Núi
cao cũng có đường trèo,
Đường
đi hiểm nghèo cũng có lối di.
Ca
dao
Ở
Pháp, đến nghỉ hè thì có chuyện đi tắm biển. Tuy nhiên
cách đây không lâu, phong trào đi chơi núi bộc khởi và số
người rời biển lên núi ngày càng đông. Có kẻ chỉ biết
núi qua những cuộc trượt tuyết mùa đông. Bây giờ nhiều
người phát hiện mùa hè ở núi có lắm trò giải trí, từ
những buổi phát kiến thoải mái động vật, thực vật, đặc
biệt chim, hoa, qua các hoạt động thể thao như cởi ngựa,
lượn dù, bơi xuồng, vượt thác,... hay, thảnh thơi hơn, dạo
chơi rừng núi.
|
|
Nắng
rừng ban mai
|
Ngắm
nhìn non cao
|
Môn thể thao nầy
có ưu điểm là ai cũng thực hiện được, mỗi người tùy
theo sức mình. Ai tim yếu, chân mềm thì chọn những con đường
bằng thẳng, ít trèo cao, xuống thấp. Ai sung sức hơn hoặc
đã biết thích nghi luồng phổi và nhịp tim với các cơn dốc
lên xuống thì có thể dấn bước vào những hành trình cao,
dài hơn. Tuy nhiên càng lên cao, càng vượt quá đám mây mù
thì lại nhìn được xa, chứng kiến được những phong cảnh
mới lạ hơn, những đồi núi hùng vĩ chập chờn trong mây
tích hay chen lẫn với tuyết trắng thiên thu mà ở dưới thấp
ít có điều kiện mục kích.
|
|
Tuyết
trắng thiên thu
|
Sườn
đồi liễu diệp
|
Hằng năm tôi thường
đưa gia đình lên một nhà nghỉ dành cho nhân viên của Trung
tâm Quốc gia Khảo cứu Khoa học Pháp CNRS ở Aussois, vùng Haute-Savoie,
một khu làng nhỏ cao độ 1500m, nằm trong Thung lũng La Maurienne,
trên đường qua Ý, cách thị xã Modane (quốc lộ N6) mười
phút xe hơi. Tọa lạc ở ngưỡng cửa Công viên Quốc gia La
Vanoise trong dãy núi Alpes, Aussois là một trạm dừng chân trên
con đường nối liền các nhà thờ phong cách baroque miền Savoie,
cách đây không lâu còn thuộc Ý: bảo vệ miền nam là cả
một dãy đồn lũy xây dựng theo kiểu Montalambert hay Vauban
trên thành vách đá Eseillon đầu thế kỷ 19.
|
|
Đồi
núi dập dờn
|
Mây
trời bao la
|
Trừ những người
lão luyện, thành thạo từ lâu, thường khách mới đến được
tổ chức tuần tự các chuyến đi: những ngày đầu chọn
những chuyến đi vài giờ, với một độ núi chênh không quá
100-300m ; sau đó, tùy sức mới dần dần "lên" những chuyến
đi suốt ngày, từ 5 đến 7 tiếng đồng hồ, độ núi chênh
vượt quá 600m, có khi đạt đến 800-1000m. Trong danh pháp trèo
núi, ít có nói đến độ dài một chuyến đi mà thường được
đánh giá bằng thời gian và nhất là độ núi chênh. Tuy quen
trèo núi từ nhiều năm, mỗi lần đến Aussois, không tin ở
cặp giò lớn tuổi của mình ít dùng trong năm, tôi lại bắt
đầu với những chuyến khởi động mise en jambe, xếp
hạng một sao, thường dành cho các bà và con trẻ. Có ông
mang theo cả con nhỏ trên vai. Sau vài ba ngày, tôi mới dần
dần ghi tên vào những chuyến hai hay ba sao. Trong các chuyến
đi nầy, người trèo núi phải mang dày mũ quần áo đầy đủ
vì lắm khi ra khỏi đường mòn, bước qua ghềnh đá chấp
chênh, có những chiều trời giông, tuyết lạnh bất thường,
cũng có những trưa nắng cháy gắt gao, hết còn cây cối thì
không tìm đâu ra bóng mát. Cũng may là ngày nay, ít còn rắng
rết, nếu không là thỉnh thoảng lạt lòi một vài con rắn
vipère
độc rủi ro mới gặp.
|
|
Núi
cao vời vợi
|
Tai
hùm xen đá
|
Tuy vậy, ở cao
độ, vào cuối tháng bảy, đầu tháng tám, vào dịp nghỉ
hè, hoa vẫn còn nhiều. Hoa núi mọc thấp nhưng muôn vẻ muôn
màu: chỗ nầy long đởm gentiane, cẩm chướng œillet,
liễu diệp épilobe xanh tím, đằng kia mao lương renoncule,
phụ tử aconit, mai hoa parnassie trắng vàng. Từ
các ghềnh đá nhô ra những cành tai hùm saxifrage, râu
thần joubarbe, hoa gấm
silène biểu dương một sức
sống mảnh liệt trong những điếu kiện khe khắt. Thỉnh thoảng
một nhánh hoa huệ kèn núi lis martagon yêu kiều vươn
cao, diễm lệ như cô gái dậy thì. Xa xa, một đám sao bạc
edelweis
mượt mà như nhung, tượng trưng cho tình yêu lãng mạn
lâu dài, kín đáo giữa muôn hoa sặc sỡ. Cũng đẹp và nên
thơ khi về chiều, cả một sườn núi nhuốm màu rô đô rhododendron
(đỗ quyên) đỏ thắmtrong ánh nắng vàng mặt trời sắp
lặn, hay phất phơ trong gió những ngọn cỏ chân ngổng
anémone
rêu tóc tơi bời.
|
|
Nước
hồ phản chiếu
|
Sơn
dương yên tĩnh
|
Lúc ánh nắng dịu
xuống cũng như lúc bình minh mờ sáng là khi thú rừng kéo
nhau đi kiếm mồi. Bạo dạn là những con macmot marmotte ồn
ào gọi nhau từ đồi nầy qua núi nọ, có khi vô tư
đứng nhìn người qua đường chẳng chút sợ hãi. Nhát gan
hơn là những chú dê rừng bouquetin, hơi có tiếng động
là mau lẹ lánh trốn nơi xa. Hiếm thấy là những vị sơn
dương chamois chỉ lảng vảng trên sườn cao, hóc dá
lởm chởm, thản nhiên trong tiếng kêu thất thanh của mấy
đàn diều hâu, cú vọ bay lượn thảnh thơi. Qua ống nhòm,
nhiếu khi thấy chúng bất động trên đỉnh núi, hai sừng
bật rõ trên nền trời xanh thẳm, oai vệ như vị chúa tể
muôn loài. Với một tốc độ trèo núi lớn gấp mười tốc
độ của ta, nó chẳng sợ ai rượt đuổi và điềm nhiên
kiêu hảnh nhìn xuống đoàn khách qua đường ở dưới.
|
|
Sao
bạc mượt mà
|
Thác
đổ rầm rập
|
Đứng dưới chân
núi ngất cao vời vợi, ta cảm thấy nhỏ bé làm sao. Đi quanh
Aussois, bất kỳ trong hành trình nào, khách cũng thấy ngọn
núi La Dent Parrachée (3697m) sừng sững uy nghiêm chế ngự thung
lũng, trên đỉnh tuyết băng trắng xóa xen lẫn với màu đá
xám nâu, khi bị mây mù bao phủ thì lại có vẻ sâu kín, bí
ẩn. Đẹp nhất là khi lại gần thấy bóng núi phản chiếu
trong hồ, rung rinh dưới mặt nước khẻ động, gây ra một
ảo tưởng huyền diệu thần tiên. Khi ấy người trèo núi
quên hết mọi mệt mỏi day dứt trong những thước bước
cuối cùng, quên hết mọi buồn phiền khi trong đầu óc luôn
còn lởn vởn lời than trách phận " Que diable allait-il faire
dans cette galère !" (Chán quá, xông vào cảnh khổ ấy làm
gì !). Thật vậy, phải trải qua cơn cực nhọc mới hưởng
được cái hạnh phúc đạt đến mục tiêu. Lên đến đỉnh
núi rồi mới thảnh thơi phơi mình trong nắng, thở bầu không
khí trong lành, thanh thản uống ngụm nước lạnh, nhìn quanh
trời mây hồ tuyết trong cảnh tĩnh mịch núi đồi.
|
|
Vượt
trèo sườn tuyết
|
Dê
rừng bình thản
|
Đấy, thú leo non
trèo núi phát xuất từ tự mình. Đối với nhiều người,
quanh năm cặm cụi trước bàn giấy, quanh máy vi tính hay lục
đục trong phòng thí nghiệm, được ra ngoài trời thở khí
mát, tắm nắng dịu, duỗi tay chân, tạm dẹp mọi khó khăn,
quên trắc trở hàng ngày,... thì đi dạo rừng là một môn
giải trí giản dị, một môn thể thao rẻ tiền, còn đòi
hỏi gì hơn. Và như mọi hoạt động khác, cần phải bắt
đầu, dấn thân, biết vượt khó khăn, chịu đựng mệt mỏi,
cần phải trải qua những phút gian nan, chán nản, rồi dần
dần mới hiểu được cái vui thích thầm kín của một cuộc
chiến thắng bản thân, thưởng thức được cảnh đẹp thiên
nhiên chỉ dành cho kẻ biết cố gắng, biết vượt sức mình
một lúc nào đó trong hành trình. Riêng phần tôi có những
lúc mệt nhoài, chân không nhắc lên được, những bắp thịt
trở nên cứng đừ, ngồi thừ người dựa lên phiến đá,
để tự cổ vũ, tôi miên man nghĩ đến những bạn bè nai
nịt gọn gàng, vai nặng bao bị, cũng trèo đèo vượt suối
như tôi đang làm, nhưng trong một môi trường đầy nguy hiểm,
không phải để tìm thú vui đồi núi mà là đang làm nghĩa
vụ một người công dân, một trai tráng thời chinh chiến...
|
|
Đỗ
quyên hoa thắm
|
Hoa
thơm bướm lượn
|
Phụ chú :
Nhân soạn hình ảnh để minh họa bài báo nầy, tìm ra được
trong tư liệu chiếc ảnh chụp một cô gái nghỉ trưa trước
đỉnh Mont Blanc vời vợi một màu tuyêt trắng, tôi bất giác
liên tưởng đến bức tranh đồng quê Thiếu nữ ngủ ngày
của họa sĩ Lê Lâm minh họa bài thơ Hồ Xuân Hương, xin chia
sẻ để vui cùng bạn đọc.
Mùa hè
hây hẩy gió nồm đông,
Thiếu nữ nằm
chơi quá giấc nồng,...
|
|
Cô
gái nghỉ trưa
|
Thiếu
nữ ngủ ngày
|
Thành
Xô Xuân 2010
Ảnh
Aussois, Parc National de la Vanoise 1992-2000
Sông
Hương 252 (02.2010) (có sửa chữa, bổ sung)
|