Đêm nay toàn thế giới đón mừng Chúa ra đời, trên trời có ba sao rực sáng.  Ngày ấy ít ra với dân tộc Do Thái thân yêu của Chúa lúc ấy đang khổ đau vì bị Roma đô hộ đã có niềm hy vọng. Dân tộc Ngài không mấy hiểu Ngài. Ngày nay Ngài là Chúa trong lòng nhân loại. Một sự đền bù tuyệt hảo.

Đất nước tôi cũng có một Cao thi bá cô đơn như vậy. Tấm lòng của Ông cũng  từa tựa như tấm lòng của ông già Noel trong đạo Chúa. Tôi nhớ ngày xưa lúc còn ngồi nghe thầy giảng thơ Cao Bá Quát ở bậc trung học, qua dòng thơ hát nói chữ nôm, đa phần các thầy tôi tốt nghiệp khoa Văn của ĐHVK hay ĐHSP Huế, Saigon đều ưa Nguyễn công Trứ. Vài Thầy "hiểu sai và giảng sai" về thái độ sống cùng nước non với đồng bào mình của Cao thi bá. Tôi không hiểu tại sao như vậy !  Trong bài thơ đầy tính nhân bản sau đây, bài Đạo phùng ngã phu, Trên đường gặp người đói, Khách thơ của laiquangnam sẽ gặp một tấm lòng rộng mở của Cao thi bá. Nay nhân dịp nhân loại  mừng vui vì đêm Noel, trong khi các trẻ vui khi thấy ông già Noel mũ áo đỏ viền giải lông  trắng, laiquangnam mong lòng người Việt nam chúng ta lắng đọng mà vui vì đất mình cách nay 150 nâm cũng đã có một ông già Noel quá đổi  tuyệt vời như thế. Chúng ta đã quên, thật đáng buồn.

Ước gì mình được phép tách riêng cho mình sáu câu cuối đầy chất nhân bản của Cao thi bá, để giới mình được phép  phóng bút chuyển sang Lục bát cho phù hợp với tâm tình của những conNgười được mẹ cha "lỡ cho đi học biết năm ba chữ cùng thiên hạ", đêm nay, khi thiên hạ mừng Chúa ra đời thì lòng Họ đang nặng trĩu tâm tư. Trong đêm vui, bỗng nhiên, Họ lại  muốn khóc òa!

6 câu Nguyên tác

17- 咿 子 且 休 淚
       一 饋 與 子 歡
       悠 悠 逆 旅 中
20- 百 年 誰 自 寬
       慢 也 莫 驟 咽
22- 暴 盈 非 壯 顏

Phiên âm

17- Y tử thả hưu lệ
18- Nhất quỹ dữ tử hoan
19- Du du nghịch lữ trung
20- Bách niên thuỳ tự khoan
21- Mạn dã mạc sậu yến
22- Bạo doanh phi tráng nhan

Dịch sang thơ quốc âm

Dừng khóc lại, vỗ riêng tình
Cố vui mà gác hòa mình mà say
Mang mang đời quán trọ này
Trăm năm thư thả đếm nay bao người!
Thả thư lại, chớ vội vui,
Bụng đầy, thần sắc kém tươi bây giờ.
                       Laiquangnam dịch

Toàn văn bản dịch

Đạo phùng ngã phu
(Trên đường gặp người đói )

Con nhà ai, một mình vò võ,
Áo rách bươm, nón nọ không lành
Hướng nam xáp lại bước nhanh
4- Chận ngay trước mặt than mình nhưRi.

Hỏi nhỏ ông, " _ cớ chi buồn bã",
Than: "_cáiNghèo, vấtvả theo hoài
_Nghiệp nhà bốc(,) thuốc sinh nhai
8- Kinh kỳ tìm đến mơ bài kiếm ăn

_ Dân Kinh thành bệnh nhân không thấy
Thầy lang lềnh tựa mấy đóng gò
 Đường về lóng ngóng vòng vo
12- Cố giương đôi mắt ...mờ mờ sắc mây!

Ngày thứ hai mang cầm tráp rỗng,
Ngày thứ ba bụng trống sáng trưa
Gặp người mừng hụt, "...lọc !...lừa!..."
16- Muốn thêm vài tiếng lưa lưa cổ mình.

Đừng khóc nữa, làm thinh nén khóc
Cố cùng m(M)ình gác nhọc mà say
Mang mang đời quán trọ này
20- Trăm năm thư thả đếm nay mấy người!

Thư thả lại chớ vui vội nuốt...
22- Bụng đầy nhanh thần sắc kém tươi!

Chú :

1- nhưRi (viết liền ) là từ rất riêng của dân miền Nam trung bộ nhất là dân  Huế & QuảngNam. Than khóc nhưRi là thành ngữ chỉ tiếng than khóc của rất nhiều người nghe rất não ruột .

2- như ri ( viết rời ) là giống như thế này này.

Nguyên tác

道 逢 餓 夫

踽 踽 誰 家 子
衣 破 笠 不 完
倏 從 南 方 來
4- 向 我 前 頭 嘆
 

問 子 何 所 憂
自 云 長 艱 難
家 貧 藝 醫卜
8- 我 來 走 長 安

長 安 無 病 人
群 醫 如 邱 山
零丁望歸路
12- 極 目 雲 漫 漫

二 日 典 空 篋
三 日 輟 饔 餐
逢 人 但 誤 喜
16- 欲 言 聲 屢 乾

咿 子且 休 淚
一 饋 與 子 歡
悠 悠  逆 旅 中
20- 百 年 誰 自 寬

慢 也 莫 驟 咽
22- 暴 盈 非 壯 顏

Phiên âm

Đạo phùng ngã phu

Vủ vủ  thuỳ gia tử ?
Y phá lạp bất hoàn
Thúc tòng nam phương lai
4- Hướng ngã tiền đầu thán

Vấn tử hà sở ưu
Tự vân trường gian nan
Gia bần nghệ y bốc
8- Ngã lai tẩu Trường An

Trường An vô bệnh nhân
Quần y như khâu sơn
Linh đinh vọng quy lộ
12- Cực mục vân man man

Nhị nhật điển không khiếp (níp)
Tam nhật xuyết ung xan
Phùng nhân đãn ngộ hỉ
16- Dục ngôn thanh lũ can

Y tử thả hưu lệ
Nhất quỹ dữ tử hoan
Du du nghịch lữ trung
20- Bách niên thuỳ tự khoan

Mạn dã mạc sậu yết
22- Bạo doanh phi tráng nhan

Chú vài từ khiến cho các bản phiên âm tưởng chừng như có độ lệch.

1- 踽 踽 có tự điển phiên âm là cũ cũ (  tiếng Tàu ),  có tự điển phiên âm vũ vũ (Hán việt ) >> võ võ >> vò võ ( tiếng Việt )

2- 篋, tiếng Tàu là cái tráp, có người đọc là níp, hay khiếp. Đó từ xa lạ với người Việt.

3- 咽, yết, yến từ Tàu có nghĩa là nuốt, ăn vội không nhai (nuốt trộng)

Đặc biệt bài này Cao bá quát dùng rất nhiều tiếng Tàu, dùng chữ Nho cũng rất  xa lạ với chúng ta là dân tài tử. Tiếng Hán Việt còn họa hoằn chúng ta còn mang máng hiểu chút chút mà suy luận phăng dần, chứ tiếng Tàu của người Tàu thì đành chịu chết. Thế nên laiquangnam không chú hết các chữ  Tàu  bởi nó làm rối ngôn ngữ Việt ngày nay. Mong Khách thơ cảm thông.

Ngày nay giới khoa bảng vẫn chưa thống nhất, rằng  người Việt chúng ta viết các tác phẩm bằng tiếng nước ngoài (tiếng  Tàu, tiếng Tây) thì các tác phẩm này có được kể là tác phẩm văn chương của dân tộc mình hay không ?  Đa phần nói không. Điều này rất dễ  thấy, tác phẩm Chinh phụ ngâm của Đặng trần Côn viết bằng chữ Tàu, không được mấy người Việt biết, nếu như tác phẩm này không được chuyển sang quốc âm nhờ bà Đoàn thị Điểm. Viết mà chính đồng bào mình không mấy người hiểu và người Tàu  thì không đọc vậy thì viết làm gì. Các tác phẩm sáng tác của tiền nhân ta bằng chữ Hán bởi thời xa xăm ấy người Tàu  đã diệt chữ viết của ta (?) ngay khi xâm lược nước ta lần đầu và các lần sau đó bằng nhiều thủ đoạn khác nhau, khiến văn chương ta bị buộc chặt vào chữ  Tàu, nên tâm hồn ta bị bóng đè trong bước đường tìm về cội nguồn. Bóng đè trong Phật giáo rất nặng nhất trong các phong tục, cách cúng bái trong các ngày lễ tết, rất rối rắm và từ đó họ sinh ra tự ti. Tàu là nhất. Nhất là giới "thầy chùa" còn lác đác đó đây chỉ biết ê a chữ Tàu, trong khi giới tu sĩ Phật giáo thì giúp chúng ta hiểu rõ nét riêng của Phật giáo Việt nam thời Lý Trần hơn, tỉ như thầy Nhất Hạnh. Họ có tâm lòng yêu nước nồng nàn. Họ được đào tạo bài bản. Vẻ đẹp nằm đó đây trong tiền nhân ta đâu cần phải tìm cho xa, mà bài này là một thí dụ.

Tạm dịch nghĩa

Đạo phùng ngã phu
(Trên đường gặp người đói)

Vò vỏ ai đàng kia
Áo rách nón không lành
Bỗng từ phía nam lại
4- Hướng trước mặt ta than thở

Hỏi ông có gì buồn
Tự nói rằng gặp khó khăn hoài
Nhà nghèo hành nghề thuốc và bói toán
8- Tôi tìm đến kinh đô

Kinh đô không người bệnh
Thầy lang quần tụ như gò núi
Linh đinh  ngóng đường về
12- Cuối tầm mây thăm thẳm

Ngày thứ hai cầm cái tráp rỗng
Ngày thứ ba nghỉ  ăn bữa sáng
Gặp người chỉ mừng hụt
16- Muốn nói tiếng đã khan

Thôi ông dừng lệ
Tặng(quỹ) một bữa vui cùng ông
Mênh mang giữa quán trọ
20- Trăm năm ai người thư thả

Thong thả vậy, đừng vội nuốt
22- No vội (bạo là bộc lộ, lộ ) không mạnh người.

Thân ái.