Chim Việt Cành Nam         [ Trở Vá»   ]            [ Trang chá»§ ]         [ Tác giả ]            [ PDF ]

ẤN CHƯƠNG
VÀ TRUYỀN QUá»C NGỌC TỈ 
Phạm Xuân Hy
Ấn chương ( å°ç« ) mà ta vẫn thưá»ng gá»i là con dấu, hay ấn tín;tuy chỉ là má»™t vật dụng nhá» bé, nhưng lại mang tính thá»±c dụng và nghệ thuật hết sức to lá»›n.

Äứng vá» mặt thá»±c dụng, ấn chương hay con dấu là bằng chứng trá»ng yếu trong việc hành sá»­ quyá»n lá»±c chính trị cá»§a má»™t quốc gia hay má»™t chính quyá»n. Còn đứng vá» phương diện tư nhân và hoặc giao dịch thương mại, mậu dịch qua lại , ấn chương là má»™t tín vật không thể thiếu được. Còn đứng vá» phương diện nghệ thuật, bản thân cá»§a ấn chương cÅ©ng là má»™t tác phẩm nghệ thuật, được sáng tạo má»™t cách tinh nhã, trạm chá»— chi li tỉ mỉ công phu, vá»›i những hoa vằn nhá» bé, âm dương biến ảo, cùng vá»›i  nghệ thuật thư hoạ cá»§a Trung Quốc, song hành đắp bù cho nhau.

Vì thế, từ hàng ngàn năm nay trong suốt lịch sử Trung Quốc, dù xẩy ra những biến đổi cơ chế xã hội, nhưng tác dụng của ấn chương vẫn không thay đổi.

A-Nguồn gốc của ấn chương.

Sự xuất hiện ấn chương ở Trung Quốc, đã có một lịch sử lâu dài. Ấn chương có một sự quan hệ mật thiết đối với sự phát triển giao hoán thương phẩm, vì ấn chương là bằng chứng của sự giao hoán thương phẩm, hóa vật và là tín vật trao đổi vật phẩm cho nhau.

Các nhà nghiên cứu văn hóa Trung Quốc, cho rằng "ấn chương" đã xuất hiện rất sá»›m cách nay mấy ngàn năm. Ngay từ thá»i nhà Ân, ngưá»i Tầu đã biết dùng vật nhá»n để khắc những bức hoạ tượng hoa vằn lên những hòn đá, thưá»ng thưá»ng là nhân vật, động vật, thá»±c vật, nhưng đó má»›i chỉ là sá»± manh nha cá»§a ấn chương, nhưng cùng vá»›i sá»± mở rá»™ng việc trao đổi thương phẩm và chế độ tư hữu chế dần dà được thiết lập, ấn chương  cÅ©ng má»—i ngày được sá»­ dụng rá»™ng rãi thêm.

Có ngưá»i cho rằng ấn chương xuất hiện ở vào thá»i kỳ Tây Chu và Chiến Quốc và Tây Hán chỉ là loại "tiêu hình ấn è‚–å½¢å°", tức những hình vẽ giống hình vẽ cụ thể ở ngoài, còn những hoa vằn đồ án cá»§a tiêu hình ấn rất là phồn tạp.

Các hình vẽ ở bá» mặt cá»§a ấn chương được ngưá»i ta xếp thành năm loại như dưới đây :

1-Nhân vật loại có các hình:

Săn bắn, chăn nuôi, sinh sản mục sục, xe ngựa, âm nhạc, nhảy múa, hý kịch, quan lại, thần thoại…

2-Phi cầm loại có các hình:

Chim bồ câu, con ngỗng, chim tu hú, chim nhạn, chim loan, chim hạc, chim phụng, chim khổng tước, anh vũ, uyên ương, con vịt, con cò, chim ưng…

3-Tẩu thú loại có các hình:

Con ngá»±a, con dê, con bò, con lạc đà, con chó, con lừa, con thá», con mèo, con chuá»™t, con vượn, con hươu, con voi, con sư tá»­, con hổ, con báo, con hà mã…

4-Trùng ngư loại có các hình:

Con cá, con rắn, con rồng, con rùa, con ếch, con cóc, con rết, con nhện, con thạch sùng…

5-Các loại khác như cái chén, cái bình, cái lỠ, cái lư hương, cái đàn tì bà…

Nhưng "tiêu hình ấn" vào thá»i Thương , Chu Ä‘a số là khắc  mặt các con thú vật quái lạ như quỳ long 夔é¾, quỳ phụng 夔鳳 , bàn ly 蟠 èž­ , thao thiết 饕餮 … như thế, khiến ngưá»i ta nghÄ© rằng hẳn những loại tiêu tượng ấn này có liên quan mật thiết vá»›i những truyá»n thuyết thần thá»ai cổ đại và tín ngưỡng tôn thá» tô tem.

Äến Ä‘á»i Chiến Quốc việc sá»­ dụng ấn chương được thá»±c hành rá»™ng rãi. Và ngưá»i ta đã tìm thấy có những chiếc ấn thuá»™c loại "tiêu hình ấn" vào thá»i này trạm chá»— đầu rồng, đầu phượng, chung quanh là hoa vằn và đưá»ng viá»n quấn quanh trông tinh chí như thá»±c. Lại có những chiếc ấn chỉ nhá» bằng hạt đậu khắc hình con hươu chạy, có cái trạm khắc tượng thần mặt ngưá»i, mồm chim, tai rắn, chân dẫm lên mãng sà… hình tượng trông rất truyá»n thần. Tất cả những hình tượng ấy Ä‘á»u phản ánh tư tưởng và phong tục xã há»™i lúc bấy giá».

Việc sá»­ dụng ấn chương càng ngày càng phát triển, chẳng những phổ biến trong giá»›i tư nhân để giao hoán hàng hóa, vật phẩm gá»i chung là loại tư ấn, mà ấn còn được dùng làm tượng trưng cá»§a hoàng đế, hay các cÆ¡ quan quyá»n lá»±c quốc gia, gá»i chung là quan ấn.

Chất liệu được sá»­ dụng để cấu tạo ấn chương thưá»ng bằng vàng, bạc, đồng, đá, ngá»c, xương, gá»—, trúc…nhưng bằng gá»— thấy nhiá»u hÆ¡n cả. Còn vá» hình thức thì có loại phương hình, viên hình, phương trưá»ng hình, tâm hình, Ä‘a biên…

B-Các danh xưng của ấn chương

Thá»i Tiên Tần, bất luận quan ấn hay tư ấn Ä‘á»u gá»i là " tỉ ç’½ " , hoặc " tỉ tiết ç’½ 節 ", không có sá»± phân biệt lá»›n nhá», quý tiện, và cÅ©ng không thống nhất vá» mặt hình thức.

-Äến thá»i Xuân Thu Chiến Quốc, khi các quốc quân bổ nhiệm quan lại cá»§a mình, Ä‘á»u cấp phát  "tỉ", tức "quan ấn 官å°" cho hỠđể làm bằng chứng.

"Tỉ " có thể làm bằng ngá»c, bằng kim loại, hay bằng đồng. Dùng " tỉ ç’½ " cá»§a quốc quân hay quan viên đóng trên văn thư thì gá»i là " tỉ thư ç’½ 書 ".

-Cho đến khi Tần Thá»§y Hoàng diệt lục quốc, vá» phương diện chế tạo, danh xưng, và sá»­ dụng  cá»§a ấn chương má»›i được chặt chẽ  qui định.

Tần Thá»§y Hoàng  qui định rằng " tỉ ç’½ " là từ dành riêng để gá»i ấn cá»§a hoàng đế, và "tỉ" phải được chế và khắc trên ngá»c, vì thế  nên được gá»i là "ngá»c tỉ", còn ấn ký hoàng đế được gá»i là "tỉ thư 璽書 ". Cho nên "tỉ thư" trở thành từ ngữ chuyên môn để chỉ chiếu thư và sắc mệnh cá»§a hoàng đế.

Còn ấn của quan viên thì được chế bằng đồng. Sự khác biệt đẳng cấp giữa các quan lại được qui định bằng mầu sắc của các giây thao dùng để đeo ấn.

Nhà Hán theo lệ nhà Tần, cÅ©ng gá»i "ấn" cá»§a nhà vua gá»i là "tỉ ç’½ ", còn ấn cá»§a quan lại thì lại gá»i là "chương  ç« ", hoặc "ấn å° ", còn cá»§a tư nhân thì gá»i là "ấn tín å°ä¿¡ ".

-Äến Ä‘á»i ÄÆ°á»ng, nhân âm " tỉ ç’½ " cận âm vá»›i âm " tá»­ æ­» ", nên tỵ húy, gá»i ấn cá»§a nhà vua là "Bảo 寶 ".

Vá» cÆ¡ bản, quan ấn cá»§a các vương triá»u phong kiến Trung Quốc thừa tập chế độ ấn chương cá»§a nhà Tần. Còn tư ấn, thì từ Ä‘á»i Lưỡng Hán trở vá» sau, giấy được xá»­ dụng má»™t cách rá»™ng rãi, kèm theo sá»± phát triển cá»§a nghệ thuật há»™i há»a, thư pháp, nên việc xá»­ dụng tư ấn cÅ©ng nhiá»u hÆ¡n.

Theo truyá»n thuyết, thì ngưá»i đầu tiên sá»­ dụng ấn đóng lên trên thư, há»a là Lý Thế Dân, tức ÄÆ°á»ng Thái Tông. Rồi do các quân vương các Ä‘á»i sau đỠxướng, các văn nhân mặc khách bắt chước theo, Ä‘á»u thích sá»­ dụng ấn in trên tranh vẽ và thư pháp cá»§a mình.

Từ hai triá»u Thanh Minh cho đến hiện đại, má»™t số lá»›n nhà há»™i há»a, và các thư pháp gia như Triệu Mạnh Phá»§, Vương Miện, Thạch Äào Ä‘á»u coi ấn chương là má»™t bá»™ phận trá»ng yếu trong những tác phẩm thư há»a cá»§a há».

Sá»± kết hợp giữa ấn chương vá»›i nghệ thuật thư há»a, thúc đấy thêm sá»± phát triển vá» nghệ thuật khắc ấn. Äồng thá»i, hình thành những môn phái khác nhau. Thá»i Minh Thanh khá nổi tiếng có An Huy phái mà nhân vật đại biểu là Trình Thúy , Triết Giang phái có Äinh Kính.

Ngày xưa ấn và tỉ, ở phần dưới đáy được làm theo hình vuông, có khắc loại chữ triện, bên trên có cái núm hình đầu rồng hay đầu hổ, gá»i là "ấn nữu å° ç´ ". Ấn nữu có má»™t cái lá»— để cá»™t dây gá»i là "thụ 綬", ta dịch nghÄ©a là dây thao. Dây thao Ä‘eo ngá»c ấn cá»§a hoàng đế gá»i là "tỉ thụ璽 綬 ". Còn dây Ä‘eo đồng ấn cá»§a quan lại thì gá»i là "ấn thụ å° ç¶¬ ". Các quan lại má»—i khi đến nhiệm sở, hay Ä‘i tuần ở xa, rất sợ bị mất ấn, nên thưá»ng Ä‘eo ấn vào vào bên trong bụng và cá»™t giây thao ở thắt lưng.

Trong "Sá»­ Ký-Phạm Tuy liệt truyện" mô tả Phạm Tuy Ä‘i làm quan : " Hoài hoàng kim chi ấn, kết tá»­ thụ vu yêu 懷 黃 金 之 å° çµ ç´« 綬 于 è…°- Dấu ấn vàng vào trong bụng và Ä‘eo giây thao ở thắt lưng". Cho thấy thái độ gì giữ ấn tín má»™t cách kỹ lưỡng cá»§a Phạm Tuy

Äại khái, lúc bấy giỠấn cá»§a các Thừa Tướng và các đại quan làm bằng vàng và giây thao mầu tím. Viên quan nào bị tá»™i phải bãi chức hay bị Ä‘iá»u nhậm nÆ¡i khác thì phải trải lại ấn cho triá»u đình.

Ngày nay, những nhà sưu tầm những ấn chương cổ thưá»ng dá»±a vào bốn phương diện chá»§ yếu dưới đây để giám định thật giả.

Äó là tài liệu đã tạo ra ấn. Hình trạng cá»§a ấn. Núm cá»§a ấn và ấn văn, tức chữ trên mặt ấn.

Vá» vật liệu để làm ấn, như đã trình bầy ở trên, ấn có thể được làm bằng nhiá»u vật liệu khác nhau: vàng, bạc, đồng, gá»—, xương, đá pha lê, hổ phách…Quan ấn thưá»ng được làm bằng đồng. Trong dân gian, từ Ä‘á»i Nguyên, loại ấn làm bằng đá được phổ biến lưu hành rá»™ng rãi.

Trước thá»i Chiến Quốc, "ấn nữu", tức núm ấn thưá»ng là tỵ hình, hình mÅ©i, nên có khi gá»i ấn nữu là" ấn tỵ". Quan ấn to hÆ¡n, chữ trên mặt ấn khắc nổi. Còn tư ấn nhá» hÆ¡n, chữ trên mặt ấn Ä‘a số khắc chìm.

Äá»i nhà Tần, chữ trên mặt quan ấn khắc chìm và thuá»™c loại chữ triện Ä‘á»i Tần. Bố cục cá»§a ấn diện, tức mặt ấn là hình chữ Ä‘iá»n ç”° hay chữ nhật 日để làm danh giố. Tư ấn Ä‘a số là trưá»ng phương hình (tức chữ nhật).

Äá»i nhà Hán, dù quan ấn hay tư ấn, ấn nữu là tị nữu, ngõa nữu, kiá»u nữu, sà nữu, ngư nữu, lạc đà nữu, hổ nữu…chữ khắc Ä‘oan chính thẳng thắn, phong cách trang nghiêm.

Thá»i Ngụy Tấn, đứng vá» phương diện hình thức, tuy duyên tập theo nhà Hán, nhưng trông không thanh bằng các ấn Ä‘á»i Hán. Ấn văn; tức chữ khắc trên mặt ấn lại có su hướng phóng túng tá»± nhiên hÆ¡n .

Qua hai triá»u Tùy ÄÆ°á»ng, ấn diện cá»§a quan ấn to hÆ¡n so vá»›i các triá»u đại trước. Văn tá»±, bút hoạch trông uốn khúc vằn vèo, nổi hẳn trên mặt ấn, ngưá»i ta gá»i đó là loại chữ "cá»­u Ä‘iệp triện ä¹ ç–Š 篆 ". Vá» cách gá»i, Võ Tắc Thiên đổi gá»i "tá»· ç’½ " là "bảo 寶 ", nên "tỉ " và "bảo" thông dụng lẫn nhau. Dưới thá»i nhà ÄÆ°á»ng còn gá»i ấn chương là " ký 記 " hay "chu ký  朱 記  ".

Trước thá»i Tống, Nguyên tác dụng cá»§a ấn chá»§ yếu là làm bằng chứng. Sau thá»i Tống, Nguyên vịêc sá»­ dụng ấn càng ngày càng phổ biến rá»™ng rãi, như dùng ấn đóng trên há»a phẩm, thư pháp, hay dùng để ngoạn thưởng, từ đó việc khắc ấn càng trở thành má»™t nghệ thuật có giá trị cao, và ngày nay ngưá»i ta gá»i đó là nghệ thuật khắc triện.

C-Sá»± quan trá»ng cá»§a ấn chương .

1-Mất ấn, đồng nghĩa với mất quan.

Trong xã há»™i phong kiến ngày xưa, quan ấn là tượng trưng cho quyá»n lá»±c mà hoàng đế ban cho quan lại, tuy chỉ là má»™t vật nhá» vuông vức không quá má»™ tấc, nhưng từ vương công đại thần đến hàng huyện lệnh, châu mục, Ä‘á»u cá»±c kỳ trá»ng thị, bảo vệ, gìn giữ. Ấn còn, quyá»n còn. Ấn mất, quan mất.

Trong "Tây Du Ký " cá»§a tác giả Ngô Thừa Ân, ngưá»i Ä‘á»i nhà Minh, ở hồi thứ chín, tác giả có thuật câu chuyện vá» ngưá»i cha cá»§a ÄÆ°á»ng Tam Tạng là Trần Ngạc, còn có tên là Quang Nhị, đậu tiến sÄ© được bổ nhiệm làm Thứ Sá»­ Giang Châu. Ông mang chiếc ấn do triá»u đình cấp cho, tức quan ấn, cùng ngưá»i vợ là Ân Thị tá»›i nhiệm sở. Không ngá» trên đưá»ng Ä‘i, bị tên cưá»ng tặc là Lưu Hồng đánh chết rồi đẩy xác xuống sông. Sau đó, Lưu Hồng lấy quần áo cá»§a Trần Ngạc để mạo danh Trần Ngạc, mang theo quan ấn, cùng Ân Thị  nghiá»…m nhiên đến nhiệm sở tá»±u chức.

Bấy giỠÂn phu nhân Ä‘ang có thai, vì muốn con sau này có thể báo được thù cho cha nó nên  buá»™c phải ngậm đắng nuốt cay, nhẫn nhịn sống vá»›i Lưu Hồng. Sau khi sinh nở, Ân phu nhân Ä‘em con để trên má»™t chiếc bè tre, rồi thả xuống dòng sông Trưá»ng Giang. Äứa bé trôi đến Kim SÆ¡n Tá»± ở Trấn Giang thì được má»™t vị sư ở chùa này vá»›t lên mang vá» nhà nuôi, sau cÅ©ng Ä‘i tu trở thành hòa thượng, tức Huyá»n Trang. Khi Huyá»n Trang lên 18 tuổi má»›i cùng mẹ định kế , bẩm rõ vá»›i triá»u đình, giết được tên đạo tặc Lưu Hồng, báo được thù cho cha.

Má»™t tên cưá»ng đạo, chỉ vì ăn cắp được quan ấn mà trở thành má»™t trưởng quan cá»§a má»™t châu trong suốt mưá»i tám năm, đây thật là má»™t việc khôi hài, nhưng đã thá»±c sá»± xẩy ra.

Tuy Tây Du Ký chỉ là má»™t tác phẩm văn há»c, viết theo lối thần thoại tiểu thuyết, cố sá»± mang nhiá»u tính chất hư cấu, nhưng đã cho ngưá»i Ä‘á»c thấy rõ cái tập tục trong sinh hoạt quan trưá»ng  dưới xã há»™i phong kiến ngày xưa là ngưá»i làm quan chỉ được công nhận khi có ấn tín cầm tay, mà không cần biết đến ngưá»i làm quan là thá»±c hay ngưá»i giả.

Thật là một tập tục kỳ quái.

Ấn còn thì quyá»n còn, mất ấn thì mất quan, mất quyá»n, thậm chí mất cả tính mệnh, như trưá»ng hợp cá»§a Trần Ngạc, cha cá»§a ÄÆ°á»ng Tăng trên đây. Nên đối vá»›i quan lại, việc bảo vệ , gìn giữ ấn chương là má»™t việc ưu tiên hàng đầu phải nghÄ© tá»›i khi ra lam quan.

Trên đây, ngưá»i viết có trích câu "Hoài kim chi ấn, kết tá»­ thụ vu yêu 懷 黃 之 å° çµ ç´« 綬 于腰 ". Chữ "hoài 懷 " trong câu này là má»™t chữ há»™i ý, vốn có nghÄ©a là bao tàng, cất dấu má»™t vật gì vào bên trong áo vá»›i thái độ thận trá»ng, đã được Tư Mã Thiên xá»­ dùng để mô tả thái độ cá»§a Phạm Tuy cất giữ ấn chương cá»§a mình vào bên trong áo, chỉ để lá»™ cái giây thao mầu tím Ä‘eo ở ngoài cho ngưá»i ta thấy sá»± quyá»n quý đẳng cấp cá»§a mình thôi.

Thá»i Tây Hán, Chu Mãi Thần nhà nghèo, phải vào rừng đẵn cá»§i Ä‘em bán để mưu sinh, nhưng lại là ngưá»i rất hiếu há»c, tinh thông thư thi văn sá»­. Sau xin được chân lính quèn trong phá»§ Thái Thú Cối Kế, nhưng vẫn thưá»ng phải ăn nhá» ngá»§ đậu trong  nhà má»™t viên tiểu lại.

Có má»™t lần viên Thái Thú Cối Kê phải lên kinh thành Trưá»ng An để làm đối sách cho triá»u đình. Chu Mãi Thần được cho Ä‘i theo để sai bảo. May thay, Thần gặp được viên đại quan ngưá»i đồng hương là Nghiêm Trợ. Trợ thấy Chu Mãi Thần há»c rá»™ng uyên bác, bèn tiến cá»­ lên Hán Võ Äế và được Hán Võ Äế bổ nhiệm làm Thái Thú Cối Kê, rồi cho vá» quê thăm gia đình. Khi trở vá» Cối Kê (nay thuá»™c thành phố Thiệu Hưng, tỉnh Triết Gian), Chu Mãi Thần vẫn ăn mặc y nguyên áo quần như lúc còn hàn vi, còn chiếc ấn có bốn chữ "Cối Kê Thái Thú", Chu Mãi Thần bá»c kỹ vào trong áo, sau đó  xuống xe Ä‘i thẳng đến vào trong cá»­a nha môn quận Cối Kê.

Chính lúc đó bá»n quan lại nha dịch trong quận Ä‘ang yến ẩm vui đùa, chẳng má»™t ai để ý nhòm ngó gì đến tên tiểu tốt Chu Mãi Thần cả. Còn Chu Mãi Thần cứ Ä‘i thẳng vào sau hậu đưá»ng, gặp viên tiểu lại trước đã từng cho Chu Mãi Thần ăn nhỠở nhá». Viên tiểu lại cÅ©ng không há» biết là Chu Mãi Thần đã được Hán Võ Äế bổ nhiệm làm Thái Thú Cối Kê, cứ quen lệ, Ä‘em cÆ¡m ra má»i Chu Mãi Thần ăn cùng. Sau khi cÆ¡m nước no nê, Chu Mãi Thần má»›i bèn cởi áo ra để hóng chút gió cho mát, vô tình để lá»™ giây thao Ä‘eo ấn lòi ra ngoài. Viên tiểu lại, thoạt nhìn thấy, lấy làm kỳ lạ, dùng tay cầm lấy giây thao mà kéo, nào ngá» kéo tuá»™t luôn cả chiếc ấn cá»§a  Chu Mãi Thần rÆ¡i xuống. Viên tiểu lại nhìn thấy bốn chữ "Cối Kê Thái Thú" sáng chói cả mắt khắc trên quả ấn thì sợ hãi thất sắc, vá»™i vàng chậy ra ngoài tiá»n đưá»ng, hô hoán gá»i má»i ngưá»i. Những quan lại nha dịch trong quận lúc đó Ä‘ang uống say, chẳng má»™t ai tin là thật, Ä‘á»u lên tiếng mắng viên tiểu là khoác lác, láo lếu.

Viên tiểu lại lới nói :

-Ai không tin, cứ vào sẽ thấy ấn tín !

Những ngưá»i trước đây vốn khinh thưá»ng Chu Mãi Thần, bèn xô nhau vào trong hậu đưá»ng để xem. Chỉ má»›i nhác thấy quả ấn, Ä‘á»u đã quay đầu chạy ra, hô hoán bảo nhau :" Äúng thật ! Äúng là Thái Thú thật".

Rồi tỉnh rượu, tranh nhau sắp hàng thành tá» chỉnh đứng dưới thá»m tiá»n đưá»ng, chỠđợi bái kiến Chu Mãi Thần.

Má»™t lát sau Chu Mãi Thần Ä‘i ra, tiếp nhận những chào mừng bái kiến cá»§a các quan viên thuá»™c hạ. Sau đó lên xe tứ mã cá»§a triá»u đình Ä‘i vá» quê nhà ở Ngô huyện.

Trên đưá»ng Ä‘i, Ä‘i đến đâu Chu Mãi Thần cÅ©ng được quan lại các huyện tranh nhau nghênh đón chúc mừng.

Câu chuyện trên đây vá» Chu Mãi Thần, cho thấy vai trò quan trá»ng cá»§a ấn tín trong sinh hoạt quan trưá»ng phong kiến ngày xưa : Ai có ấn ngưá»i là quan.

Vì thế, dù chỉ là má»™t vật nhá» bé, nhưng "ấn" và "tỉ" có má»™t tác dụng hết sức trá»ng đại. Ngưá»i nắm giữ được "ngá»c tá»·"  và "tá»· thư" có khả năng quyết định vận mệnh cá»§a cả má»™t quốc gia, làm đảo lá»™n cả má»™t vương triá»u.

Năm 210 trước Công Nguyên, tức năm Tần Thá»§y Hoàng chấp chính tam thập thất niên, Tần Thá»§y Hoàng đông tuần, tùy hành có thiếu tá»­ Hồ Hợi, Tả Thừa Tướng Lý Tư, và Trung Xa Phá»§ Lệnh Triệu Cao. Trên đưá»ng trở vá», Ä‘i đến Sa Khâu (nay thuá»™c Bình Hương tỉnh Hà Bắc), Tần Thá»§y Hoàng bị trá»ng bệnh, lúc lâm chung má»›i viết "tỉ thư" ra lệnh cho công tá»­ Phù Tô, khi đó Ä‘ang giám quân ở biên giá»›i phía bắc, phải lập tức trở vá» kinh đô Hàm Dương để lo liệu hậu sá»± và kế thừa hoàng vị. Nhưng "tỉ thư" chưa kịp gá»­i Ä‘i thì Tần Thá»§y Hoàng qua Ä‘á»i. Bấy giá» có mặt cá»§a cận thần cá»§a Tần Thá»§y Hoàng là Triệu Cao. Cao vốn là ngưá»i coi vá» xa mã và chưởng quản vá» các việc tỉ, ấn, văn thư, lại là thầy dậy pháp luật cho ngưá»i con thứ mưá»i tám cá»§a Tần Thá»§y Hoàng là Hồ Hợi. Sau khi Tần Thá»§y Hoàng chết, Triệu Cao thông đồng vá»›i Hồ Hợi ép Thừa Tương Lý Tư ngụy tạo "tỉ thư" cá»§a Tần Thá»§y Hoàng, lập Hồ Hợi làm Thái Tá»­, và làm giả thêm má»™t "tỉ thư" khác vu cho Phù Tô và tướng quân Mông Äiá»m cái tá»™i bất trung và phỉ báng hoàng đế, rồi sai ngưá»i mang "tỉ thư" lên biên giá»›i phía bắc bức Phù Tô tá»± sát, đồng thá»i bắt Mông Äiá»m. Äợi cho đến khi vỠđến Hàm Dương Triệu Cao má»›i công bố là Tần Thá»§y Hoàng qua Ä‘á»i, rồi lập Hồ Hợi làm Tần Nhị Thế Hoàng Äế.

Trong chiá»u dài lịch sá»­ 2133 năm cá»§a các vương triá»u tại Trung Hoa, từ Tần Thá»§y Hoàng thống nhất lục quốc đến cuối nhà Thanh, ngưá»i ta đã thấy xẩy ra nhiá»u lần những chuyện dùng "tá»· thư"giả để âm mưu tranh Ä‘oạt đế vị, và rất coi trá»ng sá»± chiếm hữu được ngá»c tỉ.

D-Sá»± ra Ä‘á»i cá»§a Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ ( 傳 國 玉 ç’½ )

Như trên đã trình bầy, "ấn tín å°ä¿¡ " cá»§a quan lại là tượng trưng cho quyá»n lá»±c cá»§a quan lại được nhà vua ban cấp.

Còn "ngá»c tỉ 玉 ç’½ " cá»§a hoàng đế, là đại biểu và tiêu chí cho quyá»n lá»±c tối thượng cá»§a chính bản thân hoàng đế. Chẳng những thế, "ngá»c tỉ" còn là được coi là quốc bảo, nên được cất giữ tôn trá»ng truyá»n từ Ä‘á»i này sang Ä‘á»i khác. Muốn cá»§ng cố tư cách hoàng đế cá»§a mình, các vua chúa dù là soán Ä‘oạt, hay thiá»n nhượng, thưá»ng cố công tìm cách chiếm cho được "Truyá»n Quốc Ná»c Tỉ".

Nguyên là sau khi Tần Thá»§y Hoàng thống nhất Trung Quốc, để chứng tá» quyá»n uy tối cao vô thượng cá»§a mình, bèn ra lệnh cho ngá»c công là Tôn Thá» dùng má»™t loại ngá»c quý nổi danh đương thá»i là loại ngá»c Hòa Thị, để tạo cho ông ta má»™t viên "ngá»c tỉ" làm bảo vật truyá»n quốc, gá»i là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·".

Viên ngá»c tỉ này vuông vức bốn tấc, phía trên khắc hình con rồng cuá»™n khúc, thập phân tinh xảo khéo léo, phía dưới khắc tám chữ triện, do chinh tay Thừa Tướng Lý Tư viết chiếu theo ý cá»§a Tần Tá»§y Hoàng là:" Thụ mệnh vu thiên, ký thá» vÄ©nh xương å— å‘½ 于 天 æ—¢ 壽 æ°¸ 昌 ", có ý nghÄ©a là  ngôi hoàng đế cá»§a Tần Thá»§y Hoàng là do "thiên thụ", trá»i ban cho;và sẽ tồn tại mãi mãi đến Nhị Thế, Tam Thế, Tứ Thế…muôn Ä‘á»i sau .

Trước thá»i Tần và Hán thì không  có sá»± khác biệt tôn, ty cá»§a chữ "ấn" vá»›i chữ "tỉ", chỉ sau khi Tần Thá»§y Hoàng lên ngôi, má»›i quy định chữ "tỉ", được chuyên dùng chỉ ấn cá»§a hoàng đế, và "tỉ" phải được khắc bằng ngá»c, nên thưá»ng gá»i là ngá»c tỉ.

Tần Thá»§y Hoàng trong lòng ôm má»™ng dùng viên ngá»c tỉ này, để lưu truyá»n lại cho con cháu mãi mãi thiên thu vạn đại vá» sau, cÅ©ng như ông từng ôm hy vá»ng tu sá»­a, nối liá»n Vạn Lý Trưá»ng Thành để có thể ngăn chặn vÄ©nh viá»…n sá»± xâm lăng cá»§a rợ Hồ phương bắc. Nhưng lịch sá»­ Trung Quốc đã chứng minh rằng đó chỉ là giấc mÆ¡ hão huyá»n, Tần vương triá»u đã không tồn tại được mãi mãi như ý nguyện cá»§a Tần Thá»§y Hoàng, mà chỉ truyá»n được có hai Ä‘á»i, đến Tần Nhị Thế Hoàng Äế  Hồ Hợi thì bị diệt vong.

Từ đó, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trở thành tượng trưng ngôi vị, quyá»n lá»±c  cá»§a các hoàng đế. Ngôi Hoàng đế  là do trá»i thụ dữ. Các vua má»›i lên ngôi, Ä‘iá»u trước hết là cố tìm cách chiếm hữu cho được "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", để chứng minh tính cách thần thánh cá»§a mình vá»›i dân chúng, và mình là ngưá»i "thụ mệnh vu thiên".

E-Sá»± luân lạc cá»§a "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" trong lịch sá»­ Trung Quốc.

Năm 207 trước Công Nguyên, Triệu Cao âm mưu vá»›i con rể là Hàm Dương lệnh Diêm Nhạc, bức tá»­ Tần Nhị Thế Hồ Hợi ở Vá»ng Di Cung, giết Lý Tư ở ngoài chợ. Sau đó, Cao lập ngưá»i cháu cá»§a Tần Thá»§y Hoàng là Tá»­ Anh lên thay. Tá»­ Anh vốn được tiếng là ngưá»i nhân ái, cần kiệm. Cao đưa Tá»­ Anh lên ngôi là có ý muốn nhá» vào danh vá»ng cá»§a Tá»­ Anh để hòa hoãn vá»›i những cuá»™c nổi dậy chống đối mình, và để soa dịu sá»± căm phẫn cá»§a dân chúng đất Quan Trung.

Nhưng Cao lại cho rằng nhà Tần vốn là chỉ là má»™t vương quốc, khi Tần Thá»§y Hoàng làm vua nắm trá»n thiên hạ trong tay, nên má»›i xưng là Hoàng Äế, đến nay lục quốc tá»± tái lập lại, thiên hạ cá»§a Tần Thá»§y Hoàng sụp đổ, cương thổ nước Tần vì thế thu nhá» lại, vua Tần không thể xưng là Hoàng Äế được nữa, mà chỉ nên xưng là "vương" như trước thôi, vì thế Tá»­ Anh chỉ có danh xưng là Tần Vương.

Tháng chín cùng năm, Triệu Cao dụ Tá»­ Anh trai giá»›i, để tế tá»± tổ miếu và sẽ trao " Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho.

Nhưng Tá»­ Anh thấy Triệu Cao đã sát hại Tần Nhị Thế, sợ sẽ giết nốt mình cùng các tông tá»™c nhà Tần vào ngày tế tá»± tổ miếu, nên đã ước định vá»›i Hạng VÅ© chia đất Quan Trung mà xưng vương, nhân thế, Tá»­ Anh bàn vá»›i hai ngưá»i con, lấy cá»› là bệnh không đến lá»… tổ miếu được, và muốn Triệu Cao đến nhà mình rồi tìm cách mà giết Ä‘i.

Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế Lưu Anh bị ngoại thích là Vương Mãng làm chính biến cướp Quả nhiên, Triệu Cao sau nhiá»u lần cho ngưá»i má»i Tá»­ Anh không được, bèn tá»± đến phòng trai cá»§a Tá»­ Anh nên bị Tá»­ Anh sai ngưá»i đâm chết.

Tháng mưá»i năm 206 trước Công Nguyên, khi Lưu Bang tiến quân vào Hàm Dương, Tần Vương Tá»­ Anh Ä‘i tố xa, ngá»±a trắng, dùng giây Ä‘eo ấn cá»§a mình buá»™c vào cổ, niêm phong ngá»c tỉ và phù tiết, đứng ở quỹ đạo chá» dâng cho Lưu Bang để xin hàng.

Nhà Tần chính thức bị diệt vong từ đấy.

Và cÅ©ng từ đấy, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cá»§a nhà Tần rÆ¡i vào tay nhà há» Lưu, trải qua 214 năm và 12 vị Hoàng Äế nhà Tiá»n Hán. Song trên thá»±c tế, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" này được nhà Hán coi là báu vật, trịnh trá»ng trân tàng trong cung ở Trương An, tượng trưng hoàng quyá»n, còn sá»­ dụng thì lại dùng sáu loại ngá»c tỉ khác nhau :

1-Hoàng Äế Hành Tỉ 皇 å¸ è¡Œ ç’½

2-Hoàng Äế Chi Tỉ 皇 å¸ ä¹‹ ç’½

3-Hoàng Äế Tín Chỉ 皇 å¸ ä¿¡  ç’½

4-Thiên Tá»­ Hành Tỉ 天 å­ è¡Œ ç’½

5-Thiên Tá»­ Tín Tỉ   天 å­ ä¿¡ ç’½

6-Thiên Tá»­ Chi Tỉ  天 å­ ä¹‹ ç’½

Các vương triá»u từ nhà Tùy trở vá» trước, duyên theo chế độ Hán nên sá»­ dụng 6 thứ ngá»c tỉ như nhà Hán, nhưng từ nhà Tùy, và các vương triá»u ÄÆ°á»ng , Tống gia tăng thêm "Thần Tỉ 神璽 " và "Thụ Mệnh Tỉ  å—命璽 "

Má»—i viên ngá»c tỉ, dụng đồ lại khác nhau. Thí dụ như " Hoàng Äế Hành Tỉ " được dùng trong việc thưởng tứ các chư hầu vương. " Hoàng Äế Tín Chỉ " được sá»­ dụng để trưng dụng và Ä‘iá»u động các đại thần và tướng lãnh. Văn thư gá»­i cho các nước ngoài thì dùng “Thiên Tá»­ Hành Tỉâ€. Äính lập minh ước vá»›i các nước ngoài thì dùng “ Thiên Tá»­ Tín Chỉ â€

Cho đến năm 8 Công Nguyên, Hán Thiếu Äế Lưu Anh bị ngoại thích là Vương Mãng làm chính biến cướp ngôi xưng đế, Mãng cÅ©ng muốn chứng tá» vá»›i thiên hạ là ngôi vị và quyá»n lá»±c cá»§a mình là do "thiên thụ", trá»i ban cho, bèn sai ngưá»i em là An Dương Hầu Vương Thuấn vào trong hậu cung ép Thái Hoàng Thái Hậu Vương Chính Quân, mẹ cá»§a Hán Thành Äế và là cô ruá»™t cá»§a Mãng, trao "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cho mình, nhưng chẳng những bị Vương Chính Quân từ chối và còn dùng những lá»i lẽ gay gắt mắng Vương Thuấn :

-Anh em nhà mày đã mấy Ä‘á»i thụ Æ¡n Hán triá»u, được giầu có sang trá»ng, chẳng biết báo đáp, phụ cái công phó thác, lại nhân lúc vua còn trẻ  không nÆ¡i nhá» cậy, mà soán Ä‘oạt hoàng vị, vong ân phụ nghÄ©a có khác chi loài chó loài heo. Bá»n ngươi đã cho rằng "thiên thụ" cho ngôi báu, thì sao không tá»± đúc "ngá»c tỉ" mà dùng, việc gì mà phải cầu đến viên ngá»c tỉ vong quốc này làm gì ? Ta là gái góa nhà Hán, sá»›m muá»™n gì cÅ©ng chết, nhưng ta nhất quyết chết cùng vá»›i  viên ngá»c tỉ này. "

Nói xong, rồi nổi cÆ¡n tức giận, cầm viên truyá»n quốc ngá»c tỉ ném mạnh xuống đất, khiến cho viên ngá»c tá»· này bị sứt má»™t góc.

Sau Vương Mãng phải dùng loại vàng thuần chất để khảm lại.

Ãt lâu sau, Vương Mãng bị quân khởi nghÄ©a đánh bại. Trước khi chết, Mãng Ä‘eo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tá»·" này trên cổ. Má»™t viên quan quân khi chặt đầu Mãng tìm được, Ä‘em dâng cho lãnh tụ cá»§a mình là Lưu Huyá»n. Huyá»n lại Ä‘em dâng cho lãnh tụ cá»§a Xích Mi Quân.

Äến năm 25 Công Nguyên, khi Lưu Tú, má»™t hoàng tá»™c há» xa cá»§a nhà Hán, nổi lên đánh bại Xích Mi Quân, lập ra nhà Äông Hán, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại trở vá» nằm trong tay nhà há» Lưu thêm gần hai trăm năm nữa, đến khi xẩy ra cái loạn "Thập Thưá»ng Thị", má»™t tập Ä‘oàn những tên hoạn quan do Trương Nhượng cầm đầu, chuyên hoành bạo ngược, thao túng chính quyá»n cuối thá»i nhà Äông Hán, vào năm Trung Bình lục niên, tức năm 189 Công Nguyên, vua Hán Linh Äế qua Ä‘á»i, Äại Tướng Hà Tiến mưu giết bá»n hoạn quan, nhưng âm mưu bị phát giác, Hà Tiến bị bá»n hoạn quan Trương Nhượng và Äoàn Khuê giết. Viên Thiệu và Tào Tháo vào quân tim bắt bá»n Nhượng. Nhượng bèn ban đêm ép vua má»›i lập là Thiếu Äế Lưu Biện cùng Trần Lưu Vương trốn ra khá»i hoàng cung ở Lạc Dương, chạy đến Tiểu Bình Tân, bị bá»n Viên Thiệu Ä‘uổi theo truy lùng, tìm được Thiếu Äế rước vá» cung, nhưng viên truyá»n quốc ngá»c tỉ bị ném xuống giếng "Chân Cung Tỉnh" ở Lạc Dương, mà không ai hay. .

Câu truyện này cũng được La Quán Trung thuật lại trong "Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa".

Sau này, Äổng Trác dẫn binh Tây Lương vào cướp pháp và tàn sát dân chúng Lạc Dương, khiến cho các chư hầu vùng Quan Äông (chỉ vùng đất phía đông Äồng Quan, nay thuá»™c huyện Äồng Quan tỉnh Thiểm Tây) nổi lên thảo phạt Trác.

Năm SÆ¡ Binh nguyên niên Ä‘á»i Hán Hiến Äế, tức năm 190 Công Nguyên, Trưá»ng Xa Thái Thú là Tôn Kiên, cùng vá»›i các Thái Thú và Châu Mục nổi lên liên minh thảo phạt Äổng Trác, tác chiến vô cùng dÅ©ng mãnh, nhiá»u lần đánh bại quân Äổng Trác, khiến cho Trác phải e ngại lo sợ rút quân vá» Trưá»ng An, rồi sai Lý Thôi đến đỠnghị hòa thân vá»›i Kiên, nhưng bị Kiên từ chối, Ä‘em tiến quân vào Lạc Dương, cho ngưá»i tu sá»­a miếu đưá»ng lăng tẩm cá»§a các vua nhà Hán bị quân Tây Lương đốt phá, nhân thế má»›i tìm được viên truyá»n quốc ngá»c tỉ đựng trong má»™t chiếc há»™p khóa vàng và bao trong má»™t cái túi gấm, Ä‘eo trên cổ thi thể cá»§a má»™t cung nữ mò từ dưới giếng lên.

Năm SÆ¡ Bình nhị niên, tức năm 191 Công Nguyên, Tôn Kiên nghe lá»i Viên Thuật Ä‘em quân tiến đánh Kinh Châu, chinh phạt Lưu Biểu. Biểu sai Äại Tướng  là Hoàng Tổ, Ä‘i ngược vá» Phàn Thành và Äặng Huyện để đánh Kiên, nhưng bị Kiên phá vỡ, Ä‘uổi chạy đến Hán Thá»§y và vây Tổ ở Tương Dương, khi Kiên đơn thương độc mã má»™t mình qua núi Hiện SÆ¡n thì bị phục binh cá»§a Tổ bắn chết.

Viên Thuật em Viên Thiệu, vốn ôm dã tâm xưng đế từ lâu, nay nghe tin Tôn Kiên chiếm hữu được Truyện Quốc Ngá»c Tỉ, Thuật bèn lợi dụng cÆ¡ há»™i vợ Kiên là Ngô thị Ä‘em quan tài chồng vá» quê, bắt giữ lại và cướp Ä‘oạt Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ rồi xưng đế ở vùng Thá» Xuân, nhưng Thuật tuy là ngưá»i  có "đại chí" nhưng mật nhá» như chuá»™t, chỉ nhá» tài cá»§a Kiên mà cát cứ má»™t vùng, tính lại hoang dâm xa xỉ, hoành chính bạo ngược, khiến cả vùng Giang Hoài bị tàn phá, dân chúng Ä‘a số bị chết đói, sau Thuật bị Tào Tháo và Lã Bố đánh cho nhiá»u trận thất Ä‘iên bát đảo, đến năm Kiến An tứ niên, tức năm 199 Công Nguyên, Thuật bị thổ huyết mà chết. Lúc đó thá»§ hạ cá»§a Thuật có ngưá»i tên là Từ Lục, biết Tháo Ä‘ang ép Hán Hiến Äế dá»i đô đến Hứa Xương, bèn Ä‘em Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ dâng cho Tháo.

Tuy nắm được truyá»n quốc ngá»c tỉ, nhưng Tháo là kẻ gian hùng, không dám xưng đế, phải đợi đến năm 220 Công Nguyên, khi Tào Phi phế vua Hiến Äế lập ra nhà Ngụy, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ má»›i chính thức thuá»™c vá» há» Tào.

Äến cuối Ä‘á»i nhà Ngụy, Tư Mã Viêm ép vua Nguỵ là Tào Hoán phải nhưá»ng ngôi cho , viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lại rÆ¡i vào tay dòng há» Tư Mã.

Nhà Tây Tấn do Tư Mã Viêm kiến lập, trải qua 52 năm, bốn Ä‘á»i vua, thì bị diệt vong, Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ bị luân lạc trong tay các các chính quyá»n cát cứ Thập Lục Quốc ở phương bắc.

Năm 352 CN, nước Nhiá»…m Ngụy, má»™t chính quyá»n cát cứ non yểu trong Thập Lục Quốc  bị diệt, viên Thái Thú Bá»™c Dương cá»§a nước này là Äái Thi Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho hoàng đế nhà Äông Tấn.

Năm 420 Công Nguyên, vua Cung Äế nhà Äông Tấn bị Lưu Dụ ép truyá»n ngôi, nhà Äông Tấn mất , Lưu Dụ chiếm được viên truyá»n quốc ngá»c tá»·, lên ngôi hoàng đế lập ra nhà Tống, (thưá»ng được các sá»­ gia gá»i là Nam Triá»u Tống, để  khu biệt vá»›i nhà Nam Tống do Triệu Cấu kiến lập ở Nam Kinh vào năm 1127 Công Nguyên), cÅ©ng từ đây, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này bắt đầu má»™t cuá»™c luân lưu thay đổi chá»§ nhân tại các vương triá»u phía nam như Tống, Tá», Lương, Trần.

Năm 589 Công Nguyên, vua Hậu Chá»§ nhà Trần, má»™t ông vua Nam Triá»u, có Ä‘á»i sống sa hoa phóng túng, ngày ngày chỉ cùng phi tần, văn quan yến ẩm, ngâm thÆ¡ tác phú, không lo việc triá»u chính, khi  Tùy Văn Äế Dương Kiên Ä‘em chinh phạt, bị bắt cầm tù, nhà Trần vong, viên truyá»n quốc ngá»c tỉ lạc vào tay nhà Tùy.

Cuối Ä‘á»i nhà Tùy, năm 618 Công Nguyên, Tùy Dạng Äế bị Vu Văn Hóa Cập và Tư Mã Äức Kham phát động chính biến giết và chiếm được truyá»n quốc ngá»c tỉ. Vu Văn Hóa Cập xưng đế, lập ra nước Hứa, nhưng chính quyá»n này chỉ tồn tại có má»™t năm sau bị Äậu Kiến Äức đánh bại, bắt và giết ở Liêu Thành.

Năm 621 Công Nguyên, Äậu Kiến Äức thua trận bị giết ở Trưá»ng An, ngưá»i vợ Ä‘em truyá»n quốc ngá»c tỉ hiến cho ÄÆ°á»ng Cao Tổ Lý Uyên, nhân thế nhà ÄÆ°á»ng làm sở hữu chá»§ cá»§a viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này ba trăm bẩy mươi năm.

Cuối cùng, năm 907 Công Nguyên, viên ngá»c tỉ lại rÆ¡i vào tay Chu Ôn.

Ôn vốn là má»™t bá»™ tướng cá»§a Hoàng Sào nổi lên chống nhà ÄÆ°á»ng, sau phản Hoàng Sào đầu hàng ÄÆ°á»ng, được vua ÄÆ°á»ng đổi tên là Chu Toàn Chung, nhưng sau lại phản nhà ÄÆ°á»ng, âm mưu ép vua nhà ÄÆ°á»ng là Ai Äế trao cho truyá»n quốc ngá»c tỉ và nhưá»ng ngôi, lập ra Hậu Lương.

Sau khi nhà Hậu Lương do Chu Ôn kiến lập bị diệt, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " rÆ¡i vào tay Lý Tồn Úc, ngưá»i lập ra nhà Hậu ÄÆ°á»ng.

Năm 936 Công Nguyên, Thạch Kính ÄÆ°á»ng cấu kết vá»›i ngưá»i Khiết Äan là Da Luật Äức Quang tấn công Lạc Dương, vua Phế Äế nhà Hậu ÄÆ°á»ng là Lý Tòng A thấy thế nước không còn giữ nổi, má»›i ôm truyá»n quốc ngá»c tỉ leo lên lầu Huyên Võ Lâu và tá»± thiêu.

Từ đấy truyá»n quốc ngá»c tỉ bị thất tung, không ai biết ở đâu.

Sau đấy, xẩy ra không ít những giai thoại và những truyá»n thuyết liên quan đến viên truyá»n quốc ngá»c tỉ này.

Mãi đến Ä‘á»i nhà Minh, có má»™t ngưá»i chăn dê ở ngoài đồng, thấy có má»™t con dê cứ dùng móng chân mà cào mãi ở trên má»™t khoảng đất, ngưá»i chăn dê lấy làm lạ, má»›i đào chá»— đất ấy lên, thì phát hiện được má»™t viên ngá»c tỉ rất là tinh mỹ nằm ở dưới đất. Ông ta biết là vật báu, má»›i Ä‘em hiến cho  má»™t ngưá»i hậu duệ cá»§a Nguyên Thuận Äế là Bác Thạc Khắc Äồ Hãn, tin tức này được truyá»n đến má»™t ngưá»i hâu duệ khác cá»§a Thành Cát Tư Hãn là Lâm Äan Hãn. Ông này cho rằng viên ngá»c tỉ  thuá»™c vỠông ấy, bèn dùng võ lá»±c đến đánh Bác Thạc Khắc Äồ Hãn để chiếm lấy.

Cuối cùng, đến đầu Ä‘á»i nhà Thanh, viên ngá»c tỉ cá»§a ngưá»i chăn dê lá»t vào tay Hoàng Thái Cá»±c, tức Thanh Thái Tông sau này. Lúc đó, Hoàng Thái Cá»±c má»›i phát hiện trên viên ngá»c tỉ này có khắc mấy chữ : " Chế Cáo Chi Bảo 制 誥 之 寶 ", không phải là viên truyá»n quốc ngá»c tỉ cá»§a Tần Thá»§y Hoàng. Nhưng vì, Hoàng Thái Cá»±c thưá»ng tuyên dương chiếm được thiên hạ là do "mệnh trá»i qui vá» mình". Vì thế, năm 1636, khi Hoàng Thái Cá»±c lên ngôi hoàng đế kế vị cha là Ná»— NhÄ© Cáp Xích, thừa nhận viên ngá»c tỉ đó là "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ", rồi cải tá»™c danh Nữ Chân thành Mãn Châu, và cải quốc hiệu Hậu Kim là Äại Thanh.

Viên "truyá»n quốc ngá»c tỉ" giả đó trở nên truyá»n quốc ngá»c tỉ thật cá»§a vương triá»u nhà Thanh, suốt 11 Ä‘á»i vua, và kéo dài 276 năm.

Cho đến khi xẩy ra cuá»™c Cách Mạng Tân Hợi năm 1911, ông vua cuối cùng cá»§a nhà Thanh là Phổ Nghi bị lật đổ, phải xuống chiếu thoái vị như vua Bảo Äại ở nước ta, rồi bị trục xuất ra khá»i hoàng cung, nhưng vua Phổ Nghi cÅ©ng không quên mang theo viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" có bốn chữ "Chế Cáo Chi Bảo" này.

Sau, trải qua những năm cải tạo tù đầy dưới triá»u đại cá»§a Cá»™ng Sản Trung Quốc, do sá»± dụ dá»— và Ä‘e dá»a cá»§a cán bá»™ quản giáo, vua Phổ Nghi má»›i lấy viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ " giả này, được bí mật cất dấu trong má»™t chiếc hòm hai đáy, giao cho nhà nước Cá»™ng Sản Trung Hoa.

Kết cục vá» viên ngá»c tỉ do ngưá»i chăn dê đào được ở ngoài thảo nguyên thì như thế.

Còn má»™t truyá»n thuyết vá» má»™t viên ngá»c tỉ giả khác nữa, cÅ©ng xin ghi lại ra đây:

Vào thá»i vương triá»u nhà Tống, không rõ vào năm nào, có má»™t ngưá»i nông phu ở Hàm Dương ra ngoài cánh đồng làm việc, trong khi cầy ruá»™ng thì phát hiện má»™t viên ngá»c ấn, trên ngá»c ấn có khắc tám chữ :"Thụ Mệnh Vu Thiên Ký Thá» VÄ©nh Xương", y hệt tám chữ viết Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ cá»§a Tần Thá»§y Hoàng. Tể tướng nhà Tống lúc đó là Sái Kinh, sau xem xét và khảo nghiệm má»›i tuyên bố đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc thật cá»§a Tần Thá»§y Hoàng, việc đó từng làm kinh động má»™t thá»i.

Sau đó, trải qua nhiêu năm tháng, không biết do đâu viên ngá»c tỉ này lại trở thành vật sở hữu cá»§a má»™t viên tướng Quốc Dân Äảng Trung Quốc cư trú nhiá»u năm tại Mỹ quốc. Vào thá»i kỳ xẩy ra cuá»™c cách mạng văn hóa ở Trung Cá»™ng, viên tướng Quốc Dân Äảng có ý muốn Ä‘em viên ngá»c tá»· này ra bán ở Ão Môn. Má»™t nhân sÄ© thân Trung Cá»™ng ở Hương Cảng biết tin đó, muốn bá» tiá»n ra  mua vá» cho nước mình, nhưng không biết chắc chắn viên ngá»c tỉ này là thật hay giả, má»›i cậy nhá» má»™t chuyên gia trứ danh vỠđồ cổ ở lục địa là Phó Äại Dữu, đến khảo sát. Sau khi đích thân xem xét, chuyên gia đồ cổ này xác nhận đó là ngá»c tỉ truyá»n quốc giả.

Gần đây nhất, há»c giả Chung Thế Kiệt ở Hương Cảng cho biết ông tìm được viên ngá»c tỉ truyá»n quốc làm bằng ngá»c há» Hòa từ má»™t ngưá»i bạn Nhật Bản. Tháng 10 năm 1991, há»c giả há» Chung có mở má»™t há»™i nghị tá»a đàm ở Tây An và Bắc Kinh, vá»›i há»c thuật giá»›i để thảo luận vá» viên ngá»c tỉ truyá»n quốc há» Hòa này. Nhưng không ít há»c giả tá» ra hoài nghi vá» sá»± xác thá»±c viên ngá»c tỉ này.

Bởi vậy, cho đến nay, tung tích viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cá»§a  Tần Thá»§y Hoàng vẫn không ai biết đích xác là ở đâu. Nhưng căn cứ theo sá»± nghiên cứu cá»§a các chuyên gia thì ngá»c há» Hòa dùng đế Ä‘iêu khắc và chế tạo ngá»c tỉ truyá»n quốc là loại thạch ngá»c, thuá»™c "Trụ Trưá»ng Thạch", có thể chịu má»™t độ nóng đến 1300 độ, sức nóng cá»§a loại lá»­a thưá»ng không đủ sức thiêu há»§y nó được.

Từ đó suy ra, viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" cá»§a Tần Thá»§y Hoàng khó có thể  tiêu tan Ä‘i cùng vá»›i vua Phế Äế nhà Hậu ÄÆ°á»ng khi ông này leo lầu Huyá»n Võ ở Lạc Dương để tá»± thiêu.

Trong khi ở phương bắc, há» Lưu nhà Hán, làm chá»§ nhân cá»§a viên "Truyá»n Quốc Ngá»c Tỉ" và tôn quý là quốc bảo, đồng thá»i tạo ra 6 viên ngá»c tỉ khác để dùng vào nhưng công việc khác nhau cá»§a vương triá»u nhà Hán, thì tại phương nam, nước Nam Việt, há» Triệu cÅ©ng chế tạo những viên ấn tỉ riêng xá»­ dụng cho nước mình, trong đó có viên "Văn Äế Hành Tỉ" thuá»™c loại kim ấn, được các sá»­ gia và các nhà khảo cổ coi là "bảo trung chi bảo", "trá»ng trung chi trá»ng" mà ngưá»i ta đã khai quật được trong ngôi má»™ cá»§a Triệu Văn Äế, vua Ä‘á»i thứ hai cá»§a nước Nam Việt vào năm 1983 ở thành phố Quảng Châu trên núi Tượng Cương SÆ¡n.

Bài viết này không mang tính cách má»™t bài nghiên cứu, chỉ dành mua vui cho bạn bè bằng hữu trong lúc đông sang cảnh muá»™n, má»™t đèn hiu hắt, và xin dành  má»™t bài viết khác vá» viên  "Văn Äế Hành Tỉ  æ–‡å¸è¡Œç’½ " cá»§a Triệu Văn Vương khi có dịp.

(Paris ngày 26-11-2006-11g55 –Phạm xuân Hy)
________________________________________________________________
Sách tham khảo :

1-Trung Quốc văn hoá sá»­ 500 nghi án 中 國 æ–‡ 化 å² 500 ç–‘ 案

2-Trung Quốc lịch sá»­ bí văn dật sá»± 中 國 æ­· å² æ–‡ 軼 事

3-Vạn sá»± do lai è¬ äº‹ ç”± 來

4-Trung Quốc văn hoá tri thức tinh hoa 中 國 文 化 知 識 精 花

5-Từ Hải 辭 海

 

_______________________________________________________________

 [ Trở Vá»   ]            [ Trang chá»§ ]