Chim Việt Cà nh Nam [ Trở VỠ] [ Trang chủ ] [ Tác giả ]
Có má»™t là ng quê nghèo mà đẹp nằm bên bá» Sông Cá»a Äại (còn quen gá»i là sông Tiá»n); là ng mang tên Bến Cát. Bến Cát lắm cát, đã có thá»i ngÆ°á»i qua Ä‘Æ°á»ng Ä‘i chân trần khi trÆ°a hè thÆ°á»ng phải cắm đầu cắm cổ chạy má»™t Ä‘oạn để trú chân và o bóng cây mà thấy chân còn bá»ng rát. Là ng cÅ©ng lắm vÆ°á»n cây cho bá»n há»c trò con nÃt tha hồ leo trèo nhẳn nha mãng cầu, mÃt, xoà i, khế, ổi,…NhÆ°ng khoái nhất có lẽ là món duối - thứ trái ngòn ngá»t, thÆ¡m thÆ¡m vừa có dÆ° vị đăng đắng, chua chua, chát chát ăn từ trÆ°a tá»›i chiá»u còn Ä‘a đã cái miệng; cây duối thì bá»± chảng ông cả, nhánh dai dẻo, leo lên cao nằm vắt võng ngắm tÆ° bá» nhà cảnh lại cà ng ngon cà ng sÆ°á»›ng.
Ký ức trÆ°á»ng cÅ© Cát Hoà ng Là ng mênh mông đồng ruá»™ng và sông rạch, há»c xong vá» là mặc tình bÆ¡i lá»™i và chia phe đánh giặc giả bằng vÅ© khà từ đất bùn, trái dại nhiá»u vô thiên lủng. Có má»™t lần tôi suýt bị chết chìm vì chÆ¡i trò ma da rút ngÆ°á»i; thằng Trà rút chân tôi trôi ra tuốt ngoà i búng (xoáy nÆ°á»›c) rồi sợ quá bá» chạy mất; may nhá» có chị Lâu cứu kịp - Lá»›n lên má»—i lần gặp lại chị Lâu nói lá»i cảm Æ¡n, chị chỉ cÆ°á»i cÆ°á»i không nói (hay chị Ä‘ang nói trong bụng phải chi hồi đó để cho mầy chết, đồ thấy ghét!). Äêm nà o trốn nhà được để Ä‘i cắm câu thì cà ng sÆ°á»›ng, dù biết trÆ°á»›c có Ä‘em vá» lắm cá thì cÅ©ng bị đòn tÆ¡i tả.
Äêm lang thang trên đồng ruá»™ng thá»a thÃch ngắm trăng sao cây cá», trông chá» tiếng cá quẫy mà giáºt mình sợ ma thiệt đã; đêm nà o vỠđược chị Gấm ôm ngủ âm ấm nao nao cà ng mê mẩn. Có những đêm đốt rÆ¡m nÆ°á»›ng cá lóc chÃn và ng thÆ¡m Æ¡i là thÆ¡m; bác Ba gái thỉnh thoảng còn cho rượu nếp gốc để tụi nhá» uống xong nhảy Ä‘iệu khỉ ăn gừng trông vui quá cỡ.
Việc há»c của tôi cÅ©ng ly kỳ không kém. Má»›i há»c lên lá»›p tÆ° (Nay gá»i là lá»›p hai) là phải vô bót mà há»c. Không biết ai đó có sáng kiến lấy trẻ thÆ¡ bảo vệ tÃnh mạng cho lÃnh tráng? TrÆ°á»ng há»c có sẵn, há» Ä‘Ã o hà o, đấp thà nh và rà o dây kẻm gai kÃn mÃt mấy lá»›p xung quanh.
Má»™t lần vừa đến giá» ra chÆ¡i, trống trÆ°á»ng Ä‘iểm, bá»n trẻ chạy túa ra mồm mép trà trố:
- Xem lÃnh bảo an ra kìa tụi bây Æ¡i!
Song, liá»n đó tụi tôi trố mắt kinh ngạc khi nhìn thấy "thằng lÃnh bảo an†đi đầu chỉa thẳng mÅ©i súng và o thằng lÃnh gác; thằng lÃnh gác Ä‘Æ°a hai tay đầu hà ng vừa Ä‘i giáºt lùi và o bót rồi bất chợt lao mình và o lô cốt; liá»n theo đó là tiếng lá»±u đạn nổ xen lẫn tiếng súng nổ, không gian bất ngá» nhÆ° bị xé toạt trong ngáºp ngụa khói lá»a và tiếng Ä‘á»™ng hoảng loạn.
Tá»±a lÅ© gà con táo tác dÆ°á»›i vuốt diá»u hung ác, bá»n trẻ con chúng tôi rúc và o chân tÆ°á»ng trong lá»›p há»c, chỉ má»—i con bé Rê nhô ra lẩn và o cánh cá»a lá»›p há»c, miệng liên tục đếm tiếng nổ và có lúc còn liếng thoắng hô: "Tụi bây Æ¡i, coi ông Trân (tên thằng lÃnh gác) ném lá»±u đạn hay ác!" Tôi nghe tiếng miểng trái nổ phang, đạn réo, sợ són đái lo cho con nhá». Sao không chịu núp yên mà ham hố ló thụt-chắc mầy chết bá» tao ở góa. (Rê là con của bà già -cái nấp vung của tÃa tôi. Do sá»± gán ghép cáp đôi của ngÆ°á»i lá»›n nên tôi và nó đã là m vợ chồng hồi cứt mÅ©i hỉ chÆ°a sạch).
Äá»™ chừng con Rê đếm chÆ°a quá mÆ°á»i tiếng nổ thì đã thấy thằng TÆ°á»ng ôm mặt máu, thằng HÆ° ôm bụng máu. Vừa kịp lúc thầy Luáºn có mặt, thầy gom lÅ© há»c trò chúng tôi dồn và o má»™t góc lá»›p há»c và dặn dò các con ở yên, xong thầy quay sang vác thằng TÆ°á»ng thằng HÆ° lên vai vừa chạy vừa la lá»›n dõng dạc:
- Tôi là thầy giáo, yêu cầu hai bên ngừng bắn để tôi cứu há»c trò bị thÆ°Æ¡ng!
Thầy Luáºn miệng la chân chạy ra khá»i đồn. Hình nhÆ° chiến tráºn có yên ắng má»™t lúc.
Tà n chiến cuá»™c trên Ä‘Æ°á»ng chạy vá» nhà , tôi còn vô tÆ° dừng lại tìm viên đạn lá»a mà máy bay vừa bắn xuống. Tráºn nầy tôi bị đạn bắn cháy xém tóc, chắc thần chiến tranh muốn nhắc nhở chá»› có đùa vá»›i lá»a đạn.
Vá» sau nghe nhắc lại, Äà i phát thanh Sà i Gòn có bản tin tuyên dÆ°Æ¡ng gÆ°Æ¡ng lÃnh Trân quả cảm được tặng thưởng Anh dÅ©ng bá»™i tinh. Bà con cÅ©ng phiá»n lÃnh Ruá»™ng của Việt cá»™ng quá dở, đã giả lÃnh bảo an vô đến đó mà không lấy được đồn. Song, nhÆ° váºy là may. Trá»i pháºt còn xui khiến, không khéo mấy đứa con nÃt chết hết! Bà con cÅ©ng khen thầy Luáºn coi có vẻ lừng chừng, khi đến chuyện cÅ©ng oai ra phết.
Bà con nói thầy giáo Luáºn lừng chừng vì thầy ở xóm Giồng Nần-cái xóm toà n ngÆ°á»i theo Quốc gia. Äối nghịch vá»›i xóm Giồng Nần là xóm Bến, toà n ngÆ°á»i theo Việt cá»™ng. Lạ đến Ä‘á»™ là chúng chÆ¡i đánh tráºn giả từ lúc còn để chá»m, lá»›n lên chúng đánh nhau chết sống tháºt. Hằn thù nhau đến thế, nhÆ°ng má»—i năm chúng chừa ra ba ngà y Tết Nguyên đán, ngà y rằm tháng bảy âl, ngà y lá»… Noel là tá»± do Ä‘i lại, không bắn giết nhau, mà còn có thể gặp nhau uống trà tranh luáºn sai đúng vá» lý tưởng của má»—i bên Ä‘ang theo Ä‘uổi-Nó trở thà nh má»™t thứ luáºt bất thà nh văn được hai bên tá»± giác chấp hà nh mà đến nay há»i ra cÅ©ng không ai nhá»› nổi nó được hình thà nh tá»± lúc nà o.
Khoảng năm 1965-1966 thì trÆ°á»ng cÅ© được giải toả khá»i vòng thà nh rà o bót. PhÃa Quốc gia dá»i đồn sang hÆ°á»›ng đối diện trÆ°á»ng cách ngang má»™t con Ä‘Æ°á»ng. Sau đó tôi há»c lên cấp trung há»c và xa quê biá»n biệt. Bạn bè hồi tiểu há»c má»—i ngÆ°á»i Ä‘i má»—i ngã; có kẻ đã ra ngÆ°á»i thiên cổ. Chúng tôi được nhốt chung trong má»™t trÆ°á»ng há»c xã há»™i lá»›n rá»™ng hÆ¡n, thÆ°Æ¡ng tÃch nhiá»u hÆ¡n, thỉnh thoảng gặp lại nhau má»™t và i ngÆ°á»i, chà o há»i đôi câu, chia sẻ và i ká»· niệm tuổi thÆ¡. Chỉ khát thèm nghe lại lá»i của Thầy Luáºn:
- Tôi là thầy giáo, yêu cầu hai bên ngừng bắn để tôi cứu há»c trò bị thÆ°Æ¡ng!
Cát Hoà ng
Äồng Khởi, phÆ°á»ng 2
thị xã Bến Tre
[ Trở VỠ]