"Về nhà"- Người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì/Hà Giang - Ảnh Việt Hùng 2012 |
| Chim
Việt Cành Nam
[ Trở Về
] [ Trang
chủ ]
|
|
| Phạm
Duy vừa mất. Một ngàn tác phẩm, riêng Nương Chiều như máy
ảnh chụp khoảng khắc kháng chiến 1946-1954. Nương Chiều,
nhắc bóng chàm miền trung du cùng đồng bằng một thời
chống Pháp
Ta nuôi người gìn giữ non nước Con đường hoa trung du-đồng bằng nở những đóa diệu kỳ nuôi sống nhiều thế hệ. Không có Quang Dũng, sẽ ít nhớ Tây Bắc có Mường Lay - Lai Châu - Lào Cai - Điện Biên - Sơn La. Cũng quên pháp trường Yên Bái, năm 1930 Pháp chặt đầu anh hùng Nguyễn Thái Học và đồng chí. Chỉ cỏ xanh đỡ mười hai đầu lâu òng ọc máu và tiếng hô cuối cùng "Việt Nam muôn năm". Không Quang Dũng, không nhớ chiến trường Tây Bắc, đoàn quân mùa xuân đi không mọc tóc. Bài hương ca này, Phạm Duy cho là "huơng vị thơm ngát nhất của quê hương trong thời kỳ chiến đấu dành tự do và độc lập" Đường lên thăm thẳm một chia phôi Ai lên Tây tiến mùa xuân ấy Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi (Tây Tiến -Quang Dũng làm tại Phù Lưu Chanh/sông Đáy, 1948, Phạm Duy phổ nhạc) Không có Hữu Loan, không nhớ Đông Bắc có Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên; không hay màu hoa sim loang loáng tím chiều hoang lấy chồng thời chiến chinh mấy người đi trở lại. lỡ khi mình không về... (Màu Tím Hoa Sim - Hữu Loan làm tại Thanh Hoá 1949, Phạm Duy phổ nhạc) Một chiều năm 1947 nơi núi rừng Lạng Sơn-Bắc Kạn-Thái Nguyên, Phạm Duy viết Nương Chiều. Có áo Chàm ngồi cạnh cầm tay? Trâu bò về giục mõ xa xôi, ơi chiều "Đất trồng trọt trên đồi núi hay bãi cao ven sông" là nương. Có nương dâu ruộng nương lúa nương...có cả nương náu, nương tựa, nương nhau mà sống. Phú Thọ có nương chè. Phú Thọ tục truyền là đất vua Hùng. Mê Linh của Hai Bà cũng thuộc Phú Thọ. Mùa hái chè những năm 1945, người Tày nguời Nùng ở bản mãi trong xa ra giúp. Sáng sớm tinh mơ địu bé ngủ trên lưng, mẹ con cùng hái chè. Dù có níu ở lại nhưng chiều nhất định đòi về. Bản làng xa xôi có điều gì làm mủi lòng mỗi khi chiều xuống? Nhớ hơi bếp, nhớ bắp ngô, không về nhỡ suối tương tư cạn nước lấy gì ra mà đền? Hay trong tiềm thức gìn giữ nghiệp xưa? Truyền thuyết Mường, Âu Cơ là con hươu đốm sao, Noọng mặc áo đen, dẫn 50 con đi về miền núi Cô nàng về để suối tương tư, ơi chiều Nương chiều khác gì nương sớm? Qua đường mòn ngửi lúa thơm hơi ơi chiều Trăng tơ, trăng còn non mùng bẩy mùng tám hay là trăng lược cài đầu núi? Cho ngày mùa bài hát nên thơ, ơi chiều Màu chàm ngả tím đậm giống màu đen. Cao chàm từ lá chàm, bụi thấp, lá giống lá húng, nhuộm quần áo không phai. In hình vào sườn núi chơi vơi, ơi chiều Đoàn Chuẩn Từ Linh viết Đường Về Việt Bắc, áo chàm là áo tím. Lòng thấy rộn ràng nhớ nguời Ðường về miền Bắc bao cách xa... Chiều ơi biết chiều
nào còn đứng trên nương
Nửa nhớ í a Cao Bằng, nửa nhớ í a vợ con Nghe lại Con Đường Cái Quan, Phạm Duy soạn năm 1954, không êm như Nương Chiều. Lời và thanh âm cuồng phóng, hứa hẹn bão tố Ngẩng đầu lên dâng vút đóa linh hồn say Đường về đây... Đường về đây Trời về Tây nghe gió cuồng bay... Nhớ tới Phạm Duy, nếu có điều làm nhíu đôi mày, cứ coi như nhạc của ông chỉ là lời chào hỏi thoảng gặp sân ga bến đò Nhớ nhau vì chuyện đầu môi Hẹn gặp một nơi thấy nhau ở cuối chân trời... Có bóng áo Chàm nào
về đón Phạm Duy?
|
| (*) Nương Chiều - Phạm Duy, Đức Tuấn hát : http://www.youtube.com/watch?v=6QYt2ufpXYg |
|
"Về nhà"- Người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì/Hà Giang - Ảnh Việt Hùng 2012 |
|
|