Tên
gọi khác
Triều Châu, Phúc Kiến, Quảng Đông, Hải Nam, Hạ, Xạ Phang..
Nhóm ngôn ngữ
Hoa
Dân số
900.000 người.
Cư trú
Sinh sống ở nhiều nơi từ Bắc đến Nam,
ở cả nông thôn và thành thị
Đặc điểm kinh tế
Người Hoa làm nhiều nghề nghiệp khác
nhau: nông nghiệp, thủ công nghiệp, công nhân, viên chức,
giáo viên, buôn bán, làm muối, đánh cá, v.v... Nông dân Hoa
có truyền thống trồng lúa lâu đời, có kinh nghiệm sản
xuất, tạo ra được những nông cụ tốt: cày, bừa dùng đôi
trâu kéo, hái gặt lúa, cuốc, thuổng... Nhiều nghề gia truyền
của người Hoa đã nổi tiếng từ lâu.
Tổ chức cộng đồng
Người Hoa thường cư trú tập trung thành
làng xóm hoặc đường phố, tạo thành khu vực đông đúc
và gắn bó với nhau. Trong đó các gia đình cùng dòng họ thường
ở quây quần bên nhau.
Hôn nhân gia đình
Trong gia đình người Hoa, chồng (cha) là
chủ hộ, chỉ con trai được thừa kế gia tài và con trai cả
luôn được phần hơn. Cách đây khoảng 40-50 năm vẫn còn
những gia đình lớn có tới 4-5 đời, đông tới vài chục
người. Nay họ sống theo từng gia đình nhỏ.
Hôn nhân ở người Hoa do cha mẹ quyết
định, nạn tảo hôn thường xảy ra. Khi tìm vợ cho con, người
Hoa chú trọng đến sự "mông đăng, hộ đối" giữa hai gia
đình và sự tương đồng về hoàn cảnh kinh tế cũng như
về địa vị xã hội.
Tục lệ ma chay
Việc ma chay theo phong tục Hoa phải trải
lần lượt các bước: lễ báo tang, lễ phát tang, lễ khâm
liệm, lễ mở đường cho hồn người chết, lễ chôn cất,
lễ đưa hồn người chết đến cõi "Tây thiên Phật quốc",
lễ đoạn tang.
Văn hóa
Người Hoa thích hát "sơn ca" (san cưa), gồm
các chủ đề khá phong phú: tình yêu trai gái, cuộc sống,
quê hương, tinh thần đấu tranh... Ca kịch cũng là một hình
thức sinh hoạt nghệ thuật đồng bào ưa chuộng. Nhạc cụ
có kèn, sáo, nhị, hồ, trống, thanh la, não bạt, đàn tỳ
bà, tam thập lục... Ngày tết thường biểu diễn múa sư tử,
múa quyền thuật. Lễ hội cũng là dịp tổ chức chơi đu,
đua thuyền, vật, đánh cờ...
Nhà
cửa
Nhà cổ truyền của người Hoa có những
đặc trưng mang dấu ấn của người phương Bắc rất rõ.
Kiểu nhà "hình cái ấn" là rất điển hình. Nhà hình cái
ấn của người Hoa bên Trung Quốc và ảnh 1: nhà người Hoa
ở Quảng Ninh. Nhà thường năm gian đứng (không có chái).
Bộ khung với vì kèo đơn giản, tường xây gạch một rất
dày (30-40cm). mái lợp ngói âm dương.
Mặt bằng sinh hoạt: nhà chính bao giờ
cũng thụt vào một chút tạo thành một cái hiên hẹp. Gian
chính giữa là nơi đặt bàn thờ tổ tiên, đồng thời còn
là nơi tiếp khách. Các gian bên đều có tường ngăn cách
với nhau.
Đến nay nhà người Hoa đã có nhiều thay
đổi: có một số kiểu nhà là biến dạng của nhà cổ truyền.
Nhưng cũng có những kiểu nhà, người Hoa tiếp thu của người
Tày hay người Việt.
Ơở Quảng Ninh, một số cư dân Hoa chuyên
đánh cá ven biển thuyền đồng thời cũng là nhà.
Riêng đồng bằng sông Cửu Long, người
Hoa còn có nhà sàn.
Trang phục
Trong cách ăn mặc, đàn ông dùng quần áo
như đàn ông Nùng, Giáy, Mông, Dao... Đàn bà mặc quần, áo
5 thân cài cúc vài ở bên nách phải, dài trùm mông, áo cộc
tay cũng 5 thân. Các thầy cúng có y phục riêng khi làm lễ.
Nón, mũ, ô là các đồ đội trên đầu thông dụng của người
Hoa.
[ mục lục ]