Ngày xưa trước công nguyên Hàng Châu mang tên Tiền Đường, tên của giòng sông chảy qua Hàng Châu. Mãi đến năm 589 trong thời nhà Tùy, thành phố xinh đẹp này mới đổi tên Hàng Châu, khi thời kỳ xây dựng kênh đào Đại vận hà dài 1800km từ Bắc Kinh về đây. Hàng Châu là cố đô của nhiều triều đại mà phồn vinh nhất là đời Tống, lúc triều đại này lánh nạn về phía nam trong thế kỷ thứ 12. Đã từ xưa, Hàng Châu là một chốn đầy sông nước hồ núi.
NON NƯỚC HÀNG CHÂU Bích Phượng
Thắng
cảnh Hàng Châu miền Giang Nam Trung Quốc, một vùng đất có
phong cảnh kỳ thú hữu tình được nhiều người biết đến
với câu "Trên có thiên đàng, dưới có Tô, Hàng" với những
danh lam thắng cảnh như Chùa Linh Ẩn, núi Phật Phi Lai phong,
cảnh Tây Hồ, Tam Đàn Ấn Nguyệt ...
Đến Hàng châu, tôi say mê với cảnh sắc thiên nhiên hài hòa đẹp tựa trong tranh. Cảnh đẹp thanh lịch tao nhã ở đây đã làm rung động lòng người. Bước chân về Hàng Châu, tôi có cảm giác như đi vào cõi mộng thần tiên hay chốn thiên đường hạ giới. Còn gì thơ mộng hơn là được đi tảo bộ dưới ánh vàng rực rỡ của những hàng cây ngô đồng, quyện với màu đỏ tươi thắm của lá phong cùng màu xanh ngọc bích của nhành dương liễu rũ ven bờ những dòng suối uốn khúc ngân reo...Nhìn những cô gái giang nam xinh đẹp mỹ miều, tôi liên tưởng đến Trịnh Đán, Tây thi...Ở đây truyền thuyết thiên tình sử của nàng mỹ nữ Tây thi với tướng quân Phạm lãi đã gắn liền với một địa danh nổi tiếng của Hàng Châu tên gọi là Hồ Tây tử hay còn gọi là Tây Hồ.
Tây Hồ
Đến Hàng Châu là đến Tây Hồ với núi Cô sơn, rộng gần 6 cây số vuông, ba phía là núi bao bọc. Cô sơn, cao 38m, là một trong bốn hòn đảo của hồ, nơi Lâm Bô đời Tống ở ẩn, nuôi hạc và trồng mai. Ngày nay trên Cô sơn còn giống mai và nấm mồ của ông. Không chỉ Lâm Bô, Tây Hồ ghi dấu chân của biết bao nhiêu thế hệ thi nhân văn sĩ, như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Mạch Hạo Nhiên,...trong đó Bạch Cư Dị đã từng làm thái thú tại đây và công trình xây đê điều của ông còn lại tới ngày nay. Hàng Châu cũng là nơi yên nghỉ cuối cùng của Nhạc Phi thời Nam Tống (1103-1142), vị tướng trung quân bị gian thần Tần Cối, tư thông với giặc Kim, hãm hại chịu án oan tử hình . Sau khi được phục hồi, thi hài của ông và con trai được đưa về đây chôn cất . Người ta tin rằng những người trung liệt như ông sẽ thành thần tiên cho nên trên nóc điện thờ còn khắc họa hình chim hạc, tượng trưng cho bất tử.
Đứng ven bờ hồ, tôi đã thấy mình như Lưu Nguyễn lạc vào cõi Đào nguyên. Trước mắt tôi, cả một khung trời thơ mộng với những cây hồng đào, xen kẻ với những cây liễu biếc...Màu sắc hồng hồng trăng trắng của hoa đào, quyện với màu xanh lục lục của lá liễu nghiêng mình rủ xuống bờ hồ chìm trong một làn sương khói mong manh; nưóc hồ có khi sương khói giăng đầy, có khi sóng gợn lăn tăn, hay nhấp nhô, có khi lung linh huyền ảo, có khi in lặng như tờ. Tất cả cảnh đẹp lộng lẫy này đã cho tôi có cảm giác như đứng trước một bức họa đồ sống động... Tôi thầm nghĩ nếu Sơn có ở đây chắc em tôi sẽ đem non nước mây ngàn của hồ Tây này vào trong tranh vẽ .
LẠC
LỐI ĐÀO NGUYÊN
Đào
nguyên đưa lối cảnh Tây Hồ
Một
cõi thiên nhiên bức họa đồ
Rực
rỡ cành đào in bóng nước
Thướt
tha ngọn liễu ngả ven bờ
Lầu
xưa hạc vắng trăng thơ thẩn
Bến
cũ cây buồn gió phất phơ
Sóng
biếc, thi nhân người chẳng thấy
Say
vung nét bút thả hồn thơ?
Tiểu Vũ Vi
Ngay chính tôi, tôi
cũng thấy mình cần phải họa lại phong cảnh hữu tình này...
VỊNH TÂY HỒ
Giang
Nam lộng lẫy cảnh Tây Hồ
Mây
trắng dập dờn, nước nhấp nhô
Sen
ngả nghiêng mình khơi ý nhạc
Liễu
buông rủ lá gợi tình thơ
Bãi
sông Ngô đón chờ chim vũ
Gác
Hạc Vàng trông ngóng cánh cò
Đâu
bướm thi nhân hồn Lý Bạch
Trên
sông khói sóng một trời mơ.
Tâm trạng đê mê say đắm trước phong cảnh hữu tình của Động đình hồ này tôi nghĩ nhà thi hào Mạch Hạo Nhiên cũng đã có khi một lần qua đây...Tiểu Vũ Vi
ĐẾN ĐỘNG ĐÌNH HỒ Phẳng
yên tháng tám mặt hồ
Trần Nhất Lang dịch |
LÂM
ĐỘNG ĐÌNH (1)
孟 浩 然 望 洞 庭 湖 贈 張 丞 相 八 月 湖 水 平 ， 涵 虛 混 太
清 。
Bát
nguyệt hồ thủy bình,
(1) Động Đình Hồ ở Nhạc Châu.Mạnh Hạo Nhiên (2) Đầm Vân Mộng ở gần vùng Động ĐÌnh Hồ. (3) Thành Nhạc Dương đối diện với Động ĐÌnh Hồ. (4) Thùy điếu : Nghĩa đen là buông câu, nghĩa bóng là ra làm quan. |
Chiều hôm đó khi về
khách sạn, tôi đã kể cho Sơn qua mạng sóng nghe những gì
tôi đã thấy...Em tôi buồn lắm, tiếc vì mình không được
ngắm mặt trời lặn trên vùng non nước Ngũ Hồ , nơi mà
Sơn thường dùng trí tưởng tượng của mình để vẽ dựa
theo các lời thơ ca ngợi của các thi nhân đời xưa. Tuy cách
xa vạn dặm nhưng tôi nghĩ là em tôi đã cảm nhận cái đẹp
của Tây Hồ, vì ngày hôm sau tôi đã nhận được bài họa
của Sơn.
| THU
TỨ
Thu
về trở giấc mộng sông hồ
Hoa Sơn |
 |
Nghĩa phụ tôi, người cũng như bao nhiêu thi nhân đã cống hiến cả đời mình cho Đường Thi, đều ước ao được đứng trên Tây hồ như Lý Bạch, Mạnh Hạo Nhiên...được ngắm cảnh hoàng hôn buông rèm phủ xuống Tây Hồ, được nhìn giải lụa vàng óng ả của đêm trăng gợn trên mặt hồ...Trước ngày tôi đi cha tôi luôn dặn dò : "Con di thăm Hoàng Hạc Lâu nhớ chụp hinh về gửi cho cha nhen". Giờ đúng trên vùng non nước kiều diễm này, tôi đã thấy thấp thoáng bên kia hồ, sừng sững chân mây ngôí lầu Hoàng Hạc, địa danh mà hầu như tất cả các thi nhân xưa và nay thường ca tụng đến.
Và ngày hôm sau, tôi
đã theo đoàn du lịch đến thăm nơi " thần tiên " đó...Buổi
tối, tôi nhận được hai bài họa của Hoàng Mai Sơn trang,
người em kết nghĩa mới của cha tôi... Tôi thiệt vui mừng
vì đã có thêm một người bạn trẻ đến với thơ Đường
luật...
 |
ĐỌC
VỊNH TÂY HỒ
của chị TIỂU VŨ VI Đêm
thu dạo gót viếng Tây Hồ
Hoàng Mai Sơn Trang. |
| DẠO
BƯỚC TÂY HỒ
Tây
hồ dạo bước nhớ thi nhân
Hoàng Mai Sơn Trang |
Trời đêm hôm đó, có
cả một dãy Ngân hà khoe sáng. Nhìn sao Khuê lung linh ánh ngọc,
tôi thầm nói: "cha ơi, ngày mai Vi sẽ thay cha đến thăm gác
hạc vàng mà cha yêu thích"...Đêm Hàng Châu đẹp quá, tôi
muốn được thức trắng thâu đêm để ghi vào ký ức mình
tất cả những gì mà tạo hóa đã bồi đắp cho mảnh dư
đồ ở nơi đây, như thuở xa xưa Giang châu Tư mã Bạch Cư
Dị đã dùng ngòi thi bút của mình mà tô điểm một cõi yên
hà gấm vóc mà ông hằng yêu mến trong suốt thời gian trấn
nhậm ở chốn này:
| XUÂN
ĐỀ HỒ THƯỢNG (*)
Bạch Cư Dị 春 题 湖 上 白 居 易 湖 上 春 来 似 画 图 ，乱 峰
围 绕 水 平 铺。
Hồ
thượng xuân lai tự họa đồ,
(*) Hồ đây là Tây Hồ ở Hàng Châu, tỉnh Triết Giang, Trung Quốc. |
MÙA XUÂN TRÊN HỒ Trần Nhất Lang dịch. Hồ
xuân ai vẽ cảnh nên tranh
|
Hoàng Hạc lâu
Trung hoa có ba ngôi lầu nổi tiếng được các thi nhân xưa nay ca tụng: đó là Hoàng Hạc Lâu ở Vũ Hán, Nhạc Dương Lâu ở Động ĐÌnh Hồ và Đằng Vương Các.
Lầu
Hoàng Hạc đầu tiên được xây dựng ở trên ghềnh đá Hoàng
Hạc thuộc huyện Vũ Xương tỉnh Hồ Bắc vào năm Hoàng Vũ
thứ 2 đời nhà Ngô thời Tam Quốc (223 Tây Lịch ). Đến nay
suốt 1762 năm đã có 12 lần bị thiêu hủy, 12 lần xây cất
lại, mỗi lần lại cao hơn và có nhiều tầng hơn.
Tên gọi " Lầu Hoàng Hạc " bắt nguồn từ truyền thuyết dân gian. Tương truyền Phí Văn Vi, một tu sĩ đắc đạo thành tiên thường cỡi hạc vàng ngao du sông thủy . Một hôm, tiên và hạc bay ngang Vũ Hán và dừng chân lại trên " Đồi Rắn "để nhìn ngắm, một bên là cảnh đẹp hùng vĩ cũa Trường Giang và bên kia là Ngũ Hồ trong khói sương diễm lệ. Người đời sau đã từ nơi tiên cưỡi hạc vàng bay đi xây lên một tháp lầu đặt tên là Hoàng Hạc Lâu.
Lầu Hoàng Hạc ngày
xưa là nơi gặp mặt tao đàn của các văn nhân mạc khách
trong thời. Trong thời Đường ( 618-907 ), các thi nhân đến
Hoàng Hạc Lâu để vừa thưởng ngoạn phong cảnh non nước
mây ngàn hữu tình, vừa uống rượu làm thơ. Thôi Hiệu, một
thi nhân nổi tiếng thời Đường thịnh khi qua đây, cảm hứng
nét đẹp huyền ảo của trời chiều dần buông trên dòng
Trường Giang,cảnh mỹ miều lộng lẫy của Hán Dương bên
kia sông, đã để lại một áng thơ tuyệt tác bất hủ trên
vách lầu Hoàng Hạc. Bài thơ đó như sau :
| Hoàng
Hạc Lâu
Nguyên tác: Thôi Hiệu |
|
| 七言律詩
崔 顥 黃 鶴 樓 |
|
| 昔人已乘黃鶴去， 此地空餘黃鶴樓。
黃鶴一去不復返， 白雲千載空悠悠。 晴川歷歷漢陽樹， 芳草萋萋鸚鵡洲。 日暮鄉關何處是？ 煙波江上使人愁。
|
Tích
nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ,
Thử địa không dư Hoàng Hạc Lâu Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản, Bạch vân thiên tải không du du Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ Phương thảo thê thê Anh Vũ châu Nhật mộ hương quan hà xứ thị ? Yên ba giang thượng sử nhân sâu |
 |
Dịch
nghĩa:
Người
xưa đã cưỡi hạc vàng bay đi,
|
| Bài
dịch I : Hoàng
Hạc Lâu
Người
đi cưỡi hạc từ xưa,
Trần Trọng Kim |
Bài
dịch II: Lầu Hoàng hạc
Hạc
vàng ai cưỡi đi đâu?
Tản Đà |
| Bài
dịch III: Hoàng Hạc Lâu
Người
xưa cưỡi hạc đã cao bay,
Ngô Tất Tố |
Bài
dịch IV : Lầu Hoàng hạc (1)
Người
xưa cỡi hạc đã đi rồi
Trần Nhất Lang |
| (1) Hoàng Hạc Lâu
trên ghềnh đá Hoàng Hộc thuộc huyện Vũ Xương, tỉnh Hồ
Bắc
(2) Bãi Anh Vũ thuộc bắc ngạn sông Trường Giang, gần thành Hán Dương phía tây nam huyện Vũ Xương. |
Hôm nay đứng trên ngôi lầu Hoàng hạc này, nhớ đến bài dịch của cha tôi, lòng tôi bỗng dâng một nỗi sầu miên man ...Chốn cũ còn đây nhưng cảnh không còn thơ mộng tao nhã như ngày xưa nữa. Hoàng hạc lâu đã trở thành một khu du lịch đầy tính cách thương mại, cạnh tranh thị trường. Ngôi tháp lầu bằng gỗ đã được thay thế bằng kiến trúc xi măng .Thiết trí trong lầu quá hiện đại tuy đẹp nhưng không còn biểu lộ hết nét diễm tình huyền ảo mong manh của Hoàng hạc Lâu thuở xưa...
Nhưng khi đứng trước bài thơ của Thôi Hiệu tôi cảm thấy chơi vơi như đi ngược dòng thời gian. Tôi mơ hồ thấy mình như đang trở về một thời thịnh Đường. Nhắm mắt lại tôi để hồn mÌnh chìm vào quá khứ với những tiếng cười ròn rã, tiếng ngâm thơ sang sảng lồng trong tiếng sáo tiêu vi vút...Mùi hương nồng nàn của rượu ...Một khúc nhạc âm hưởng liêu trai...Phải chăng đây là Khúc " lạc mai hoa " trong bài thơ của Lý bạch.
Dữ Sử lang trung ẩm thính Hoàng Hạc lâu thượng xuy địch
與 史 郎 中 欽 聽 黃 鶴 樓 上 吹 笛
一為 遷 客 去 長 沙
西 望 長 安 不 見 家
黃 鶴 樓 中 吹 玉 笛
江 城 五 月 落 梅 花
Nhất
vi thiên khách khứ Trường Sa
Tây
vọng Trường An bất kiến gia
Hoàng
Hạc lâu trung xuy ngọc địch
Giang
thành ngũ nguyệt "Lạc mai hoa"
Dịch Nghĩa:
Thân
là một người khách đến tận Trường Sa xa vạn dặm
Trông
ngóng sang phía Tây về thành Trường An mà không thấy nhà
Ở
trên lầu Hoàng Hạc, tiếng sáo ngọc thổi
Giữa
tháng năm, (sáo thổi) vang lên khúc "Lạc Mai Hoa" trên sông
nước dưới chân thành
Lạc mai hoa: tên một khúc địch (loại sáo thổi ngang), âm điệu não nề gợi niềm lữ thứ tha hương
Dịch Thơ:
Ngàn
dậm Trường Sa khách tới đây
Trường
An nhà cũ khuất trời tây
Tháng
Năm tiếng sáo trên Lầu Hạc
Vọng
xuống thành sông khúc Lạc Mai.
Cung điệu du dương trầm bỗng đã làm tôi nhớ đến bài " Trường Tương Tư " mà Sơn đã tặng cho tôi viết theo ý thơ của Lý bạch . Em tôi rất mến chuộng vị thi hào tài ba lỗi lạc này nên thường hay chọn những bài thơ hay của ông để phổ nhạc như " tương tiến tửu ","thu tịch lữ hoài" hay "cổ phong"...Tiểu Vũ Vi dịch
| Thu
tịch lữ hoài
Nguyên tác: Lý Bạch |
|
| 秋 夕 旅 懷
涼 風 度 秋 海 。
|
Thu
tịch lữ hoài
Lương
phong độ thu hải
|
| --
Dịch nghĩa --
Gió
lạnh thổi qua bể mùa thu
|
--
Bản dịch của Tản Đà --
Lạnh
lùng gió vượt bể thu
|
Giờ đứng trước bút tích của Lý Bạch, tôi nghĩ đến câu chuyện truyền thuyết lãng mạn của lầu Hoàng Hạc, bài thơ của Thôi Hiệu, bản dịch của cha tôi, dòng nhạc của em tôi...Tôi đã viết một bài thơ về Lầu Hoàng Hạc khi tâm tôi bồi hồi xúc động. Bao nỗi niềm tôi gửi trọn vào trong mấy vần thơ này:
Lầu Hoàng hạc
Người
đi theo hạc khuất chân trời
Lầu
vắng hoàng hôn lặng lẽ trôi
Muôn
thuở phượng hoàng bay viễn xứ
Nghìn
năm mây trắng giạt ngàn khơi
Hán
Dương lộng bóng rừng cây thắm
Anh
Vũ mượt mà thảm cỏ tươi
Chiều
xuống, sầu thương về cố quận
Sương
đêm khói sóng lệ đầy vơi...
Chùa Linh ẨnTiểu Vũ Vi
Cách
Tây Hồ không xa là chùa Linh Ẩn, nằm trong thung lũng dưới
chân một ngọn núi, là một trong 10 ngôi chùa lớn nhất Trung
Quốc, . Trên con đường vào chùa, tôi mê say ngắm nhìn nhiều
pho tượng lớn nhỏ khắc trong đá núi với những đường
nét cổ kính phủ đầy rêu phong.
Theo kinh sách thì vào năm 326 trước Tây lịch, có một nhà sư Ấn Độ pháp danh Huệ Căn đã đến Hàng Châu. Khi Ngài nhìn thấy thung lũng yên tịnh, ba mặt vây phủ bởi núi đồi và cây rừng, nhận ra đây là địa linh thích hợp cho việc ẩn tu. Ngài đã xây một ngôi chùa và đặt tên là Linh Ẩn. Chùa Linh Ẩn là một thắng cảnh du khách dập dìu : ngôi chùa chính vĩ đại và cổ kính gồm nhiều điện rộng lớn tồn trữ những pho tượng uy nghi đẹp đẽ..
Đại sảnh là một công trình kiến trúc đời nhà Đường với nhiều lớp mái cong. Trên nóc có chạm "Lưỡng long tranh châu". Tượng Đức Thích Ca Mâu Ni, tọa trên một tòa sen, giữa đại sảng đường, cao khoảng 20 thước. Đây là bức tượng Phật ngồi lớn nhất Trung Quốc hiện nay.
Trên trán tượng Phật Thích Ca là huệ nhãn sáng lấp lánh, phía sau đầu Ngài là một tấm gương tròn lớn, bao quanh gương là bảy tiền thân của Đức Phật. Đầu Ngài hơi ngả về phía trước, tay phải đặt trước ngực. Gần cửa, từ trên trần buông xuống một ngọn đèn vĩnh cửu mà ngọn nến trong đèn cháy được giữ cháy suốt ngày đêm, từ năm này sang năm khác.
Núi Phật Phi lai Phong
Đây
là ngọn núi đá trước chùa Linh Ẩn, cách chùa bởi dòng
suối nhỏ, cao 168m, có vô số hang hốc . Triền núi được
tạc khắc khoảng 380 pho tượng Phật giáo từ niên kỷ thứ
10.
Tại vách phía đông có ba bức tượng khá cổ của năm 951, tạc đức Thích-ca, Quan Âm và Dược Sư. Tượng lớn nhất là tượng Di-lặc thuộc đời nhà Tống (960-1270), tay cầm xâu chuỗi.
Dựa trên truyền thuyết thì ngày xưa trước chùa chỉ là bãi đất trống, rồi đến một đêm nọ, sau tiếng sấm vang dội, thình lình có ngọn núi lướt gió bay đến đáp xuống đó. Vào thế kỷ thứ 3 có nhà sư Ấn Độ viếng cảnh chùa thấy núi bỗng buột miệng nói rằng "Ở Ấn Độ có vách đá y hệt như thế nầy, có lẽ, vách đá Ấn Độ đã bay đến đây chăng?". Đó là ngọn Linh Thứu, chỗ Phật thuyết Diệu pháp liên hoa, đã bay từ Ấn Độ về cực lạc và "nghỉ chân" ngay trước Linh Ẩn tự. Từ sự tích đó, ngọn núi mới có tên là Phi Lai phong.
Xe lửa chuyển bánh để lại Hàng Châu sau lưng tôi chìm trong sương khói lam chiều, lòng tôi sao hắt hìu một nỗi buồn. Như trong lời dịch " Mùa Xuân Trên Hồ " của cha tôi, tôi cũng mang một tâm tư quyến luyến như thi hào Bạch Cư Dị:
"...Rời
chốn Hàng Châu chưa nở bước
Nơi
đây còn vướng nửa tâm tình..."
Bích Phượng
[ Trở Về ]