*

Bạn của Bạch Cư Dị sống tới tuổi hiếm mà vẫn không nhà cửa, vẫn trôi nổi nay đây mai đó. Thì có thế khăn mới ướt, chứ chính Bạch Cư Dị chắc cũng già như bạn, "tuổi già hạt lệ như sương", nếu chuyện không đáng xúc động lắm thì "hơi đâu chuốc lấy hai hàng chứa chan".(2)

Bài thơ này câu cuối rất gợi:

"Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân"...
Sóng sông hay chính sóng đời!

Nguyên văn

Lâm giang tống Hạ Chiêm

Bi quân lão biệt lệ triêm cân
Thất thập vô gia vạn lý thân
Sầu kiến chu hành phong hựu khởi
Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân.

Dịch nghĩa

Ra bờ sông tiễn bác Hạ Chiêm

Thương bác già mà còn chịu cảnh chia lìa, nước mắt chảy ướt khăn
Đã bảy mươi mà vẫn không nhà, sống trôi nổi nay đây mai đó
Buồn thấy thuyền vừa rời bến gió lại nổi lên
Giữa những con sóng bạc đầu có một người đầu bạc.

Dịch ra thơ Đường luật

Tản Đà:

Muôn dặm thương anh, lệ biệt sầu
Bảy mươi tuổi tác, cửa nhà đâu!
Buồn trông trận gió theo thuyền nổi,
Sóng bạc đầu quanh khách bạc đầu.

Cao Nguyên Minh:

Đẫm lệ thương anh tuổi đã già
Chiếc thân vạn dặm kiếp không nhà
Buồn nhìn gió nổi thuyền xa bến
Đầu bạc giữa trùng sóng bạc xa.

Chi Điền:

Đưa tiễn thương ông lệ thấm bâu,
Bảy mươi! ngàn dặm biết về đâu?!...
Gió xao thuyền lẻ thêm thương cảm,
Sóng bạc vây quanh khách bạc đầu...

Dịch ra thơ lục bát

Anh Nguyên:

Bạn già, tiễn lệ ướt khăn,
Bảy mươi, vạn dặm, một thân, không nhà.
Lặng nhìn gió nổi, thuyền xa,
Trên đầu sóng bạc, bạn ta bạc đầu...

Chi Điền:

Đưa anh muôn dặm lệ tràn,
Bảy mươi tuổi tác lang thang không nhà!
Buồn trông gió cuốn thuyền xa,
Bạc đầu ngọn sóng chan hòa mái sương...

Thu Tứ:

Xót người trắng tóc chưa yên,
Bẩy mươi còn vẫn lênh đênh sông hồ.
Sào vừa rút gió đã xô,
Dập dồn sóng bạc ngất ngơ thân già...(3)

(1) "Thất thập cổ lai hy".

(2) Xem bài Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến.

(3) Bài Ngày Xuân Răn Con Cháu của Nguyễn Khuyến: "Xuân về ngày loạn còn lơ láo / Người gặp khi cùng cũng ngất ngơ".