|
| Chim
Việt Cành Nam
[ Trở Về
] [ Trang
chủ ]
|
|
|
| Trái Trắng,
nghe
nghịch ngợm, nhưng đơn giản chỉ là tiếng Việt của hai
chữ Bạch quả/bai guo hay Ngân hạnh/yin hsing,
tiếng
Trung Hoa; Mơ bạc/Abricot d'argent, tiếng Pháp. Mỹ gọi
nôm na là Maidenhair/tóc tiên, dẫu cây chẳng có sợi
tóc nào.
Đó là cây Ginkgo biloba L. Tôi say mê cây Trái Trắng Bạch quả từ ngày định cư tiểu bang xanh mãi ngàn xanh evergreen state Washington vùng Tây Bắc Mỹ. Từng nằm hàng giờ trên thảm lá dưới tàng cây đang thay màu lả tả rơi rụng. Lá Bạch quả một khi đổi màu xong là hàng loạt mảnh vàng anh sáng rực lìa cành. Nằm ngắm lá. Lưng sát mặt đất lạnh lại thấm cảm một nỗi ấm áp kỳ diệu khi lắng nghe từng cọng cỏ cánh lá lao xao rì rào. Lá chao mấy vòng rồi đáp nhẹ nhàng. Cả người tôi phủ đầy lá vàng long lanh sắc Thu, một sắc Thu sáng loáng vàng rực thật tươi thật mát. Không như những loại màu vừa nâu non nâu già vừa vàng rộm vừa đỏ rực, rực rỡ dữ dội đến lạnh người.
Cây Trái Trắng Bạch Quả là tặng phẩm kỳ diệu của thiên nhiên, của Đấng Tạo Hóa ban cho loài người. Cây thiêng của Đông Phương, biểu tượng của nhất nguyên nhị thể, âm dương tương khắc tương hợp; biểu tượng của bản thể bất biến trước gian nguy thử thách; ẩn chứa năng lượng phi thường; biểu tượng giá trị bất tận của quá khứ, và đặc biệt biểu tượng cao quý của TÌNH YÊU, và trên tất cả, tôn vinh làm biểu tượng cho tình THÂN HỮU.
Biểu tượng thân hữu, tranh Atsuko Kato Tất cả những đặc tính quý báu đó, cọng thêm vào giá trị dược chất, cây Trái Trắng Bạch Quả là biểu tượng của sự trường tồn, có thể hiểu là trường sinh bất tử. Mấy năm sống vùng Đông Bắc Mỹ dưới chân rặng núi Nam South Mountain, tiểu bang Maryland, chúng tôi hay lang thang lên núi, trèo đèo, hoặc lội bộ trong những vùng vắng vẻ. Tôi thích những con đường nhỏ quanh thị xã Frederick, lang thang lân la dưới những tàng lá rì rào reo vui trong nắng gió, đặc biệt con đường có cây Trái Trắng. Cây Trái Trắng này rất lớn, là một trong những đại thụ của cả nước Cờ Hoa. Lá màu lục non trong sáng mát rượi từ Xuân qua hè. Vào Thu, lá dần dần ngả ửng vàng, bắt đầu một đường viền vòng ngoài, nhẹ nhàng như làn sương màu nước. Chợt một sáng cuối Thu, cả tàng lá bỗng rực vàng, màu vàng chanh sáng rỡ, thỉnh thoảng có vài lá lẫn chút nâu hay đỏ. Hình dáng lá như hai cái quạt nho nhỏ xinh xinh có chung một cạnh xếp gần nhau, mà danh từ khoa học gọi lá hai thùy, nên có tên biloba là vậy. Hai thùy lá khe khẽ chạm nhau khi có làn gió thoáng qua, rung xào xạc nhẹ nhàng như lời tỉ tê thầm thì của đôi bạn. 
Lá Ginkgo vào Thu, hình Kwanten Một ngày đầu Thu, chúng tôi cùng các bạn - trong số có ông bà Doãn Quốc Sỹ, ông bà Trương Hồng Sơn, ông bà Phó Hồng Hà và nhiều bạn khác - hẹn gặp nhau trên đỉnh Đường Chân Trời Skyline, công viên quốc gia Shenandoah National Park của tiểu bang Virginia. Đường Chân Trời dài cả 105 dặm ngoằn ngoèo dọc theo sườn dãy Núi Xanh Blue Ridge, nằm sát biên giới hai tiểu bang Virginia/Maryland và ngay cạnh thủ đô Washington D.C. Công viên Shenandoah thành lập cuối năm 1935, già cùng tuổi tôi, và rộng ngót 200 mẫu, hầu hết dầy đặc thông tùng bách nhưng đặc biệt được trồng thêm nhiều cây nguyệt quế lá dày bóng mượt, có công dụng chống sấm sét. Nguyệt quế này thuộc giống Hy Lạp Laurus nibilis L.lá thơm dịu, xưa được dùng kết vòng hoa chiến thắng trong các cuộc thi thể thao và thế vận hội. Từ đỉnh Đường Chân Trời nhiøn bao quát núi rừng vùng Đông Bắc, rừng lá đổi màu gấm thêu ngũ sắc. Chân bước mà mắt ngước nhìn cố tìm một màu sắc và hình dáng quen thuộc rất yêu thích, tôi không thấy một cây Trái Trắng nào. Nhưng bỗng vấp một mảnh đá vuông vức gọn ghẽ. Nhặt. Nhìn. Mảnh đá óng sắc xám thạch anh long lanh chút rêu xanh, một cạnh sắc chắc nứt từ một tảng lớn. Lùng tìm mà không hy vọng. Nhưng bỗng sững sờ vấp một mảnh khác. Nhặt. Nhìn. Ghép vừa khắng khít. Một cơ duyên. Châu về Hiệp phố. Hai mảnh đá vỡ nhắc tôi nhớ đến những mảnh hóa thạch của lá Trái Trắng. Cơ duyên của đam mê màu lá khi Thu về. 
Lá Bạch quả hóa thạch, sưu tập của Bảo tàng viện Smithsonian Lá đực trên mảnh đá lớn chia hai thùy rõ rệt. Lá Bạch quả hóa
thạch có tuổi già cả 270 triệu năm, trước khủng long khủng
tượng cả 40 triệu năm. Những nhà khảo cổ khám phá được
lá Bạch quả hóa thạch khi đào xới địa tầng tìm xương
thú vật thời cổ đại, nên cây bạch quả được gọi là
hóa
thạch sống. Hiện nay, cây lớn nhất già nhất có trên 4 ngàn năm tuổi, cao 50 thước - 164 feet - trong rừng Triết Giang, Trung Quốc. Đức Khổng Tử (551-487 trước Công nguyên) từng giảng dạy môn đệ dưới một cây Bạch Quả, như ghi khắc trong hình bên cạnh nhặt từ kwanten.home. Năm 1945, bom nguyên tử tàn phá toàn đảo Hiroshima, có cả 70 nghìn người chết và 60 nghìn bị thương, dinh thự nhà cửa tan hoang, đất đai nhiễm phóng xạ không sinh vật nào sống sót. Hình ảnh bất diệt cây Ngân Hạnh Bạch Quả trong trận Hiroshima ghi trong đoạn phim http://kwanten.home.xs4all.nl/hiroshima.htm Cây Bạch quả Ginkgo gãy gục cháy rụi, nhưng ngay mùa Xuân năm sau, những búp lá bừng đâm chồi nẩy lộc. Người Nhật tôn quý cây Ginkgo và gọi đó là Cây Hy Vọng. Trận đại hỏa hoạn xẩy ra sau vụ động đất tại Tokyo năm 1923 thiệu rụi cây cối nhưng nhiều cây Bạch Quả sống sót. Vỏ cây và lá có một loại nhựa chống cháy. Đô thị Tokyo dùng biểu tượng là lá Bạch quả. Thông thường, cây đực Ngân Hạnh Bạch Quả Ginkgo biloba L.có lá chẻ giữa rõ hơn lá cây cái, và hầu hết cây được trồng nhiều dọc đường là cây đực, vì cây cái cho quả khi chín rụng có mùi như bơ thối nên dân chúng không ưa. Nhưng trái trắng có hạt nhân ngon và bổ dưỡng, rất được người Trung Quốc và người Nhật thích dùng. Cây Bạch quả đực cao thẳng tắp, trong khi cây cái có tàng lá tỏa rộng. Cây có khả năng chịu đựng gió bão sấm chớp và thời tiết mưa nắng thất thường, tuyết băng giá lạnh, nên ngày nay rất được ưa trồng trong thành phố. Ngay tại Hoa Kỷ, nhiều tiểu bang khuyến khích trồng Bạch Quả để thanh lọc không khí, và có nơi bù phân nửa tiền mua cây cho dân. Một đặc tính của cây Trái Trắng là không hề bị mối mọt, nên gỗ dùng đóng tủ sách, xay nhuyễn làm giấy, và nhân làm thực phẩm. Rất nhiều tài liệu, sách báo, websites viết về những dược chất Ngân Hạnh Bạch Quả và những dược phẩm trị liệu. Dược chất của lá và hạt Trái Trắng được khai thác ứng dụng trong nhiều lãnh vực, nên ngày nay là một cây thuốc quan trọng và được khuyến khích trồng khắp nơi. Bên Trung Quốc có đồn điền 3 ngàn mẫu ở Jiang Su, trong khi tại vùng Sumter tiểu bang South Carolina có trại rộng 400 mẫu, mỗi mẫu trồng 25 ngàn cây tức là có 10 triệu cây, do một Công ty Pháp và Đức khai thác, cung cấp lá chế tạo dược phẩm, đặc biệt chữa bệnh quên lãng Alzheimer. Rất nhiều tài liệu, sách báo, websites viết về những dược chất Bạch Quả và những dược phẩm trị liệu. Trái Trắng của tôi hướng về Tình Yêu đan kết Tình Bạn. Tôi yêu Ngân Hạnh Bạch Quả. Cội Bạch Quả yêu nhất tại Montalvo, Saragota, gần San José, California. Một ghi khắc sâu đậmkhi qua thăm cội cây này vào đầu tháng 12, 2012. 
Bạch Quả Saragota, hình LH Dec 2012 Có thể sẽ một ngày in hình người tôi yêu bên cạnh cội cây này. Sau Saragota, tôi lên Vancouver Washington State thăm gia đình con. Chúng tôi kéo nhau qua đại học cộng đồng Reed bên Porland Oregon, nhặt lá Bạch Quả. Hai cội Bạch Quả này già khoảng trên trăm năm, từng chứng kiến Steve Jobs thời sinh viên lang thang dưới tàng lá vàng long lanh màu vàng anh. Nhớ lại những câu bất hủ của Steve Jobs: "You've got to find what you love"(Hãy tìm cho kỳ được thứ bạn trân quý" và "Stay Hungry. Stay Foolish"(Cứ Khao Khát. Cứ Điên Dại). Ôm thân Bạch Quả, tưởng được ôm cả trí tuệ của con người sáng tạo. Ôi Bạch Quả, Trái Trắng Bạch Quả!
Nhưng có thể nói nhân vật đáng trân quý của cả thế giới là triết gia Johann Wolfgang van Goethe, đã đưa Bạch Quả lên ngôi thiêng liêng của TÌNH YÊU và TÌNH BẠN đan kết chặt chẽ với tất cả cảm thông và hiểu biết, để bất diệt. Johann Wolfgang van Goethe, thi sĩ, khoa học gia, triết gia, và chuyên nghiên cứu về thực vật, sáng tác bài Ginkgo biloba ngày 15 tháng 9, 1815, tặng bà Marianne van Sillemer, đọc trong một buổi họp bạn. Ngân Hạnh Bạch Quả trong thơ Goethe là nhất nguyên nhị thể, và là biểu tượng của Tình Yêu đan kết Tình Bạn. Cây Bạch Quả trong vườn đã gây cảm xúc cho bài thơ này, hiện vẫn còn tại Heidelberg bên Đức. Nguyên văn bằng tiếng Đức, đăng trong tập 'West-ưstlichen Divan' (book Suleika) năm 1818.
Hình chụp lại từ nguyên bản thủ bút bài thơ của Johann Wolfgang van Goethe sáng tác ngày 15 tháng 9, 1815, hiện trưng bày tại Bảo tàng viện Goethe Düsseldorf (Germany).. Hai lá Ngân Hạnh Ginkgo biloba đực 2 thùy, từ cây vườn nhà, do chính tác giả dán. Dieses
Baums Blatt, der von Osten
Ist es ein lebendig
Wesen,
Solche Frage zu
erwidern,
Hình nguyên bản bài thơ bên trên và các bản dịch bên dưới lấy từ http://kwanten.home.xs4all.nl/goethe.htm
Tiếng Anh This
leaf from a tree in the East,
Does
it represent One living creature
To
reply to such a Question,
Tiếng Pháp La
feuille de cet arbre
Serait-ce là un
être unique
Répondant à cette
question
Tiếng Nhật
Tiếng Việt Nam
Chiếc
lá này
có
phải lá là nhất thể sinh động
để
đáp lại
Nhất nguyên nhị thể. TÌNH YÊU và TÌNH BẠN thăng hoa đan kết bất biến bất diệt. ***
Tài liệu tham khảo
|
