Chim
Việt Cành Nam
[
Trở Về ]
[ Trang chủ ]
[ Tác giả
]
|
|
Nội dung bản nhạc
Scarborough Fair đã gây thắc mắc không ít về nguồn gốc và
tình tiết.
|
I. Chuyện tình Hội chợ Scarborough. |
Trong đoản văn
này, người viết muốn dàn dựng bối cảnh như một chuyện
tình khó tưởng của một thanh niên mơ về người chàng đã
từng yêu thắm thiết.
Vào một năm nào đó, tại đại hội ở tỉnh Scarborough, Anh quốc, một hội chợ thương nghị, buôn bán kéo dài cả tháng đến 45 ngày, có một chàng thanh niên gặp gỡ và yêu thương một cô gái địa phương. Hai người đã yêu nhau thắm thiết, nhưng rồi sau những ngày hội chợ, chàng thanh niên đã phải giã từ thành phố Scarborough. Thời gian trôi qua,
vì đường xá xa xôi hay vì lý do nào đó làm chàng không thể
liên lạc hay tìm lại được người yêu xưa. Nay chàng hỏi
có bạn nào đi hội chợ thì cho chàng gửi lời nhắn.
|
Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
Xin nhắn nàng hãy
may cho tôi tấm áo vải láng
Rằng nàng tìm cho
tôi một mẫu đất
Rằng nàng hãy gặt
hái với lưỡi liềm da
Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
Sóng Việt phỏng dịch Scarborough Fair Are you going to Scarborough
Fair?
Tell her to make me
a cambric shirt,
Tell her to find me
an acre of land,
Tell her to reap it
with a sickle of leather,
Are you going to Scarborough
Fair?
|
Làm sao mà nàng
có thể làm đuợc những công việc như thế?
-Nào là may cho chàng một chiếc áo bằng một loại vải cambric, một loại vải đặc biệt chỉ được dệt ở một tỉnh bên Pháp, và lại phải không có mũi kim khâu hay đường chỉ ? -Nào là phải tìm cho chàng một mẫu đất giữa biển mặn muối và đại dương xanh thẳm. -Chỉ đuợc gieo một hát giống. -Và lại phải dùng lưỡi liềm bằng da để gặt hái và gom lại vào một bó thạch thảo ? -Chỉ có sau khi làm được như thế thì chàng mới hứa sẽ yêu nàng chân thật. Hãy đọc lời bài thơ, và chú ý đến sự lập lại của điệp khúc (câu hai) trong mỗi đoạn thơ. Sự lập lại này làm câu thơ thứ hai như là lối mà chàng thanh niên đã đặt để gọi cô gái không tên. Câu một nối nghĩa với câu ba, và câu bốn trong đoản đầu và đoản kết là lời xác nhận đã yêu, cùng trong những đoản của thân bài lời hứa sẽ yêu nàng nếu những đó hỏi của chàng được hoàn tất. Sự mơ hồ về tung tích của nàng qua những diễn tả kể lể của lời bản nhạc, khiến độc giả có thể nghĩ rằng phải chăng người yêu của chàng là người không có thực, một thiếu nữ liêu trai, một cô gái có phép thuật biến hóa như phù thủy, hay một nàng tiên? Vậy nàng là ai? Nàng trong đoản văn trên có thể là một cô gái đã hết yêu thương chàng trai sau khi chàng rời Scarborough, và vì thế dù chàng rất thật lòng muốn nối lại duyên cũ, nhưng biết rằng nàng không bao giờ chấp nhận nên đã đặt ra những yêu cầu oái ăm không thực hiện được để chàng đỡ bị dày vò trong mối tình một chiều? Hoặc giả nàng đã ra qua đời và lòng thương nhớ mãnh liệt đã làm chàng cầu mong nàng có thể dùng một quyền hành huyền bí nào đó để chàng có thể được đoàn tụ với nàng? Hay bài hát này đã được những người hát dạo luân truyền khắp nơi để ngầm phản đối sự khe khắt của giáo hội thời bấy giờ đã gây tử vong cho một số người bị kết tội là phù thủy, nhất là chuyện một nhà quý tộc đem lòng thương yêu một cô gái dân giả bị kết tội là phù thủy và bị án tử hình thiêu sống? |
II. |
Có một bản khác
đặt giả thuyết lời bản nhạc dựa theo những câu đố
hóc búa (riddles) tạo những công việc khó khăn để thách
thức khi trai gái mới quen nhau.
Sau khi đọc kỹ lời bài nhạc của Simon và Garfunkel hát thì chúng ta thấy hơi khó hiểu vì có cách quãng, thiếu một đoạn giữa mẫu đất và gặt hái. Bản dưới đây giải thích rõ ràng hơn và đầy đủ hơn so với bản nhạc của Simon & Garfunkel.Version này được viết như do đối đáp của một cặp trai gái. Hội chợ thành phố Scarbourough (Cả hai giọng nam và nữ đều hát) Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
(Giọng nam hát) Xin nhắn nàng
hãy may cho tôi tấm áo vải láng
Nói nàng hãy giặt
áo đó trong giếng khô đằng kia
Rồi bảo nàng hãy
phơi áo lên cành gai xa đó
Xin nàng hãy thực
hiện những đòi hỏi đó
(Cả hai đều hát) Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
(Giọng nữ đáp lại) Hãy hỏi chàng tìm
cho tôi một mẫu đất
Rằng xin chàng hãy
cầy đất đó với sừng cừu
Rằng xin chàng hãy
gặt hái với lưỡi liềm da
Khi chàng đã thực
hiện xong những việc này
(Nam nữ đồng ca) Nếu người nói
không làm được thì tôi sẽ trả lời
Duet
Are you going to Scarborough
Fair?
Man Tell her to make me
a cambric shirt,
Tell her to wash it
in yonder dry well,
Tell her to dry it
on yonder thorn,
Ask her to do me this
courtesy,
Both Have you been to Scarborough
Fair?
Woman Ask him to find me
an acre of land,
Ask him to plow it
with a sheep's horn,
Ask him to reap it
with a sickle of leather,
When he has done and
finished his work,
Both If you say that you
can't, then I shall reply,
Ghi chú. -Nghe bản nhạc Scarboroug Fair của Paul Simon và Art Garkunfel (không có phần Canticle): http://www.youtube.com/watch?v=Dau2_Lt8pbM&feature=fvwrel -Bản nhạc này có lời Việt với đề tựa Giàn Thiên Lý do Nhạc Sĩ Phạm Duy viết. -Vải lanh cambric là một loại vải rất mịn được dệt rất chặt tay rồi sau đó được ủi (là) với ống lăn nóng nhiều lần đến khi bóng láng. Một loại vải khác tên chambray cũng dùng kỹ thuật này. Vải Cambric có lẽ đuợc chế tạo vào cỡ năm 1595 tại Cambrai, Pháp và từ đó mang tên vải Cambric. Vải Cambric hồi đó rất cứng do ủi là nhiều lần đến bóng láng, những cổ áo xếp Elizabethan được làm bằng vải cambric. Vải cambric cũng được dùng để thêu thùa và viền ren vào. - Trong một bản lưu truyền khác có tám hàng thơ chót hơi khác: Love imposes impossible
tasks,
Dear, when thou hast
finished thy task,
Tình yêu đặt ra
nhiều điều không thực hiện được
Nàng ơi, khi nàng
hoàn tất được những việc làm đó
- Điệp khúc "Ngò tây, xô thơm, hương thảo và xạ hương" với bốn loại thảo mộc quen thuộc trong thức ăn ở đây đuợc coi như tượng trưng cho một "Liều thuốc tình" có nhiều ẩn ý tốt. Câu một nối kết với câu ba trong mỗi đoạn mang lại ý nghĩa liên tục. - Có tài liệu cho rằng bốn loại rau thơm "Ngò tây, xô thơm, hương thảo và xạ hương" đã được dùng thời xưa để tẩm ướp người chết, và áo không có mũi chỉ đường may được xem như là áo để mặc cho người chết. Sóng Việt
|
III . Bản Nhạc Scarborough Fair |
Hội chợ Scarborough
bắt đầu thành hình vào thế kỷ thứ 13 (Vua Henry III
của Anh quốc cho phép tổ chức hội chợ bắt đầu từ nãm
1253) tại thành phố Scarborough. Đây là một hội chợ thương
mại nhằm lôi cuốn tất cả những thương gia trên thế giới
đến để buôn bán, thương luận, và giải trí. Địa danh
Scarboroug Fair được dùng để làm đề tựa cho một bản nhạc.
Bản nhạc Scarborough Fair nói về một bài nhạc có lời đã được luân chuyển từ thời trung cổ cho đến hiện tại. Nội dung và lời viết của bản nhạc vẫn còn là một đề tài được bàn luận với nhiều giả thuyết khác nhau. Bài nhạc có từ lâu đời Scarborough Fair này đã được Paul Simon và Art Garfunkel phát hành năm 1966 trong cuộn album mang tên "Parsley, Sage, Rosemary and Thyme", và bản nhạc trở nên nổi tiếng sau khi được dùng làm nhạc đệm cho cuộn phim "The Graduate" vào năm 1968. Trở về thời giữa những nãm 1960s, Paul Simon trong dịp đi lưu diễn ở bên Anh đã nghe đuợc Martin Carthy trình bày bản này. Dùng cách dàn xếp một phần bài nhạc của Martin Carthy, Simon đã tạo nên bản nhạc Scarborough Fair, nhưng không ghi nhận Carthy trên giấy tờ. Việc này đã gây hiềm khích giữa hai nhạc sĩ trong một thời gian, nhưng sau cùng Simon lên tiếng ghi nhận Carthy và đã mời Carthy cùng hát với Simon vào năm 2000 tại buổi hoà nhạc London. Hãy đọc lời bản nhạc với lời dàn soạn của Simon khi phối hợp với bài Canticle. Với version có lời trong ngoặc mà khi nghe Simon cùng Garfunkel trình bày trong thời gian cuộc chiến tranh ở Việt Nam đang thời khốc liệt, người thời đó đã cho rằng bài nhạc này là bài nhạc phản chiến chống chiến tranh Việt-Nam. Scarborough Fair Are you going to Scarborough
Fair?
Tell her to make me
a cambric shirt,
Tell her to find me
an acre of land,
Tell her to reap it
with a sickle of leather,
Are you going to Scarborough
Fair?
Hội chợ thành phố Scarbourough Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
Xin nhắn nàng
hãy may cho tôi tấm áo vải láng
Rằng nàng tìm cho
tôi một mẫu đất
Rằng nàng hãy gặt
hái với lưỡi liềm da
Hội chợ thành
phố Scarborough bạn có đi
Tổng hợp phần Canticle: On the side of a
hill in the deep forest green.
Trên một sườn
đồi giữa rừng sâu xanh thẳm
Trên sườn đồi
một đám lá rơi lả chả
Chiến tranh phía
dưới chân đồi với những đoàn quân áo đỏ
Sóng Việt phỏng dịch Phần Canticle trên của bài hát được viết phỏng theo một phần của một bài hát mà Paul Simon viết cho album Songbook. On The Side Of A Hill
On the side of a hill,
a little cloud weeps
And the war rages on
in a land called somewhere
Trên Sườn Một
Ngọn Đồi
Trên sườn một
ngọn đồi có đám mây nhỏ đang khóc
Và chiến tranh đang
nổi giận trên mảnh đất mang tên nơi nào đó
Bài nhạc có thể nghe qua sự trình bày của Paul Simon, Art Garfunkel, và Andy Williams tại link: http://www.youtube.com/watch?v=pWyPhQkZNLw&feature=related. Tạm kết Bài viết ngắn trên đây chỉ đề cập đến một số giả thuyết có thể hoàn toàn giả tưởng để thi vị hoá những ca từ trong bản nhạc cổ. Trong những bản rất cũ thì điệp khúc bốn loại rau không có mà thay vào đó là những lời khác biệt. Bỏ ngoài chuyện một thời bản nhạc do Simon soạn gắn liền với chiến cuộc, bài nhạc hiện tại với sắc thái một bản nhạc tình cảm, mơ hồ có chút huyền bí, có chút ma lực, có chút thương tiếc man mác, v.v.. đã và vẫn còn làm hàng triệu người trên thế giới ưa chuộng và ca hát hay trình diễn khắp nơi. Sóng Việt
|
IV. Bản nhạc Scarborough Fair trên thế giới |
Bản nhạc Scarborough
Fair đã được lưu truyền hàng vài trăm năm từ Anh quốc
đến nhiều nơi trên thế giới và được chuyển ngữ sang
nhiều thứ tiếng khác nhau. Dưới đây là vài bản dịch (những
bản dịch Nhật bổn và Trung Hoa không ghi ở đây).
Bản Pháp ngữ: Partez-vous pour la
foire de Scarborough ?
Qu'elle me confectionne
une chemise de batiste
Qu'elle me trouve un
acre de terre
Qu'elle le moissonne
avec une faucille de cuir
Allez-vous à la foire
de Scarborough ?
(Khuyết danh người dịch) Bản tiếng Tây Ban Nha Romeiro_Ao_Lonxe -
Luar Na Lubre
Romeiro hei de ir lonxe
ao San Andres
Hei de vestir a camisa
de liđo
alleo á guerra e ao seu tambor. Morto ou vivo hei volver
á terra
Cabo do mundo, ó pé
dun aguillón
Romeiro hei de ir lonxe
ao San Andres
http://www.youtube.com/watch?v=n7CTuYpFHZQ
Bản tiếng Ý Scarborough Fair -
Angelo Branduardi
quando andrai a scarborough
fair
vorrei in dono una
camicia di lino
per me basta un acro
di terra
tornerò a coltivare
i miei campi
http://www.youtube.com/watch?v=mS60okRoVpk Ngoài bản Pháp ngữ chuyển dịch lời bài nhạc Scarborough cổ truyền như trên, nữ nghệ sĩ Nana Mouskouri có viết lời cho bản nhạc này vào năm 1969 với một nội dung khác biệt sau khi bản nhạc trở nên thêm nổi tiếng (vì được làm nhạc đệm cho cuộn phim The Graduate nãm 1968). Đó là bản Chèvrefeuille que tu es loin. Và như đã đề cập trong phần khác của bài viết, Nhạc sĩ Phạm Duy đã viết một bài nhạc (trong thời gian những năm đầu 1970s ?) mang đề tựa Giàn Thiên Lý Đã Xa. Giòng nhạc dựa theo giòng nhạc cổ truyền của bài ca dân giả, nhưng lời bản nhạc phỏng dịch từ bản Chèvrefeuille que tu es loin của Nana Mouskouri. Bản lời tiếng Pháp Chèvrefeuille que tu es loin do Nana Mouskouri viết năm 1969: Pauvre garçon qui
pense au pays
Veux-tu ma belle tailler
pour moi
Veux-tu me trouver
un arpent de terre
Maintenant je sais
que c'est la fin du soleil
Pauvre garçon qui
pense au pays
Nghe Nana Mouskouri và Thanh Lan: http://www.youtube.com/watch?v=gbm7IgrN0S0 Thanh Lan hát song ngữ Việt-Pháp bài Giàn Thiên Lý Đã Xa: http://www.youtube.com/watch?v=0B1Ype960_s Bản Việt ngữ của Nhạc sĩ Phạm Duy: GIÀN THIÊN LÝ ĐÃ XA Tội nghiệp thằng
bé cứ nhớ thương mãi quê nhà
Này nàng hỡi! nhớ
may áo cho người
Tìm một miếng
đất cho gã si tình
Giờ đã đến lúc
tan ánh mặt trời
Sóng Việt
Ghi chú. Những bản dịch được chép lại qua tài liệu thu nhập trên mạng lưới vi tính. Sự nhầm lẫn do gõ bàn chữ lầm lỗi hay sai nghĩa nếu có, hoàn toàn ngoài chủ tâm của người viết. |
|