Do Duc Thu

Tặng Nguyễn Tuân

Thêm một đứa con, anh chồng lại già một chút: cái lưng còng xuống, mắt mờ thêm. ở sở, anh chàng hay ngủ gật. Dáng người nặng nề, công việc thường không nhanh nhẹn. Trong anh em đồng sự, mấy người trẻ tuổi nghịch ngợm, hay chế giễu:

- Thức cho lắm vào, để mà đẻ. Đêm qua làm gì mà hôm nay gật lắm thế? Tây nó tóm được thì bỏ đời!

Anh chàng chỉ cười đáp lại, biết rằng anh em chỉ vui đùa, chứ không có tâm địa độc ác hay ý nghĩ xỏ xiên. Thật vậy, bọn này hay chòng ghẹo chàng, chỉ vì tính vui vẻ. Trong công việc làm, họ thường giấu giếm che đậy nỗi chậm chạp vụng về của anh chàng, nên chủ vẫn tưởng chàng thành thạo; và chàng chỉ ngủ gật suốt buổi, mà cũng không hề bị bắt chợt.

Nghĩ đến đàn con của chàng, không ai nỡ làm hại người cha hiền lành. Mới ba mươi tuổi, anh chàng đã có đến chín đứa, đều hơn kém nhau một tuổi. Anh chàng thường khổ về đàn con: cái tội sống của những người nghèo. Lương tháng chỉ đủ tiêu dùng trong nhà, nuôi lũ trẻ, mà phải khéo thu xếp mới khỏi thiếu hụt. Mỗi khi có đứa yếu đau, hay tết nhất phải sắm đôi giầy, cái mũ cho cả bọn, là những dịp phải suy tính, lo nghĩ.

Ngoài cái khổ về tiền, còn cái khổ vì lũ trẻ nó đùa. Buổi trưa không mấy khi được ngủ. Chúng chòng nhau, ầm ĩ, chí chóe suốt ngày. Người cha lại mệt mỏi thêm. Lúc đi làm về, thấy bọn trẻ chạy nhảy trước cửa, có khi ra cả đường cái, giữa chỗ xe cộ rộn rịp, anh chàng giật mình, lẩm bẩm mắng lũ đầy tớ không biết trông coi. Lại gần mới rõ là con hàng xóm, chàng nhầm vì chúng suýt soát như nhau.

Tối đến, cho bọn trẻ đi ngủ cũng là một câu chuyện ngộ nghĩnh. Chúng bạ đâu ngủ đấy, nằm vật vạ: xó bếp, đầu giường, góc nhà. Nhiều khi phải soi đèn tìm kiếm, đếm đủ số đem đặt lên giường.

Chị vợ lại khác hẳn. Gần ba mươi tuổi, chín đứa con mà trông vẫn trẻ, vẫn thon, trừ những lúc chửa. Nhất là lúc gần đẻ, người nhỏ nhắn như không mang nổi cái bụng to nó muốn rơi xuống, dáng uể oải, mệt nhọc. Sau khi ở cữ, sắc mặt lại hồng hào, tươi tắn, đợi đến lúc chửa lần sau.

Cảnh đông con cũng được nhiều người thèm muốn. Những gia đình hiếm hoi, hãy còn theo cổ, coi sự không con là bất hiếu. Lòng thèm muốn của họ là một sự an ủi cho nỗi khổ của hai vợ chồng với bọn trẻ.

Theo số tử vi, chàng có nhiều nữa, mỗi năm một đứa. Lắm lúc cũng sợ, nhất là lúc nuôi vợ đẻ, con sài, anh chàng muốn cho vợ uống thuốc cai. Vợ không nghe. "Nhiều của, nhiều con, chẳng ai từ", nàng nghĩ. Chị chàng rất tin số mệnh, coi đó là một hạnh phúc trời cho. Nàng có cái thú chăm nuôi, âu yếm lũ trẻ. Trong khi chị vợ ăn và đẻ, anh chồng vẫn nai lưng, vất vả đi làm, không một lời phàn nàn, ta thán.

*
* *

Chàng phải đổi lên một tỉnh trên mạn ngược. Như mọi người đàn bà khác, lúc nào cũng muốn gần chồng, vợ đòi đi theo. Chàng phải tìm nhiều lẽ, nước độc, đông con, cố thuyết để vợ ở lại. Chàng hứa sẽ viết thư về luôn, và tháng tháng gửi tiền về đều. Vợ đành phải nghe theo. Có lẽ lần đầu tiên chị chàng thấy sự bất tiện của cảnh đông con.

Hôm đi, sân ga đầy những người đưa chân. Ngoài bè bạn trong sở, vợ và đàn con đứng chật một góc, đứa bé quá có vú bế. Mấy đứa lớn, ngượng nghịu trong quần áo mới, ngơ ngác nhìn bố mà vẫn không khỏi đấm đá nhau. Sắp đến giờ từ biệt. Chàng bắt tay bạn, hôn mấy đứa con nhỏ, lên tàu, thò cổ ra cửa sổ nhìn vợ đưa khăn tay lên mắt. Xe chạy.

Qua cầu sông Cái, trong những cây số đầu, anh chàng bùi ngùi nhớ vợ con. Chàng tưởng đến tên, cố vẽ nét mặt từng đứa trẻ. Lúc ấy, chàng thấy yêu vợ, thương con, một tình ái nồng nàn, thấm thía. Lúc ở gần, sự chung đụng đã là một việc dĩ nhiên, hơn nữa, là một thói quen mà anh chàng chỉ hay thấy những cái bận bịu. Tưởng rũ đi được thì sẽ dễ chịu vô cùng. Bây giờ mới thấy sức lưu luyến mạnh mẽ.

Anh chàng nghĩ ngay đến một điều khác, mỉm cười một mình. Chàng đi vắng, vợ không đẻ, không thể có thêm con được nữa. "Cung số tử vi bảo mình có nhiều con. Anh thầy tướng nói chắc chắn rằng sang năm mình có đủ mười một đứa. Đổ đồng, mỗi năm một. Những năm đẻ hai lần, đầu và cuối, bù cho năm sau nghỉ. Mình đi vắng, còn chửa với ai? Chẳng lẽ lại với anh hàng xóm?" Chàng vui vẻ nghĩ đến vợ vẫn trẻ, đẹp và đứng đắn, nết na.

Mãi đến tết chàng mới xin được phép về thăm nhà. Cổ nhân đã nói: "Mới cưới không bằng ở xa về". Sau một thời xa cách, tình vợ chồng càng nồng nàn. Mấy đêm tình ái nồng nàn ấy có kết quả: vợ chàng lại chửa. Đọc thư báo tin đó, anh chàng tự an ủi: "Số thế, không thể tránh khỏi. Nhưng dù sao cũng bớt được đứa năm ngoái".

Đến kỳ vợ đẻ, chàng không xin được phép về, sốt ruột, ngày nào cũng ngong ngóng đợi tin. Một buổi sáng, người chạy giấy mang vào một cái dây thép. Tay run run, chàng sẽ mở tờ giấy xanh: "Đẻ sinh đôi!"

Anh chàng thừ người, trân trân nhìn tờ giấy. Vẫn mười một đứa!

Rút từ tập truyện ngắn Vỡ lòng,
Nxb. Đời Nay, Hà Nội, 1940