Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ] [ Trang chủ ] [ Tác giả ] [ PDF ]
ẤN CHÆ¯Æ NG VÀ TRUYỀN QUá»C NGỌC TỈPhạm Xuân Hy
Ấn chÆ°Æ¡ng ( å°ç« ) mà ta vẫn thÆ°á»ng gá»i là con dấu, hay ấn tÃn;tuy chỉ là má»™t váºt dụng nhá» bé, nhÆ°ng lại mang tÃnh thá»±c dụng và nghệ thuáºt hết sức to lá»›n. Äứng vá» mặt thá»±c dụng, ấn chÆ°Æ¡ng hay con dấu là bằng chứng trá»ng yếu trong việc hà nh sá» quyá»n lá»±c chÃnh trị của má»™t quốc gia hay má»™t chÃnh quyá»n. Còn đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện tÆ° nhân và hoặc giao dịch thÆ°Æ¡ng mại, máºu dịch qua lại , ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t tÃn váºt không thể thiếu được. Còn đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện nghệ thuáºt, bản thân của ấn chÆ°Æ¡ng cÅ©ng là má»™t tác phẩm nghệ thuáºt, được sáng tạo má»™t cách tinh nhã, trạm chá»— chi li tỉ mỉ công phu, vá»›i những hoa vằn nhá» bé, âm dÆ°Æ¡ng biến ảo, cùng vá»›i nghệ thuáºt thÆ° hoạ của Trung Quốc, song hà nh đắp bù cho nhau.
Vì thế, từ hà ng ngà n năm nay trong suốt lịch sỠTrung Quốc, dù xẩy ra những biến đổi cơ chế xã hội, nhưng tác dụng của ấn chương vẫn không thay đổi.
A-Nguồn gốc của ấn chương.
Sá»± xuất hiện ấn chÆ°Æ¡ng ở Trung Quốc, đã có má»™t lịch sá» lâu dà i. Ấn chÆ°Æ¡ng có má»™t sá»± quan hệ máºt thiết đối vá»›i sá»± phát triển giao hoán thÆ°Æ¡ng phẩm, vì ấn chÆ°Æ¡ng là bằng chứng của sá»± giao hoán thÆ°Æ¡ng phẩm, hóa váºt và là tÃn váºt trao đổi váºt phẩm cho nhau.
Các nhà nghiên cứu văn hóa Trung Quốc, cho rằng "ấn chÆ°Æ¡ng" đã xuất hiện rất sá»›m cách nay mấy ngà n năm. Ngay từ thá»i nhà Ân, ngÆ°á»i Tầu đã biết dùng váºt nhá»n để khắc những bức hoạ tượng hoa vằn lên những hòn đá, thÆ°á»ng thÆ°á»ng là nhân váºt, Ä‘á»™ng váºt, thá»±c váºt, nhÆ°ng đó má»›i chỉ là sá»± manh nha của ấn chÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng cùng vá»›i sá»± mở rá»™ng việc trao đổi thÆ°Æ¡ng phẩm và chế Ä‘á»™ tÆ° hữu chế dần dà được thiết láºp, ấn chÆ°Æ¡ng cÅ©ng má»—i ngà y được sá» dụng rá»™ng rãi thêm.
Có ngÆ°á»i cho rằng ấn chÆ°Æ¡ng xuất hiện ở và o thá»i kỳ Tây Chu và Chiến Quốc và Tây Hán chỉ là loại "tiêu hình ấn è‚–å½¢å°", tức những hình vẽ giống hình vẽ cụ thể ở ngoà i, còn những hoa vằn đồ án của tiêu hình ấn rất là phồn tạp.
Các hình vẽ ở bá» mặt của ấn chÆ°Æ¡ng được ngÆ°á»i ta xếp thà nh năm loại nhÆ° dÆ°á»›i đây :
1-Nhân váºt loại có các hình:
Săn bắn, chăn nuôi, sinh sản mục sục, xe ngựa, âm nhạc, nhảy múa, hý kịch, quan lại, thần thoại…
2-Phi cầm loại có các hình:
Chim bồ câu, con ngỗng, chim tu hú, chim nhạn, chim loan, chim hạc, chim phụng, chim khổng tước, anh vũ, uyên ương, con vịt, con cò, chim ưng…
3-Tẩu thú loại có các hình:
Con ngá»±a, con dê, con bò, con lạc Ä‘Ã , con chó, con lừa, con thá», con mèo, con chuá»™t, con vượn, con hÆ°Æ¡u, con voi, con sÆ° tá», con hổ, con báo, con hà mã…
4-Trùng ngư loại có các hình:
Con cá, con rắn, con rồng, con rùa, con ếch, con cóc, con rết, con nhện, con thạch sùng…
5-Các loại khác như cái chén, cái bình, cái lỠ, cái lư hương, cái đà n tì bà …
NhÆ°ng "tiêu hình ấn" và o thá»i ThÆ°Æ¡ng , Chu Ä‘a số là khắc mặt các con thú váºt quái lạ nhÆ° quỳ long 夔é¾, quỳ phụng 夔鳳 , bà n ly èŸ èž , thao thiết 饕餮 … nhÆ° thế, khiến ngÆ°á»i ta nghÄ© rằng hẳn những loại tiêu tượng ấn nà y có liên quan máºt thiết vá»›i những truyá»n thuyết thần thá»ai cổ đại và tÃn ngưỡng tôn thá» tô tem.
Äến Ä‘á»i Chiến Quốc việc sá» dụng ấn chÆ°Æ¡ng được thá»±c hà nh rá»™ng rãi. Và ngÆ°á»i ta đã tìm thấy có những chiếc ấn thuá»™c loại "tiêu hình ấn" và o thá»i nà y trạm chá»— đầu rồng, đầu phượng, chung quanh là hoa vằn và đưá»ng viá»n quấn quanh trông tinh chà nhÆ° thá»±c. Lại có những chiếc ấn chỉ nhá» bằng hạt Ä‘áºu khắc hình con hÆ°Æ¡u chạy, có cái trạm khắc tượng thần mặt ngÆ°á»i, mồm chim, tai rắn, chân dẫm lên mãng sà … hình tượng trông rất truyá»n thần. Tất cả những hình tượng ấy Ä‘á»u phản ánh tÆ° tưởng và phong tục xã há»™i lúc bấy giá».
Việc sá» dụng ấn chÆ°Æ¡ng cà ng ngà y cà ng phát triển, chẳng những phổ biến trong giá»›i tÆ° nhân để giao hoán hà ng hóa, váºt phẩm gá»i chung là loại tÆ° ấn, mà ấn còn được dùng là m tượng trÆ°ng của hoà ng đế, hay các cÆ¡ quan quyá»n lá»±c quốc gia, gá»i chung là quan ấn.
Chất liệu được sá» dụng để cấu tạo ấn chÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng bằng và ng, bạc, đồng, đá, ngá»c, xÆ°Æ¡ng, gá»—, trúc…nhÆ°ng bằng gá»— thấy nhiá»u hÆ¡n cả. Còn vá» hình thức thì có loại phÆ°Æ¡ng hình, viên hình, phÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng hình, tâm hình, Ä‘a biên…
B-Các danh xưng của ấn chương
Thá»i Tiên Tần, bất luáºn quan ấn hay tÆ° ấn Ä‘á»u gá»i là " tỉ ç’½ " , hoặc " tỉ tiết ç’½ 節 ", không có sá»± phân biệt lá»›n nhá», quý tiện, và cÅ©ng không thống nhất vá» mặt hình thức.
-Äến thá»i Xuân Thu Chiến Quốc, khi các quốc quân bổ nhiệm quan lại của mình, Ä‘á»u cấp phát "tỉ", tức "quan ấn 官å°" cho hỠđể là m bằng chứng.
"Tỉ " có thể là m bằng ngá»c, bằng kim loại, hay bằng đồng. Dùng " tỉ ç’½ " của quốc quân hay quan viên đóng trên văn thÆ° thì gá»i là " tỉ thÆ° ç’½ 書 ".
-Cho đến khi Tần Thủy Hoà ng diệt lục quốc, vỠphương diện chế tạo, danh xưng, và sỠdụng của ấn chương mới được chặt chẽ qui định.
Tần Thủy Hoà ng qui định rằng " tỉ ç’½ " là từ dà nh riêng để gá»i ấn của hoà ng đế, và "tỉ" phải được chế và khắc trên ngá»c, vì thế nên được gá»i là "ngá»c tỉ", còn ấn ký hoà ng đế được gá»i là "tỉ thÆ° 璽書 ". Cho nên "tỉ thÆ°" trở thà nh từ ngữ chuyên môn để chỉ chiếu thÆ° và sắc mệnh của hoà ng đế.
Còn ấn của quan viên thì được chế bằng đồng. Sự khác biệt đẳng cấp giữa các quan lại được qui định bằng mầu sắc của các giây thao dùng để đeo ấn.
Nhà Hán theo lệ nhà Tần, cÅ©ng gá»i "ấn" của nhà vua gá»i là "tỉ ç’½ ", còn ấn của quan lại thì lại gá»i là "chÆ°Æ¡ng ç« ", hoặc "ấn å° ", còn của tÆ° nhân thì gá»i là "ấn tÃn å°ä¿¡ ".
-Äến Ä‘á»i ÄÆ°á»ng, nhân âm " tỉ ç’½ " cáºn âm vá»›i âm " tá» æ» ", nên tỵ húy, gá»i ấn của nhà vua là "Bảo 寶 ".
Vá» cÆ¡ bản, quan ấn của các vÆ°Æ¡ng triá»u phong kiến Trung Quốc thừa táºp chế Ä‘á»™ ấn chÆ°Æ¡ng của nhà Tần. Còn tÆ° ấn, thì từ Ä‘á»i Lưỡng Hán trở vá» sau, giấy được xá» dụng má»™t cách rá»™ng rãi, kèm theo sá»± phát triển của nghệ thuáºt há»™i há»a, thÆ° pháp, nên việc xá» dụng tÆ° ấn cÅ©ng nhiá»u hÆ¡n.
Theo truyá»n thuyết, thì ngÆ°á»i đầu tiên sá» dụng ấn đóng lên trên thÆ°, há»a là Lý Thế Dân, tức ÄÆ°á»ng Thái Tông. Rồi do các quân vÆ°Æ¡ng các Ä‘á»i sau Ä‘á» xÆ°á»›ng, các văn nhân mặc khách bắt chÆ°á»›c theo, Ä‘á»u thÃch sá» dụng ấn in trên tranh vẽ và thÆ° pháp của mình.
Từ hai triá»u Thanh Minh cho đến hiện đại, má»™t số lá»›n nhà há»™i há»a, và các thÆ° pháp gia nhÆ° Triệu Mạnh Phủ, VÆ°Æ¡ng Miện, Thạch Äà o Ä‘á»u coi ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t bá»™ pháºn trá»ng yếu trong những tác phẩm thÆ° há»a của há».
Sá»± kết hợp giữa ấn chÆ°Æ¡ng vá»›i nghệ thuáºt thÆ° há»a, thúc đấy thêm sá»± phát triển vá» nghệ thuáºt khắc ấn. Äồng thá»i, hình thà nh những môn phái khác nhau. Thá»i Minh Thanh khá nổi tiếng có An Huy phái mà nhân váºt đại biểu là Trình Thúy , Triết Giang phái có Äinh KÃnh.
Ngà y xÆ°a ấn và tỉ, ở phần dÆ°á»›i đáy được là m theo hình vuông, có khắc loại chữ triện, bên trên có cái núm hình đầu rồng hay đầu hổ, gá»i là "ấn nữu å° ç´ ". Ấn nữu có má»™t cái lá»— để cá»™t dây gá»i là "thụ 綬", ta dịch nghÄ©a là dây thao. Dây thao Ä‘eo ngá»c ấn của hoà ng đế gá»i là "tỉ thụ璽 綬 ". Còn dây Ä‘eo đồng ấn của quan lại thì gá»i là "ấn thụ å° ç¶¬ ". Các quan lại má»—i khi đến nhiệm sở, hay Ä‘i tuần ở xa, rất sợ bị mất ấn, nên thÆ°á»ng Ä‘eo ấn và o và o bên trong bụng và cá»™t giây thao ở thắt lÆ°ng.
Trong "Sá» Ký-Phạm Tuy liệt truyện" mô tả Phạm Tuy Ä‘i là m quan : " Hoà i hoà ng kim chi ấn, kết tá» thụ vu yêu 懷 黃 金 之 å° çµ ç´« 綬 于 è…°- Dấu ấn và ng và o trong bụng và đeo giây thao ở thắt lÆ°ng". Cho thấy thái Ä‘á»™ gì giữ ấn tÃn má»™t cách kỹ lưỡng của Phạm Tuy
Äại khái, lúc bấy giỠấn của các Thừa TÆ°á»›ng và các đại quan là m bằng và ng và giây thao mầu tÃm. Viên quan nà o bị tá»™i phải bãi chức hay bị Ä‘iá»u nháºm nÆ¡i khác thì phải trải lại ấn cho triá»u đình.
Ngà y nay, những nhà sÆ°u tầm những ấn chÆ°Æ¡ng cổ thÆ°á»ng dá»±a và o bốn phÆ°Æ¡ng diện chủ yếu dÆ°á»›i đây để giám định tháºt giả.
Äó là tà i liệu đã tạo ra ấn. Hình trạng của ấn. Núm của ấn và ấn văn, tức chữ trên mặt ấn.
Vá» váºt liệu để là m ấn, nhÆ° đã trình bầy ở trên, ấn có thể được là m bằng nhiá»u váºt liệu khác nhau: và ng, bạc, đồng, gá»—, xÆ°Æ¡ng, đá pha lê, hổ phách…Quan ấn thÆ°á»ng được là m bằng đồng. Trong dân gian, từ Ä‘á»i Nguyên, loại ấn là m bằng đá được phổ biến lÆ°u hà nh rá»™ng rãi.
TrÆ°á»›c thá»i Chiến Quốc, "ấn nữu", tức núm ấn thÆ°á»ng là tỵ hình, hình mÅ©i, nên có khi gá»i ấn nữu là " ấn tỵ". Quan ấn to hÆ¡n, chữ trên mặt ấn khắc nổi. Còn tÆ° ấn nhá» hÆ¡n, chữ trên mặt ấn Ä‘a số khắc chìm.
Äá»i nhà Tần, chữ trên mặt quan ấn khắc chìm và thuá»™c loại chữ triện Ä‘á»i Tần. Bố cục của ấn diện, tức mặt ấn là hình chữ Ä‘iá»n ç”° hay chữ nháºt 日để là m danh giố. TÆ° ấn Ä‘a số là trÆ°á»ng phÆ°Æ¡ng hình (tức chữ nháºt).
Äá»i nhà Hán, dù quan ấn hay tÆ° ấn, ấn nữu là tị nữu, ngõa nữu, kiá»u nữu, sà nữu, ngÆ° nữu, lạc Ä‘Ã nữu, hổ nữu…chữ khắc Ä‘oan chÃnh thẳng thắn, phong cách trang nghiêm.
Thá»i Ngụy Tấn, đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện hình thức, tuy duyên táºp theo nhà Hán, nhÆ°ng trông không thanh bằng các ấn Ä‘á»i Hán. Ấn văn; tức chữ khắc trên mặt ấn lại có su hÆ°á»›ng phóng túng tá»± nhiên hÆ¡n .
Qua hai triá»u Tùy ÄÆ°á»ng, ấn diện của quan ấn to hÆ¡n so vá»›i các triá»u đại trÆ°á»›c. Văn tá»±, bút hoạch trông uốn khúc vằn vèo, nổi hẳn trên mặt ấn, ngÆ°á»i ta gá»i đó là loại chữ "cá»u Ä‘iệp triện ä¹ ç–Š 篆 ". Vá» cách gá»i, Võ Tắc Thiên đổi gá»i "tá»· ç’½ " là "bảo 寶 ", nên "tỉ " và "bảo" thông dụng lẫn nhau. DÆ°á»›i thá»i nhà ÄÆ°á»ng còn gá»i ấn chÆ°Æ¡ng là " ký 記 " hay "chu ký 朱 記 ".
TrÆ°á»›c thá»i Tống, Nguyên tác dụng của ấn chủ yếu là là m bằng chứng. Sau thá»i Tống, Nguyên vịêc sá» dụng ấn cà ng ngà y cà ng phổ biến rá»™ng rãi, nhÆ° dùng ấn đóng trên há»a phẩm, thÆ° pháp, hay dùng để ngoạn thưởng, từ đó việc khắc ấn cà ng trở thà nh má»™t nghệ thuáºt có giá trị cao, và ngà y nay ngÆ°á»i ta gá»i đó là nghệ thuáºt khắc triện.
C-Sá»± quan trá»ng của ấn chÆ°Æ¡ng .
1-Mất ấn, đồng nghĩa với mất quan.
Trong xã há»™i phong kiến ngà y xÆ°a, quan ấn là tượng trÆ°ng cho quyá»n lá»±c mà hoà ng đế ban cho quan lại, tuy chỉ là má»™t váºt nhá» vuông vức không quá má»™ tấc, nhÆ°ng từ vÆ°Æ¡ng công đại thần đến hà ng huyện lệnh, châu mục, Ä‘á»u cá»±c kỳ trá»ng thị, bảo vệ, gìn giữ. Ấn còn, quyá»n còn. Ấn mất, quan mất.
Trong "Tây Du Ký " của tác giả Ngô Thừa Ân, ngÆ°á»i Ä‘á»i nhà Minh, ở hồi thứ chÃn, tác giả có thuáºt câu chuyện vá» ngÆ°á»i cha của ÄÆ°á»ng Tam Tạng là Trần Ngạc, còn có tên là Quang Nhị, Ä‘áºu tiến sÄ© được bổ nhiệm là m Thứ Sá» Giang Châu. Ông mang chiếc ấn do triá»u đình cấp cho, tức quan ấn, cùng ngÆ°á»i vợ là Ân Thị tá»›i nhiệm sở. Không ngá» trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, bị tên cÆ°á»ng tặc là LÆ°u Hồng đánh chết rồi đẩy xác xuống sông. Sau đó, LÆ°u Hồng lấy quần áo của Trần Ngạc để mạo danh Trần Ngạc, mang theo quan ấn, cùng Ân Thị nghiá»…m nhiên đến nhiệm sở tá»±u chức.
Bấy giỠÂn phu nhân Ä‘ang có thai, vì muốn con sau nà y có thể báo được thù cho cha nó nên buá»™c phải ngáºm đắng nuốt cay, nhẫn nhịn sống vá»›i LÆ°u Hồng. Sau khi sinh nở, Ân phu nhân Ä‘em con để trên má»™t chiếc bè tre, rồi thả xuống dòng sông TrÆ°á»ng Giang. Äứa bé trôi đến Kim SÆ¡n Tá»± ở Trấn Giang thì được má»™t vị sÆ° ở chùa nà y vá»›t lên mang vá» nhà nuôi, sau cÅ©ng Ä‘i tu trở thà nh hòa thượng, tức Huyá»n Trang. Khi Huyá»n Trang lên 18 tuổi má»›i cùng mẹ định kế , bẩm rõ vá»›i triá»u đình, giết được tên đạo tặc LÆ°u Hồng, báo được thù cho cha.
Má»™t tên cÆ°á»ng đạo, chỉ vì ăn cắp được quan ấn mà trở thà nh má»™t trưởng quan của má»™t châu trong suốt mÆ°á»i tám năm, đây tháºt là má»™t việc khôi hà i, nhÆ°ng đã thá»±c sá»± xẩy ra.
Tuy Tây Du Ký chỉ là má»™t tác phẩm văn há»c, viết theo lối thần thoại tiểu thuyết, cố sá»± mang nhiá»u tÃnh chất hÆ° cấu, nhÆ°ng đã cho ngÆ°á»i Ä‘á»c thấy rõ cái táºp tục trong sinh hoạt quan trÆ°á»ng dÆ°á»›i xã há»™i phong kiến ngà y xÆ°a là ngÆ°á»i là m quan chỉ được công nháºn khi có ấn tÃn cầm tay, mà không cần biết đến ngÆ°á»i là m quan là thá»±c hay ngÆ°á»i giả.
Tháºt là má»™t táºp tục kỳ quái.
Ấn còn thì quyá»n còn, mất ấn thì mất quan, mất quyá»n, tháºm chà mất cả tÃnh mệnh, nhÆ° trÆ°á»ng hợp của Trần Ngạc, cha của ÄÆ°á»ng Tăng trên đây. Nên đối vá»›i quan lại, việc bảo vệ , gìn giữ ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t việc Æ°u tiên hà ng đầu phải nghÄ© tá»›i khi ra lam quan.
Trên đây, ngÆ°á»i viết có trÃch câu "Hoà i kim chi ấn, kết tá» thụ vu yêu 懷 黃 之 å° çµ ç´« 綬 于腰 ". Chữ "hoà i 懷 " trong câu nà y là má»™t chữ há»™i ý, vốn có nghÄ©a là bao tà ng, cất dấu má»™t váºt gì và o bên trong áo vá»›i thái Ä‘á»™ tháºn trá»ng, đã được TÆ° Mã Thiên xá» dùng để mô tả thái Ä‘á»™ của Phạm Tuy cất giữ ấn chÆ°Æ¡ng của mình và o bên trong áo, chỉ để lá»™ cái giây thao mầu tÃm Ä‘eo ở ngoà i cho ngÆ°á»i ta thấy sá»± quyá»n quý đẳng cấp của mình thôi.
Thá»i Tây Hán, Chu Mãi Thần nhà nghèo, phải và o rừng đẵn củi Ä‘em bán để mÆ°u sinh, nhÆ°ng lại là ngÆ°á»i rất hiếu há»c, tinh thông thÆ° thi văn sá». Sau xin được chân lÃnh quèn trong phủ Thái Thú Cối Kế, nhÆ°ng vẫn thÆ°á»ng phải ăn nhá» ngủ Ä‘áºu trong nhà má»™t viên tiểu lại.
Có má»™t lần viên Thái Thú Cối Kê phải lên kinh thà nh TrÆ°á»ng An để là m đối sách cho triá»u đình. Chu Mãi Thần được cho Ä‘i theo để sai bảo. May thay, Thần gặp được viên đại quan ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng là Nghiêm Trợ. Trợ thấy Chu Mãi Thần há»c rá»™ng uyên bác, bèn tiến cá» lên Hán Võ Äế và được Hán Võ Äế bổ nhiệm là m Thái Thú Cối Kê, rồi cho vá» quê thăm gia đình. Khi trở vá» Cối Kê (nay thuá»™c thà nh phố Thiệu HÆ°ng, tỉnh Triết Gian), Chu Mãi Thần vẫn ăn mặc y nguyên áo quần nhÆ° lúc còn hà n vi, còn chiếc ấn có bốn chữ "Cối Kê Thái Thú", Chu Mãi Thần bá»c kỹ và o trong áo, sau đó xuống xe Ä‘i thẳng đến và o trong cá»a nha môn quáºn Cối Kê.
ChÃnh lúc đó bá»n quan lại nha dịch trong quáºn Ä‘ang yến ẩm vui đùa, chẳng má»™t ai để ý nhòm ngó gì đến tên tiểu tốt Chu Mãi Thần cả. Còn Chu Mãi Thần cứ Ä‘i thẳng và o sau háºu Ä‘Æ°á»ng, gặp viên tiểu lại trÆ°á»›c đã từng cho Chu Mãi Thần ăn nhỠở nhá». Viên tiểu lại cÅ©ng không há» biết là Chu Mãi Thần đã được Hán Võ Äế bổ nhiệm là m Thái Thú Cối Kê, cứ quen lệ, Ä‘em cÆ¡m ra má»i Chu Mãi Thần ăn cùng. Sau khi cÆ¡m nÆ°á»›c no nê, Chu Mãi Thần má»›i bèn cởi áo ra để hóng chút gió cho mát, vô tình để lá»™ giây thao Ä‘eo ấn lòi ra ngoà i. Viên tiểu lại, thoạt nhìn thấy, lấy là m kỳ lạ, dùng tay cầm lấy giây thao mà kéo, nà o ngá» kéo tuá»™t luôn cả chiếc ấn của Chu Mãi Thần rÆ¡i xuống. Viên tiểu lại nhìn thấy bốn chữ "Cối Kê Thái Thú" sáng chói cả mắt khắc trên quả ấn thì sợ hãi thất sắc, vá»™i và ng cháºy ra ngoà i tiá»n Ä‘Æ°á»ng, hô hoán gá»i má»i ngÆ°á»i. Những quan lại nha dịch trong quáºn lúc đó Ä‘ang uống say, chẳng má»™t ai tin là tháºt, Ä‘á»u lên tiếng mắng viên tiểu là khoác lác, láo lếu.
Viên tiểu lại lới nói :
-Ai không tin, cứ và o sẽ thấy ấn tÃn !
Những ngÆ°á»i trÆ°á»›c đây vốn khinh thÆ°á»ng Chu Mãi Thần, bèn xô nhau và o trong háºu Ä‘Æ°á»ng để xem. Chỉ má»›i nhác thấy quả ấn, Ä‘á»u đã quay đầu chạy ra, hô hoán bảo nhau :" Äúng tháºt ! Äúng là Thái Thú tháºt".
Rồi tỉnh rượu, tranh nhau sắp hà ng thà nh tá» chỉnh đứng dÆ°á»›i thá»m tiá»n Ä‘Æ°á»ng, chỠđợi bái kiến Chu Mãi Thần.
Má»™t lát sau Chu Mãi Thần Ä‘i ra, tiếp nháºn những chà o mừng bái kiến của các quan viên thuá»™c hạ. Sau đó lên xe tứ mã của triá»u đình Ä‘i vá» quê nhà ở Ngô huyện.
Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, Ä‘i đến đâu Chu Mãi Thần cÅ©ng được quan lại các huyện tranh nhau nghênh đón chúc mừng.
Câu chuyện trên đây vá» Chu Mãi Thần, cho thấy vai trò quan trá»ng của ấn tÃn trong sinh hoạt quan trÆ°á»ng phong kiến ngà y xÆ°a : Ai có ấn ngÆ°á»i là quan.
Vì thế, dù chỉ là má»™t váºt nhá» bé, nhÆ°ng "ấn" và "tỉ" có má»™t tác dụng hết sức trá»ng đại. NgÆ°á»i nắm giữ được "ngá»c tá»·" và "tá»· thÆ°" có khả năng quyết định váºn mệnh của cả má»™t quốc gia, là m đảo lá»™n cả má»™t vÆ°Æ¡ng triá»u.
Năm 210 trÆ°á»›c Công Nguyên, tức năm Tần Thủy Hoà ng chấp chÃnh tam tháºp thất niên, Tần Thủy Hoà ng đông tuần, tùy hà nh có thiếu tá» Hồ Hợi, Tả Thừa TÆ°á»›ng Lý TÆ°, và Trung Xa Phủ Lệnh Triệu Cao. Trên Ä‘Æ°á»ng trở vá», Ä‘i đến Sa Khâu (nay thuá»™c Bình HÆ°Æ¡ng tỉnh Hà Bắc), Tần Thủy Hoà ng bị trá»ng bệnh, lúc lâm chung má»›i viết "tỉ thÆ°" ra lệnh cho công tá» Phù Tô, khi đó Ä‘ang giám quân ở biên giá»›i phÃa bắc, phải láºp tức trở vá» kinh đô Hà m DÆ°Æ¡ng để lo liệu háºu sá»± và kế thừa hoà ng vị. NhÆ°ng "tỉ thÆ°" chÆ°a kịp gá»i Ä‘i thì Tần Thủy Hoà ng qua Ä‘á»i. Bấy giá» có mặt của cáºn thần của Tần Thủy Hoà ng là Triệu Cao. Cao vốn là ngÆ°á»i coi vá» xa mã và chưởng quản vá» các việc tỉ, ấn, văn thÆ°, lại là thầy dáºy pháp luáºt cho ngÆ°á»i con thứ mÆ°á»i tám của Tần Thủy Hoà ng là Hồ Hợi. Sau khi Tần Thủy Hoà ng chết, Triệu Cao thông đồng vá»›i Hồ Hợi ép Thừa TÆ°Æ¡ng Lý TÆ° ngụy tạo "tỉ thÆ°" của Tần Thủy Hoà ng, láºp Hồ Hợi là m Thái Tá», và là m giả thêm má»™t "tỉ thÆ°" khác vu cho Phù Tô và tÆ°á»›ng quân Mông Äiá»m cái tá»™i bất trung và phỉ báng hoà ng đế, rồi sai ngÆ°á»i mang "tỉ thÆ°" lên biên giá»›i phÃa bắc bức Phù Tô tá»± sát, đồng thá»i bắt Mông Äiá»m. Äợi cho đến khi vỠđến Hà m DÆ°Æ¡ng Triệu Cao má»›i công bố là Tần Thủy Hoà ng qua Ä‘á»i, rồi láºp Hồ Hợi là m Tần Nhị Thế Hoà ng Äế.
Trong chiá»u dà i lịch sá» 2133 năm của các vÆ°Æ¡ng triá»u tại Trung Hoa, từ Tần Thủy Hoà ng thống nhất lục quốc đến cuối nhà Thanh, ngÆ°á»i ta đã thấy xẩy ra nhiá»u lần những chuyện dùng "tá»· thÆ°"giả để âm mÆ°u tranh Ä‘oạt đế vị, và rất coi trá»ng sá»± chiếm hữu được ngá»c tỉ.
D-Sá»± ra Ä‘á»i của Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ ( 傳 國 玉 ç’½ )
NhÆ° trên đã trình bầy, "ấn tÃn å°ä¿¡ " của quan lại là tượng trÆ°ng cho quyá»n lá»±c của quan lại được nhà vua ban cấp.
Còn "ngá»c tỉ 玉 ç’½ " của hoà ng đế, là đại biểu và tiêu chà cho quyá»n lá»±c tối thượng của chÃnh bản thân hoà ng đế. Chẳng những thế, "ngá»c tỉ" còn là được coi là quốc bảo, nên được cất giữ tôn trá»ng truyá»n từ Ä‘á»i nà y sang Ä‘á»i khác. Muốn củng cố tÆ° cách hoà ng đế của mình, các vua chúa dù là soán Ä‘oạt, hay thiá»n nhượng, thÆ°á»ng cố công tìm cách chiếm cho được "Truyá»n Quốc Ná»c Tỉ".
Nguyên là sau khi Tần Thủy Hoà ng thống nhất Trung Quốc, để chứng tá» quyá»n uy tối cao vô thượng của mình, bèn ra lệnh cho ngá»c công là Tôn Thá» dùng má»™t loại ngá»c quý nổi danh Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i là loại ngá»c Hòa Thị, để tạo cho ông ta má»™t viên "ngá»c tỉ" là m bảo váºt truyá»n quốc, gá»i là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·".
Viên ngá»c tỉ nà y vuông vức bốn tấc, phÃa trên khắc hình con rồng cuá»™n khúc, tháºp phân tinh xảo khéo léo, phÃa dÆ°á»›i khắc tám chữ triện, do chinh tay Thừa TÆ°á»›ng Lý TÆ° viết chiếu theo ý của Tần Tủy Hoà ng là :" Thụ mệnh vu thiên, ký thá» vÄ©nh xÆ°Æ¡ng å— å‘½ 于 天 æ—¢ 壽 æ°¸ 昌 ", có ý nghÄ©a là ngôi hoà ng đế của Tần Thủy Hoà ng là do "thiên thụ", trá»i ban cho;và sẽ tồn tại mãi mãi đến Nhị Thế, Tam Thế, Tứ Thế…muôn Ä‘á»i sau .
TrÆ°á»›c thá»i Tần và Hán thì không có sá»± khác biệt tôn, ty của chữ "ấn" vá»›i chữ "tỉ", chỉ sau khi Tần Thủy Hoà ng lên ngôi, má»›i quy định chữ "tỉ", được chuyên dùng chỉ ấn của hoà ng đế, và "tỉ" phải được khắc bằng ngá»c, nên thÆ°á»ng gá»i là ngá»c tỉ.
Tần Thủy Hoà ng trong lòng ôm má»™ng dùng viên ngá»c tỉ nà y, để lÆ°u truyá»n lại cho con cháu mãi mãi thiên thu vạn đại vá» sau, cÅ©ng nhÆ° ông từng ôm hy vá»ng tu sá»a, nối liá»n Vạn Lý TrÆ°á»ng Thà nh để có thể ngăn chặn vÄ©nh viá»…n sá»± xâm lăng của rợ Hồ phÆ°Æ¡ng bắc. NhÆ°ng lịch sá» Trung Quốc đã chứng minh rằng đó chỉ là giấc mÆ¡ hão huyá»n, Tần vÆ°Æ¡ng triá»u đã không tồn tại được mãi mãi nhÆ° ý nguyện của Tần Thủy Hoà ng, mà chỉ truyá»n được có hai Ä‘á»i, đến Tần Nhị Thế Hoà ng Äế Hồ Hợi thì bị diệt vong.
Từ đó, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trở thà nh tượng trÆ°ng ngôi vị, quyá»n lá»±c của các hoà ng đế. Ngôi Hoà ng đế là do trá»i thụ dữ. Các vua má»›i lên ngôi, Ä‘iá»u trÆ°á»›c hết là cố tìm cách chiếm hữu cho được "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", để chứng minh tÃnh cách thần thánh của mình vá»›i dân chúng, và mình là ngÆ°á»i "thụ mệnh vu thiên".
E-Sá»± luân lạc của "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trong lịch sá» Trung Quốc.
Năm 207 trÆ°á»›c Công Nguyên, Triệu Cao âm mÆ°u vá»›i con rể là Hà m DÆ°Æ¡ng lệnh Diêm Nhạc, bức tá» Tần Nhị Thế Hồ Hợi ở Vá»ng Di Cung, giết Lý TÆ° ở ngoà i chợ. Sau đó, Cao láºp ngÆ°á»i cháu của Tần Thủy Hoà ng là Tá» Anh lên thay. Tá» Anh vốn được tiếng là ngÆ°á»i nhân ái, cần kiệm. Cao Ä‘Æ°a Tá» Anh lên ngôi là có ý muốn nhá» và o danh vá»ng của Tá» Anh để hòa hoãn vá»›i những cuá»™c nổi dáºy chống đối mình, và để soa dịu sá»± căm phẫn của dân chúng đất Quan Trung.
NhÆ°ng Cao lại cho rằng nhà Tần vốn là chỉ là má»™t vÆ°Æ¡ng quốc, khi Tần Thủy Hoà ng là m vua nắm trá»n thiên hạ trong tay, nên má»›i xÆ°ng là Hoà ng Äế, đến nay lục quốc tá»± tái láºp lại, thiên hạ của Tần Thủy Hoà ng sụp đổ, cÆ°Æ¡ng thổ nÆ°á»›c Tần vì thế thu nhá» lại, vua Tần không thể xÆ°ng là Hoà ng Äế được nữa, mà chỉ nên xÆ°ng là "vÆ°Æ¡ng" nhÆ° trÆ°á»›c thôi, vì thế Tá» Anh chỉ có danh xÆ°ng là Tần VÆ°Æ¡ng.
Tháng chÃn cùng năm, Triệu Cao dụ Tá» Anh trai giá»›i, để tế tá»± tổ miếu và sẽ trao " Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho.
NhÆ°ng Tá» Anh thấy Triệu Cao đã sát hại Tần Nhị Thế, sợ sẽ giết nốt mình cùng các tông tá»™c nhà Tần và o ngà y tế tá»± tổ miếu, nên đã Æ°á»›c định vá»›i Hạng VÅ© chia đất Quan Trung mà xÆ°ng vÆ°Æ¡ng, nhân thế, Tá» Anh bà n vá»›i hai ngÆ°á»i con, lấy cá»› là bệnh không đến lá»… tổ miếu được, và muốn Triệu Cao đến nhà mình rồi tìm cách mà giết Ä‘i.
Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế LÆ°u Anh bị ngoại thÃch là VÆ°Æ¡ng Mãng là m chÃnh biến cÆ°á»›p Quả nhiên, Triệu Cao sau nhiá»u lần cho ngÆ°á»i má»i Tá» Anh không được, bèn tá»± đến phòng trai của Tá» Anh nên bị Tá» Anh sai ngÆ°á»i đâm chết.
Tháng mÆ°á»i năm 206 trÆ°á»›c Công Nguyên, khi LÆ°u Bang tiến quân và o Hà m DÆ°Æ¡ng, Tần VÆ°Æ¡ng Tá» Anh Ä‘i tố xa, ngá»±a trắng, dùng giây Ä‘eo ấn của mình buá»™c và o cổ, niêm phong ngá»c tỉ và phù tiết, đứng ở quỹ đạo chá» dâng cho LÆ°u Bang để xin hà ng.
Nhà Tần chÃnh thức bị diệt vong từ đấy.
Và cÅ©ng từ đấy, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của nhà Tần rÆ¡i và o tay nhà há» LÆ°u, trải qua 214 năm và 12 vị Hoà ng Äế nhà Tiá»n Hán. Song trên thá»±c tế, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" nà y được nhà Hán coi là báu váºt, trịnh trá»ng trân tà ng trong cung ở TrÆ°Æ¡ng An, tượng trÆ°ng hoà ng quyá»n, còn sá» dụng thì lại dùng sáu loại ngá»c tỉ khác nhau :
1-Hoà ng Äế Hà nh Tỉ 皇 å¸ è¡Œ ç’½
2-Hoà ng Äế Chi Tỉ 皇 å¸ ä¹‹ ç’½
3-Hoà ng Äế TÃn Chỉ 皇 å¸ ä¿¡ ç’½
4-Thiên Tá» Hà nh Tỉ 天 å è¡Œ ç’½
5-Thiên Tá» TÃn Tỉ 天 å ä¿¡ ç’½
6-Thiên Tá» Chi Tỉ 天 å 之 ç’½
Các vÆ°Æ¡ng triá»u từ nhà Tùy trở vá» trÆ°á»›c, duyên theo chế Ä‘á»™ Hán nên sá» dụng 6 thứ ngá»c tỉ nhÆ° nhà Hán, nhÆ°ng từ nhà Tùy, và các vÆ°Æ¡ng triá»u ÄÆ°á»ng , Tống gia tăng thêm "Thần Tỉ 神璽 " và "Thụ Mệnh Tỉ å—命璽 "
Má»—i viên ngá»c tỉ, dụng đồ lại khác nhau. Thà dụ nhÆ° " Hoà ng Äế Hà nh Tỉ " được dùng trong việc thưởng tứ các chÆ° hầu vÆ°Æ¡ng. " Hoà ng Äế TÃn Chỉ " được sá» dụng để trÆ°ng dụng và điá»u Ä‘á»™ng các đại thần và tÆ°á»›ng lãnh. Văn thÆ° gá»i cho các nÆ°á»›c ngoà i thì dùng “Thiên Tá» Hà nh Tỉâ€. ÄÃnh láºp minh Æ°á»›c vá»›i các nÆ°á»›c ngoà i thì dùng “ Thiên Tá» TÃn Chỉ â€
Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế LÆ°u Anh bị ngoại thÃch là VÆ°Æ¡ng Mãng là m chÃnh biến cÆ°á»›p ngôi xÆ°ng đế, Mãng cÅ©ng muốn chứng tá» vá»›i thiên hạ là ngôi vị và quyá»n lá»±c của mình là do "thiên thụ", trá»i ban cho, bèn sai ngÆ°á»i em là An DÆ°Æ¡ng Hầu VÆ°Æ¡ng Thuấn và o trong háºu cung ép Thái Hoà ng Thái Háºu VÆ°Æ¡ng ChÃnh Quân, mẹ của Hán Thà nh Äế và là cô ruá»™t của Mãng, trao "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho mình, nhÆ°ng chẳng những bị VÆ°Æ¡ng ChÃnh Quân từ chối và còn dùng những lá»i lẽ gay gắt mắng VÆ°Æ¡ng Thuấn :
-Anh em nhà mà y đã mấy Ä‘á»i thụ Æ¡n Hán triá»u, được giầu có sang trá»ng, chẳng biết báo đáp, phụ cái công phó thác, lại nhân lúc vua còn trẻ không nÆ¡i nhá» cáºy, mà soán Ä‘oạt hoà ng vị, vong ân phụ nghÄ©a có khác chi loà i chó loà i heo. Bá»n ngÆ°Æ¡i đã cho rằng "thiên thụ" cho ngôi báu, thì sao không tá»± đúc "ngá»c tỉ" mà dùng, việc gì mà phải cầu đến viên ngá»c tỉ vong quốc nà y là m gì ? Ta là gái góa nhà Hán, sá»›m muá»™n gì cÅ©ng chết, nhÆ°ng ta nhất quyết chết cùng vá»›i viên ngá»c tỉ nà y. "
Nói xong, rồi nổi cÆ¡n tức giáºn, cầm viên truyá»n quốc ngá»c tỉ ném mạnh xuống đất, khiến cho viên ngá»c tá»· nà y bị sứt má»™t góc.
Sau Vương Mãng phải dùng loại và ng thuần chất để khảm lại.
Ãt lâu sau, VÆ°Æ¡ng Mãng bị quân khởi nghÄ©a đánh bại. TrÆ°á»›c khi chết, Mãng Ä‘eo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·" nà y trên cổ. Má»™t viên quan quân khi chặt đầu Mãng tìm được, Ä‘em dâng cho lãnh tụ của mình là LÆ°u Huyá»n. Huyá»n lại Ä‘em dâng cho lãnh tụ của XÃch Mi Quân.
Äến năm 25 Công Nguyên, khi LÆ°u Tú, má»™t hoà ng tá»™c há» xa của nhà Hán, nổi lên đánh bại XÃch Mi Quân, láºp ra nhà Äông Hán, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại trở vá» nằm trong tay nhà há» LÆ°u thêm gần hai trăm năm nữa, đến khi xẩy ra cái loạn "Tháºp ThÆ°á»ng Thị", má»™t táºp Ä‘oà n những tên hoạn quan do TrÆ°Æ¡ng Nhượng cầm đầu, chuyên hoà nh bạo ngược, thao túng chÃnh quyá»n cuối thá»i nhà Äông Hán, và o năm Trung Bình lục niên, tức năm 189 Công Nguyên, vua Hán Linh Äế qua Ä‘á»i, Äại TÆ°á»›ng Hà Tiến mÆ°u giết bá»n hoạn quan, nhÆ°ng âm mÆ°u bị phát giác, Hà Tiến bị bá»n hoạn quan TrÆ°Æ¡ng Nhượng và Äoà n Khuê giết. Viên Thiệu và Tà o Tháo và o quân tim bắt bá»n Nhượng. Nhượng bèn ban đêm ép vua má»›i láºp là Thiếu Äế LÆ°u Biện cùng Trần LÆ°u VÆ°Æ¡ng trốn ra khá»i hoà ng cung ở Lạc DÆ°Æ¡ng, chạy đến Tiểu Bình Tân, bị bá»n Viên Thiệu Ä‘uổi theo truy lùng, tìm được Thiếu Äế rÆ°á»›c vá» cung, nhÆ°ng viên truyá»n quốc ngá»c tỉ bị ném xuống giếng "Chân Cung Tỉnh" ở Lạc DÆ°Æ¡ng, mà không ai hay. .
Câu truyện nà y cÅ©ng được La Quán Trung thuáºt lại trong "Tam Quốc Chà Diá»…n NghÄ©a".
Sau nà y, Äổng Trác dẫn binh Tây LÆ°Æ¡ng và o cÆ°á»›p pháp và tà n sát dân chúng Lạc DÆ°Æ¡ng, khiến cho các chÆ° hầu vùng Quan Äông (chỉ vùng đất phÃa đông Äồng Quan, nay thuá»™c huyện Äồng Quan tỉnh Thiểm Tây) nổi lên thảo phạt Trác.
Năm SÆ¡ Binh nguyên niên Ä‘á»i Hán Hiến Äế, tức năm 190 Công Nguyên, TrÆ°á»ng Xa Thái Thú là Tôn Kiên, cùng vá»›i các Thái Thú và Châu Mục nổi lên liên minh thảo phạt Äổng Trác, tác chiến vô cùng dÅ©ng mãnh, nhiá»u lần đánh bại quân Äổng Trác, khiến cho Trác phải e ngại lo sợ rút quân vá» TrÆ°á»ng An, rồi sai Lý Thôi đến Ä‘á» nghị hòa thân vá»›i Kiên, nhÆ°ng bị Kiên từ chối, Ä‘em tiến quân và o Lạc DÆ°Æ¡ng, cho ngÆ°á»i tu sá»a miếu Ä‘Æ°á»ng lăng tẩm của các vua nhà Hán bị quân Tây LÆ°Æ¡ng đốt phá, nhân thế má»›i tìm được viên truyá»n quốc ngá»c tỉ Ä‘á»±ng trong má»™t chiếc há»™p khóa và ng và bao trong má»™t cái túi gấm, Ä‘eo trên cổ thi thể của má»™t cung nữ mò từ dÆ°á»›i giếng lên.
Năm SÆ¡ Bình nhị niên, tức năm 191 Công Nguyên, Tôn Kiên nghe lá»i Viên Thuáºt Ä‘em quân tiến đánh Kinh Châu, chinh phạt LÆ°u Biểu. Biểu sai Äại TÆ°á»›ng là Hoà ng Tổ, Ä‘i ngược vá» Phà n Thà nh và Äặng Huyện để đánh Kiên, nhÆ°ng bị Kiên phá vỡ, Ä‘uổi chạy đến Hán Thủy và vây Tổ ở TÆ°Æ¡ng DÆ°Æ¡ng, khi Kiên Ä‘Æ¡n thÆ°Æ¡ng Ä‘á»™c mã má»™t mình qua núi Hiện SÆ¡n thì bị phục binh của Tổ bắn chết.
Viên Thuáºt em Viên Thiệu, vốn ôm dã tâm xÆ°ng đế từ lâu, nay nghe tin Tôn Kiên chiếm hữu được Truyện Quốc Ngá»c Tỉ, Thuáºt bèn lợi dụng cÆ¡ há»™i vợ Kiên là Ngô thị Ä‘em quan tà i chồng vá» quê, bắt giữ lại và cÆ°á»›p Ä‘oạt Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ rồi xÆ°ng đế ở vùng Thá» Xuân, nhÆ°ng Thuáºt tuy là ngÆ°á»i có "đại chÃ" nhÆ°ng máºt nhá» nhÆ° chuá»™t, chỉ nhá» tà i của Kiên mà cát cứ má»™t vùng, tÃnh lại hoang dâm xa xỉ, hoà nh chÃnh bạo ngược, khiến cả vùng Giang Hoà i bị tà n phá, dân chúng Ä‘a số bị chết đói, sau Thuáºt bị Tà o Tháo và Lã Bố đánh cho nhiá»u tráºn thất Ä‘iên bát đảo, đến năm Kiến An tứ niên, tức năm 199 Công Nguyên, Thuáºt bị thổ huyết mà chết. Lúc đó thủ hạ của Thuáºt có ngÆ°á»i tên là Từ Lục, biết Tháo Ä‘ang ép Hán Hiến Äế dá»i đô đến Hứa XÆ°Æ¡ng, bèn Ä‘em Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ dâng cho Tháo.
Tuy nắm được truyá»n quốc ngá»c tỉ, nhÆ°ng Tháo là kẻ gian hùng, không dám xÆ°ng đế, phải đợi đến năm 220 Công Nguyên, khi Tà o Phi phế vua Hiến Äế láºp ra nhà Ngụy, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ má»›i chÃnh thức thuá»™c vá» há» Tà o.
Äến cuối Ä‘á»i nhà Ngụy, TÆ° Mã Viêm ép vua Nguỵ là Tà o Hoán phải nhÆ°á»ng ngôi cho , viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại rÆ¡i và o tay dòng há» TÆ° Mã.
Nhà Tây Tấn do TÆ° Mã Viêm kiến láºp, trải qua 52 năm, bốn Ä‘á»i vua, thì bị diệt vong, Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ bị luân lạc trong tay các các chÃnh quyá»n cát cứ Tháºp Lục Quốc ở phÆ°Æ¡ng bắc.
Năm 352 CN, nÆ°á»›c Nhiá»…m Ngụy, má»™t chÃnh quyá»n cát cứ non yểu trong Tháºp Lục Quốc bị diệt, viên Thái Thú Bá»™c DÆ°Æ¡ng của nÆ°á»›c nà y là Äái Thi Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho hoà ng đế nhà Äông Tấn.
Năm 420 Công Nguyên, vua Cung Äế nhà Äông Tấn bị LÆ°u Dụ ép truyá»n ngôi, nhà Äông Tấn mất , LÆ°u Dụ chiếm được viên truyá»n quốc ngá»c tá»·, lên ngôi hoà ng đế láºp ra nhà Tống, (thÆ°á»ng được các sá» gia gá»i là Nam Triá»u Tống, để khu biệt vá»›i nhà Nam Tống do Triệu Cấu kiến láºp ở Nam Kinh và o năm 1127 Công Nguyên), cÅ©ng từ đây, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ nà y bắt đầu má»™t cuá»™c luân lÆ°u thay đổi chủ nhân tại các vÆ°Æ¡ng triá»u phÃa nam nhÆ° Tống, Tá», LÆ°Æ¡ng, Trần.
Năm 589 Công Nguyên, vua Háºu Chủ nhà Trần, má»™t ông vua Nam Triá»u, có Ä‘á»i sống sa hoa phóng túng, ngà y ngà y chỉ cùng phi tần, văn quan yến ẩm, ngâm thÆ¡ tác phú, không lo việc triá»u chÃnh, khi Tùy Văn Äế DÆ°Æ¡ng Kiên Ä‘em chinh phạt, bị bắt cầm tù, nhà Trần vong, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lạc và o tay nhà Tùy.
Cuối Ä‘á»i nhà Tùy, năm 618 Công Nguyên, Tùy Dạng Äế bị Vu Văn Hóa Cáºp và TÆ° Mã Äức Kham phát Ä‘á»™ng chÃnh biến giết và chiếm được truyá»n quốc ngá»c tỉ. Vu Văn Hóa Cáºp xÆ°ng đế, láºp ra nÆ°á»›c Hứa, nhÆ°ng chÃnh quyá»n nà y chỉ tồn tại có má»™t năm sau bị Äáºu Kiến Äức đánh bại, bắt và giết ở Liêu Thà nh.
Năm 621 Công Nguyên, Äáºu Kiến Äức thua tráºn bị giết ở TrÆ°á»ng An, ngÆ°á»i vợ Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho ÄÆ°á»ng Cao Tổ Lý Uyên, nhân thế nhà ÄÆ°á»ng là m sở hữu chủ của viên truyá»n quốc ngá»c tỉ nà y ba trăm bẩy mÆ°Æ¡i năm.
Cuối cùng, năm 907 Công Nguyên, viên ngá»c tỉ lại rÆ¡i và o tay Chu Ôn.
Ôn vốn là má»™t bá»™ tÆ°á»›ng của Hoà ng Sà o nổi lên chống nhà ÄÆ°á»ng, sau phản Hoà ng Sà o đầu hà ng ÄÆ°á»ng, được vua ÄÆ°á»ng đổi tên là Chu Toà n Chung, nhÆ°ng sau lại phản nhà ÄÆ°á»ng, âm mÆ°u ép vua nhà ÄÆ°á»ng là Ai Äế trao cho truyá»n quốc ngá»c tỉ và nhÆ°á»ng ngôi, láºp ra Háºu LÆ°Æ¡ng.
Sau khi nhà Háºu LÆ°Æ¡ng do Chu Ôn kiến láºp bị diệt, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " rÆ¡i và o tay Lý Tồn Úc, ngÆ°á»i láºp ra nhà Háºu ÄÆ°á»ng.
Năm 936 Công Nguyên, Thạch KÃnh ÄÆ°á»ng cấu kết vá»›i ngÆ°á»i Khiết Äan là Da Luáºt Äức Quang tấn công Lạc DÆ°Æ¡ng, vua Phế Äế nhà Háºu ÄÆ°á»ng là Lý Tòng A thấy thế nÆ°á»›c không còn giữ nổi, má»›i ôm truyá»n quốc ngá»c tỉ leo lên lầu Huyên Võ Lâu và tá»± thiêu.
Từ đấy truyá»n quốc ngá»c tỉ bị thất tung, không ai biết ở đâu.
Sau đấy, xẩy ra không Ãt những giai thoại và những truyá»n thuyết liên quan đến viên truyá»n quốc ngá»c tỉ nà y.
Mãi đến Ä‘á»i nhà Minh, có má»™t ngÆ°á»i chăn dê ở ngoà i đồng, thấy có má»™t con dê cứ dùng móng chân mà cà o mãi ở trên má»™t khoảng đất, ngÆ°á»i chăn dê lấy là m lạ, má»›i Ä‘Ã o chá»— đất ấy lên, thì phát hiện được má»™t viên ngá»c tỉ rất là tinh mỹ nằm ở dÆ°á»›i đất. Ông ta biết là váºt báu, má»›i Ä‘em hiến cho má»™t ngÆ°á»i háºu duệ của Nguyên Thuáºn Äế là Bác Thạc Khắc Äồ Hãn, tin tức nà y được truyá»n đến má»™t ngÆ°á»i hâu duệ khác của Thà nh Cát TÆ° Hãn là Lâm Äan Hãn. Ông nà y cho rằng viên ngá»c tỉ thuá»™c vỠông ấy, bèn dùng võ lá»±c đến đánh Bác Thạc Khắc Äồ Hãn để chiếm lấy.
Cuối cùng, đến đầu Ä‘á»i nhà Thanh, viên ngá»c tỉ của ngÆ°á»i chăn dê lá»t và o tay Hoà ng Thái Cá»±c, tức Thanh Thái Tông sau nà y. Lúc đó, Hoà ng Thái Cá»±c má»›i phát hiện trên viên ngá»c tỉ nà y có khắc mấy chữ : " Chế Cáo Chi Bảo 制 誥 之 寶 ", không phải là viên truyá»n quốc ngá»c tỉ của Tần Thủy Hoà ng. NhÆ°ng vì, Hoà ng Thái Cá»±c thÆ°á»ng tuyên dÆ°Æ¡ng chiếm được thiên hạ là do "mệnh trá»i qui vá» mình". Vì thế, năm 1636, khi Hoà ng Thái Cá»±c lên ngôi hoà ng đế kế vị cha là Ná»— NhÄ© Cáp XÃch, thừa nháºn viên ngá»c tỉ đó là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", rồi cải tá»™c danh Nữ Chân thà nh Mãn Châu, và cải quốc hiệu Háºu Kim là Äại Thanh.
Viên "truyá»n quốc ngá»c tỉ" giả đó trở nên truyá»n quốc ngá»c tỉ tháºt của vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Thanh, suốt 11 Ä‘á»i vua, và kéo dà i 276 năm.
Cho đến khi xẩy ra cuá»™c Cách Mạng Tân Hợi năm 1911, ông vua cuối cùng của nhà Thanh là Phổ Nghi bị láºt đổ, phải xuống chiếu thoái vị nhÆ° vua Bảo Äại ở nÆ°á»›c ta, rồi bị trục xuất ra khá»i hoà ng cung, nhÆ°ng vua Phổ Nghi cÅ©ng không quên mang theo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" có bốn chữ "Chế Cáo Chi Bảo" nà y.
Sau, trải qua những năm cải tạo tù đầy dÆ°á»›i triá»u đại của Cá»™ng Sản Trung Quốc, do sá»± dụ dá»— và đe dá»a của cán bá»™ quản giáo, vua Phổ Nghi má»›i lấy viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " giả nà y, được bà máºt cất dấu trong má»™t chiếc hòm hai đáy, giao cho nhà nÆ°á»›c Cá»™ng Sản Trung Hoa.
Kết cục vá» viên ngá»c tỉ do ngÆ°á»i chăn dê Ä‘Ã o được ở ngoà i thảo nguyên thì nhÆ° thế.
Còn má»™t truyá»n thuyết vá» má»™t viên ngá»c tỉ giả khác nữa, cÅ©ng xin ghi lại ra đây:
Và o thá»i vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Tống, không rõ và o năm nà o, có má»™t ngÆ°á»i nông phu ở Hà m DÆ°Æ¡ng ra ngoà i cánh đồng là m việc, trong khi cầy ruá»™ng thì phát hiện má»™t viên ngá»c ấn, trên ngá»c ấn có khắc tám chữ :"Thụ Mệnh Vu Thiên Ký Thá» VÄ©nh XÆ°Æ¡ng", y hệt tám chữ viết Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ của Tần Thủy Hoà ng. Tể tÆ°á»›ng nhà Tống lúc đó là Sái Kinh, sau xem xét và khảo nghiệm má»›i tuyên bố đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc tháºt của Tần Thủy Hoà ng, việc đó từng là m kinh Ä‘á»™ng má»™t thá»i.
Sau đó, trải qua nhiêu năm tháng, không biết do đâu viên ngá»c tỉ nà y lại trở thà nh váºt sở hữu của má»™t viên tÆ°á»›ng Quốc Dân Äảng Trung Quốc cÆ° trú nhiá»u năm tại Mỹ quốc. Và o thá»i kỳ xẩy ra cuá»™c cách mạng văn hóa ở Trung Cá»™ng, viên tÆ°á»›ng Quốc Dân Äảng có ý muốn Ä‘em viên ngá»c tá»· nà y ra bán ở Ão Môn. Má»™t nhân sÄ© thân Trung Cá»™ng ở HÆ°Æ¡ng Cảng biết tin đó, muốn bá» tiá»n ra mua vá» cho nÆ°á»›c mình, nhÆ°ng không biết chắc chắn viên ngá»c tỉ nà y là tháºt hay giả, má»›i cáºy nhá» má»™t chuyên gia trứ danh vỠđồ cổ ở lục địa là Phó Äại Dữu, đến khảo sát. Sau khi Ä‘Ãch thân xem xét, chuyên gia đồ cổ nà y xác nháºn đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc giả.
Gần đây nhất, há»c giả Chung Thế Kiệt ở HÆ°Æ¡ng Cảng cho biết ông tìm được viên ngá»c tỉ truyá»n quốc là m bằng ngá»c há» Hòa từ má»™t ngÆ°á»i bạn Nháºt Bản. Tháng 10 năm 1991, há»c giả há» Chung có mở má»™t há»™i nghị tá»a Ä‘Ã m ở Tây An và Bắc Kinh, vá»›i há»c thuáºt giá»›i để thảo luáºn vá» viên ngá»c tỉ truyá»n quốc há» Hòa nà y. NhÆ°ng không Ãt há»c giả tá» ra hoà i nghi vá» sá»± xác thá»±c viên ngá»c tỉ nà y.
Bởi váºy, cho đến nay, tung tÃch viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của Tần Thủy Hoà ng vẫn không ai biết Ä‘Ãch xác là ở đâu. NhÆ°ng căn cứ theo sá»± nghiên cứu của các chuyên gia thì ngá»c há» Hòa dùng đế Ä‘iêu khắc và chế tạo ngá»c tỉ truyá»n quốc là loại thạch ngá»c, thuá»™c "Trụ TrÆ°á»ng Thạch", có thể chịu má»™t Ä‘á»™ nóng đến 1300 Ä‘á»™, sức nóng của loại lá»a thÆ°á»ng không đủ sức thiêu hủy nó được.
Từ đó suy ra, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của Tần Thủy Hoà ng khó có thể tiêu tan Ä‘i cùng vá»›i vua Phế Äế nhà Háºu ÄÆ°á»ng khi ông nà y leo lầu Huyá»n Võ ở Lạc DÆ°Æ¡ng để tá»± thiêu.
Trong khi ở phÆ°Æ¡ng bắc, há» LÆ°u nhà Hán, là m chủ nhân của viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" và tôn quý là quốc bảo, đồng thá»i tạo ra 6 viên ngá»c tỉ khác để dùng và o nhÆ°ng công việc khác nhau của vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Hán, thì tại phÆ°Æ¡ng nam, nÆ°á»›c Nam Việt, há» Triệu cÅ©ng chế tạo những viên ấn tỉ riêng xá» dụng cho nÆ°á»›c mình, trong đó có viên "Văn Äế Hà nh Tỉ" thuá»™c loại kim ấn, được các sá» gia và các nhà khảo cổ coi là "bảo trung chi bảo", "trá»ng trung chi trá»ng" mà ngÆ°á»i ta đã khai quáºt được trong ngôi má»™ của Triệu Văn Äế, vua Ä‘á»i thứ hai của nÆ°á»›c Nam Việt và o năm 1983 ở thà nh phố Quảng Châu trên núi Tượng CÆ°Æ¡ng SÆ¡n.
Bà i viết nà y không mang tÃnh cách má»™t bà i nghiên cứu, chỉ dà nh mua vui cho bạn bè bằng hữu trong lúc đông sang cảnh muá»™n, má»™t đèn hiu hắt, và xin dà nh má»™t bà i viết khác vá» viên "Văn Äế Hà nh Tỉ æ–‡å¸è¡Œç’½ " của Triệu Văn VÆ°Æ¡ng khi có dịp.
(Paris ngà y 26-11-2006-11g55 –Phạm xuân Hy)_______________________________________________________________________________________________________________________________
Sách tham khảo : 1-Trung Quốc văn hoá sá» 500 nghi án ä¸ åœ‹ æ–‡ 化 å² 500 ç–‘ 案
2-Trung Quốc lịch sá» bà văn dáºt sá»± ä¸ åœ‹ æ· å² æ–‡ 軼 事
3-Vạn sá»± do lai è¬ äº‹ ç”± 來
4-Trung Quốc văn hoá tri thức tinh hoa ä¸ åœ‹ æ–‡ 化 知 è˜ ç²¾ 花
5-Từ Hải è¾ æµ·
[ Trở VỠ] [ Trang chủ ]