- Tôi tin rằng nghề làm báo ở tiền tuyến là rất quan trọng. Nếu không vậy, ắt chúng ta không thể phản ánh cho thế giới biết chiến tranh tồi tệ thế nào.

Ngày 22-11-2012, trên đường từ Syria đến biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, J. Foley bị quân đội Nhà nước Hồi giáo cực đoan (Islamic State: IS / Islamic State of Iraq and al-Sham: ISIS) bắt giam rồi xử tử bằng biện pháp cực kỳ man rợ: dùng dao cắt cổ! IS thu video màn sát nhân quá bỉ ổi nọ rồi khởi phát ngày 19-8-2014 với nhan đề A Message to America / Một thông điệp cho Mỹ.

Steven Joel Sotloff chào đời ngày 11-5-1983, có 2 quốc tịch: Hoa Kỳ và Syria. Felice Friedson - biên tập viên báo chí - nhận xét:

- S. Sotloff là một trong những nhà báo can đảm nhất, tài năng và sâu sắc mà tôi hân hạnh được tiếp xúc.

Ngày 14-8-2013, từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Syria, S. Sotloff bị quân đội IS bắt giam rồi giết chết theo kiểu đã xử tử J. Foley. Ngày 2-9-2014, IS khởi phát video quay cảnh hành quyết S. Sotloff với nhan đề A Second Message to America / Thông điệp thứ nhì gửi Mỹ.

Nghề báo tạo quyền lực thứ tư trong xã hội, bên cạnh lập pháp, hành pháp, tư pháp. Với công luận, các nhà báo chân chính là những "sinh thể đặc biệt" luôn được hầu hết mọi người quý trọng. Ấy thế mà nhiều nhà báo bị bức hại trước lẫn sau phút James Foley và Steven Sotloff tắt thở quá ư oan ức. Điều vô lý đến mức quái đản: xung đột chính trị và quân sự, không chỉ chính giới lẫn quân đội bị tiêu diệt, mà đông đảo dân lành bị đạn bom tàn sát, nhà báo lại bị tù đày rồi ra pháp trường.

Nhà báo bị bôi bác, vu khống, hành hung, giam cầm, xử tử. Đó chính là dịp sự thật, văn hóa, tự do và nhân nghĩa càng chứng tỏ luôn cần thiết đối với từng người cũng như toàn thế giới. Chẳng thể nào suy tàn dẫu bị bạo quyền tìm mọi cách ngăn cản lẫn thôn tính, sự thật, văn hóa, tự do và nhân nghĩa càng thể hiện nội lực thâm hậu để phát triển rực rỡ.

James Foley và Steven Sotloff đều là phóng viên tự do - tiếng Anh gọi freelanced, tiếng Pháp gọi pigiste. Dạng nhà báo này, các quốc gia như Việt Nam hiện chẳng có, hoặc có thì sao mà… "ôi ta buồn ta đi lang thang" bên lề xã hội.

Danh từ freelanced có yếu tính cốt tủy, ấy là tính từ free - mang nghĩa tự do, tự chủ, độc lập - mà danh từ là freedom.

Trao đổi với tôi về sự kiện này đang cuốn hút dư luận toàn cầu, một bác sĩ thốt lên:

- Tự do có bao giờ miễn phí đâu?

Chắc chắn bác sĩ nọ - công tác tại Bệnh viện trường Đại học Y Dược ở một đô thị lớn - nhớ ngạn ngữ:
Freedom is not free / Tự do chẳng bao giờ miễn phí.

Tôi trầm ngâm:

- Ngẫm cho cùng, cái giá của tự do luôn do con người định đoạt.