[  Trở Về  ]          [ Trang chủ ]

Thơ WISLAWA SZYMBORSKA THÂN TRỌNG SƠN chuyển ngữ

TÌNH YÊU TỪ CÁI NHÌN ĐẦU TIÊN Cả hai người đều tin Một cảm xúc bất chợt gắn kết họ với nhau Niềm tin mới đẹp làm sao  Nhưng sự hoài nghi còn tuyệt vời hơn nữa. Họ vẫn nghĩ bởi trước đó chưa hề quen Nên giữa hai người chẳng có chuyện gì cả. Vậy thì nói sao đây, những con đường, cầu thang, hành lang đó Nơi mà từ lâu lắm có thể họ đã từng lướt qua nhau ? Tôi muốn hỏi họ xem Liệu họ có còn nhớ Có thể trong một khung cửa quay Ngày nào họ đã đứng đối diện Hay nói lời xin lỗi trong đám đông Hay qua điện thoại báo nhầm số.  Nhưng tôi biết trước câu trả lời của họ Không họ chẳng nhớ mảy may. Họ sẽ ngạc nhiên biết chừng nào Khi biết rằng Sự ngẫu nhiên đùa giỡn họ đã từ lâu. Mà vẫn chưa hoàn toàn sẵn sàng Trở thành số phận Kéo họ xích lại gần rồi lại đẩy ra xa Đứng ngáng đường chặn lối Kìm nén một tiếng cười Nhảy tránh sang một bên. Đã từng có những tín hiệu Chưa nhận ra ngay, chẳng hề chi, Có thể  đã ba năm rồi Hay chỉ là thứ ba tuần trước Một chiếc lá khẽ lướt Từ vai rồi lại đậu sang vai. Một vật đánh rơi rồi nhặt được Nào ai biết, có thể là một trái bóng Trong bụi rậm của tuổi ấu thơ ? Đã từng có những tay nắm cửa, những chuông con, Vết tay ai đặt vào Chồng lên vết tay người nào trước Những chiếc va li nằm cạnh nhau  trong kho hành lý Có thể cùng một giấc mơ trong đêm Khi thức giấc thì đã vội quên. Nhưng mọi sự khởi đầu Chỉ là một tiếp nối Cuốn sách của duyên phận Luôn mở ở giữa chừng. Dịch theo bản tiếng Anh LOVE AT FIRST SIGHT ( Walter Whipple )

KẺ KHỦNG BỐ, HẮN ĐANG NHÌN Quả bom sẽ nổ trong quán rượu lúc mười ba giờ hai mươi Bây giờ chỉ mới mười ba giờ mười sáu Nhiều người còn đủ thời gian để bước ra, Và những người khác, để đi vào.  Kẻ khủng bố, hắn đã đứng bên kia đường, Khoảng cách tránh cho hắn khỏi bị thiệt hại, Và tầm nhìn thật tuyệt, cứ như đang xem phim. Người phụ nữ mặc áo blouson vàng, bà đi vào, Người đàn ông đeo kính đen, ông đi ra, Những  chàng trai mặc quần gin, chúng trò chuyện, Mười ba giờ mười bảy phút và bốn giây, Gã bé nhất, gã có số hên, phóc lên xe máy, Còn gã cao nhất, gã đi vào. Mười ba giờ mười bảy phút bốn mươi giây, Cô gái, cô vừa đến, tóc buộc dải băng xanh,  Có chiếc xe buýt chạy ngang, không nhìn thấy cô nữa, Mười ba giờ mười tám phút, Không còn cô gái nữa, Cô đã bước vào, cô bé ngốc đó, hay là không, Rồi sẽ biết khi người ta đưa các thi thể ra. Mười ba giờ mười chín phút, Không người nào bước vào nữa, Chỉ có một lão mập đầu hói bước ra, Nhưng có vẽ lão đang lục tìm gì trong túi. Và lúc mười ba giờ hai mươi kém mười giây, Lão trở vào kiếm đôi găng chết tiệt. Bây giờ là đúng mười ba giờ hai mươi, Thời gian sao cứ kéo rề rà thế, Hẳn phải là lúc này đây, Không, chưa phải lúc này. Vâng, lúc này đây, Quả bom, nó đang nổ. Dịch theo bản tiếng Pháp LE TERRORISTE, IL REGARDE ( Aaron )

CON MÈO TRONG CĂN HỘ TRỐNG Chết. Đừng nên làm chuyện đó với một con mèo Nhưng mèo thì làm gì được trong một căn hộ trống ? Leo lên các bức tường ? Cọ vào những đồ gỗ ? Có vẻ như không có gì đổi thay Vậy mà không có gì như cũ Không có gì xê dịch Vậy mà không có gì ở nguyên một chỗ Và tối đến, không một ánh đèn. Có tiếng bước chân người nơi cầu thang Nhưng chẳng phải bước chân quen Bàn tay ai đặt con cá lên dĩa Nhưng chẳng phải bàn tay thân. Có cái gì đó không bắt đầu Vào đúng giờ thường lệ Cái gì đó không xảy ra Như đáng lẽ phải thế. Có ai đó đã từng ở nơi này Và bỗng nhiên không thấy nữa Biến mất tăm. Nhìn săm soi các tủ Lục lọi các ngăn kệ Lẻn chui tìm dưới thảm Thậm chí còn vào nơi làm việc - phạm điều cấm - Và xáo tung hết giấy tờ. Biết làm gì bây giờ ? Ngủ và chờ đợi. Chờ anh về Nếu anh dám Nói cho anh biết đừng làm thế với một con mèo. Nó tiến gần đến anh Dáng bất cần, vẻ kênh kiệu, Làm bộ như không trông thấy anh Nó đi thật chậm Bước chân giận dữ Và nhất là, không phóng nhảy lên, không kêu gừ gừ,  Chí ít là lúc ban đầu. ( UN CHAT DANS UN APPARTEMENT VIDE - Aaron )

NHỮNG ĐÁM MÂY Tôi phải vô cùng vội vã Để mô tả một đám mây Bởi chỉ khoảnh khắc một giây Cũng đủ để nó đổi khác. Đặc điểm của mây: Không bao giờ lặp lại Hình thù, màu sắc, vị trí,  Và cách sắp đặt bên nhau. Không bận tâm phải ghi nhớ điều gì Mây thênh thang bay qua ngàn sự kiện. Phải làm chứng việc gì trên trái đất? Mây tan ngay khi sự việc mới xảy ra. So với mây, cuộc sống tỏ ra vững chắc Hầu như trường kỳ, gần như vĩnh cửu.  Bên cạnh những đám mây Đá cũng có vẻ như người anh em Dễ dàng tin cậy Tuy thật ra chỉ là họ hàng xa cách, dở hơi. Hãy để mọi người nếu muốn cứ tồn tại Và rồi sẽ lần lượt chết đi Mây cũng chẳng quan tâm gì Đến những chuyện phù phiếm đó. Rồi trên cả cuộc đời của bạn Cũng như cuộc đời dang dở của tôi Mây cứ lướt qua kiêu kỳ, phẳng lặng. Mây không bị buộc phải tan biến khi chúng ta đi xa Mây không cần ai phải nhìn thấy khi trôi qua. ( CLOUDS )

SỐ PI  ĐÁNG KHÂM PHỤC  một bốn một. ba phẩy Mỗi số thập phân vừa là số tiếp theo vừa là số đầu tiên  năm chín hai, bởi đó là con số không dứt Số quá dài sáu năm ba năm mắt nhìn không bao quát hết được tám chín, chỉ phép tính giản đơn bảy chín, với trí tưởng tượng ba hai ba tám, hay là trò chơi chữ, Số quá dài bốn sáu không thể so sánh với thứ gì khác . Con rắn trên mặt đất dài nhất không quá bốn chục thước Cũng thế thôi, nhưng dài hơn chút xíu, những con rắn trong cổ tích thần kỳ. Số Pi, với chuỗi số thập phân, Không dừng lại ở mép ngoài trang giấy Nó chạy tiếp trên bàn, xuyên qua không khí Bức tường, ngọn lá, tổ chim, đám mây, bầu trời đến tận thiên đường mờ nhạt vô biên. Bên cạnh nó, đuôi sao chổi chỉ là đuôi con chuột Ngay một ánh sao cũng phải oằn mình dưới sức nặng không trung Nhưng nó, hai, ba, mười lăm, ba trăm mười chín,  Số điện thoại của tôi, số đo áo của anh, Năm một nghìn chín trăm bảy mươi ba, tầng lầu sáu, Sáu mươi lăm xu, tổng số dân, Vòng eo, hai ngón tay, trò đố chữ, mật mã, Tiếng hót chim sơn ca, lời thề nguyền yêu đương, Vẫn mãi mãi trường tồn.  Chẳng được gì nếu anh chạy theo nó, sẽ không đuổi kịp bao giờ, Trần gian và thiên đường, tất thảy đều hữu hạn Nhưng số Pi thì không : Với con số năm lúc nào cũng đứng thẳng Con số tám đẹp đẽ lạ thường Và số bảy không bao giờ là số cuối Thúc khuỷu tay vào sự vĩnh cửu chây lười Buộc nó cứ tiếp tục mãi không thôi. ( ADMIRABLE NOMBRE PI ).

TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC Tình yêu đích thực. Có bình thường không nhỉ Có nghiêm túc, có thực tế hay không? Thế giới được gì từ hai người  Tồn tại trong một thế giới riêng tư?  Họ tôn vinh nhau chẳng bởi lý do nào Chỉ ngẫu nhiên được chọn từ hàng triệu người, họ vẫn cứ tin Rằng chuyện ắt phải xảy ra thế thôi - mà để được cái gì vậy ? Chẳng được  gì cả đâu. Một tia sáng từ nơi nào chẳng biết Sao chỉ chiếu vào họ mà không ai khác hơn? Liệu điều này có vi phạm lẽ công bằng ? - Vâng. Liệu có phá vỡ những quy tắc đã được kiên trì xây dựng, Có vứt bỏ đạo đức từ ngọn nguồn hay không ? - Cả hai điều đều đúng. Hãy nhìn vào cặp đôi hạnh phúc Giá như họ cố giấu đi một chút Vì bè bạn mà làm ra vẻ buồn phiền  Hãy nghe tiếng họ cười - thật là xúc phạm  Ngôn ngữ họ dùng - tưởng như là dễ hiểu Và những cử chỉ nghi thức cỏn con của họ, - Những thủ tục khéo léo đối xử với nhau- Hẳn là một âm mưu sắp bày sau lưng nhân loại! Mọi chuyện sẽ đi về đâu, thật khó mà đoán được Nếu ai cũng nhìn gương họ mà làm theo Tín ngưỡng và thơ ca biết trông cậy vào đâu Điều gì sẽ được  nhớ ghi? Điều gì bị từ khước? Liệu có ai muốn sống trong vòng giới hạn vây quanh? Tình yêu đích thực. Có thật là cần thiết? Lịch sự và khôn ngoan khuyên ta lặng lẽ vượt qua Như một vụ tai tiếng của giới quyền quý xa hoa. Những đứa trẻ tuyệt vời không cần có nó mới sinh ra Nó không thể làm hành tinh dày đặc người trong cả triệu năm nay Nó xuất hiện, chuyện thật hiếm hoi thay. Hãy để cho những người  Chưa hề tìm thấy tình yêu đích thực Cứ nói mãi rằng tình yêu đó không tồn tại bao giờ Tin như thế sẽ giúp họ sống và chết nhẹ nhàng hơn.  ( TRUE LOVE )

KẾT THÚC VÀ MỞ ĐẦU Sau mỗi cuộc chiến tranh Thế nào cũng phải dọn dẹp Một chút trật tự  mọi nơi Đâu phải tự nhiên mà có. Có người sẽ gạt gạch vụn Về phía hai bên lề đường Để cho xe chở xác người  Còn có chỗ mà chạy qua. Có người sẽ phải chịu lội Trong đám bùn trong tro bụi Trong những  lò xo nệm đi văng Trong những mảnh vỡ thủy tinh Trong những giẻ rách dính vết máu loang. Có người sẽ dựng cây trụ Chống cho bức tường nghiêng đổ Đặt cửa vào khung bản lề Lắp kính vào ô cửa sổ. Việc này chẳng hề ăn ảnh Và mất nhiều tháng nhiều năm Trong khi những máy quay phim Đã đi đến một cuộc chiến khác. Cần phải dựng lại nhiều cầu Phải xây lại nhiều nhà ga Tay áo cứ xắn lên mãi Nên rồi cứ rách bươm ra. Có người, tay cầm cây chổi Nhớ lại chuyện vừa xảy ra Người khác chịu khó lắng nghe Gật gật cái đầu chưa đứt.  Nhưng cạnh bên hai người này Lăng xăng một vài người khác Cho rằng chuyện kể nhạt phèo.  Có khi lại còn có người Đào lên dưới gốc bụi gai Những lời tranh luận rỉ sét Và ném vào đống rác thải. Những người biết rõ ngọn nguồn Những gì  xảy ra nơi đây Rồi ra sẽ phải nhường chỗ Cho người chỉ biết ít hơn Và người biết ít hơn nữa Cả người chẳng biết gì trơn. Rồi trong đám cỏ phủ che Nguyên nhân, hậu quả mọi thứ Sẽ có ai đó đến nằm Môi cắn một nhành bông lúa Mắt ngó mây trời đăm đăm. ( FIN ET DÉBUT)

BẦU TRỜI Phải bắt đầu từ đây: bầu trời Ô cửa sổ không bệ đỡ, không kính, không khung,  Một lỗ hổng,và không gì khác hơn Nhưng mở rộng mênh mông. Tôi chẳng cần chờ tới đêm trời sáng Chẳng cần ngửa cổ lên Để quan sát bầu trời Tôi đã có trời sau lưng, trong tay, trên mí mắt Trời bọc kín lấy tôi Và nâng bổng tôi lên.  Ngay cả những ngọn núi cao vời vợi Cũng không gần trời hơn những thung lũng thẳm sâu Chẳng có nơi đâu Có nhiều trời hơn chỗ khác Một đám mây bị trời chèn nghiến tựa như nấm mồ  Con chuột chũi cũng mê mẩn như con cú đang vỗ cánh bay. Một vật rơi vào hố sâu Chính là đang từ bầu trời rơi vào lại bầu trời. Những khoảng trời, những mảnh trời,  Những vốc trời, những đụn trời, Kết hạt, loãng tan, lởm chởm, Rực lửa, bay hơi, Bầu trời ở khắp mọi nơi, Cả trong bóng tối, cả dưới làn da. Tôi ăn bầu trời, tôi thải bầu trời, Tôi là bẫy bên trong chiếc bẫy Là cư dân được cư trú Là cái ôm được ôm Là câu hỏi trả lời cho câu hỏi. Sự phân chia trái đất và bầu trời  Không phải là phương cách đúng Để xem xét cái vẹn toàn Chẳng qua chỉ là cho phép sống Với một địa chỉ chính xác hơn Dễ dàng nhanh chóng hơn Nếu có khi cần phải kiếm tìm. Những đặc trưng nhận diện của tôi Là đắm say và tuyệt vọng. ( THE SKY )