Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ] [ Trang chủ ] [ Tác giả ]
Bến Cát thuá»™c xã Tân Phú Trung xưa, bao gồm ba là ng: Tân Äịnh, Phú Long và Äịnh Trung (Nay tách là m 2 xã: Äịnh Trung, Phú Long, huyện Bình Äại, tỉnh Bến Tre). Äịa hình nằm vắt ngang trục đất giồng tiếp giáp hai con sông lá»›n Cá»a Äại và Ba Lai (chung dòng Mêkông).
Bến Cát Cát Hoà ng Äặc trưng Bến Cát chÃnh là cát. Khoảng tháºp ká»· 60 thế ká»· 20 trở vá» trước, con đưá»ng từ Bến Bạ (giáp sông Cá»a Äại) đến Ao Vuông (giáp sông Ba Lai) trà n ứ cát, lá»›p há»c trò nhá» chúng tôi Ä‘i vá» lúc trá»i trưa nắng là phải chạy cách quãng núp và o bóng cây để tránh chân bá»ng rát; còn chạy xe đạp (rất Ãt) không khéo thì ngoẹo cổ xe té lăn quay là chuyện thưá»ng.
Bến Cát cÅ©ng lắm vưá»n cây cho bá»n há»c trò con nÃt tha hồ leo trèo nhẳn nha mãng cầu, mÃt, xoà i, khế, ổi,...Nhưng khoái nhất có lẽ là món duối; thứ trái ngòn ngá»t, thÆ¡m thÆ¡m vừa có dư vị đăng đắng, chua chua, chát chát ăn từ trưa tá»›i chiá»u còn Ä‘a đã cái miệng; cây duối thì bá»± chảng ông cả, nhánh dai dẻo, leo lên cao nằm vắt võng ngắm tư bá» nhà cảnh lại cà ng ngon, cà ng sướng.
Thá»i chiến tranh giao thông Ä‘i lại rất khó khăn, ai có việc tháºt cần lên đô thị (Bến Tre, Mỹ Tho) thì phải Ä‘i đò máy (xe đò rất Ãt, Ä‘i lại rất khó khăn do cầu đưá»ng quá xấu). Bá» sông Cá»a Äại (còn gá»i là sông Tiá»n) có má»™t bãi cát dà i thoai thoải (nay bùn đã bồi lấp, má»c cả rặng bần gá»i là Bãi Bần) đò máy ghé và o để đón hoặc trả khách - Có lẽ vì thế nên có tên gá»i là Bến Bạ (?). Äến bây giá» tôi vẫn còn nhá»› như in cảnh bá»n con nÃt chúng tôi nôn nao chỠđón má Ä‘i chợ Mỹ Tho vá» (Chiá»u đò má»›i vá», nhưng đã đón từ xế trưa. Trong khi chá» chẳng biết là m gì, chúng rá»§ nhau tắm sông và chia phe đánh tráºn giả). Quà má hoặc ngưá»i thân cho đâu nhiá»u nhá»i gì, chỉ là ổ bánh mì hay và i viên kẹo. Váºy mà bá»n trẻ vui mừng nhảy cá»ng, tung tăng chân sáo suốt đưá»ng vá» quanh quẩn thương thương.
Bến Cát có đình thá» thần hoà ng bổn cảnh, má»—i năm hai lệ cúng: Thượng ngươn và hạ ngươn. Cúng đình thưá»ng có hát bá»™i (hát bá»™), con nÃt khoái, ngưá»i lá»›n cÅ©ng khoái, ngưá»i cầm chầu thưá»ng là ông chánh bái hoặc ông cả hay những ngưá»i có uy tÃn được là ng cả nể trá»ng vá»ng (Những ngưá»i nầy Ä‘á»u có lá»… váºt cúng thần, thưá»ng là mâm xôi, gà trống hoặc heo quay, heo trắng). Có nhiá»u mẩu chuyện xung quanh việc cúng đình và hát bá»™i, chỉ xin kể hai mẩu chuyện vui vá» xem hát bá»™i: Có anh Th chÆ¡i ác lén lấy cắp Ông Tổ gánh hát bá»™i, là m buổi đó gánh hát chảy re, nghe và xem má»i ngưá»i thấy trá»›t quá»›t không giống như buổi trước, khiến Ông Bầu gánh phải xin lá»—i bà n dân thiên hạ cho gánh hát tạm ngưng lo tìm Ông Tổ má»›i hát lại được (Thú thiệt đến bây giá» chúng tôi cÅ©ng chưa cắt nghÄ©a được hiện tượng ly kỳ nầy!). Có má»™t thÃm mê hát quá chừng lo chen vô cố xem cho được, khi chen lại chắp ngược hai tay ra phÃa sau Ä‘Ãt, khiến cho chú T cắc cá»› "gát cu" mình lên, thÃm ta chẳng nói chẳng rằng, rút nhẹ má»™t tay nắm lấy cái móc tai búi tóc, má»™t tay nắm chặt "con cắc cá»›" kéo Ä‘i vòng vòng khắp bãi hát. Qua vụ việc têu tếu nầy anh Th và chú T được công chúng ban cho hai cái nicname khá mỹ miá»u, mà tôi xin phép không kể nghe bất tiện.
Bến Cát có chùa Tân Lâm. Những ngà y rằm tháng giêng, tháng 7 âl,...hoặc ngà y Äại lá»… Pháºt đản là dịp quy tụ hầu hết má»i nhà , má»i ngưá»i viếng bái cầu sá»± an là nh. Dịp nầy lÅ© con nÃt mê tÃt thò lò luôn, chúng chÆ¡i diá»…n đủ trò trong-ngoà i khuôn viên nhà chùa, chỉ trừ gian chánh Ä‘iện do sợ tượng Ông Thiện, Ông Ãc. Riêng tôi ngán nhất là hà ng năm đến mùa cúng sao (tháng 8 âl), vì tôi luôn bị mẹ bắt quỳ đội sá»› (gia đình có bao nhiêu ngưá»i là bấy tá» sá»›), quỳ gần như suốt buổi, hai đầu gối tê Ä‘au muốn xỉu. Bây giá» lá»›n già đầu còn bà y đặt mần thÆ¡: "Äêm qua nghe tiếng chuông chùa/khiến con nhá»› mẹ nhá»› mùa cúng sao/thèm quỳ cho gối tháºt Ä‘au/...". Thiệt không biết xấu hổ!.
Chuyện chùa chiá»ng cÅ©ng nhiá»u. Song, tôi ưa nhất là khi có nà ng nói vá»›i mình: "Pháºt không cấm yêu". Câu nói nầy có sức mạnh giác ngá»™ tôi, để tôi thông cảm ba cái chuyện yêu đương khá dữ dá»™i cá»§a mấy vị sư sãi ở chùa Tân Lâm. Trong đó, có nhiá»u vị tu hà nh nghiêm nghị trong thá»i chiến tranh, sang thá»i bình các vị "tung áo cà sa ra tìm tổ ấm".
Tôi có thói quen từ nhá» là má»—i lần vá» quê là sang chùa thắp nhang lá»… Pháºt (dù tôi không theo đạo). Nhưng, sau những đợt tu sá»a, là m má»›i, chùa Tân Lâm trở nên xa lạ đối vá»›i tôi đến độ không ngá». Kiến trúc cùng biết bao tượng pháºt gá»— xưa rất có giá trị Ä‘á»u mất hết, bị ciment hoá ráo trá»i. Cái ao sen phÃa trước chùa thay vì được hồi phục thì há» là m như "vưá»n tượng". CÅ©ng may còn mấy cây cá»™t gá»—. A di đà , buồn thay!
Bến Cát có trưá»ng há»c nằm trong vòng rà o bót. Chẳng biết ai đó đã có sáng kiến lấy thân há»c trò che chắn cho lÃnh trán. Khoảng năm 1963 đã xảy ra má»™t cuá»™c chiến tháºt sá»± giữa hai phÃa, may mà bất phân thắng bại, đủ để 2 đứa há»c trò lá»›p tư (lá»›p 2 bây giá») bị thương nặng, nếu không có thầy Luáºn dÅ©ng cảm cứu nguy giữa hai là n đạn chắc gì chúng sống.
Bến Cát có hai cái xóm khá đặc biệt: Xóm Giồng Nần toà n ngưá»i theo Quốc gia. Äối nghịch vá»›i xóm Giồng Nần là xóm Bến, toà n ngưá»i theo Việt cá»™ng. Lạ đến độ là chúng chÆ¡i đánh tráºn giả từ lúc còn để chá»m, lá»›n lên chúng đánh nhau chết sống tháºt. Hằn thù nhau đến thế, nhưng má»—i năm chúng chừa ra ba ngà y Tết Nguyên đán, ngà y rằm tháng bảy âl, ngà y lá»… Noel là tá»± do Ä‘i lại, không bắn giết nhau, mà còn có thể gặp nhau uống trà tranh luáºn sai đúng vá» lý tưởng cá»§a má»—i bên Ä‘ang theo Ä‘uổi - Nó trở thà nh má»™t thứ luáºt bất thà nh văn được hai bên tá»± giác chấp hà nh mà đến nay há»i ra cÅ©ng không ai nhá»› nổi nó được hình thà nh từ lúc nà o và do ai.
Còn nhiá»u chuyện vui buồn lý thú vá» Bến Cát. Song, cứ ê a kể mãi e rằng bạn Ä‘á»c sẽ nhà m chán. Tôi xin thay đổi không khà bằng má»™t bà i thÆ¡ "Bông bà lòng con" gá»i là kết thúc bà i viết cho có háºu:
Bơi trong mù sương
mặt trá»i hiá»n như trái bà rợ
mùa giáp hạt:
"Lúa chÃn và ng mÆ¡
Äói má» con mắt"Äi xa...
Trái tim con se sắt
nhớ lá nhám tay Mẹ mùa bà rợ
ôi! Äá»t rau quê nghèo
ngá»t bùi hÆ¡n gạo tha hươngTha hương...
thương giồng cát cũ
từng ủ nồng
mỗi bước chân emBước chân quen...
hằng khuya Vạn Cấy
hoà tiếng chuông chùa Tân Lâm
vá»ng đêm xa xứ.
Cát Hoà ng
[ Trở VỠ]