Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ] [ Trang chủ ] [ Tác giả ]
Bến Cát thuá»™c xã Tân Phú Trung xÆ°a, bao gồm ba là ng: Tân Äịnh, Phú Long và Äịnh Trung (Nay tách là m 2 xã: Äịnh Trung, Phú Long, huyện Bình Äại, tỉnh Bến Tre). Äịa hình nằm vắt ngang trục đất giồng tiếp giáp hai con sông lá»›n Cá»a Äại và Ba Lai (chung dòng Mêkông).
Bến Cát Cát Hoà ng Äặc trÆ°ng Bến Cát chÃnh là cát. Khoảng tháºp ká»· 60 thế ká»· 20 trở vá» trÆ°á»›c, con Ä‘Æ°á»ng từ Bến Bạ (giáp sông Cá»a Äại) đến Ao Vuông (giáp sông Ba Lai) trà n ứ cát, lá»›p há»c trò nhá» chúng tôi Ä‘i vá» lúc trá»i trÆ°a nắng là phải chạy cách quãng núp và o bóng cây để tránh chân bá»ng rát; còn chạy xe đạp (rất Ãt) không khéo thì ngoẹo cổ xe té lăn quay là chuyện thÆ°á»ng.
Bến Cát cÅ©ng lắm vÆ°á»n cây cho bá»n há»c trò con nÃt tha hồ leo trèo nhẳn nha mãng cầu, mÃt, xoà i, khế, ổi,...NhÆ°ng khoái nhất có lẽ là món duối; thứ trái ngòn ngá»t, thÆ¡m thÆ¡m vừa có dÆ° vị đăng đắng, chua chua, chát chát ăn từ trÆ°a tá»›i chiá»u còn Ä‘a đã cái miệng; cây duối thì bá»± chảng ông cả, nhánh dai dẻo, leo lên cao nằm vắt võng ngắm tÆ° bá» nhà cảnh lại cà ng ngon, cà ng sÆ°á»›ng.
Thá»i chiến tranh giao thông Ä‘i lại rất khó khăn, ai có việc tháºt cần lên đô thị (Bến Tre, Mỹ Tho) thì phải Ä‘i đò máy (xe đò rất Ãt, Ä‘i lại rất khó khăn do cầu Ä‘Æ°á»ng quá xấu). Bá» sông Cá»a Äại (còn gá»i là sông Tiá»n) có má»™t bãi cát dà i thoai thoải (nay bùn đã bồi lấp, má»c cả rặng bần gá»i là Bãi Bần) đò máy ghé và o để đón hoặc trả khách - Có lẽ vì thế nên có tên gá»i là Bến Bạ (?). Äến bây giá» tôi vẫn còn nhá»› nhÆ° in cảnh bá»n con nÃt chúng tôi nôn nao chỠđón má Ä‘i chợ Mỹ Tho vá» (Chiá»u đò má»›i vá», nhÆ°ng đã đón từ xế trÆ°a. Trong khi chá» chẳng biết là m gì, chúng rủ nhau tắm sông và chia phe đánh tráºn giả). Quà má hoặc ngÆ°á»i thân cho đâu nhiá»u nhá»i gì, chỉ là ổ bánh mì hay và i viên kẹo. Váºy mà bá»n trẻ vui mừng nhảy cá»ng, tung tăng chân sáo suốt Ä‘Æ°á»ng vá» quanh quẩn thÆ°Æ¡ng thÆ°Æ¡ng.
Bến Cát có đình thá» thần hoà ng bổn cảnh, má»—i năm hai lệ cúng: Thượng ngÆ°Æ¡n và hạ ngÆ°Æ¡n. Cúng đình thÆ°á»ng có hát bá»™i (hát bá»™), con nÃt khoái, ngÆ°á»i lá»›n cÅ©ng khoái, ngÆ°á»i cầm chầu thÆ°á»ng là ông chánh bái hoặc ông cả hay những ngÆ°á»i có uy tÃn được là ng cả nể trá»ng vá»ng (Những ngÆ°á»i nầy Ä‘á»u có lá»… váºt cúng thần, thÆ°á»ng là mâm xôi, gà trống hoặc heo quay, heo trắng). Có nhiá»u mẩu chuyện xung quanh việc cúng đình và hát bá»™i, chỉ xin kể hai mẩu chuyện vui vá» xem hát bá»™i: Có anh Th chÆ¡i ác lén lấy cắp Ông Tổ gánh hát bá»™i, là m buổi đó gánh hát chảy re, nghe và xem má»i ngÆ°á»i thấy trá»›t quá»›t không giống nhÆ° buổi trÆ°á»›c, khiến Ông Bầu gánh phải xin lá»—i bà n dân thiên hạ cho gánh hát tạm ngÆ°ng lo tìm Ông Tổ má»›i hát lại được (Thú thiệt đến bây giá» chúng tôi cÅ©ng chÆ°a cắt nghÄ©a được hiện tượng ly kỳ nầy!). Có má»™t thÃm mê hát quá chừng lo chen vô cố xem cho được, khi chen lại chắp ngược hai tay ra phÃa sau Ä‘Ãt, khiến cho chú T cắc cá»› "gát cu" mình lên, thÃm ta chẳng nói chẳng rằng, rút nhẹ má»™t tay nắm lấy cái móc tai búi tóc, má»™t tay nắm chặt "con cắc cá»›" kéo Ä‘i vòng vòng khắp bãi hát. Qua vụ việc têu tếu nầy anh Th và chú T được công chúng ban cho hai cái nicname khá mỹ miá»u, mà tôi xin phép không kể nghe bất tiện.
Bến Cát có chùa Tân Lâm. Những ngà y rằm tháng giêng, tháng 7 âl,...hoặc ngà y Äại lá»… Pháºt đản là dịp quy tụ hầu hết má»i nhà , má»i ngÆ°á»i viếng bái cầu sá»± an là nh. Dịp nầy lÅ© con nÃt mê tÃt thò lò luôn, chúng chÆ¡i diá»…n đủ trò trong-ngoà i khuôn viên nhà chùa, chỉ trừ gian chánh Ä‘iện do sợ tượng Ông Thiện, Ông Ãc. Riêng tôi ngán nhất là hà ng năm đến mùa cúng sao (tháng 8 âl), vì tôi luôn bị mẹ bắt quỳ Ä‘á»™i sá»› (gia đình có bao nhiêu ngÆ°á»i là bấy tá» sá»›), quỳ gần nhÆ° suốt buổi, hai đầu gối tê Ä‘au muốn xỉu. Bây giá» lá»›n già đầu còn bà y đặt mần thÆ¡: "Äêm qua nghe tiếng chuông chùa/khiến con nhá»› mẹ nhá»› mùa cúng sao/thèm quỳ cho gối tháºt Ä‘au/...". Thiệt không biết xấu hổ!.
Chuyện chùa chiá»ng cÅ©ng nhiá»u. Song, tôi Æ°a nhất là khi có nà ng nói vá»›i mình: "Pháºt không cấm yêu". Câu nói nầy có sức mạnh giác ngá»™ tôi, để tôi thông cảm ba cái chuyện yêu Ä‘Æ°Æ¡ng khá dữ dá»™i của mấy vị sÆ° sãi ở chùa Tân Lâm. Trong đó, có nhiá»u vị tu hà nh nghiêm nghị trong thá»i chiến tranh, sang thá»i bình các vị "tung áo cà sa ra tìm tổ ấm".
Tôi có thói quen từ nhá» là má»—i lần vá» quê là sang chùa thắp nhang lá»… Pháºt (dù tôi không theo đạo). NhÆ°ng, sau những đợt tu sá»a, là m má»›i, chùa Tân Lâm trở nên xa lạ đối vá»›i tôi đến Ä‘á»™ không ngá». Kiến trúc cùng biết bao tượng pháºt gá»— xÆ°a rất có giá trị Ä‘á»u mất hết, bị ciment hoá ráo trá»i. Cái ao sen phÃa trÆ°á»›c chùa thay vì được hồi phục thì há» là m nhÆ° "vÆ°á»n tượng". CÅ©ng may còn mấy cây cá»™t gá»—. A di Ä‘Ã , buồn thay!
Bến Cát có trÆ°á»ng há»c nằm trong vòng rà o bót. Chẳng biết ai đó đã có sáng kiến lấy thân há»c trò che chắn cho lÃnh trán. Khoảng năm 1963 đã xảy ra má»™t cuá»™c chiến tháºt sá»± giữa hai phÃa, may mà bất phân thắng bại, đủ để 2 đứa há»c trò lá»›p tÆ° (lá»›p 2 bây giá») bị thÆ°Æ¡ng nặng, nếu không có thầy Luáºn dÅ©ng cảm cứu nguy giữa hai là n đạn chắc gì chúng sống.
Bến Cát có hai cái xóm khá đặc biệt: Xóm Giồng Nần toà n ngÆ°á»i theo Quốc gia. Äối nghịch vá»›i xóm Giồng Nần là xóm Bến, toà n ngÆ°á»i theo Việt cá»™ng. Lạ đến Ä‘á»™ là chúng chÆ¡i đánh tráºn giả từ lúc còn để chá»m, lá»›n lên chúng đánh nhau chết sống tháºt. Hằn thù nhau đến thế, nhÆ°ng má»—i năm chúng chừa ra ba ngà y Tết Nguyên đán, ngà y rằm tháng bảy âl, ngà y lá»… Noel là tá»± do Ä‘i lại, không bắn giết nhau, mà còn có thể gặp nhau uống trà tranh luáºn sai đúng vá» lý tưởng của má»—i bên Ä‘ang theo Ä‘uổi - Nó trở thà nh má»™t thứ luáºt bất thà nh văn được hai bên tá»± giác chấp hà nh mà đến nay há»i ra cÅ©ng không ai nhá»› nổi nó được hình thà nh từ lúc nà o và do ai.
Còn nhiá»u chuyện vui buồn lý thú vá» Bến Cát. Song, cứ ê a kể mãi e rằng bạn Ä‘á»c sẽ nhà m chán. Tôi xin thay đổi không khà bằng má»™t bà i thÆ¡ "Bông bà lòng con" gá»i là kết thúc bà i viết cho có háºu:
Bơi trong mù sương
mặt trá»i hiá»n nhÆ° trái bà rợ
mùa giáp hạt:
"Lúa chÃn và ng mÆ¡
Äói má» con mắt"Äi xa...
Trái tim con se sắt
nhớ lá nhám tay Mẹ mùa bà rợ
ôi! Äá»t rau quê nghèo
ngá»t bùi hÆ¡n gạo tha hÆ°Æ¡ngTha hÆ°Æ¡ng...
thương giồng cát cũ
từng ủ nồng
mỗi bước chân emBước chân quen...
hằng khuya Vạn Cấy
hoà tiếng chuông chùa Tân Lâm
vá»ng đêm xa xứ.
Cát Hoà ng
[ Trở VỠ]