Chim Việt Cành Nam            [  Trở Vá»  ]          [ Trang chá»§ ]           [ Tác giả
 
Mùa núm (nấm) mối
Cát Hoàng
Cuối tháng tư, đầu tháng năm âm lịch, thưá»ng xuất hiện những cÆ¡n mưa trong nắng - nắng trong mưa, gió lùa riu riu giá lạnh buốt lòng ngưá»i đơn lẻ, cÅ©ng là lúc mặt đất đủ má»m, lòng đất đủ ấm để thôi thúc những kim (phôi) núm mối vươn lên đón ánh sáng mặt trá»i Tết Äoan Ngá» hàng năm - Thứ ánh sáng lúc thiếu thá»i mẹ tôi thưá»ng bảo con ngước mắt nhìn để cả năm không bị bịnh mắt; hoặc trồng dừa vào ngày nầy để sau nầy trái dừa không bị trăng ăn (dừa có nước không cái).
Gò núm mối được hình thành từ tổ con mối thưá»ng má»c ở đất vưá»n tÆ¡i xốp có độn cây cá» mục. Những meo núm trắng mốc được tích tụ dần nên những chùm kim núm màu nâu cá»§a đất, đến độ tiết trá»i gió mưa thích hợp là vạch đất chui lên góp mặt cho Ä‘á»i má»™t hương vị thá»±c phẩm có má»™t không hai, mà ai đã nếm qua má»™t lần cả Ä‘á»i không thể quên được. Gò núm đã má»c ngày nào rồi thì năm sau cÅ©ng má»c đúng hoặc gần đúng ngày năm trước đã má»c (Trừ trưá»ng hợp năm nhuận thì gò núm có thể má»c trước hoặc sau má»™t tháng cùng ngày). Do đặc Ä‘iểm nầy mà những ngưá»i "ăn" núm mối chuyên nghiệp canh ngày hái núm chính xác. Ngưá»i không biết Ä‘i tìm cầu may hú hoạ rất khó gặp. Trong dân gian cho rằng tại do ngưá»i nặng bóng vía không thể tìm gặp núm mối. Hồi con nít mẹ tôi cÅ©ng bảo tôi như vậy, nhưng sau nầy biết cách tôi cÅ©ng trở thành má»™t tay "ăn" núm mối đáo để, lại biết cách trải lên má»™t lá»›p lá dừa hoặc cây lá mục sau khi thu hoạch núm xong, rồi bồi bùn non lên má»™t lá»›p má»ng khoảng 3-4 mm để mùa sau núm má»c nhiá»u hÆ¡n, thân núm bá»± hÆ¡n.

Ở miệt vưá»n Bến Tre gần như có má»™t thứ luật bất thành văn là: Há»… ai phát hiện được gò mối trước thì chỉ việc lấy tàu lá dừa rào ngang dá»c, ngưá»i đến sau tá»± giác không xâm phạm; hoặc nhổ núm chỉ sá»­ dụng thanh tre, gá»— làm dao cạy chân núm, không được dùng dao sắt nhá»n dể làm hư tim núm. Tập quán nầy nay chắc đã vang bóng vì vưá»n ai nấy rào, nấy nhổ, ai nhổ núm vưá»n tôi chắc..."tá»™i phạm"; bên cạnh đó do núm mối có giá trị thương phẩm cao lại chưa nuôi trồng được, nên số ngưá»i săn núm mối đông đảo bất kể quy tắc tập quán.

Sang đầu thế ká»· 21 ở quê tôi (xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) phát triển phong phú loại hình du lịch sinh thái miệt vưá»n. Trong dịp Tết Äoan ngá» (mùng 5 tháng 5 âl) có khoản bánh xèo nhân núm mối, nhân hến rất hấp dẫn thá»±c khách, cá»™ng thêm tiết mục tắm cồn Tiên mà bà con đồn thổi vừa trị được bách bịnh lại thêm trắng da dài tóc, ai nghe mà chẳng khoái, nên dần dần thu hút ngày càng đông nam thanh nữ tú từ Trà Vinh, VÄ©nh Long, Tiá»n Giang, Long An,... sang để...tắm (Ai không tắm ngồi trên ghe bị chá»i bùn dÆ¡ áo ấm ức rồi cÅ©ng tắm). Từ lá»… há»™i tắm Cồn Tiên (Cánh Nhà Báo gá»i nôm na là bãi tắm VÅ©ng Tàu 2. Ngưá»i đông đến độ Cảnh sát giao thông đưá»ng bá»™, đưá»ng thuá»· phải can thiệp để đảm bảo trật tá»± an toàn) bên Châu Thành lan sang lá»… há»™i trái cây phía Chợ Lách (cách sông Hàm Luông, muốn qua lại phải luỵ phà Hàm Luông hoặc phà Tân Phú). Sau nầy tỉnh quyết định chá»n ngày Tết Äoan ngá» hàng năm làm ngày chính thức Lá»… há»™i và Há»™i thi Trái cây ngon an toàn và sạch. Äáng tiếc là gần đây Lá»… há»™i không còn tiết mục tắm cồn Tiên vui vẻ. Bởi lẽ, bãi cồn Tiên đã bị bá»n trá»c phú ao hoá nuôi cá da trÆ¡n, dÆ¡ bẩn ma nào tắm nổi.

Mùa núm mối má»—i năm chỉ diá»…n ra chưa đến hai tháng. Song, trong khoảng thá»i gian ngắn ngá»§i đó nó đã để lại trong Ä‘á»i má»—i ngưá»i dân miệt vưá»n biết bao ká»· niệm. Ká»· niệm, chá»§ yếu không phải từ sá»± ăn, cÅ©ng không từ sá»± nhổ (ÄÆ°á»£c nhổ núm cảm giác sướng hÆ¡n ăn núm - nhất là ngưá»i háo ăn núm mối. Ai không tin cứ ăn cho nhiá»u vào rồi tức thá»i sẽ thấy hậu quả xấu), mà còn tuỳ thuá»™c nhiá»u sá»±... khác. Äó là, má»™t cảm giác man mác, ở gần ta cảm nhận không hết, khi xa thì da diết luyến nhá»›, tá»±a cô dâu đẫm nước mắt trong ngày vu quy - cô cảm thương mẹ cha, gia đình hay luyến tiếc má»™t thá»i con gái?

Tôi có ngưá»i bạn làm bên ngành Truyá»n hình ước vá»ng mãi làm má»™t bá»™ phim vá» núm mối, vá»›i cận cảnh núm mối má»c và... Anh hẹn, tôi chá» nhiá»u bận rồi mà đâu chẳng ra đâu. Má»›i đây, tình cá» gặp lại anh bảo vẫn còn ý định đó và quyết tâm làm liá»n. Hy vá»ng...?

"Ai...núm mối... núm mối hôn" . Má»i bạn vá» quê tôi má»™t lần để biết thế nào là thương nhá»›...núm ./.

Cát Hoàng


  Trở Vá»   ]