"Ấm trà sớm uống trên mặt sông, điếu thuốc lào hút trên mui thuyền, hương vị khác hẳn (...) Kế đến bữa rượu sớm dọn ở đằng sau khoang lái, ăn đến đâu, vứt xương thịt xương cá xuống ngay dòng nước chảy lùi (...) (Ăn xong) nằm phơi mình trên mui thuyền, nép dưới bóng lá buồm (...) hưởng cái gió sông (...)

Nhá nhem tối (...) Trời nổi cơn giông rồi mưa. Mưa lộp độp, mưa rào rào, gõ mãi vào mui nan cật, mỗi giọt gieo nặng là mỗi tiếng đánh thức nhiều chuyện (...) của những ngày qua (...) Đêm nằm thuyền nghe mưa trên sông (...) tôi đã tưởng nhớ đến Xuân Phương (...) người bạn (gái) ấy cũng thèm đi lắm. Sao lúc này (...) lại chẳng cùng tôi nằm chung một lòng thuyền, để cùng nghe mưa của cả một chiếc thuyền bồng (...)

Chao ôi! Đêm tối như đêm giao thừa. Vẫn lại mưa rả rích. Mưa trên sông. Mưa xuống mái bồng. Mưa trong lòng, - "chuyện cũ... ới... ư hừ... ơ... ơi..."."(1)

Nguyễn Tuân đấy. Nguyễn đang ngà ngà giữa một cơn... đi.

Tứ của bài thơ văn xuôi trên nếu diễn thành thơ luật thì chẳng hạn:

Vẫn thuốc vẫn trà, mà lại khác
Người dùng thịt cá, sóng ăn xương!
Bữa rượu chiều xong, mưa cũng tới
Nằm nghe lộp độp, nhớ Xuân Phương!

Nhưng hãy trở lại với tân quan Tư mã Giang Châu.

Đêm tối, gió rét, mưa to, sóng lớn, thân "khách" bệnh, mà lòng "khách" lại càng bệnh. "Chuyện mới... ới... ư hừ... ơ... ơi..."!

Nguyên văn

Chu trung vũ dạ

Giang vân ám du du
Giang phong lãnh tu tu
Dạ vũ trích thuyền bối
Dạ lãng đả thuyền đầu
Thuyền trung hữu bệnh khách
Tả giáng hướng Giang Châu.

Dịch nghĩa

Trong thuyền đêm mưa

Trên sông mây che kín khắp
Gió sông lạnh căm căm
Mưa đêm gieo xuống mui thuyền
Sóng đêm đánh vào mũi thuyền
Trong thuyền có người khách đang bị bệnh
(Là một ông quan) bị giáng chức đang trên đường đi Giang Châu.

Dịch ra thơ cổ phong (như nguyên tác)

Khương Hữu Dụng:

Mây sông tối mù mù
Gió sông thổi vù vù!
Mưa đêm mui thuyền xối
Sóng đêm mũi thuyền xô
Trong thuyền có khách ốm
Giáng chức đến Giang Châu.

Dịch ra thơ lục bát

Tản Đà:

Mây sông kéo tới đùn đùn,
Gió sông thổi lạnh ghê hồn khách sông.
Mưa đêm rỏ xuống mui bồng,
Sóng đêm dồn vỗ long bong mũi thuyền.
Trong thuyền có bác ốm rên,
Giáng quan thẳng lối ra miền Giang Châu.

Thu Tứ:

Trên sông mây kéo đen rầm
Lại thêm gió rét căm căm thổi về
Sóng đêm ì oạp mũi ghe
Mưa đêm lộp độp càng tê tái lòng
Co ro dưới chiếc mui bồng
Một ông quan giáng long đong ốm khừ.
____________

(1) Xem bài Chiếc Va-li Mới trong tập Tùy bút.