Chim Việt Cành Nam         [ Trở Vá»   ]            [ Trang chủ ]         [ Tác giả ]            [ PDF ]

ẤN CHƯƠNG
VÀ TRUYỀN QUá»C NGỌC TỈ 
Phạm Xuân Hy
Ấn chÆ°Æ¡ng ( å°ç« ) mà ta vẫn thÆ°á»ng gá»i là con dấu, hay ấn tín;tuy chỉ là má»™t vật dụng nhá» bé, nhÆ°ng lại mang tính thá»±c dụng và nghệ thuật hết sức to lá»›n.

Äứng vá» mặt thá»±c dụng, ấn chÆ°Æ¡ng hay con dấu là bằng chứng trá»ng yếu trong việc hành sá»­ quyá»n lá»±c chính trị của má»™t quốc gia hay má»™t chính quyá»n. Còn đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện tÆ° nhân và hoặc giao dịch thÆ°Æ¡ng mại, mậu dịch qua lại , ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t tín vật không thể thiếu được. Còn đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện nghệ thuật, bản thân của ấn chÆ°Æ¡ng cÅ©ng là má»™t tác phẩm nghệ thuật, được sáng tạo má»™t cách tinh nhã, trạm chá»— chi li tỉ mỉ công phu, vá»›i những hoa vằn nhá» bé, âm dÆ°Æ¡ng biến ảo, cùng vá»›i  nghệ thuật thÆ° hoạ của Trung Quốc, song hành đắp bù cho nhau.

Vì thế, từ hàng ngàn năm nay trong suốt lịch sử Trung Quốc, dù xẩy ra những biến đổi cơ chế xã hội, nhưng tác dụng của ấn chương vẫn không thay đổi.

A-Nguồn gốc của ấn chương.

Sự xuất hiện ấn chương ở Trung Quốc, đã có một lịch sử lâu dài. Ấn chương có một sự quan hệ mật thiết đối với sự phát triển giao hoán thương phẩm, vì ấn chương là bằng chứng của sự giao hoán thương phẩm, hóa vật và là tín vật trao đổi vật phẩm cho nhau.

Các nhà nghiên cứu văn hóa Trung Quốc, cho rằng "ấn chÆ°Æ¡ng" đã xuất hiện rất sá»›m cách nay mấy ngàn năm. Ngay từ thá»i nhà Ân, ngÆ°á»i Tầu đã biết dùng vật nhá»n để khắc những bức hoạ tượng hoa vằn lên những hòn đá, thÆ°á»ng thÆ°á»ng là nhân vật, Ä‘á»™ng vật, thá»±c vật, nhÆ°ng đó má»›i chỉ là sá»± manh nha của ấn chÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng cùng vá»›i sá»± mở rá»™ng việc trao đổi thÆ°Æ¡ng phẩm và chế Ä‘á»™ tÆ° hữu chế dần dà được thiết lập, ấn chÆ°Æ¡ng  cÅ©ng má»—i ngày được sá»­ dụng rá»™ng rãi thêm.

Có ngÆ°á»i cho rằng ấn chÆ°Æ¡ng xuất hiện ở vào thá»i kỳ Tây Chu và Chiến Quốc và Tây Hán chỉ là loại "tiêu hình ấn è‚–å½¢å°", tức những hình vẽ giống hình vẽ cụ thể ở ngoài, còn những hoa vằn đồ án của tiêu hình ấn rất là phồn tạp.

Các hình vẽ ở bá» mặt của ấn chÆ°Æ¡ng được ngÆ°á»i ta xếp thành năm loại nhÆ° dÆ°á»›i đây :

1-Nhân vật loại có các hình:

Săn bắn, chăn nuôi, sinh sản mục sục, xe ngựa, âm nhạc, nhảy múa, hý kịch, quan lại, thần thoại…

2-Phi cầm loại có các hình:

Chim bồ câu, con ngỗng, chim tu hú, chim nhạn, chim loan, chim hạc, chim phụng, chim khổng tước, anh vũ, uyên ương, con vịt, con cò, chim ưng…

3-Tẩu thú loại có các hình:

Con ngá»±a, con dê, con bò, con lạc đà, con chó, con lừa, con thá», con mèo, con chuá»™t, con vượn, con hÆ°Æ¡u, con voi, con sÆ° tá»­, con hổ, con báo, con hà mã…

4-Trùng ngư loại có các hình:

Con cá, con rắn, con rồng, con rùa, con ếch, con cóc, con rết, con nhện, con thạch sùng…

5-Các loại khác như cái chén, cái bình, cái lỠ, cái lư hương, cái đàn tì bà…

NhÆ°ng "tiêu hình ấn" vào thá»i ThÆ°Æ¡ng , Chu Ä‘a số là khắc  mặt các con thú vật quái lạ nhÆ° quỳ long 夔é¾, quỳ phụng 夔鳳 , bàn ly 蟠 èž­ , thao thiết 饕餮 … nhÆ° thế, khiến ngÆ°á»i ta nghÄ© rằng hẳn những loại tiêu tượng ấn này có liên quan mật thiết vá»›i những truyá»n thuyết thần thá»ai cổ đại và tín ngưỡng tôn thá» tô tem.

Äến Ä‘á»i Chiến Quốc việc sá»­ dụng ấn chÆ°Æ¡ng được thá»±c hành rá»™ng rãi. Và ngÆ°á»i ta đã tìm thấy có những chiếc ấn thuá»™c loại "tiêu hình ấn" vào thá»i này trạm chá»— đầu rồng, đầu phượng, chung quanh là hoa vằn và Ä‘Æ°á»ng viá»n quấn quanh trông tinh chí nhÆ° thá»±c. Lại có những chiếc ấn chỉ nhá» bằng hạt đậu khắc hình con hÆ°Æ¡u chạy, có cái trạm khắc tượng thần mặt ngÆ°á»i, mồm chim, tai rắn, chân dẫm lên mãng sà… hình tượng trông rất truyá»n thần. Tất cả những hình tượng ấy Ä‘á»u phản ánh tÆ° tưởng và phong tục xã há»™i lúc bấy giá».

Việc sá»­ dụng ấn chÆ°Æ¡ng càng ngày càng phát triển, chẳng những phổ biến trong giá»›i tÆ° nhân để giao hoán hàng hóa, vật phẩm gá»i chung là loại tÆ° ấn, mà ấn còn được dùng làm tượng trÆ°ng của hoàng đế, hay các cÆ¡ quan quyá»n lá»±c quốc gia, gá»i chung là quan ấn.

Chất liệu được sá»­ dụng để cấu tạo ấn chÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng bằng vàng, bạc, đồng, đá, ngá»c, xÆ°Æ¡ng, gá»—, trúc…nhÆ°ng bằng gá»— thấy nhiá»u hÆ¡n cả. Còn vá» hình thức thì có loại phÆ°Æ¡ng hình, viên hình, phÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng hình, tâm hình, Ä‘a biên…

B-Các danh xưng của ấn chương

Thá»i Tiên Tần, bất luận quan ấn hay tÆ° ấn Ä‘á»u gá»i là " tỉ ç’½ " , hoặc " tỉ tiết ç’½ 節 ", không có sá»± phân biệt lá»›n nhá», quý tiện, và cÅ©ng không thống nhất vá» mặt hình thức.

-Äến thá»i Xuân Thu Chiến Quốc, khi các quốc quân bổ nhiệm quan lại của mình, Ä‘á»u cấp phát  "tỉ", tức "quan ấn 官å°" cho hỠđể làm bằng chứng.

"Tỉ " có thể làm bằng ngá»c, bằng kim loại, hay bằng đồng. Dùng " tỉ ç’½ " của quốc quân hay quan viên đóng trên văn thÆ° thì gá»i là " tỉ thÆ° ç’½ 書 ".

-Cho đến khi Tần Thủy Hoàng diệt lục quốc, vá» phÆ°Æ¡ng diện chế tạo, danh xÆ°ng, và sá»­ dụng  của ấn chÆ°Æ¡ng má»›i được chặt chẽ  qui định.

Tần Thủy Hoàng  qui định rằng " tỉ ç’½ " là từ dành riêng để gá»i ấn của hoàng đế, và "tỉ" phải được chế và khắc trên ngá»c, vì thế  nên được gá»i là "ngá»c tỉ", còn ấn ký hoàng đế được gá»i là "tỉ thÆ° 璽書 ". Cho nên "tỉ thÆ°" trở thành từ ngữ chuyên môn để chỉ chiếu thÆ° và sắc mệnh của hoàng đế.

Còn ấn của quan viên thì được chế bằng đồng. Sự khác biệt đẳng cấp giữa các quan lại được qui định bằng mầu sắc của các giây thao dùng để đeo ấn.

Nhà Hán theo lệ nhà Tần, cÅ©ng gá»i "ấn" của nhà vua gá»i là "tỉ ç’½ ", còn ấn của quan lại thì lại gá»i là "chÆ°Æ¡ng  ç« ", hoặc "ấn å° ", còn của tÆ° nhân thì gá»i là "ấn tín å°ä¿¡ ".

-Äến Ä‘á»i ÄÆ°á»ng, nhân âm " tỉ ç’½ " cận âm vá»›i âm " tá»­ æ­» ", nên tỵ húy, gá»i ấn của nhà vua là "Bảo 寶 ".

Vá» cÆ¡ bản, quan ấn của các vÆ°Æ¡ng triá»u phong kiến Trung Quốc thừa tập chế Ä‘á»™ ấn chÆ°Æ¡ng của nhà Tần. Còn tÆ° ấn, thì từ Ä‘á»i Lưỡng Hán trở vá» sau, giấy được xá»­ dụng má»™t cách rá»™ng rãi, kèm theo sá»± phát triển của nghệ thuật há»™i há»a, thÆ° pháp, nên việc xá»­ dụng tÆ° ấn cÅ©ng nhiá»u hÆ¡n.

Theo truyá»n thuyết, thì ngÆ°á»i đầu tiên sá»­ dụng ấn đóng lên trên thÆ°, há»a là Lý Thế Dân, tức ÄÆ°á»ng Thái Tông. Rồi do các quân vÆ°Æ¡ng các Ä‘á»i sau Ä‘á» xÆ°á»›ng, các văn nhân mặc khách bắt chÆ°á»›c theo, Ä‘á»u thích sá»­ dụng ấn in trên tranh vẽ và thÆ° pháp của mình.

Từ hai triá»u Thanh Minh cho đến hiện đại, má»™t số lá»›n nhà há»™i há»a, và các thÆ° pháp gia nhÆ° Triệu Mạnh Phủ, VÆ°Æ¡ng Miện, Thạch Äào Ä‘á»u coi ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t bá»™ phận trá»ng yếu trong những tác phẩm thÆ° há»a của há».

Sá»± kết hợp giữa ấn chÆ°Æ¡ng vá»›i nghệ thuật thÆ° há»a, thúc đấy thêm sá»± phát triển vá» nghệ thuật khắc ấn. Äồng thá»i, hình thành những môn phái khác nhau. Thá»i Minh Thanh khá nổi tiếng có An Huy phái mà nhân vật đại biểu là Trình Thúy , Triết Giang phái có Äinh Kính.

Ngày xÆ°a ấn và tỉ, ở phần dÆ°á»›i đáy được làm theo hình vuông, có khắc loại chữ triện, bên trên có cái núm hình đầu rồng hay đầu hổ, gá»i là "ấn nữu å° ç´ ". Ấn nữu có má»™t cái lá»— để cá»™t dây gá»i là "thụ 綬", ta dịch nghÄ©a là dây thao. Dây thao Ä‘eo ngá»c ấn của hoàng đế gá»i là "tỉ thụ璽 綬 ". Còn dây Ä‘eo đồng ấn của quan lại thì gá»i là "ấn thụ å° ç¶¬ ". Các quan lại má»—i khi đến nhiệm sở, hay Ä‘i tuần ở xa, rất sợ bị mất ấn, nên thÆ°á»ng Ä‘eo ấn vào vào bên trong bụng và cá»™t giây thao ở thắt lÆ°ng.

Trong "Sá»­ Ký-Phạm Tuy liệt truyện" mô tả Phạm Tuy Ä‘i làm quan : " Hoài hoàng kim chi ấn, kết tá»­ thụ vu yêu 懷 黃 金 之 å° çµ ç´« 綬 于 è…°- Dấu ấn vàng vào trong bụng và Ä‘eo giây thao ở thắt lÆ°ng". Cho thấy thái Ä‘á»™ gì giữ ấn tín má»™t cách kỹ lưỡng của Phạm Tuy

Äại khái, lúc bấy giỠấn của các Thừa TÆ°á»›ng và các đại quan làm bằng vàng và giây thao mầu tím. Viên quan nào bị tá»™i phải bãi chức hay bị Ä‘iá»u nhậm nÆ¡i khác thì phải trải lại ấn cho triá»u đình.

Ngày nay, những nhà sÆ°u tầm những ấn chÆ°Æ¡ng cổ thÆ°á»ng dá»±a vào bốn phÆ°Æ¡ng diện chủ yếu dÆ°á»›i đây để giám định thật giả.

Äó là tài liệu đã tạo ra ấn. Hình trạng của ấn. Núm của ấn và ấn văn, tức chữ trên mặt ấn.

Vá» vật liệu để làm ấn, nhÆ° đã trình bầy ở trên, ấn có thể được làm bằng nhiá»u vật liệu khác nhau: vàng, bạc, đồng, gá»—, xÆ°Æ¡ng, đá pha lê, hổ phách…Quan ấn thÆ°á»ng được làm bằng đồng. Trong dân gian, từ Ä‘á»i Nguyên, loại ấn làm bằng đá được phổ biến lÆ°u hành rá»™ng rãi.

TrÆ°á»›c thá»i Chiến Quốc, "ấn nữu", tức núm ấn thÆ°á»ng là tỵ hình, hình mÅ©i, nên có khi gá»i ấn nữu là" ấn tỵ". Quan ấn to hÆ¡n, chữ trên mặt ấn khắc nổi. Còn tÆ° ấn nhá» hÆ¡n, chữ trên mặt ấn Ä‘a số khắc chìm.

Äá»i nhà Tần, chữ trên mặt quan ấn khắc chìm và thuá»™c loại chữ triện Ä‘á»i Tần. Bố cục của ấn diện, tức mặt ấn là hình chữ Ä‘iá»n ç”° hay chữ nhật 日để làm danh giố. TÆ° ấn Ä‘a số là trÆ°á»ng phÆ°Æ¡ng hình (tức chữ nhật).

Äá»i nhà Hán, dù quan ấn hay tÆ° ấn, ấn nữu là tị nữu, ngõa nữu, kiá»u nữu, sà nữu, ngÆ° nữu, lạc đà nữu, hổ nữu…chữ khắc Ä‘oan chính thẳng thắn, phong cách trang nghiêm.

Thá»i Ngụy Tấn, đứng vá» phÆ°Æ¡ng diện hình thức, tuy duyên tập theo nhà Hán, nhÆ°ng trông không thanh bằng các ấn Ä‘á»i Hán. Ấn văn; tức chữ khắc trên mặt ấn lại có su hÆ°á»›ng phóng túng tá»± nhiên hÆ¡n .

Qua hai triá»u Tùy ÄÆ°á»ng, ấn diện của quan ấn to hÆ¡n so vá»›i các triá»u đại trÆ°á»›c. Văn tá»±, bút hoạch trông uốn khúc vằn vèo, nổi hẳn trên mặt ấn, ngÆ°á»i ta gá»i đó là loại chữ "cá»­u Ä‘iệp triện ä¹ ç–Š 篆 ". Vá» cách gá»i, Võ Tắc Thiên đổi gá»i "tá»· ç’½ " là "bảo 寶 ", nên "tỉ " và "bảo" thông dụng lẫn nhau. DÆ°á»›i thá»i nhà ÄÆ°á»ng còn gá»i ấn chÆ°Æ¡ng là " ký 記 " hay "chu ký  朱 記  ".

TrÆ°á»›c thá»i Tống, Nguyên tác dụng của ấn chủ yếu là làm bằng chứng. Sau thá»i Tống, Nguyên vịêc sá»­ dụng ấn càng ngày càng phổ biến rá»™ng rãi, nhÆ° dùng ấn đóng trên há»a phẩm, thÆ° pháp, hay dùng để ngoạn thưởng, từ đó việc khắc ấn càng trở thành má»™t nghệ thuật có giá trị cao, và ngày nay ngÆ°á»i ta gá»i đó là nghệ thuật khắc triện.

C-Sá»± quan trá»ng của ấn chÆ°Æ¡ng .

1-Mất ấn, đồng nghĩa với mất quan.

Trong xã há»™i phong kiến ngày xÆ°a, quan ấn là tượng trÆ°ng cho quyá»n lá»±c mà hoàng đế ban cho quan lại, tuy chỉ là má»™t vật nhá» vuông vức không quá má»™ tấc, nhÆ°ng từ vÆ°Æ¡ng công đại thần đến hàng huyện lệnh, châu mục, Ä‘á»u cá»±c kỳ trá»ng thị, bảo vệ, gìn giữ. Ấn còn, quyá»n còn. Ấn mất, quan mất.

Trong "Tây Du Ký " của tác giả Ngô Thừa Ân, ngÆ°á»i Ä‘á»i nhà Minh, ở hồi thứ chín, tác giả có thuật câu chuyện vá» ngÆ°á»i cha của ÄÆ°á»ng Tam Tạng là Trần Ngạc, còn có tên là Quang Nhị, đậu tiến sÄ© được bổ nhiệm làm Thứ Sá»­ Giang Châu. Ông mang chiếc ấn do triá»u đình cấp cho, tức quan ấn, cùng ngÆ°á»i vợ là Ân Thị tá»›i nhiệm sở. Không ngá» trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, bị tên cÆ°á»ng tặc là LÆ°u Hồng đánh chết rồi đẩy xác xuống sông. Sau đó, LÆ°u Hồng lấy quần áo của Trần Ngạc để mạo danh Trần Ngạc, mang theo quan ấn, cùng Ân Thị  nghiá»…m nhiên đến nhiệm sở tá»±u chức.

Bấy giỠÂn phu nhân Ä‘ang có thai, vì muốn con sau này có thể báo được thù cho cha nó nên  buá»™c phải ngậm đắng nuốt cay, nhẫn nhịn sống vá»›i LÆ°u Hồng. Sau khi sinh nở, Ân phu nhân Ä‘em con để trên má»™t chiếc bè tre, rồi thả xuống dòng sông TrÆ°á»ng Giang. Äứa bé trôi đến Kim SÆ¡n Tá»± ở Trấn Giang thì được má»™t vị sÆ° ở chùa này vá»›t lên mang vá» nhà nuôi, sau cÅ©ng Ä‘i tu trở thành hòa thượng, tức Huyá»n Trang. Khi Huyá»n Trang lên 18 tuổi má»›i cùng mẹ định kế , bẩm rõ vá»›i triá»u đình, giết được tên đạo tặc LÆ°u Hồng, báo được thù cho cha.

Má»™t tên cÆ°á»ng đạo, chỉ vì ăn cắp được quan ấn mà trở thành má»™t trưởng quan của má»™t châu trong suốt mÆ°á»i tám năm, đây thật là má»™t việc khôi hài, nhÆ°ng đã thá»±c sá»± xẩy ra.

Tuy Tây Du Ký chỉ là má»™t tác phẩm văn há»c, viết theo lối thần thoại tiểu thuyết, cố sá»± mang nhiá»u tính chất hÆ° cấu, nhÆ°ng đã cho ngÆ°á»i Ä‘á»c thấy rõ cái tập tục trong sinh hoạt quan trÆ°á»ng  dÆ°á»›i xã há»™i phong kiến ngày xÆ°a là ngÆ°á»i làm quan chỉ được công nhận khi có ấn tín cầm tay, mà không cần biết đến ngÆ°á»i làm quan là thá»±c hay ngÆ°á»i giả.

Thật là một tập tục kỳ quái.

Ấn còn thì quyá»n còn, mất ấn thì mất quan, mất quyá»n, thậm chí mất cả tính mệnh, nhÆ° trÆ°á»ng hợp của Trần Ngạc, cha của ÄÆ°á»ng Tăng trên đây. Nên đối vá»›i quan lại, việc bảo vệ , gìn giữ ấn chÆ°Æ¡ng là má»™t việc Æ°u tiên hàng đầu phải nghÄ© tá»›i khi ra lam quan.

Trên đây, ngÆ°á»i viết có trích câu "Hoài kim chi ấn, kết tá»­ thụ vu yêu 懷 黃 之 å° çµ ç´« 綬 于腰 ". Chữ "hoài 懷 " trong câu này là má»™t chữ há»™i ý, vốn có nghÄ©a là bao tàng, cất dấu má»™t vật gì vào bên trong áo vá»›i thái Ä‘á»™ thận trá»ng, đã được TÆ° Mã Thiên xá»­ dùng để mô tả thái Ä‘á»™ của Phạm Tuy cất giữ ấn chÆ°Æ¡ng của mình vào bên trong áo, chỉ để lá»™ cái giây thao mầu tím Ä‘eo ở ngoài cho ngÆ°á»i ta thấy sá»± quyá»n quý đẳng cấp của mình thôi.

Thá»i Tây Hán, Chu Mãi Thần nhà nghèo, phải vào rừng đẵn củi Ä‘em bán để mÆ°u sinh, nhÆ°ng lại là ngÆ°á»i rất hiếu há»c, tinh thông thÆ° thi văn sá»­. Sau xin được chân lính quèn trong phủ Thái Thú Cối Kế, nhÆ°ng vẫn thÆ°á»ng phải ăn nhá» ngủ đậu trong  nhà má»™t viên tiểu lại.

Có má»™t lần viên Thái Thú Cối Kê phải lên kinh thành TrÆ°á»ng An để làm đối sách cho triá»u đình. Chu Mãi Thần được cho Ä‘i theo để sai bảo. May thay, Thần gặp được viên đại quan ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng là Nghiêm Trợ. Trợ thấy Chu Mãi Thần há»c rá»™ng uyên bác, bèn tiến cá»­ lên Hán Võ Äế và được Hán Võ Äế bổ nhiệm làm Thái Thú Cối Kê, rồi cho vá» quê thăm gia đình. Khi trở vá» Cối Kê (nay thuá»™c thành phố Thiệu HÆ°ng, tỉnh Triết Gian), Chu Mãi Thần vẫn ăn mặc y nguyên áo quần nhÆ° lúc còn hàn vi, còn chiếc ấn có bốn chữ "Cối Kê Thái Thú", Chu Mãi Thần bá»c kỹ vào trong áo, sau đó  xuống xe Ä‘i thẳng đến vào trong cá»­a nha môn quận Cối Kê.

Chính lúc đó bá»n quan lại nha dịch trong quận Ä‘ang yến ẩm vui đùa, chẳng má»™t ai để ý nhòm ngó gì đến tên tiểu tốt Chu Mãi Thần cả. Còn Chu Mãi Thần cứ Ä‘i thẳng vào sau hậu Ä‘Æ°á»ng, gặp viên tiểu lại trÆ°á»›c đã từng cho Chu Mãi Thần ăn nhỠở nhá». Viên tiểu lại cÅ©ng không há» biết là Chu Mãi Thần đã được Hán Võ Äế bổ nhiệm làm Thái Thú Cối Kê, cứ quen lệ, Ä‘em cÆ¡m ra má»i Chu Mãi Thần ăn cùng. Sau khi cÆ¡m nÆ°á»›c no nê, Chu Mãi Thần má»›i bèn cởi áo ra để hóng chút gió cho mát, vô tình để lá»™ giây thao Ä‘eo ấn lòi ra ngoài. Viên tiểu lại, thoạt nhìn thấy, lấy làm kỳ lạ, dùng tay cầm lấy giây thao mà kéo, nào ngá» kéo tuá»™t luôn cả chiếc ấn của  Chu Mãi Thần rÆ¡i xuống. Viên tiểu lại nhìn thấy bốn chữ "Cối Kê Thái Thú" sáng chói cả mắt khắc trên quả ấn thì sợ hãi thất sắc, vá»™i vàng chậy ra ngoài tiá»n Ä‘Æ°á»ng, hô hoán gá»i má»i ngÆ°á»i. Những quan lại nha dịch trong quận lúc đó Ä‘ang uống say, chẳng má»™t ai tin là thật, Ä‘á»u lên tiếng mắng viên tiểu là khoác lác, láo lếu.

Viên tiểu lại lới nói :

-Ai không tin, cứ vào sẽ thấy ấn tín !

Những ngÆ°á»i trÆ°á»›c đây vốn khinh thÆ°á»ng Chu Mãi Thần, bèn xô nhau vào trong hậu Ä‘Æ°á»ng để xem. Chỉ má»›i nhác thấy quả ấn, Ä‘á»u đã quay đầu chạy ra, hô hoán bảo nhau :" Äúng thật ! Äúng là Thái Thú thật".

Rồi tỉnh rượu, tranh nhau sắp hàng thành tá» chỉnh đứng dÆ°á»›i thá»m tiá»n Ä‘Æ°á»ng, chỠđợi bái kiến Chu Mãi Thần.

Má»™t lát sau Chu Mãi Thần Ä‘i ra, tiếp nhận những chào mừng bái kiến của các quan viên thuá»™c hạ. Sau đó lên xe tứ mã của triá»u đình Ä‘i vá» quê nhà ở Ngô huyện.

Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, Ä‘i đến đâu Chu Mãi Thần cÅ©ng được quan lại các huyện tranh nhau nghênh đón chúc mừng.

Câu chuyện trên đây vá» Chu Mãi Thần, cho thấy vai trò quan trá»ng của ấn tín trong sinh hoạt quan trÆ°á»ng phong kiến ngày xÆ°a : Ai có ấn ngÆ°á»i là quan.

Vì thế, dù chỉ là má»™t vật nhá» bé, nhÆ°ng "ấn" và "tỉ" có má»™t tác dụng hết sức trá»ng đại. NgÆ°á»i nắm giữ được "ngá»c tá»·"  và "tá»· thÆ°" có khả năng quyết định vận mệnh của cả má»™t quốc gia, làm đảo lá»™n cả má»™t vÆ°Æ¡ng triá»u.

Năm 210 trÆ°á»›c Công Nguyên, tức năm Tần Thủy Hoàng chấp chính tam thập thất niên, Tần Thủy Hoàng đông tuần, tùy hành có thiếu tá»­ Hồ Hợi, Tả Thừa TÆ°á»›ng Lý TÆ°, và Trung Xa Phủ Lệnh Triệu Cao. Trên Ä‘Æ°á»ng trở vá», Ä‘i đến Sa Khâu (nay thuá»™c Bình HÆ°Æ¡ng tỉnh Hà Bắc), Tần Thủy Hoàng bị trá»ng bệnh, lúc lâm chung má»›i viết "tỉ thÆ°" ra lệnh cho công tá»­ Phù Tô, khi đó Ä‘ang giám quân ở biên giá»›i phía bắc, phải lập tức trở vá» kinh đô Hàm DÆ°Æ¡ng để lo liệu hậu sá»± và kế thừa hoàng vị. NhÆ°ng "tỉ thÆ°" chÆ°a kịp gá»­i Ä‘i thì Tần Thủy Hoàng qua Ä‘á»i. Bấy giá» có mặt của cận thần của Tần Thủy Hoàng là Triệu Cao. Cao vốn là ngÆ°á»i coi vá» xa mã và chưởng quản vá» các việc tỉ, ấn, văn thÆ°, lại là thầy dậy pháp luật cho ngÆ°á»i con thứ mÆ°á»i tám của Tần Thủy Hoàng là Hồ Hợi. Sau khi Tần Thủy Hoàng chết, Triệu Cao thông đồng vá»›i Hồ Hợi ép Thừa TÆ°Æ¡ng Lý TÆ° ngụy tạo "tỉ thÆ°" của Tần Thủy Hoàng, lập Hồ Hợi làm Thái Tá»­, và làm giả thêm má»™t "tỉ thÆ°" khác vu cho Phù Tô và tÆ°á»›ng quân Mông Äiá»m cái tá»™i bất trung và phỉ báng hoàng đế, rồi sai ngÆ°á»i mang "tỉ thÆ°" lên biên giá»›i phía bắc bức Phù Tô tá»± sát, đồng thá»i bắt Mông Äiá»m. Äợi cho đến khi vỠđến Hàm DÆ°Æ¡ng Triệu Cao má»›i công bố là Tần Thủy Hoàng qua Ä‘á»i, rồi lập Hồ Hợi làm Tần Nhị Thế Hoàng Äế.

Trong chiá»u dài lịch sá»­ 2133 năm của các vÆ°Æ¡ng triá»u tại Trung Hoa, từ Tần Thủy Hoàng thống nhất lục quốc đến cuối nhà Thanh, ngÆ°á»i ta đã thấy xẩy ra nhiá»u lần những chuyện dùng "tá»· thÆ°"giả để âm mÆ°u tranh Ä‘oạt đế vị, và rất coi trá»ng sá»± chiếm hữu được ngá»c tỉ.

D-Sá»± ra Ä‘á»i của Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ ( 傳 國 玉 ç’½ )

NhÆ° trên đã trình bầy, "ấn tín å°ä¿¡ " của quan lại là tượng trÆ°ng cho quyá»n lá»±c của quan lại được nhà vua ban cấp.

Còn "ngá»c tỉ 玉 ç’½ " của hoàng đế, là đại biểu và tiêu chí cho quyá»n lá»±c tối thượng của chính bản thân hoàng đế. Chẳng những thế, "ngá»c tỉ" còn là được coi là quốc bảo, nên được cất giữ tôn trá»ng truyá»n từ Ä‘á»i này sang Ä‘á»i khác. Muốn củng cố tÆ° cách hoàng đế của mình, các vua chúa dù là soán Ä‘oạt, hay thiá»n nhượng, thÆ°á»ng cố công tìm cách chiếm cho được "Truyá»n Quốc Ná»c Tỉ".

Nguyên là sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc, để chứng tá» quyá»n uy tối cao vô thượng của mình, bèn ra lệnh cho ngá»c công là Tôn Thá» dùng má»™t loại ngá»c quý nổi danh Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i là loại ngá»c Hòa Thị, để tạo cho ông ta má»™t viên "ngá»c tỉ" làm bảo vật truyá»n quốc, gá»i là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·".

Viên ngá»c tỉ này vuông vức bốn tấc, phía trên khắc hình con rồng cuá»™n khúc, thập phân tinh xảo khéo léo, phía dÆ°á»›i khắc tám chữ triện, do chinh tay Thừa TÆ°á»›ng Lý TÆ° viết chiếu theo ý của Tần Tủy Hoàng là:" Thụ mệnh vu thiên, ký thá» vÄ©nh xÆ°Æ¡ng å— å‘½ 于 天 æ—¢ 壽 æ°¸ 昌 ", có ý nghÄ©a là  ngôi hoàng đế của Tần Thủy Hoàng là do "thiên thụ", trá»i ban cho;và sẽ tồn tại mãi mãi đến Nhị Thế, Tam Thế, Tứ Thế…muôn Ä‘á»i sau .

TrÆ°á»›c thá»i Tần và Hán thì không  có sá»± khác biệt tôn, ty của chữ "ấn" vá»›i chữ "tỉ", chỉ sau khi Tần Thủy Hoàng lên ngôi, má»›i quy định chữ "tỉ", được chuyên dùng chỉ ấn của hoàng đế, và "tỉ" phải được khắc bằng ngá»c, nên thÆ°á»ng gá»i là ngá»c tỉ.

Tần Thủy Hoàng trong lòng ôm má»™ng dùng viên ngá»c tỉ này, để lÆ°u truyá»n lại cho con cháu mãi mãi thiên thu vạn đại vá» sau, cÅ©ng nhÆ° ông từng ôm hy vá»ng tu sá»­a, nối liá»n Vạn Lý TrÆ°á»ng Thành để có thể ngăn chặn vÄ©nh viá»…n sá»± xâm lăng của rợ Hồ phÆ°Æ¡ng bắc. NhÆ°ng lịch sá»­ Trung Quốc đã chứng minh rằng đó chỉ là giấc mÆ¡ hão huyá»n, Tần vÆ°Æ¡ng triá»u đã không tồn tại được mãi mãi nhÆ° ý nguyện của Tần Thủy Hoàng, mà chỉ truyá»n được có hai Ä‘á»i, đến Tần Nhị Thế Hoàng Äế  Hồ Hợi thì bị diệt vong.

Từ đó, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trở thành tượng trÆ°ng ngôi vị, quyá»n lá»±c  của các hoàng đế. Ngôi Hoàng đế  là do trá»i thụ dữ. Các vua má»›i lên ngôi, Ä‘iá»u trÆ°á»›c hết là cố tìm cách chiếm hữu cho được "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", để chứng minh tính cách thần thánh của mình vá»›i dân chúng, và mình là ngÆ°á»i "thụ mệnh vu thiên".

E-Sá»± luân lạc của "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trong lịch sá»­ Trung Quốc.

Năm 207 trÆ°á»›c Công Nguyên, Triệu Cao âm mÆ°u vá»›i con rể là Hàm DÆ°Æ¡ng lệnh Diêm Nhạc, bức tá»­ Tần Nhị Thế Hồ Hợi ở Vá»ng Di Cung, giết Lý TÆ° ở ngoài chợ. Sau đó, Cao lập ngÆ°á»i cháu của Tần Thủy Hoàng là Tá»­ Anh lên thay. Tá»­ Anh vốn được tiếng là ngÆ°á»i nhân ái, cần kiệm. Cao Ä‘Æ°a Tá»­ Anh lên ngôi là có ý muốn nhá» vào danh vá»ng của Tá»­ Anh để hòa hoãn vá»›i những cuá»™c nổi dậy chống đối mình, và để soa dịu sá»± căm phẫn của dân chúng đất Quan Trung.

NhÆ°ng Cao lại cho rằng nhà Tần vốn là chỉ là má»™t vÆ°Æ¡ng quốc, khi Tần Thủy Hoàng làm vua nắm trá»n thiên hạ trong tay, nên má»›i xÆ°ng là Hoàng Äế, đến nay lục quốc tá»± tái lập lại, thiên hạ của Tần Thủy Hoàng sụp đổ, cÆ°Æ¡ng thổ nÆ°á»›c Tần vì thế thu nhá» lại, vua Tần không thể xÆ°ng là Hoàng Äế được nữa, mà chỉ nên xÆ°ng là "vÆ°Æ¡ng" nhÆ° trÆ°á»›c thôi, vì thế Tá»­ Anh chỉ có danh xÆ°ng là Tần VÆ°Æ¡ng.

Tháng chín cùng năm, Triệu Cao dụ Tá»­ Anh trai giá»›i, để tế tá»± tổ miếu và sẽ trao " Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho.

NhÆ°ng Tá»­ Anh thấy Triệu Cao đã sát hại Tần Nhị Thế, sợ sẽ giết nốt mình cùng các tông tá»™c nhà Tần vào ngày tế tá»± tổ miếu, nên đã Æ°á»›c định vá»›i Hạng VÅ© chia đất Quan Trung mà xÆ°ng vÆ°Æ¡ng, nhân thế, Tá»­ Anh bàn vá»›i hai ngÆ°á»i con, lấy cá»› là bệnh không đến lá»… tổ miếu được, và muốn Triệu Cao đến nhà mình rồi tìm cách mà giết Ä‘i.

Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế LÆ°u Anh bị ngoại thích là VÆ°Æ¡ng Mãng làm chính biến cÆ°á»›p Quả nhiên, Triệu Cao sau nhiá»u lần cho ngÆ°á»i má»i Tá»­ Anh không được, bèn tá»± đến phòng trai của Tá»­ Anh nên bị Tá»­ Anh sai ngÆ°á»i đâm chết.

Tháng mÆ°á»i năm 206 trÆ°á»›c Công Nguyên, khi LÆ°u Bang tiến quân vào Hàm DÆ°Æ¡ng, Tần VÆ°Æ¡ng Tá»­ Anh Ä‘i tố xa, ngá»±a trắng, dùng giây Ä‘eo ấn của mình buá»™c vào cổ, niêm phong ngá»c tỉ và phù tiết, đứng ở quỹ đạo chá» dâng cho LÆ°u Bang để xin hàng.

Nhà Tần chính thức bị diệt vong từ đấy.

Và cÅ©ng từ đấy, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của nhà Tần rÆ¡i vào tay nhà há» LÆ°u, trải qua 214 năm và 12 vị Hoàng Äế nhà Tiá»n Hán. Song trên thá»±c tế, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" này được nhà Hán coi là báu vật, trịnh trá»ng trân tàng trong cung ở TrÆ°Æ¡ng An, tượng trÆ°ng hoàng quyá»n, còn sá»­ dụng thì lại dùng sáu loại ngá»c tỉ khác nhau :

1-Hoàng Äế Hành Tỉ 皇 å¸ è¡Œ ç’½

2-Hoàng Äế Chi Tỉ 皇 å¸ ä¹‹ ç’½

3-Hoàng Äế Tín Chỉ 皇 å¸ ä¿¡  ç’½

4-Thiên Tá»­ Hành Tỉ 天 å­ è¡Œ ç’½

5-Thiên Tá»­ Tín Tỉ   天 å­ ä¿¡ ç’½

6-Thiên Tá»­ Chi Tỉ  天 å­ ä¹‹ ç’½

Các vÆ°Æ¡ng triá»u từ nhà Tùy trở vá» trÆ°á»›c, duyên theo chế Ä‘á»™ Hán nên sá»­ dụng 6 thứ ngá»c tỉ nhÆ° nhà Hán, nhÆ°ng từ nhà Tùy, và các vÆ°Æ¡ng triá»u ÄÆ°á»ng , Tống gia tăng thêm "Thần Tỉ 神璽 " và "Thụ Mệnh Tỉ  å—命璽 "

Má»—i viên ngá»c tỉ, dụng đồ lại khác nhau. Thí dụ nhÆ° " Hoàng Äế Hành Tỉ " được dùng trong việc thưởng tứ các chÆ° hầu vÆ°Æ¡ng. " Hoàng Äế Tín Chỉ " được sá»­ dụng để trÆ°ng dụng và Ä‘iá»u Ä‘á»™ng các đại thần và tÆ°á»›ng lãnh. Văn thÆ° gá»­i cho các nÆ°á»›c ngoài thì dùng “Thiên Tá»­ Hành Tỉâ€. Äính lập minh Æ°á»›c vá»›i các nÆ°á»›c ngoài thì dùng “ Thiên Tá»­ Tín Chỉ â€

Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế LÆ°u Anh bị ngoại thích là VÆ°Æ¡ng Mãng làm chính biến cÆ°á»›p ngôi xÆ°ng đế, Mãng cÅ©ng muốn chứng tá» vá»›i thiên hạ là ngôi vị và quyá»n lá»±c của mình là do "thiên thụ", trá»i ban cho, bèn sai ngÆ°á»i em là An DÆ°Æ¡ng Hầu VÆ°Æ¡ng Thuấn vào trong hậu cung ép Thái Hoàng Thái Hậu VÆ°Æ¡ng Chính Quân, mẹ của Hán Thành Äế và là cô ruá»™t của Mãng, trao "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho mình, nhÆ°ng chẳng những bị VÆ°Æ¡ng Chính Quân từ chối và còn dùng những lá»i lẽ gay gắt mắng VÆ°Æ¡ng Thuấn :

-Anh em nhà mày đã mấy Ä‘á»i thụ Æ¡n Hán triá»u, được giầu có sang trá»ng, chẳng biết báo đáp, phụ cái công phó thác, lại nhân lúc vua còn trẻ  không nÆ¡i nhá» cậy, mà soán Ä‘oạt hoàng vị, vong ân phụ nghÄ©a có khác chi loài chó loài heo. Bá»n ngÆ°Æ¡i đã cho rằng "thiên thụ" cho ngôi báu, thì sao không tá»± đúc "ngá»c tỉ" mà dùng, việc gì mà phải cầu đến viên ngá»c tỉ vong quốc này làm gì ? Ta là gái góa nhà Hán, sá»›m muá»™n gì cÅ©ng chết, nhÆ°ng ta nhất quyết chết cùng vá»›i  viên ngá»c tỉ này. "

Nói xong, rồi nổi cÆ¡n tức giận, cầm viên truyá»n quốc ngá»c tỉ ném mạnh xuống đất, khiến cho viên ngá»c tá»· này bị sứt má»™t góc.

Sau Vương Mãng phải dùng loại vàng thuần chất để khảm lại.

Ãt lâu sau, VÆ°Æ¡ng Mãng bị quân khởi nghÄ©a đánh bại. TrÆ°á»›c khi chết, Mãng Ä‘eo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·" này trên cổ. Má»™t viên quan quân khi chặt đầu Mãng tìm được, Ä‘em dâng cho lãnh tụ của mình là LÆ°u Huyá»n. Huyá»n lại Ä‘em dâng cho lãnh tụ của Xích Mi Quân.

Äến năm 25 Công Nguyên, khi LÆ°u Tú, má»™t hoàng tá»™c há» xa của nhà Hán, nổi lên đánh bại Xích Mi Quân, lập ra nhà Äông Hán, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại trở vá» nằm trong tay nhà há» LÆ°u thêm gần hai trăm năm nữa, đến khi xẩy ra cái loạn "Thập ThÆ°á»ng Thị", má»™t tập Ä‘oàn những tên hoạn quan do TrÆ°Æ¡ng Nhượng cầm đầu, chuyên hoành bạo ngược, thao túng chính quyá»n cuối thá»i nhà Äông Hán, vào năm Trung Bình lục niên, tức năm 189 Công Nguyên, vua Hán Linh Äế qua Ä‘á»i, Äại TÆ°á»›ng Hà Tiến mÆ°u giết bá»n hoạn quan, nhÆ°ng âm mÆ°u bị phát giác, Hà Tiến bị bá»n hoạn quan TrÆ°Æ¡ng Nhượng và Äoàn Khuê giết. Viên Thiệu và Tào Tháo vào quân tim bắt bá»n Nhượng. Nhượng bèn ban đêm ép vua má»›i lập là Thiếu Äế LÆ°u Biện cùng Trần LÆ°u VÆ°Æ¡ng trốn ra khá»i hoàng cung ở Lạc DÆ°Æ¡ng, chạy đến Tiểu Bình Tân, bị bá»n Viên Thiệu Ä‘uổi theo truy lùng, tìm được Thiếu Äế rÆ°á»›c vá» cung, nhÆ°ng viên truyá»n quốc ngá»c tỉ bị ném xuống giếng "Chân Cung Tỉnh" ở Lạc DÆ°Æ¡ng, mà không ai hay. .

Câu truyện này cũng được La Quán Trung thuật lại trong "Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa".

Sau này, Äổng Trác dẫn binh Tây LÆ°Æ¡ng vào cÆ°á»›p pháp và tàn sát dân chúng Lạc DÆ°Æ¡ng, khiến cho các chÆ° hầu vùng Quan Äông (chỉ vùng đất phía đông Äồng Quan, nay thuá»™c huyện Äồng Quan tỉnh Thiểm Tây) nổi lên thảo phạt Trác.

Năm SÆ¡ Binh nguyên niên Ä‘á»i Hán Hiến Äế, tức năm 190 Công Nguyên, TrÆ°á»ng Xa Thái Thú là Tôn Kiên, cùng vá»›i các Thái Thú và Châu Mục nổi lên liên minh thảo phạt Äổng Trác, tác chiến vô cùng dÅ©ng mãnh, nhiá»u lần đánh bại quân Äổng Trác, khiến cho Trác phải e ngại lo sợ rút quân vá» TrÆ°á»ng An, rồi sai Lý Thôi đến Ä‘á» nghị hòa thân vá»›i Kiên, nhÆ°ng bị Kiên từ chối, Ä‘em tiến quân vào Lạc DÆ°Æ¡ng, cho ngÆ°á»i tu sá»­a miếu Ä‘Æ°á»ng lăng tẩm của các vua nhà Hán bị quân Tây LÆ°Æ¡ng đốt phá, nhân thế má»›i tìm được viên truyá»n quốc ngá»c tỉ Ä‘á»±ng trong má»™t chiếc há»™p khóa vàng và bao trong má»™t cái túi gấm, Ä‘eo trên cổ thi thể của má»™t cung nữ mò từ dÆ°á»›i giếng lên.

Năm SÆ¡ Bình nhị niên, tức năm 191 Công Nguyên, Tôn Kiên nghe lá»i Viên Thuật Ä‘em quân tiến đánh Kinh Châu, chinh phạt LÆ°u Biểu. Biểu sai Äại TÆ°á»›ng  là Hoàng Tổ, Ä‘i ngược vá» Phàn Thành và Äặng Huyện để đánh Kiên, nhÆ°ng bị Kiên phá vỡ, Ä‘uổi chạy đến Hán Thủy và vây Tổ ở TÆ°Æ¡ng DÆ°Æ¡ng, khi Kiên Ä‘Æ¡n thÆ°Æ¡ng Ä‘á»™c mã má»™t mình qua núi Hiện SÆ¡n thì bị phục binh của Tổ bắn chết.

Viên Thuật em Viên Thiệu, vốn ôm dã tâm xÆ°ng đế từ lâu, nay nghe tin Tôn Kiên chiếm hữu được Truyện Quốc Ngá»c Tỉ, Thuật bèn lợi dụng cÆ¡ há»™i vợ Kiên là Ngô thị Ä‘em quan tài chồng vá» quê, bắt giữ lại và cÆ°á»›p Ä‘oạt Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ rồi xÆ°ng đế ở vùng Thá» Xuân, nhÆ°ng Thuật tuy là ngÆ°á»i  có "đại chí" nhÆ°ng mật nhá» nhÆ° chuá»™t, chỉ nhá» tài của Kiên mà cát cứ má»™t vùng, tính lại hoang dâm xa xỉ, hoành chính bạo ngược, khiến cả vùng Giang Hoài bị tàn phá, dân chúng Ä‘a số bị chết đói, sau Thuật bị Tào Tháo và Lã Bố đánh cho nhiá»u trận thất Ä‘iên bát đảo, đến năm Kiến An tứ niên, tức năm 199 Công Nguyên, Thuật bị thổ huyết mà chết. Lúc đó thủ hạ của Thuật có ngÆ°á»i tên là Từ Lục, biết Tháo Ä‘ang ép Hán Hiến Äế dá»i đô đến Hứa XÆ°Æ¡ng, bèn Ä‘em Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ dâng cho Tháo.

Tuy nắm được truyá»n quốc ngá»c tỉ, nhÆ°ng Tháo là kẻ gian hùng, không dám xÆ°ng đế, phải đợi đến năm 220 Công Nguyên, khi Tào Phi phế vua Hiến Äế lập ra nhà Ngụy, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ má»›i chính thức thuá»™c vá» há» Tào.

Äến cuối Ä‘á»i nhà Ngụy, TÆ° Mã Viêm ép vua Nguỵ là Tào Hoán phải nhÆ°á»ng ngôi cho , viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại rÆ¡i vào tay dòng há» TÆ° Mã.

Nhà Tây Tấn do TÆ° Mã Viêm kiến lập, trải qua 52 năm, bốn Ä‘á»i vua, thì bị diệt vong, Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ bị luân lạc trong tay các các chính quyá»n cát cứ Thập Lục Quốc ở phÆ°Æ¡ng bắc.

Năm 352 CN, nÆ°á»›c Nhiá»…m Ngụy, má»™t chính quyá»n cát cứ non yểu trong Thập Lục Quốc  bị diệt, viên Thái Thú Bá»™c DÆ°Æ¡ng của nÆ°á»›c này là Äái Thi Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho hoàng đế nhà Äông Tấn.

Năm 420 Công Nguyên, vua Cung Äế nhà Äông Tấn bị LÆ°u Dụ ép truyá»n ngôi, nhà Äông Tấn mất , LÆ°u Dụ chiếm được viên truyá»n quốc ngá»c tá»·, lên ngôi hoàng đế lập ra nhà Tống, (thÆ°á»ng được các sá»­ gia gá»i là Nam Triá»u Tống, để  khu biệt vá»›i nhà Nam Tống do Triệu Cấu kiến lập ở Nam Kinh vào năm 1127 Công Nguyên), cÅ©ng từ đây, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này bắt đầu má»™t cuá»™c luân lÆ°u thay đổi chủ nhân tại các vÆ°Æ¡ng triá»u phía nam nhÆ° Tống, Tá», LÆ°Æ¡ng, Trần.

Năm 589 Công Nguyên, vua Hậu Chủ nhà Trần, má»™t ông vua Nam Triá»u, có Ä‘á»i sống sa hoa phóng túng, ngày ngày chỉ cùng phi tần, văn quan yến ẩm, ngâm thÆ¡ tác phú, không lo việc triá»u chính, khi  Tùy Văn Äế DÆ°Æ¡ng Kiên Ä‘em chinh phạt, bị bắt cầm tù, nhà Trần vong, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lạc vào tay nhà Tùy.

Cuối Ä‘á»i nhà Tùy, năm 618 Công Nguyên, Tùy Dạng Äế bị Vu Văn Hóa Cập và TÆ° Mã Äức Kham phát Ä‘á»™ng chính biến giết và chiếm được truyá»n quốc ngá»c tỉ. Vu Văn Hóa Cập xÆ°ng đế, lập ra nÆ°á»›c Hứa, nhÆ°ng chính quyá»n này chỉ tồn tại có má»™t năm sau bị Äậu Kiến Äức đánh bại, bắt và giết ở Liêu Thành.

Năm 621 Công Nguyên, Äậu Kiến Äức thua trận bị giết ở TrÆ°á»ng An, ngÆ°á»i vợ Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho ÄÆ°á»ng Cao Tổ Lý Uyên, nhân thế nhà ÄÆ°á»ng làm sở hữu chủ của viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này ba trăm bẩy mÆ°Æ¡i năm.

Cuối cùng, năm 907 Công Nguyên, viên ngá»c tỉ lại rÆ¡i vào tay Chu Ôn.

Ôn vốn là má»™t bá»™ tÆ°á»›ng của Hoàng Sào nổi lên chống nhà ÄÆ°á»ng, sau phản Hoàng Sào đầu hàng ÄÆ°á»ng, được vua ÄÆ°á»ng đổi tên là Chu Toàn Chung, nhÆ°ng sau lại phản nhà ÄÆ°á»ng, âm mÆ°u ép vua nhà ÄÆ°á»ng là Ai Äế trao cho truyá»n quốc ngá»c tỉ và nhÆ°á»ng ngôi, lập ra Hậu LÆ°Æ¡ng.

Sau khi nhà Hậu LÆ°Æ¡ng do Chu Ôn kiến lập bị diệt, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " rÆ¡i vào tay Lý Tồn Úc, ngÆ°á»i lập ra nhà Hậu ÄÆ°á»ng.

Năm 936 Công Nguyên, Thạch Kính ÄÆ°á»ng cấu kết vá»›i ngÆ°á»i Khiết Äan là Da Luật Äức Quang tấn công Lạc DÆ°Æ¡ng, vua Phế Äế nhà Hậu ÄÆ°á»ng là Lý Tòng A thấy thế nÆ°á»›c không còn giữ nổi, má»›i ôm truyá»n quốc ngá»c tỉ leo lên lầu Huyên Võ Lâu và tá»± thiêu.

Từ đấy truyá»n quốc ngá»c tỉ bị thất tung, không ai biết ở đâu.

Sau đấy, xẩy ra không ít những giai thoại và những truyá»n thuyết liên quan đến viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này.

Mãi đến Ä‘á»i nhà Minh, có má»™t ngÆ°á»i chăn dê ở ngoài đồng, thấy có má»™t con dê cứ dùng móng chân mà cào mãi ở trên má»™t khoảng đất, ngÆ°á»i chăn dê lấy làm lạ, má»›i đào chá»— đất ấy lên, thì phát hiện được má»™t viên ngá»c tỉ rất là tinh mỹ nằm ở dÆ°á»›i đất. Ông ta biết là vật báu, má»›i Ä‘em hiến cho  má»™t ngÆ°á»i hậu duệ của Nguyên Thuận Äế là Bác Thạc Khắc Äồ Hãn, tin tức này được truyá»n đến má»™t ngÆ°á»i hâu duệ khác của Thành Cát TÆ° Hãn là Lâm Äan Hãn. Ông này cho rằng viên ngá»c tỉ  thuá»™c vỠông ấy, bèn dùng võ lá»±c đến đánh Bác Thạc Khắc Äồ Hãn để chiếm lấy.

Cuối cùng, đến đầu Ä‘á»i nhà Thanh, viên ngá»c tỉ của ngÆ°á»i chăn dê lá»t vào tay Hoàng Thái Cá»±c, tức Thanh Thái Tông sau này. Lúc đó, Hoàng Thái Cá»±c má»›i phát hiện trên viên ngá»c tỉ này có khắc mấy chữ : " Chế Cáo Chi Bảo 制 誥 之 寶 ", không phải là viên truyá»n quốc ngá»c tỉ của Tần Thủy Hoàng. NhÆ°ng vì, Hoàng Thái Cá»±c thÆ°á»ng tuyên dÆ°Æ¡ng chiếm được thiên hạ là do "mệnh trá»i qui vá» mình". Vì thế, năm 1636, khi Hoàng Thái Cá»±c lên ngôi hoàng đế kế vị cha là Ná»— NhÄ© Cáp Xích, thừa nhận viên ngá»c tỉ đó là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", rồi cải tá»™c danh Nữ Chân thành Mãn Châu, và cải quốc hiệu Hậu Kim là Äại Thanh.

Viên "truyá»n quốc ngá»c tỉ" giả đó trở nên truyá»n quốc ngá»c tỉ thật của vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Thanh, suốt 11 Ä‘á»i vua, và kéo dài 276 năm.

Cho đến khi xẩy ra cuá»™c Cách Mạng Tân Hợi năm 1911, ông vua cuối cùng của nhà Thanh là Phổ Nghi bị lật đổ, phải xuống chiếu thoái vị nhÆ° vua Bảo Äại ở nÆ°á»›c ta, rồi bị trục xuất ra khá»i hoàng cung, nhÆ°ng vua Phổ Nghi cÅ©ng không quên mang theo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" có bốn chữ "Chế Cáo Chi Bảo" này.

Sau, trải qua những năm cải tạo tù đầy dÆ°á»›i triá»u đại của Cá»™ng Sản Trung Quốc, do sá»± dụ dá»— và Ä‘e dá»a của cán bá»™ quản giáo, vua Phổ Nghi má»›i lấy viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " giả này, được bí mật cất dấu trong má»™t chiếc hòm hai đáy, giao cho nhà nÆ°á»›c Cá»™ng Sản Trung Hoa.

Kết cục vá» viên ngá»c tỉ do ngÆ°á»i chăn dê đào được ở ngoài thảo nguyên thì nhÆ° thế.

Còn má»™t truyá»n thuyết vá» má»™t viên ngá»c tỉ giả khác nữa, cÅ©ng xin ghi lại ra đây:

Vào thá»i vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Tống, không rõ vào năm nào, có má»™t ngÆ°á»i nông phu ở Hàm DÆ°Æ¡ng ra ngoài cánh đồng làm việc, trong khi cầy ruá»™ng thì phát hiện má»™t viên ngá»c ấn, trên ngá»c ấn có khắc tám chữ :"Thụ Mệnh Vu Thiên Ký Thá» VÄ©nh XÆ°Æ¡ng", y hệt tám chữ viết Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ của Tần Thủy Hoàng. Tể tÆ°á»›ng nhà Tống lúc đó là Sái Kinh, sau xem xét và khảo nghiệm má»›i tuyên bố đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc thật của Tần Thủy Hoàng, việc đó từng làm kinh Ä‘á»™ng má»™t thá»i.

Sau đó, trải qua nhiêu năm tháng, không biết do đâu viên ngá»c tỉ này lại trở thành vật sở hữu của má»™t viên tÆ°á»›ng Quốc Dân Äảng Trung Quốc cÆ° trú nhiá»u năm tại Mỹ quốc. Vào thá»i kỳ xẩy ra cuá»™c cách mạng văn hóa ở Trung Cá»™ng, viên tÆ°á»›ng Quốc Dân Äảng có ý muốn Ä‘em viên ngá»c tá»· này ra bán ở Ão Môn. Má»™t nhân sÄ© thân Trung Cá»™ng ở HÆ°Æ¡ng Cảng biết tin đó, muốn bá» tiá»n ra  mua vá» cho nÆ°á»›c mình, nhÆ°ng không biết chắc chắn viên ngá»c tỉ này là thật hay giả, má»›i cậy nhá» má»™t chuyên gia trứ danh vỠđồ cổ ở lục địa là Phó Äại Dữu, đến khảo sát. Sau khi đích thân xem xét, chuyên gia đồ cổ này xác nhận đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc giả.

Gần đây nhất, há»c giả Chung Thế Kiệt ở HÆ°Æ¡ng Cảng cho biết ông tìm được viên ngá»c tỉ truyá»n quốc làm bằng ngá»c há» Hòa từ má»™t ngÆ°á»i bạn Nhật Bản. Tháng 10 năm 1991, há»c giả há» Chung có mở má»™t há»™i nghị tá»a đàm ở Tây An và Bắc Kinh, vá»›i há»c thuật giá»›i để thảo luận vá» viên ngá»c tỉ truyá»n quốc há» Hòa này. NhÆ°ng không ít há»c giả tá» ra hoài nghi vá» sá»± xác thá»±c viên ngá»c tỉ này.

Bởi vậy, cho đến nay, tung tích viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của  Tần Thủy Hoàng vẫn không ai biết đích xác là ở đâu. NhÆ°ng căn cứ theo sá»± nghiên cứu của các chuyên gia thì ngá»c há» Hòa dùng đế Ä‘iêu khắc và chế tạo ngá»c tỉ truyá»n quốc là loại thạch ngá»c, thuá»™c "Trụ TrÆ°á»ng Thạch", có thể chịu má»™t Ä‘á»™ nóng đến 1300 Ä‘á»™, sức nóng của loại lá»­a thÆ°á»ng không đủ sức thiêu hủy nó được.

Từ đó suy ra, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" của Tần Thủy Hoàng khó có thể  tiêu tan Ä‘i cùng vá»›i vua Phế Äế nhà Hậu ÄÆ°á»ng khi ông này leo lầu Huyá»n Võ ở Lạc DÆ°Æ¡ng để tá»± thiêu.

Trong khi ở phÆ°Æ¡ng bắc, há» LÆ°u nhà Hán, làm chủ nhân của viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" và tôn quý là quốc bảo, đồng thá»i tạo ra 6 viên ngá»c tỉ khác để dùng vào nhÆ°ng công việc khác nhau của vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Hán, thì tại phÆ°Æ¡ng nam, nÆ°á»›c Nam Việt, há» Triệu cÅ©ng chế tạo những viên ấn tỉ riêng xá»­ dụng cho nÆ°á»›c mình, trong đó có viên "Văn Äế Hành Tỉ" thuá»™c loại kim ấn, được các sá»­ gia và các nhà khảo cổ coi là "bảo trung chi bảo", "trá»ng trung chi trá»ng" mà ngÆ°á»i ta đã khai quật được trong ngôi má»™ của Triệu Văn Äế, vua Ä‘á»i thứ hai của nÆ°á»›c Nam Việt vào năm 1983 ở thành phố Quảng Châu trên núi Tượng CÆ°Æ¡ng SÆ¡n.

Bài viết này không mang tính cách má»™t bài nghiên cứu, chỉ dành mua vui cho bạn bè bằng hữu trong lúc đông sang cảnh muá»™n, má»™t đèn hiu hắt, và xin dành  má»™t bài viết khác vá» viên  "Văn Äế Hành Tỉ  æ–‡å¸è¡Œç’½ " của Triệu Văn VÆ°Æ¡ng khi có dịp.

(Paris ngày 26-11-2006-11g55 –Phạm xuân Hy)
________________________________________________________________
Sách tham khảo :

1-Trung Quốc văn hoá sá»­ 500 nghi án 中 國 æ–‡ 化 å² 500 ç–‘ 案

2-Trung Quốc lịch sá»­ bí văn dật sá»± 中 國 æ­· å² æ–‡ 軼 事

3-Vạn sá»± do lai è¬ äº‹ ç”± 來

4-Trung Quốc văn hoá tri thức tinh hoa 中 國 文 化 知 識 精 花

5-Từ Hải 辭 海

 

_______________________________________________________________

 [ Trở Vá»   ]            [ Trang chủ ]