúng ăn. Tiền của nhân dân, thuế khóa rút hết vào việc xây lăng cho vua cha, vua con triều Nguyễn, quốc khố ngày trống rỗng. Tệ nạn nam bắc, người cũ người mới khiến lòng người Việt phải nói chọn cách nói chuyện qua các mặt nạ để giữ lấy thân. Vua chúa triều Nguyễn đã tạo một tiền lệ xấu xa về việc xây lăng tẩm huy hoàng, một phong cách vô cùng xa lạ với phong cách đời Lý Trần thấm nhuần triết lý nhân sinh Phật giáo. Tệ nạn xây mồ mả đẹp tồn tại mãi cho đến tận ngày nay, tệ nạn này đã ăn sâu vào cư dân kinh thành Huế. Thời Thiệu Trị, Tự Đức quan quân nhà Nguyễn nổ lực thu vét tiền thuế đem xây đền đài, đúc tượng. Hết xây lăng Minh Mạng, rồi đến lăng Thiệu Trị, rồi lăng Tự Đức, những cái lăng bên dưới chứa xác thân nhà vua tại kinh thành Huế chính là mầm ô nhục, làm nước ta rơi vào vòng nô lệ mãi 114 năm sau này. Ngoài thì tàu Pháp thị uy tại cửa Hàn [Đà nẳng ]. Nước sắp mất, sao lòng người có học đôi chữ thánh hiền lòng cứ mãi nguội lạnh!.
Cụ Cao cầu gì vậy.:
Thập tải luân giao cầu cổ kiếmTạm dịch :
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa,
(câu đối nổi tiếng của cụ Cao )Mười năm kết bạn cầu gươm báu
Một kiếp nghiêng mình lạy đóa maiLaiquangnam
Tham khảo 1-Vũ Khiêu chủ biên, Thơ chữ Hán Cao Bá Quát , nxb Văn học 1970