Phân
Trần Với Vợ
*
Sĩ tốt hai bên đều vắng lặng!
Mình
yêu dấu, anh thực lòng bối rối
Tư
duy em đơn giản hóa tự bao giờ?
Anh
nghĩ ngợi và băn khoăn suốt buổi
Không
chỉ vì em đã giấu những quân cờ.
Cuộc
sống vốn không một chiều thẳng tắp
Chiếc
lá đa chỉ che mắt ngựa thôi mà
Trong
mắt ta
đời sống tràn ttrề
thênh thang
phức tạp
Muôn
vạn sắc màu
lồng lộng
nguy nga.
Kìa
hùng vĩ sum xuê cây cổ thụ
Ngọn
thì nhỏ mà cành ngang vạm vỡ
Những
cành ngang nâng đỡ ngọn bên trên
Những
cành ngang đẩy mạnh sức vươn lên
Không
có cành ngang
con chim đậu vào đâu
để hót?
Tước
hết cành ngang, cây sẽ tong teo yếu ớt
Cho
nên cuộc sống dễ đâu đơn giản một chiều!
Dẫu
đơn giản như những bầy người nguyên thủy
Chỉ
đi săn hái lượm sống qua ngày
Nhưng
có kẻ đã mài vỏ ốc làm chiếc hoa tai
Lượm
cục thổ hoàng vẽ những bức tranh trong hang động
Hàng
vạn năm qua
con người khuất bóng
Di
tích những cuộc đi săn - hả hê - cuồng nhiệt - tưng bừng
chỉ còn lưu vài mẩu xương thôi
Mà
cái để đo tầm cao dáng đứng con người
lại là những chiếc vỏ ốc hoa tai
Và
những bức tranh vẽ trên vách đá
Những
thứ vốn không làm ai no được cả.
Có
thể nào chúng ta sống khác cha ông?
Dù
bận chống xâm lăng phải đúc thêm hàng vạn mũi tên đồng
Vẫn
chuốt một chiếc trâm cho người yêu cài trên mái tóc
Đến
bây giờ chúng ta lần tìm trong mạch đất
Gặp
cành trâm nằm cạnh mũi tên đồng
Ai
nói rằng chiếc trâm kia không phản ánh tính anh hùng
Của
những người vừa rèn dáo gươm vừa bày thêm điệu múa
Vừa
đặt tiếng hát lời ca khi làm ra hột lúa
Nên
trang sử dân tộc ta có tiếng sóng Bạch Đằng
vừa có thêm câu dân ca Quan họ hát trao yêu!
*
Người
xưa muốn
kẻ sĩ phải biết đủ cầm - kỳ - thi - họa
Rằng
hễ bút nghiên thì kiếm mã
Cho
dẫu ngày nay
đâu có ai chê các nhà vua phong kiến thích chơi cờ?
Trong
thời đại anh hùng các võ tướng cũng làm thơ
Sao
em buồn lòng vì anh ham chơi cờ tướng?
Cho
dẫu những quân cờ không là cành ngang
nâng ngọn chồi vươn thẳng
Nhưng
là bóng mát cây xanh
Ơ
đó anh nghỉ ngơi khôi phục lại chính mình
Giữa
cuộc sống bon chen áo cơm tủn mủn
Anh
làm mới hồn anh sau hàng trăm lần va đụng
Và
gạn lọc khỏi lòng bao điều cay đắng không tiêu
Anh
luôn một mình ngồi trước chiếc bàn vuông
Lặng
lẽ nhảy ngựa - hoành xe
tiến pháo đầu - chiếu tướng.
Đâu
phải anh thích những trò ba hoa dao to búa lớn
Để
tự huyễn mình quên thực tế đáng buồn
Quên
những con người cận thị giản đơn
Quen
sản xuất lá đa che mắt ngựa
Luôn
giục giã: hãy bùng lên - bùng lên như ngọn lửa
Nhưng
hút cạn dần đi bao chất đốt của đời
Những
huênh hoang thiển cận
tự mãn
hẹp hòi
Dìm
chúng ta giữa trăm điều nghịch lý
Những
lý thuyết vu vơ
mở ra một thiên đuờng mộng mị
Trói
chặt đời ta trong nghèo khó nhọc nhằn
Nếu
chúng mình ngày càng kiệt quệ
vẫn hô hoài khẩu hiệu
đất nước giàu đẹp muôn năm
Đâu
phải vì anh chỉ biết điều hành những quân cờ gỗ
Những
quân cờ cũ mòn không còn rõ chữ
Anh
vẫn không lầm lấy binh thay tướng
lấy pháo mã thay xe
Dù
đôi khi một quân cờ nào đó mất đi
Anh
vẫn đặt một chiếc nắp chai vào thế chỗ.
Anh
có trách nhiệm nào với trăm điều khốn khổ
Khi
lý lịch che đầu người ta bước vào giảng đường đại
học,
ngồi vào những chiếc ghế cao
Khi
những quan niệm giản đơn hóa thành hàng rào
Vây
bọc chung quanh ao cá mè tù đọng
Khi
mọi việc đều giản đơn
như bắn súng!
*
Vì
nhận thức giản đơn
em dễ bỏ qua những quân cờ gỗ ngoài đời
Những
quân rầy nâu bọ xít
khiến con cái chúng ta bị tước mất nụ cười
Bị
tước mất những cành ngang chim đậu
Mơ
ước trẻ thơ không dám bước qua lằn ranh táo bạo
Cùn
mằn như những món đồ chơi
nhảm nhí
nghèo nàn
Đơn
giản hóa tư duy đẩy chúng ta vào thế nạn nhân
Cưỡng
nhét vào mồm ta vô vàn dĩa hát
(Không
dĩa hát nào quí hơn sự thật!)
Biến
ta thành ốc mượn hồn
Não
ta thừa một trăm tỉ nơ rôn!
Anh
một mình ngồi trước chiếc bàn vuông
Sĩ
tốt hai bên đều vắng lặng
Anh
sợ hãi nghĩ
nếu cuộc đời đơn giản
Khác
nào anh sống không em!
(B’lao,
1988)
(trong
Đêm Hát Một Mình)