Nhóm
ngôn ngữ
Môn - Khmer
Dân số
230 người.
Cư trú
Sống ở làng Le, xã Mo Rai, huyện Sa Thầy,
tỉnh Kon Tum
Đặc điểm kinh tế
Người Rơ Măm sinh sống bằng nghề làm
rẫy, lúa nếp là lương thực chủ yếu. Khi gieo trồng, đàn
ông cầm hai gậy nhọn chọc lỗ, đàn bà theo sau bỏ hạt
giống và lấp đất, săn bắt và hái lượm vẫn giữ vai trò
quan trọng trong đời sống kinh tế. Trong số các nghề phụ
gia đình, nghề dệt vải phát triển nhất nhưng ngày nay đã
suy giảm vì đồng bào đã quen dùng các loại vải công nghiệp
bán trên thị trường.
Tổ chức cộng đồng
Đơn vị cư trú của người Rơ Măm là
đê (làng), đứng đầu là một ông già trưởng làng do dân
tín nhiệm. Làng Le của người Rơ Măm nay chỉ còn khoảng
10 ngôi nhà ở, có cả nhà rông. Mỗi nhà có từ 10 đến 20
người gồm các thế hệ, có quan hệ thân thuộc với nhau.
Các cặp vợ chồng dù vẫn sống chung dưới một mái nhà,
nhưng đã độc lập với nhau về kinh tế.
Hôn nhân gia đình
Việc cưới xin của gia đình Rơ Măm gồm
2 bước chính: ăn hỏi và lễ cưới. Sau lễ cưới vài ba
ngày, vợ chồng có thể bỏ nhau, nhưng khi đã sống với nhau
lâu hơn thì họ không bỏ nhau.
Tục lệ ma chay
Khi có người chết, sau 1-2 ngày đưa đi
mai táng. Nghĩa địa nằm về phía Tây của làng, các ngôi
mộ được sắp xếp có trật tự, khi chôn, tránh để người
dưới mộ "nhìn" về phía làng. Người Rơ Măm không bao giờ
làm nghĩa địa phía Đông, vì sợ cái chết sẽ "đi" qua làng
như hướng đi của mặt trời.
Nhà cửa
Nhà ở đều có hành lang chính giữa, chạy
suốt chiều dài sàn, ở trung tâm nhà có một gian rộng là
nơi tiếp khách và diễn ra các sinh hoạt văn hóa nói chung
của các gia đình.
Trang phục
Có phong cách riêng trong tạo dáng và trang
trí trang phục, đặc biệt là trang phục nữ. Người Rơ Măm
có tục "cà răng, căng tai". Đến tuổi trưởng thành, trai
gái đều cưa cụt 4 hay 6 răng cửa hàm trên. Hiện nay lớp
trẻ đã bỏ tục này. Phụ nữ thích đeo khuyên, hoa tai, vòng
tay và đeo những chuỗi cườm ở cổ.
+ Trang phục nam
Nam cắt tóc ngắn ở trần, đóng khố.
Vạt trước khố dài tới gối, vạt sau dài tới ống chân.
Khố thường dùng màu trắng nguyên của vải mộc. Lưng được
xăm hoa văn kín, nhất là những người cao tuổi. Trai gái đến
tuổi thành niên phải cưa răng ở hàm trên (4 hoặc 6 chiếc).
+ Trang phục nữ
Phụ nữ thường để tóc dài búi sau gáy.
Aáo là loại cộc tay vai thẳng (không khoét cổ như Brâu),
thân thẳng, hình dáng gần vuông giống áo Brâu. Aáo màu sáng
(màu nguyên của sợi bông) các đường viền cổ và cửa tay
cộc màu đỏ. Gấu áo có dải băng trang trí (cao 1/4 thân áo)
bằng màu đỏ, hoa văn hình học. Váy là loại váy hở màu
trắng nguyên sợi bông. Bốn mép váy và giữa thân váy có
các đường viền hoa văn màu đỏ với mô típ hoa văn hình
học và sọc ngang. Họ thường đeo hoa tai vòng to, nặng xệ
xuống. Người khá giả đeo hoa tai bằng ngà voi, người nghèo
đeo hoa tai bằng gỗ. Vòng tay là loại bằng đồng nhiều xoắn.
Lý do được chọn của trang phục Rơ Măm chính là màu sắc
và phong cách trang trí áo, váy phụ nữ.
[ mục lục ]