Kể ra, thi sĩ không chính thức mời ta đọc những dòng ấy. Chúng nằm trong một số trang nhật ký đời tư được phổ biến sau khi ông qua đời.(2)

Yêu, rồi chép nhật ký, rồi làm thơ yêu chép luôn vào nhật ký, chuyện thường quá. Nhưng nhật ký yêu của Huy Cận lại không thường chút nào. Đó là những dòng chữ vừa mang nội dung độc đáo vừa có giá trị văn chương. Hình như cho tới nay, chưa có nhà thơ nhà văn nào của ta để lại cái gì tương tự như thế. Riêng về nội dung, Huy Cận yêu lành mạnh đến nỗi ta có thể đem lời yêu của ông ra mà giáo dục thanh niên!

Huy Cận yêu sét đánh, yêu "nên thơ", khi ông mới sơ sơ... 45 tuổi! Do tính trời sinh, cũng do hoàn cảnh, như ta sẽ rõ khi đọc kỹ nhật ký.

Huy Cận yêu thật nhanh nhưng không hề yêu nhầm. Cuộc hôn nhân với bà Trần Lệ Thu đã là một nguồn hạnh phúc lớn lao cho nhà thơ trong suốt 40 năm sau đó...

Nhật Ký Yêu được viết trong khoảng từ ngày 7-7-1964 đến ngày 10-8-1964. Chúng tôi tạm chia thành mười phần, với nhan đề từng phần tạm đặt.

Không thấy hiện ra đáng kể trong Lửa thiêng (1940), nhưng ta bây giờ đã biết tâm hồn Huy Cận lúc nào cũng chan chứa ước mơ lãng mạn.(3)

Ước thật nhiều, thế mà hoàn cảnh khiến Huy Cận đã không có được một mối tình vừa sâu đậm vừa trọn vẹn nào trước khi lập gia đình lần thứ nhất (năm 1950). Cuộc hôn nhân ấy không do tình yêu (4) và, căn cứ vào đôi lời đây đó trong những trang nhật ký này, không mang lại cho ông hạnh phúc.

Hết sức muốn yêu, bao nhiêu năm đằng đẵng thiếu cơ hội rồi thiếu may mắn, thảo nào khi có điều kiện và gặp được người tâm đầu ý hợp, trong ông "lửa yêu" bùng cháy thật to!

Nhật Ký mở đầu: "... Có lẽ hôm nay mở trang mới của đời anh. Lòng anh phơi phới từng tờ. Em có nghe không?"

Tờ nọ qua tờ kia, tờ nào "anh" cũng yêu "em" ơi ới, làm sao "em" có thể không nghe!

(4 giờ sáng thứ Ba 7-7-1964)

Em, đã lâu, nay anh mới viết nhật ký. Viết nhật ký yêu em, vì yêu em. Có lẽ hôm nay mở trang mới của đời anh. Lòng anh phơi phới từng tờ. Em có nghe không?

Gặp em lần đầu tiên tối Thứ Bảy 4-7-1964 tại nhà chị Tr. Về nhà, một nỗi bàng hoàng mới lạ trong lòng anh. Sáng Chủ Nhật, anh đạp xe qua phố em, qua nhà em hai lần, với một hy vọng gặp em nơi ngõ.

Tối Chủ Nhật anh định tìm em tại nhà, nhưng bận bất thường, không đến tìm em được. Đêm ấy, anh nằm nghĩ mãi về em, khuya mới ngủ được. Hôm qua, Thứ Hai, anh mong đến tối để đến tìm gặp em. Tối trời mưa, anh đạp xe qua các phố vắng, khấp khởi mừng thầm chắc chắn gặp được em, vì trời mưa chắc em không đi đâu. Thế rồi anh đến nhà em, anh dắt xe đạp để ở cầu thang, anh đi lên đi xuống cầu thang ba lần, hồi hộp quá, cứ mỗi lần định gõ cửa gọi tên em, rồi hồi hộp lại thôi. Trong nhà dường như có khách làm anh càng ngại gọi tên em. Anh đứng một hồi lâu ở chân cầu thang rồi ra về, ngoái cổ nhìn lên gác em ở, nhưng không thấy được em đâu. Thế rồi, đêm qua, anh chiêm bao thấy đến nhà em. Trong chiêm bao, nhà em lại biến thành một ngôi nhà ở giữa một vườn rộng, trước nhà có một ao to, anh dựa xe đạp vào cây vối bên bờ ao rồi vội vã vào tìm em. Có một vài bạn gặp anh (vẫn trong chiêm bao) nói một lời khuyến khích âu yếm, tỏ ra thông cảm với nỗi niềm của anh, và chỉ cho anh phòng của em ở. Phút hồi hộp sắp gặp em thì... anh tỉnh dậy, tim anh vẫn còn đập mạnh, chưa hết cơn xúc động của chiêm bao.

Mà hết sao được em! Em là xúc động của lòng anh rồi. Em ơi! anh yêu em. Anh yêu em rồi, em có nghe không em? Anh nóng lòng gặp lại em. Đêm qua, lúc ở nhà em về, anh ghé lại nhà chị Tr. Chị Tr. và anh nói chuyện mãi về em. Có những câu, những ý chị Tr. đã nói với anh nhiều lần, thế mà anh cứ muốn nghe lại.

Chiêm bao chưa kịp gặp em
Sáng ra, tỉnh dậy lòng thêm bàng hoàng
Yêu em viết mấy muôn hàng
Cũng không nói được, bàng hoàng nhớ em
Lòng ta phơi phới cánh chim
Bay cùng trời rộng đã tìm gặp nhau
Gởi em nhật ký trang đầu
Hồn anh thăm thẳm thắm màu trời em

Thì đây, "anh" ngồi duyệt phim, "nhớ tới em (...) nóng nơi ngực (...) nóng nơi ngực".

Nỗi niềm nóng ngực đến 2 giờ 30 sáng hôm sau đọng lại thành thơ, rồi đến 5 giờ 30 sáng lại đọng thành thơ nữa!

Anh nhớ em nhiều đến "nên thơ", anh muốn đi cả vào giấc em mơ:

"Yêu nhau nhớ dáng tưởng hình,
Chiêm bao em có một mình chăng em?"(6)

"Sức nhớ của anh như vậy, lẽ nào em không (...)"!

(10 giờ đêm 7-7-1964)

Em,

Tối nay anh cũng lại định đến tìm em tại nhà, nhưng phút cuối cùng anh bận đi duyệt phim, nên không đến được. Anh ngồi xem phim mà cứ nhớ tới em, nóng ở nơi ngực. Em ạ, bắt đầu từ hôm nay anh nói chuyện với em trong vở nhật ký này. Giữ gìn lấy, nghe em! Anh nhớ quá hai con mắt dịu hiền của em, miệng em cười hồn nhiên và trong trắng. Em có nhớ anh không? Em hãy chuẩn bị chăm sóc cả "số phận một con người", số phận hai con người thì đúng hơn. Số phận anh vào tay em thì nhất định là hạnh phúc. Em ơi, sao anh thiết tha ao ước đem lại hạnh phúc cho em thế. Anh sẽ làm cho em vui, làm cho em sung sướng; nguồn sung sướng của anh là sự sung sướng của em. Giờ này em đã ngủ chưa? Chắc em sẽ chiêm bao anh đêm nay, sức nhớ của anh như vậy, lẽ nào em không chiêm bao gặp anh!

Anh hôn em trăm lần tha thiết.

(2 giờ 30 sáng 8-7-1964)

Nhớ em, nóng nơi ngực...
Nhớ em, nóng nơi ngực
Ngủ đi nào có nguôi!
Mắt ngủ, tình vẫn thức,
Đêm rồi đêm bồi hồi.

*

Tình anh thắm trong dạ
Như lửa nằm trong đá
Ðể dành đó, em ơi!
Gặp em cháy rực đời.

*

Em ơi, em có biết
Anh tha thiết yêu em
Gọi thầm em tha thiết
Trằn trọc giữa lòng đêm.

(5 giờ rưỡi sáng 8-7-1964)

Em vào đời anh...
Em vào đời anh như cơn giông mùa hạ
Dồn tụ bao giờ trời đất nào hay
Biển yên tĩnh bỗng gió ùn sóng cả
Em đến anh như biển lạ dâng đầy.
Giông mùa hạ ùn nhanh mà tạnh sớm
Anh yêu em, lòng biết thuở nào nguôi
Hy vọng mới trong lòng anh cháy đượm:
Em yêu anh cho anh lại xây đời?

Em có biết? Yêu em, anh mới rõ
Hạnh phúc mới giầu như hầm mỏ
Của quê hương chưa khai phá bao giờ
Anh yêu em, trăm đợi, nghìn chờ.
Em!

Lá me sau mưa hớn hở phơi bày, trái tim anh sau khi anh gặp em cũng hớn hở phơi bày...

Tên em bị "gọi thầm", nhà em dù khuất sau cây vẫn bị "lòng anh thấy rõ", em ngủ làm sao, anh!

(12 giờ trưa ngày 8-7-1964)

Tự nhiên, mấy hôm nay, bất cứ anh nghĩ việc gì về cuộc sống của anh, anh cũng gắn em vào trong đó. Anh sắp xếp, anh dự định, anh mơ tưởng nữa, bao nhiêu ý đẹp chen chúc trong đầu anh, trong lòng anh. Anh yêu em đến mức anh không tách em ra ngoài mọi dự định tương lai của anh được nữa. Anh ao ước em sẽ là người bạn đời của anh. Em là người yêu, em là người bạn, là người cộng tác suốt đời của anh, em nhé. Anh gọi thầm tên em nhiều lần trong buổi sáng, em có nghe thấy không? Em, em! Nóng lòng chờ đến lúc gặp em.

Trưa sau mưa...
Trưa sau mưa trời xanh xa vời vợi
Lòng nhớ em mây trắng rộn ràng bay
Em có nghe trong hàng me đứng đợi
Trái tim anh theo vạn lá phơi bày.

Trưa tương tư vắng lặng dài cuối phố
Anh nhớ em đứng ngó hướng nhà em
Cây che khuất mà lòng anh thấy rõ
Ngủ đi em! mây đã lặng che rèm.

"Sự ngân vang (trong tâm hồn)" hiện thành "những trang anh viết vội vã này", là mới hiện phần nào thôi đó em...

(2 giờ 45 sáng ngày 9-7-1964)

Em

Em ạ, anh thường ngủ ngon, mà mấy đêm nay anh cứ ngủ chập chờn. Riêng đêm nay, sau lúc gặp em buổi chiều, anh càng không sao ngủ liền giấc. Ngực anh cứ nóng lên, rạo rực, bồi hồi. Anh nói làm sao đây? Có phải anh đã gặp được người mà anh hằng thầm mong ước? Có phải "số phận" của đời anh đã được quyết định.

Tối hôm qua, anh đến trường múa nói chuyện, anh nói với các em về lý tưởng của người thanh niên. Có lẽ, tối qua là một trong những tối anh nói chuyện xúc động nhất, rạo rực và hào hứng nhất, có em nói: "cái chất say sưa trong tâm hồn lúc anh nói đã làm cho các em cũng say lây". Nhưng chắc chắn không có em học sinh nào biết được rằng anh đã nói chuyện với các em với sự ngân vang (trong tâm hồn) của buổi chiều gặp em. Em xem, em đã hòa vào trong ý nghĩ, việc làm hàng ngày của anh đến thế. Anh tưởng tượng đời chúng ta sẽ đẹp đẽ biết bao. Mỗi chúng ta sẽ là sức thôi thúc người kia sống và làm việc đẹp đẽ. Và lúc đó, mỗi sáng anh sẽ nhìn vào mắt em để biết anh phải làm gì trong ngày. Và em sẽ nắm tay anh để biết hướng cùng đi giữa cuộc sống. Em, em chớ để những ao ước trên đây của anh hóa thành mộng ảo nhé. Anh nhớ đôi mắt dịu hiền của em, vầng trán thông minh của em mà lòng anh ngập tràn hy vọng.

Anh đến, em còn say
Giấc ngủ buổi cuối ngày
Gọi thầm, em có hay?

(13 giờ ngày 9-7-1964)

Nhật ký của ta ơi, ta sẽ gởi nhật ký đến người mà ta ao ước. Nhật ký sẽ nói lòng ta với người ta yêu. Nhưng nào nhật ký có nói hết được lòng ta! Em ơi, em hãy nghe xao động lòng anh cả ngoài những trang anh viết vội vã này.

Em, em, mặt trời của anh...

(Tối 13-7-1964)

Anh cầm những ngón tay em...
Anh cầm những ngón tay em
Thon thon tháp bút, dịu mềm chồi hoa
Yêu em, ngón ngón giao hòa
Phải hoa hạnh phúc nở xòa lòng anh?

Tay ta đan với tay mình,
Búp hồng khéo dệt tấm tình đôi ta...
Dệt trăm nghìn nỗi thiết tha
Lòng say rạo rực, nói ra ngại ngùng...

(Sáng 14-7-1964)

Mỗi sáng mặt anh trong mặt gương
Thẫn thờ còn thiếu mặt em thương
Bấy lâu bóng lạnh buồn đơn chiếc
Kính lạnh buồn xa hơn đại dương.

(19-7-1964)

Em có hay chăng? Dáng mặt em
Ðã thành dáng hạnh phúc êm đềm
Anh nhìn chan chứa say ngày mới
Em đẹp vừng dương xóa bóng đêm.

Rồi má tựa má, vai kề vai, tóc ngắn dài trộn lại (8), tay thon và không thon đan lại, rồi lời thiết tha nối lời tha thiết...

Đọc nhật ký, mới biết khi yêu "Lửa Thiêng" có "nóng" kém gì "Thơ Thơ" đâu.

Khác ở chỗ, bạn chí thân của Huy Cận "riết (sắc yêu kiều) giữa đôi tay thất vọng"(9), còn chính Huy Cận thì riết với tràn trề hy vọng!

(Chiều chủ nhật 26-7-1964)

Buổi sáng đôi ta
Em đến anh rồi! Buổi sáng xanh
Ðời em hóa một với đời anh
Hôn em chín cả hai làn má,
Hạnh phúc đầy như trái chín cành.

Em bảo: "Yêu nhau cùng sống chết"
Anh thêm: "Sống hạnh phúc cho nhau"
Rồi như cành quấn ôm tha thiết,
Tay lại cầm tay, đầu tựa đầu...

(Ðêm 26-7-1964)

Nhớ em
Đêm nằm vọng nhớ em yêu nhớ
Em biết lòng anh ran nhớ em
Em biết lòng anh là động lửa
Yêu em cháy rực suốt ngày đêm?

Ví bằng mở được ngực anh ra
Anh cất em vào trong thịt da
Khi ngủ có em trong nhịp thở
Chiêm bao tỉnh giấc khỏi buồn xa...

Em của lòng anh cuối phố kia
Ngờ đâu anh thức giữa đêm khuya
Viết thơ ca tụng tình em nhỉ...
Mộng đẹp về em động nét mi.

Em nhớ, ngày mai em đến sớm
Yêu em, anh thức để cầm canh
Cho tình ta vượt qua ghềnh thác
Cho mãi Em Là Em Của Anh.

"Yêu là chết ở trong lòng một ít.
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu.
Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu;
Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết."

Duyên Huy đẹp quá, nên Huy thấy "Lẽ cuộc đời phải vậy".

Lẽ cuộc đời, với rất nhiều người, không phải vậy đâu.

(29-7-1964)

Sáng nay em lại đến
Sáng nay em lại đến
Mặn nồng tình đôi ta
Chuyện, bao giờ hết chuyện!
Tay cầm tay thiết tha.

- Anh ơi, anh có biết
Em chờ anh từ lâu
Bởi chờ anh tha thiết
Bây giờ ta gặp nhau.

- Em ơi, em có hay
Anh ước thầm em mãi
Nay ta cộng tháng ngày,
Lẽ cuộc đời phải vậy.

(Trưa 31-7-1964)

Em lại đến với anh, em mang theo cụm hoa hồng trắng để vào lọ tím trên bàn cho anh. Và em trao anh chiếc khăn em thêu hai chữ tên anh và em. Hôn em không ngớt, yêu em vô cùng em ơi!

(Tối 31-7-1964)

Chiều nay em trao anh hai chiếc ảnh của em. Em đề sau ảnh hai câu thơ:

"Lòng xin trao vẹn người thương,
Hồn luôn theo dõi bước đường anh đi."

"Anh đến em như anh về với biển". Có phải ai cũng về được biển đâu. Khối kẻ suốt đời lang thang trong mênh mông... cát.

"Biển sáng sớm đẹp vô ngần (...) rất măng tơ (...) rất trẻ (...) rất tình".

Nhà thơ của cảm xúc không gian lại đang rạo rực cảm xúc "sự sáng tạo vô hồi vô hạn của vũ trụ"...

(Sầm Sơn 17 giờ ngày 3-8-1964)

Em của anh,

Anh yêu em, anh thương em vô ngần, không có gì tả hết được. Anh nghĩ đến sung sướng, hồi hộp cứ muốn ứa nước mắt. Anh nghĩ cũng lạ, cũng thật là kỳ diệu mối tình của hai đứa mình, kỳ diệu mà cũng thật là tất yếu em nhỉ... Tình cảm đến đột ngột mà sâu xoáy ngay, phải không em. Mà cũng có thể nói sự đột ngột đó đã được tâm hồn của hai anh em ta chuẩn bị từ lâu: cuộc sống tâm hồn của mỗi đứa tất nhiên phải dẫn đến gặp tâm hồn đồng điệu.

Em là tất yếu của lòng anh!
Em là tất yếu của lòng anh!
Là lẽ đương nhiên, chuyện đã đành
Em đến anh như từ nhịp thở
Của hồn anh, của cả đời anh.

Ðêm qua anh nằm "thương" em vô hạn, thương theo nghĩa tiếng Huế của thương, theo nghĩa chữ "người thương" trong câu thơ của em đề sau ảnh.

Anh muốn có em bên để ôm em vào lòng thật chặt, thật chặt như hôm đầu tiên của hai ta em nhỉ. Anh muốn ấn đầu em vào đầu anh cho những ý nghĩ xúc động của anh nhập vào em, như bằng một thứ... osmose (thẩm thấu). Kỳ diệu. Em ạ, anh không thể thiếu được em nữa trong đời anh. Anh thấy chúng ta nhất định sẽ thực hiện đúng "chương trình hạnh phúc" của chúng ta như anh đã ngỏ cùng em. Hôn em vô cùng... yêu nhớ của anh.

(Sầm Sơn 13 giờ 30 ngày 4-8-1964)

Sáng nay năm giờ anh đã dậy, và chạy dọc biển trong nửa tiếng đồng hồ. Biển sáng sớm đẹp vô ngần em ạ. Có một cái gì rất măng tơ trong biển, trong những làn sóng ban mai. Rất trẻ và rất tình. Anh nhớ em, nhớ em không thể nói được trước biển dạt dào như vậy. Em là biển của lòng anh. "Em đến anh như biển lạ dâng đầy".

Anh đến em như anh về với biển
Anh đến em như anh về với biển
Em nghìn năm biển lớn của lòng anh
Em dào dạt tình em vĩnh viễn
Ngọn triều em cao vút quá mây xanh.

A, cái điều này. Yêu nhau, kể cho nhau nghe tuổi thơ mình, làm cho nhau tưởng như biết nhau từ thuở còn thơ... Hay thật, chứ không phải "lạ thật", vì hình như những đôi tình nhân đích thực đều như thế.

"Ðáng lẽ mẹ anh và anh đã được (...)". Hẳn phần nào vì đã không được "những gì tha thiết ở đời", mà bây giờ gặp "em" "anh" mới bồng bột thế...

(Sầm Sơn 6 giờ sáng 6-8-1964)

Chùm hoa em tặng...
Chùm hoa em tặng mãi tươi
Ra đi, anh bỏ trong người mang đi
Hương hồng nồng đượm đê mê
Hương em quấn quít đi về với anh.
Cánh hoa trong túi để dành
Hôn hoa đỡ nhớ một mình nhớ em.

(Sầm Sơn 19 giờ 6-8-1964)

Em yêu quý,

Em có biết anh nhớ em như thế nào không. Anh nhớ em trong mỗi thớ của lòng anh, của đời anh. Có cảm giác như là em đã nhập vào anh. Em thành ra một nửa tâm hồn của anh, của cả thân thể anh nữa. Em ở nhà, có nghe lòng anh nhớ em không? Em có nghe nóng nơi ngực lòng nhớ da diết của anh không?

Mới một tuần xa nhớ nhớ điên
Nhớ môi em nói, mắt em nhìn
Nhớ vừng trán rộng như ngày mới
Nhớ cả mùi hương cổ áo em.

(Sầm Sơn 20 giờ ngày 7-8-1964)

Tối nay, anh tâm sự với em, người vợ sắp cưới của anh. Chúng ta sẽ cùng nhau sống một cuộc đời đáng sống, sống một cuộc đời đẹp đẽ và đầy nghị lực em ạ. Em ạ, chính tình yêu của em đã là một nguồn hứng khởi lớn cho anh. Em ơi, anh vững chân hơn trong đời vì có em đi cùng anh. Em người vợ yêu quý sắp cưới của anh! Anh hôn em nghìn lần, hôn đôi mắt hiền dịu và suy nghĩ của em, hôn cái miệng mà mỗi khi em nói hơi mỉm cười cứ làm chết điếng lòng anh!

Hỡi em sắp cưới của anh
Hỡi em sắp cưới của anh!
Anh yêu anh dặn để dành đôi câu:
Sống đời dũng cảm cùng nhau
Là đời tuyệt đẹp tuyệt giàu em ơi!
Có em, anh có gấp mười
Những gì tha thiết ở đời đó em...

(Sầm Sơn 9 giờ sáng 9-8-1964)

Em của anh, 6 giờ tối hôm qua anh nhận được điện tín báo tin mẹ anh ốm nặng. Sáng nay tìm xe để về mà không kịp. Trưa nay anh sẽ về. Lúc anh ở Hà Nội ra đi, mẹ anh khỏe bình thường. Nay được tin ốm nặng anh thật lo "Mẹ già như trái chín cây". Anh thương mẹ vô cùng, em ạ. Em cũng thương mẹ anh, em nghe. Đáng lẽ mẹ anh và anh đã được sống một cuộc sống hạnh phúc, êm đẹp, đầy tràn tình cảm trong những năm qua. Cứ nghĩ đến là ứa nước mắt. Em này, hay là lần này em đến thăm mẹ anh. Anh sẽ chỉ nói riêng cho mẹ anh biết "em là của anh".

Em! Tại sao mới hơn một tháng, mà đời của chúng ta đã giàu quá khứ vậy em? Chúng ta đã có một quá khứ đầy nặng với nhau rồi. Anh mang em trong lòng, với cả những ngày tháng qua, với cả những ngày tháng đã qua của em... Lạ thật em ạ, anh tưởng như anh biết cả tuổi thơ ấu của em. Em! tất cả đời em là của anh, anh yêu quý nó vô ngần.

"Anh sung sướng quá khi nghĩ rằng quá khứ của em đã tạo ra em, hôm nay cho anh gặp, cho anh được có em, cho anh được yêu em."

Em vừa là vừa là... Em như thể là thơ!

"Em" Trần Lệ Thu rồi sống với "anh" Huy Cận 40 năm trời, lâu hơn "em" Giáng Kiều ở dưới trần với "anh" Tú Uyên năm xưa nhiều...

(Tối 9-8-1964, 20 giờ 20 đến 22 giờ)

Em đến phòng anh (lần thứ tư). Đắm say như lần đầu. Càng yêu em gấp bội. Em kể đêm 2-8 em cũng nhớ anh, không ngủ được. Em đọc mấy đoạn thơ em làm tặng anh. Em! em! bao giờ chúng ta cùng chung sống trong "phòng chúng ta"? Anh yêu em, anh quý em, anh mê em. Em: nỗi say đắm của lòng anh, nỗi ngây ngất của hồn anh, sức hấp dẫn tuyệt đối đối với đời anh! Anh hôn em mà thấy lòng anh tan vào môi em. Anh ôm em mà thấy tất cả em, tất cả em tự lòng anh mà toát ra. Như em là sức sáng tạo của lòng anh, của cả toàn thân anh.

(Đêm 9, sáng 10-8-1964)

Phòng anh...
(hay là: Bích Câu kỳ ngộ mới)

tặng Em nghìn lần yêu quý của Anh

Phòng anh lộn xộn sách cùng vở
Có cả đời anh còn ngổn ngang
Trăng mấy mùa không vào cửa sổ
Hoa không ai cắm ở trên bàn.

Em yêu em đến, mở xanh trời
Anh tạm bày qua, lấy chỗ ngồi
Hai đứa giữa phòng còn bụi bặm
Mà lòng náo nức quá, em ơi!

Nơi anh hằng sống, hằng suy nghĩ
Vui cuộc đời chung, đau khổ riêng
Thiếu một hồn em, anh để chỗ
Chờ em, như thể chuyện thần tiên.

Vậy rồi em đến, ở bên anh
Hơn chuyện chàng Uyên gặp bức tranh
Em đẹp trăm lần hơn Tố Nữ
Sửa sang cuộc sống vẹn ân tình.

Em không nhập trốn tranh nào cả
Dấn bước cùng anh giữa cuộc đời
Chẳng phải rình em sau cánh cửa
Yêu nhau đâu cũng bước trùng đôi.

Anh giao phòng này, giao lòng này
Cho em xếp đặt kể từ đây.
Cho hoa em cắm hồng tươi mãi
Cho trán anh kề dịu ấm tay.

Phòng anh lộn xộn sách cùng vở
Là chốn tình ta xây tổ êm.
Sách vở chép trăm tình đẹp đẽ
Có ghen chăng nhỉ anh cùng em?

Sáng nay cầm bút chép bài thơ
Viết tặng em yêu, thỏa đợi chờ
Anh thấy phòng ta quang đãng lạ
Lòng vui gấp mấy Tú Uyên xưa.

Anh của Em

(Tối 10-8-1964)

Anh đến nhà em, em ở nhà một mình trên gác. Anh lên cùng em, trao em bài thơ "Phòng anh". Nói chuyện với em từ 8 giờ đến 9 giờ 15 tối. Xem ảnh em chụp hồi nhỏ với các chị và các em của em. Tại sao anh thấy mến gia đình em đến thế. Anh tưởng tượng tuổi nhỏ của em, từng bước lớn lên của em, những ước mơ suy nghĩ của em. Anh sung sướng quá khi nghĩ rằng quá khứ của em đã tạo ra em, hôm nay cho anh gặp, cho anh được có em, cho anh được yêu em. Em! anh gọi thầm em, em có nghe không? Em! mau đến ngày Thứ Năm cho anh gặp lại em.

(2) "Nhật ký tình yêu Huy Cận", T. Phan sưu tầm, đăng trong giai phẩm Xuân Canh Dần của báo Người Việt, California, Mỹ.

(3) Xem Hồi ký song đôi của Huy Cận. Và: "Với bà Lệ Thu, nhược điểm lớn nhất của ông nhiều lúc làm cho trái tim của bà nhói đau (...) là (...) nhà thơ quá đa tình (...) Bà nói, ngay từ hồi đang yêu nhau, khi chở bà đi chơi, thấy một cô gái xinh đẹp đi đằng trước, Huy Cận đạp rướn lên nhìn bằng được cô gái đó mới thôi." (trang vietbao.vn, 16-5-2006)

(4) Người con cả, và là con trai duy nhất của ông bà, là luật sư Cù Huy Hà Vũ đã chia sẻ với chúng tôi một số chi tiết (...) "Mẹ tôi là em gái nhà thơ Xuân Diệu. Tình bạn rất keo sơn giữa nhà thơ Xuân Diệu với nhà thơ Huy Cận đã dẫn đến việc Xuân Diệu muốn mai mối em gái mình cho Huy Cận (...) Nhà thơ Xuân Diệu đã nhắm mẹ tôi cho nhà thơ Huy Cận từ khi mẹ tôi mới đâu khoảng 12, 13 tuổi. Nhưng hai người vẫn không nói với nhau lời nào như giữa những người yêu nhau, mà thỉnh thoảng ví dụ cha tôi có viết thư thì cũng hỏi thăm em Như thế này thế kia, em học ra sao, em làm gì, chứ cũng không có một lời nào tỏ ra là yêu đương (...) Trong bầu không khí đất nước dành độc lập, Xuân Như tham gia các hoạt động một cách rất tự phát (...) Năm 1950, nhà thơ Xuân Diệu báo cho Xuân Như ra chiến khu Việt Bắc để cùng tham chiến với các anh. Bên cạnh việc đó, là ý định ghép đôi uyên ương. Đây là mối tình đã được nhà thơ Xuân Diệu xếp đặt, cũng như được cái bầu không khí cuộc cách mạng những năm 45-50 xếp đặt." (Thy Nga, "Ngậm ngùi...", trang rfa.org, 16-8-2009)

(5) Xem nhận thức Nỗi-Niềm-Tinh-Vân của Huy Cận, đăng trên trang gocnhin.net.

(6) Xem bài thơ Chiêm Bao Thỉnh Thoảng Em Về của Huy Cận.

(7) Xem bài thơ Biển của Xuân Diệu.

(8) Xem bài thơ Xa Cách của Xuân Diệu.

(9) Xem trên.