Đời là mộng.
Ai lại hì hục đi xây kia dựng nọ trong mộng! Chỉ có
mỗi một việc đáng làm là... lai rai ba sợi, đợi tỉnh mộng.
Bắt đầu là ba, nhưng rồi thành ba chục, để sau đó người
trong mộng lớn không thể làm gì khác hơn là... gục ngay tại
chỗ, tự dìu mình vào mộng nhỏ.
"Mộng bình thường"
có lẽ độ dăm ba tiếng đồng hồ gì đó thì líu lo gọi
dậy. Nhìn ra sân, thấy chim học nói trong hoa, thấy gió
phất phơ cành lá... Ô kìa, "bây giờ tháng mấy rồi hỡi...
Trời?" (Mấy cũng chỉ là trong mộng, hỏi làm gì!) (1)
Cảnh vui vẻ thế, nghĩ
thế nào mà muốn than thở?! Dù sao, sầu đã nhóm thì
bầu lại phải nghiêng. Tối rồi, trăng lên đi chứ.
Hát chơi bài nhé. Véo von đã đời một lúc, quên bẵng
vừa lúc nãy buồn gì!
Ngày xuân một người
say quắc cần câu, ngủ khò khò, thức dậy "nói chí", nghe
ngộ ghê.
Nguyên
văn
Xuân nhật túy khởi
ngôn chí
Xử thế nhược đại
mộng
Hồ vi lao kỳ sinh
Sở dĩ chung nhật
túy
Ðồi nhiên ngọa
tiền doanh
Giác lai miện đình
tiền
Nhất điểu hoa gian
minh
Tá vấn thử hà nhật
Xuân phong ngữ lưu
oanh
Cảm chi dục thán
tức
Ðối chi hoàn tự
khuynh
Hạo ca đãi minh nguyệt
Khúc tận dĩ vong
tình.
Dịch
nghĩa
Ngày xuân say tỉnh dậy
nói chí mình
Ðời như giấc mộng
lớn
Vậy vất vả đời
mình để làm gì
Bởi thế ta suốt ngày
say rượu
Say nằm lăn quay bên
cột nhà phía trước
Tỉnh dậy nhìn ra sân
Thấy một con chim đang
hót trong khóm hoa
Ướm hỏi hôm nay là
ngày gì
Mà chim oanh bay chuyền
học nói trong gió xuân
Ðộng lòng, muốn than
thở
Ðối cảnh, lại tự
nghiêng bầu rót thêm rượu
Cất tiếng hát vang
chờ trăng sáng
Hát xong, đã quên mất
nỗi băn khoăn lúc nãy.
Dịch
ra thơ ngũ ngôn cổ (như nguyên tác)
Hải Đà:
Cuộc đời như giấc
mộng
Làm chi thêm cực
mà
Suốt ngày say bí
tỉ
Ngủ lăn trước hiên
nhà
Thức dậy nhìn sân
trước
Chim hót vui đời
hoa
Ngày nào hôm nay nhỉ
Gió xuân vờn oanh
ca
Nhìn cảnh mà ngao
ngán
Thấy rượu đành
rót ra
Nghêu ngao chờ trăng
sáng
Hát xong quên sầu
ta.
Dịch
ra thơ thất ngôn cổ
Bùi Khánh Đản:
Đã biết kiếp người
là mộng lớn
Sao còn lận đận
mãi chưa thôi
Suốt ngày nghiêng
ngả ta say khướt
Mê mệt nằm lăn
ngủ cửa ngoài
Tỉnh giấc trông
ra sân phía trước
Thấy con chim hót
giữa hoa tươi
Hỏi nay tháng mấy
ngày nào nhỉ
Canh đón xuân sang
ríu rít hoài
Ngẫm chuyện xưa
nay khơi mối cảm
Rượu ngon lại rót
tự mình mời
Nghêu ngao hát mãi
chờ trăng sáng
Dứt khúc đà quên
hết cả rồi.
Dịch
ra thơ lục bát
Trần Trọng Kim:
Ở đời tựa giấc
chiêm bao,
Làm chi mà phải lao
đao nhọc mình.
Suốt ngày mượn
chén khuây tình,
Say rồi nghiêng ngửa
bên mành hàng ba.
Tỉnh ra trông mé
trước nhà,
Một con chim hót trong
hoa ngọt ngào.
Hỏi xem ngày ấy
ngày nào,
Chim oanh ríu rít đón
chào gió đông.
Thở than cảm xúc
nỗi lòng,
Chuốc thêm ít chén
say cùng cảnh vui.
Hát ngao chờ bóng
trăng soi,
Ca vừa dứt khúc
đã nguôi mối tình.
Tản Đà:
Ở đời như giấc
chiêm bao,
Cái thân còn đó,
lao đao làm gì?
Cho nên suốt buổi
say lì,
Nằm lăn trước cột,
biết gì có ta.
Tỉnh thôi đưa mắt
sân nhà,
Một con chim hót bên
hoa ngọt ngào.
Hỏi xem: nay đó ngày
nào?
Ngày xuân gió mát,
vui chào tiếng oanh.
Ngậm ngùi cám cảnh
sinh tình,
Nghiêng bầu, mình
lại với mình làm vui.
Hát ran, chờ tấm
trăng soi,
Thoạt xong câu hát
thời rồi đã quên.
Ngô Tất Tố:
Ở đời như giấc
chiêm bao,
Làm chi mà phải lao
đao cho đời?
Vậy nên say suốt
hôm mai,
Bên cây cột trước,
nằm dài khểnh chân.
Tỉnh rồi, chợt
ngó trước sân,
Tiếng chim đâu đã
nghe gần trong hoa.
Ngày chi? Thử hỏi
cho ra,
Gió xuân đương giục
oanh già véo von.
Cảm thương, lòng
những bồn chồn,
Ðoái trông cảnh
vật, dốc luôn chén quỳnh.
Hát ngao chờ bóng
trăng thanh,
Lời ca vừa hết,
mối tình đã quên.
Thu Tứ:
Ðời xem như giấc
mộng dài
Nên lòng quyết chẳng
miệt mài làm chi
Rượu ngon cứ nốc
tì tì
Nốc say hiên trước
ngủ khì một hơi
Dã men ngồi dậy
ngó chơi
Con chim hót nhảy
loi choi trên cành
Ngày chi, ướm hỏi
cao xanh
Gió xuân hây hẩy,
cái oanh rộn ràng
Ðộng lòng, những
muốn thở than
Tình ơi, buồn lại
dốc ngang lưng bầu
Chờ trăng, ca lớn
mấy câu
Tiếng ca vừa dứt,
cơn sầu cũng tiêu. |