ăn uống còn là một nghệ thuật tế nhị, độc đáo, nhiều dạng vẻ của mỗi dân tộc …
Cách đây ba
năm, nhân dịp Tết con Gà 2005, thành phố Huế đã tổ chức
Hội chợ Xuân và cái đinh của hội chợ là cuộc hội thảo
lớn về văn hóa nghệ thuật ẩm thực Huế truyền thống
và hiện đại. Hội thảo đã đúc kết được một nhận
định khái quát quan trọng như sau : miếng ngon xứ Huế là
sự kết hợp hài hòa tinh hoa các món ngon Mường cổ, Chăm
cổ, Việt cổ bên cạnh những món ngon dân gian và cung đình
ra đời tại Huế, cùng với nhiều món ngon của cả nước
được đưa về Phú Xuân để dâng chúa, tiến vua từ cách
đây trên dưới 300 năm.
Lịch sử ẩm thực Huế đã được tiêu biểu bởi ba tên tuổi lớn.
1. Bà Trương Đăng Thị Bích (chưa rõ năm sinh, năm mất), con dâu của nhà thơ Tùng Thiện Vương Miên Thẩm, là tác giả một công trình nữ công gia chánh nổi tiếng từ cuối thế kỷ 19 : cuốn Thực phổ bách thiên dạy nấu một trăm món ăn Huế dưới hình thức một trăm bài thơ bốn câu bảy chữ cho đến nay vẫn còn lưu truyền rộng rãi.
Một ví dụ cụ
thể, bà Trương Đăng Thị Bích dạy làm món chả tôm Huế
như sau:
Tôm tươi lột
sạch khéo sàng mau
Rửa vắt khô rồi
quết bỏ màu
Nước mắm tiêu
hành đường trứng mỡ
Giặt vuông đắp
thuẫn
hấp cùng nhau
2. Người thứ nhì để lại tên tuổi trong lịch sử nghệ thuật ẩm thực Huế là cô Hoàng Thị Cúc (1913-1989). Cô đã dành cả cuộc đời mình vào sự nghiệp giảng dạy nữ công gia chánh cho nhiều thế hệ nữ học sinh trường Đồng Khánh và để lại cho đời sau hai công trình quí giá: Nghệ thuật nấu món ăn Huế, Tập I (300 món ăn mặn), Tập II (125 món ăn chay).
Cô là người đầu tiên đã thống kê khá đầy đủ các thổ sản Huế qua bốn mùa xuân, hạ, thu, đông và đưa ra bốn thực đơn mẫu mực cho mỗi mùa gồm 15 món ăn chọn lọc tiêu biểu.
Xuất bản vào giữa
thế kỷ 20, hai công trình của cô đã được Nhà xuất bản
Đà Nẵng trân trọng in lại năm 1999.
 |
 |
 |
|
|
|
|
3. Người phụ nữ thứ ba đã vinh danh nghệ thuật ẩm thực Huế là cô Hoàng Thị Như Huy, được mời giảng dạy môn ẩm thực Việt Nam và Huế tại một số nước Tây Âu như Pháp, Bỉ, Ý.
Cô đã được tặng thưởng huy chương ẩm thực quốc tế tại Paris rồi trở thành viện sĩ danh dự của Viện Hàn Lâm Ẩm Thực Pháp.
Năm 2000 cô đã cho công bố cuốn Miếng ngon ba miền (Nhà xuất bản Phụ Nữ Hà Nội) và giữa năm 2006, cô lại cống hiến cho công chúng cuốn Nghệ thuật ẩm thực Huế (Nhà xuất bản Thuận Hóa - Huế), trình bày ngót 200 món ăn mặn và món ăn chay, làm cho giới nghiên cứu ẩm thực thấy được những cống hiến sáng giá của xứ Huế vào kho tàng văn hóa ẩm thực Việt Nam.
4. Ngoài ra còn có rất nhiều phụ nữ tài hoa khác trong ngành ẩm thực Huế như các bà: Nguyễn Đình Hàm (tức Tôn Nữ Thị Phu), Châu Trọng Ngô (tức Nguyễn Thị Đoàn), Công Tằng Tôn Nữ Kim Bính, Tôn Thất Long (tức Hoàng Thị Khương), Phan Xuân Sanh (tức Mai Thị Trà), Nguyễn Thị Hương Trà, Hoàng Trọng Châu (tức Huyền Tôn Nữ Tuyết Mai), Công Huyền Tôn Nữ Tuyết Mai, Nguyễn Phúc Bửu Tôn (tức Hoàng Thị Như Nguyệt), Công Tằng Tôn Nữ Bội Hoàn...
Lê Văn Hảo
(Paris)